Holland
en Holland
horen
bij elkaar
Minder stress
dank zij
het huisdier
'St
malt HOLLAND (MICHIGAN)
mij „Michigan en Nederland ho-
vu ren bij elkaar", zei koningin
torn Beatrix gisteren bij aankomst
va? in de Amerikaanse staat, die
ds geen ander is beïnvloed
door Nederlanders en de Ne-
'mderlandse cultuur. „Sinds de
wi vorige eeuw hebben we voort
durend nauwe banden met
Michigan onderhouden, aan
gezien tal van emigranten uit
un ons land zich hier vestigden
■uit»en eraan bijdroegen de ont-
'enin wikkeling van uw staat ge-
laar stalte te geven".
f ooi
Als dit voor heel Michigan geldt,
dan is het op Holland wel in het
jijzonder van toepassing. Holland,
iet lieflijke plaatsje aan het (gigan
tische) Meer van Michigan op 50
tm van Grand Rapids. Van de
2.000 inwoners, die dit flink uit de
kluiten gewassen dorp telt is, vol
gens de schatting van burgemeester
Richard Smith, 80 a 85 procent van
Nederlandse afkomst. De overigen
lebben een Mexicaanse achter
mond. Bijna aan het eind van een
inbetwistbaar succesvolle trip, arri
veren koningin Beatrix en prins
f{ Claus er hedenmiddag. Ze komen
lan uit Grand Rapids, waar in 1847
fcominee Albertus van Raalte en
V 1 ïijn tweehonderd volgelingen de
ezi& eerste blokhutten bouwden in wat
toen nog een onafzienbaar woud
was. Ook in Grand Rapids hebben
Ie Nederlanders duidelijke sporen
:htergelaten, maar toch niet in die
late als in het, eveneens door Van
Raalte gestichte Holland. „Reken
Idus maar", aldus de uitsluitend En-
|els sprekende burgemeester Smith
'isteren met stemverheffing, „dat
we de koningin en de prins een
^^fantastisch welkom zullen berei-
,sh len. Een welkom dat tot in jullie
eigen land zal natrillen. Hun reis
f55! ^06* een grootse finale, let op mijn
eWoorden".
Rood-wit-blauw
de I Vanmorgen vroeg (in Michigan is
het zes uur vroeger dan in ons
•vot land) wees alles erop, dat dit inder
daad het geval zou zijn). Naast
kmerikaanse vlaggen, wapperden
°°d op tal van plaatsen het rood, wit en
blauw. Etalages waren versierd en
in het centrum liep een enkele
„Volendammer" rond. Een calèche,
rgesï ie trekken door twee Friese paar-
lam den, werd in gereedheid gebracht
Voor een open rijtoer van Beatrix
en Claus vanaf het stadhuis van
Holland naar het Hope College
(waar zo'n 2400 jongelui van 16
int J tot 21 jaar studeren). En in het
nje park tegenover het stadhuis was
^oeS|men druk in de weer met de op
bouw van de kramen voor de fou-
voc ragering van de Nederlands-Ame-
n n) rikaanse picknick, waaraan naar
Burgemeester Smith: „Het aantal
Hollanders dat nog Nederlands
spreekt is heel klein. Minder dan
tien procent, schat ik. De mensen
die het spreken zijn over het alge
meen emigranten van de laatste ja
ren. Uit de jaren veertig en vijftig.
Maar toch voelen zeer velen een
intense band met de polders daar
aan de andere kant van de Atlanti
sche Oceaan. Heel wat ouderen
hebben nog altijd contact met hun
familie in Nederland. En wat ook
belangrijk is: we doen veel zaken
met u".
„Jawel, jawel"
Ook hijzelf is van Nederlandse af
komst, bezweert Richard Smith bij
hoog en bij laag. „Jawel, jawel!.
Mijn naam eindigt weliswaar op
„th", en dan denk je natuurlijk dat
ik van Engelse komaf ben, maar
dat is per se niet het geval. Ik heb
het als jongeman aan mijn grootva
der gevraagd. En die heeft me met
de hand op het hart verzekerd: Ri
chard, jongen, mijn grootpa schreef
zijn naam ook met „th". En diens
vader kwam zelf uit Nederland. Jij
hebt net zoveel Nederlands bloed
als iedereen hier. Je moet je daar
absoluut geen kopzorg over ma
ken".
Burgemeester Smith is een gemoe
delijk man. Holland een gemoede
lijk dorp. Veel bomen, veel strui
ken, veel tuinen. In de maand mei
bloeien er miljoenen tulpen. Hoge
gebouwen ontbreken. Drie, vier
verdiepingen, dan heb je het wel
gehad. Ruim 80 procent van de in
woners van Holland bezit een eigen
bungalow. Het werkloosheidsper
centage ligt er met 8 tot 9 procent
beduidend lager dan in de staat Mi
chigan als geheel. Zwaar getroffen
door de klappen die de auto-indus
trie in Detroit (General Motors,
Ford, Chrysler), Grand Rapids en
Kolamazoo (General Motors) de af
gelopen jaren te verduren heeft ge
kregen, is van de beroepsbevolking
in heel Michigan maar liefst 15
procent zonder werk. Daarmee
scoort de staat hoger dan welke an
dere staat in Amerika dan ook. Des
te triester omdat de 9,2 miljoen in
woners van Michigan bekend staan
om hun gpote werklust. „Hun
werklust èn hun spaarzin", vult
Pete Bennet aan, een van de orga
nisatoren van de ontvangst van het
koninklijk paar in Michigan. „En
juist in deze twee eigenschappen
manifesteeert zich naar mijn gevoel
de Nederlandse invloed op de sa
menleving in Michigan. Om precie
zer te zijn: De Nederlands calvinis
tische invloed".
ZATERDAG 26 JUNI 1982
lijken met de Nederlands Her
vormde Kerk in uw land. Ander
zijds de „Christian Reformed
Church", die wel vrij streng is en
ongeveer op één lijn is te stellen
met de matig streng gereformeer
den in Nederland. Hier in ons Hol
land, is in totaal ongeveer een
kwart van de bevolking bij deze
twee kerkgenootschappen aange
sloten. Een kleine 15 procent, voor
al Mexicanen, i» rooms-katholiek.
En de overigen zijn, al dan niet
praktizerend, bij een van de andere
grote Amerikaanse kerkgenoot
schappen aangesloten, de Episco
paalse Kerk bijvoorbeeld of de
Presbyteriaanse Kerk".
Rector Van Wijlen zelf en het Hope
College zijn, in Nederlandse ter
men uitgedrukt, van de hervormde
tak.
Bewogen speech
In de kapel van deze, ook alweer
door dominee Van Raalte gestichte
school zal koningin Beatrix van
middag ewen bewogen speechg uit
spreken: „Het is een bijzonder ge
noegen om hier te mogen verke
ren, in deze sprankelende en hech
te gemeenschap, die zoveel van
hetgeen ons Nederlanders ken
merkt, door de jaren heen in stand
heeft gehouden. Hier is de hoop
van de grootse stichter van het
Holland in Amerika, in vervulling
gegaan Want dit was tenslotte
wat hij bedoelde: hij wist dat echte
voorspoed meer is dan materiële
welvaart. De school die hem voor
ogen stond moest het middel zijn
„om deze Nederlandse mensen, die
allen hetzelfde geloof belijden, te
redden van de duisternis". Van
Raalte en allen die na hem kwa
men zijn hierin zo goed geslaagd,
dat iedere bezoeker van deze school
èn van deze stad èn van dit gebied
diep onder de indruk raken".
Juliana
Als er feest te vieren valt, getuigen de inwoners van Michigan van hun Hollandse afkomst. De meesten
lopen dan in klederdracht, zelfs het vrouwtje op klompen met het bekende juk met melkemmers ont
breekt dan niet.
De man die meer kan vertellen
over de religieuze achtergronden
van de Nederlandse emigranten in
deze overigens zeer waterige staat
(overal ben je maximaal 15 km van
een rivier of een meer verwijderd),
is de rector van het Hope College
in Holland, de 66-jarige Gordon
van Wijlen: „De mensen die hier in
de vorige eeuw heenkwamen wa
ren strenge protestanten, die zich
niet langer konden vinden in de
staatsgodsdienst in Nederland en
•zichzelf vervolgd achtten. Hier in
Michigan begonnen ze een nieuw
leven in een nieuwe kerk. Maar de
afscheiding deed zich op het Ame
rikaanse continent opnieuw gelden.
Zo ontstond enerzijds de „Refor
med Church in America", die niet
al te streng is en die je kunt verge-
Rector Van Wijlen: „De speech na
mens ons college zal worden uitge
sproken door mijn voorganger, de
inmiddels 85- jarige dr. Erwin Lub
bers. Hij heeft in 1952 koningin
Juliana nog ontmoet en we vonden
dat we hem deze eer niet mochten
onthouden, maar overigens zou ie
dereen hier er een lief ding voor
over hebben gehad om zo recht
streeks tot koningin Beatrix en
prins Claus te mogen spreken. Hun
komst heeft hier de afgelopen we
ken een enorme opwinding te
weeggebracht. De kapel telt 1100
zitplaatsen. Het gerucht, dat de
kaarten daarvoor beschikbaar wa
ren deed nog niet de ronde, of ik
was ze allemaal al kwijt".
Op de valreep toch nog proberen
om even nuchter te blijven. Waar
om is het bezoek van de koningin
van Nederland, dat zowel in ruimte
als in tijd gemeten toch een bar
eind van Michigan verwijderd ligt,
nu eigenlijk belangrijk?
Van Wijlen: „Mensen hebben het
nodig een band te voelen met het
verleden, met hun voorvaderen.
Voorvaderen die weliswaar dood
zijn, maar die zich met ons in zeke
re zin toch in één grote gemeen
schap verbonden weten. Voor veel
mensen in Michigan en zeker hier
in Holland worden die voorvade
ren, als ik het zo mag uidrukken,
door koningin Beatrix verpersoon
lijkt".
„En verderwe willen ook onze
verbondenheid vieren met mensen
die „in het nu" leven, maar door de
afstand van ons gescheiden zijn.
Mensen die in een andere wereld
leven. In West-Europa in dit ge
val".
Een dolle boel. Aangenomen mag
worden, dat de vrolijkheid vandaag
in Holland inderdaad op enkele
graden hoger zal liggen dan giste
ren in Grand Rapids, waar toch
ook al van opgetogenheid mocht
worden gesproken. Opmerkelijkste
Amerikaan in deze stad was Gerald
Ford, die na Nixon het president
schap ivan de V.S. bekleedde in de
jaren 1974-1977. Ford is weliswaar
niet van Nederlandse afkomst,
maar draagt ons koningshuis niet
temin een bijzonder warm hart toe.
Wellicht omdat hij in min of meer
„Nederlandse" sfeer in Grand Ra
pids is opgevoed (vanaf zijn tweede
jaar) en een kwart eeuw lang een
gebied nabij Grand Rapids in het
Congres heeft vertegenwoordigd.
Momenteel woont de ex-president
in California aan de andere kant
van de V.S. Speciaal voor Beatrix
en Claus was hij komen overvlie
gen.
Gerald-Fordmuseum
Hij leidde het paar rond in het Ge
rald-Fordmuseum in Grand Ra
pids, waar allerhande documenten
en andere souvenirs uit de tijd van
zijn presidentschap permanent
worden tentoongesteld. Als tijdelijk
extraatje is daar dit jaar aan toege
voegd de Amerikaanse versie van
de overeenkomst waarmee twee
honderd jaar geleden het begin van
de diplomatieke betrekkingen tus
sen ons land en de V.S. werd beze
geld.
Maar goed, vandaag in Holland is
het allemaal nog specialer, nog
feestelijker. Burgemeester Smith
(spreek uit: Smit) gisteravond: „Ik
hoop dat ik vannacht kan slapen".
WILLEM SCHEER
:h iii
als t
UTRECHT Terwijl er een
poes hooghartig over het bu-
^te1reau tussen de paperassen
wandelt, miauwend aandacht
vragend voor een ik-probleem
lóevt en een hond met luid geblaf
te kennen geeft dat hij van
het omgekeerde probleem af
wil, is het moeilijk je te reali-
zul/ejseren, dat die poes maar een
reii, van de 1,5 miljoen katten in
ri>i Nederland is en die hond
maar een van de 1,8 miljoen
'^honden. Wij zijn een gezellig
jeni volkje, we willen gezelschap.
Die Als het even kan van huisdie
ren. Gezelschap waar we ook
iets tegen kunnen zeggen,
een hond of een kat of een vo-
je, maar het mag ook een
stomme vis zijnIn Neder
land hebben 1,2 miljoen eige
naren in totaal 7,8 miljoen vo
gels, acht procent van de huis
houdens heeft een tropisch
aquarium met in totaal tien
miljoen vissen, dertien pro
cent van de huishoudens heeft
konijnen en /of andere knaag
dieren. Slechts 24 procent van
de huishoudens heeft geen
dieren. Dat zijn dan vooral de
relatief wat oudere mensen en
ie een- en tweepersoons huis
houdens.
Die brave gezelschapsdieren heb
ben heel wat hondebrokjes in de
jzemelk te brokkelen. Voor de
viervoeters, tweepoters en meer
voudige vindragers wordt, volgens
cijfers van het Economisch Insti
tuut voor het Midden- en Kleinbe
drijf, per jaar door hun bazen en
bazinnen voor rond de een miljard
gulden aan hapklare brokjes uitge-
geven. De sociaal economische be-
0I! tekenis van de gezelschapsdieren
,v komt verder tot uiting in de eruit
voortvloeiende werkgelegenheid:
liet alleen in de industrieën vooi
diervoedingsmiddelen. maar ook in
farmaceutische en vaccinproduce-
/üa rende industrieën, dierenspeciaal-
zaken, fabrieken voor accessoires,
"dierenpensions en fokkerijen. Want
zo gek kan het niet zijn, een pilletje
voor de poes, een zalfje voor de
hond, krachtvoer voor de kanarie
en wat vitaminen voor de goudvis
horen erbij. Nietwaar, „het zijn
toch net mensen", zoals tante Cor
altijd zegt.
trol
Sinds enkele jaren wordt de hond onder meer gebruikt bij de therapie voor emotioneel gestoorde
kinderen
Men kan er wat badinerend over
doen, maar dat neemt het feit niet
weg, dat het gezelschapsdier een
belangrijke plaats is gaan innemen
in onze maatschappij. Waarom? Dat
maakt prof. dr. A. Rijnberk, van de
Rijksuniversiteit Utrecht, ons dui
delijk: „De gezelschapsdieren ko
men in belangrijke mate tegemoet
aan de behoefte aan kameraad
schap, affectie en de deels daaraan
gekoppelde behoefte aan verzor
gen", zegt hij. „Bij alleenstaanden,
ouderen en gewild of ongewild
kinderloze gezinnen is het een be
langrijk motief voor de aanschaf.
Het valt te betreuren dat juist deze
groeperingen soms problemen ont
moeten als het gaat om huisvesting
van hun huisdier. Zo staat bijvoor
beeld een groot aantal bejaardente
huizen het houden van huisdieren
niet toe. Gelukkig zetten enkele
dierenartsen zich op het ogenblik
in om in die situatie verandering te
brengen. Verder worden natuurlijk
ook gezelschapsdieren aangeschaft
door gezinnen en leefgemeenschap
pen, waarbij geen tekorten aan
contact in het geding lijken te zijn
en waarbij het gaat om een verdere
vervolmaking van de leefomstan
digheden".
„Sinds enkele jaren worden gezel
schapsdieren, en dan vooral de
hond, gebruikt als hulp bij de the
rapie voor emotioneel gestoorde
kinderen. Door zijn ongecompli
ceerde benaderingswijze legt de
hond gemakkelijk contact met psy
chisch gestoorde mensen. Ook in de
psychotherapie voor volwassenen
hebben de gezelschapsdieren een
plaats verworven. Recent is .geble
ken dat niet alleen de psychische,
maar ook de fysieke gesteldheid
gebaat is met de aanwezigheid van
een gezelschapsdier. In een onder
zoek bij mensen die werden opge
nomen op een afdeling voor hart-
bewaking voor een infarct of
een angina-pectoris is de kans
op overleven na een jaar bekeken
tegen de achtergrond van het bezit
van een huisdier. Bij eigenaren van
gezelschapsdieren bleek onaf
hankelijk van de diersoort het
overlevingspercentage beduidend
hoger te liggen dan bij patiënten
zonder gezelschapsdieren. De on-,
derzoekers verklaarden deze resul
taten op grond van verminderde
stress dank zij deze gezelschapsdie
ren. Zij beschouwen het gezel
schapsdier als een gemakkelijk te
verwerven psychologische steun
met weinig risico's".
Reden om nu maar meteen nog een
hond of een konijn erbij te nemen?
Prof. Rijnberk: „Bij de aanschaf
van een gezelschapsdier aanvaardt
de eigenaar een belangrijke verant
woordelijkheid. Het dier is voor het
verdere voortbestaan volledig af
hankelijk van deze eigenaar. De
aanschaf dient dan ook een zeer
bewuste keuze te zijn waarbij de ei
genaar zich terdege de consequen
ties moet realiseren. Dit betreft een
aantal voor de hand liggende zaken
als een goede voeding, huisvesting
en verzorging. Met de tegenwoor
dig alom verkrijgbare industriële
voeders kan op eenvoudige wijze
goede voeding worden gegeven.
Dus voedingsfouten behoren niet
meer voor te komen. De huisves
ting van de gezelschapsdieren zal
meestal ook geen grote problemen
opleveren, als bij de aanschaf een
dier wordt gekozen dat wat for
maat betreft past bij de behuizing
van de eigenaar. Anders wordt het
als het gaat om de verzorging,
waartoe ik ook de beweging wil re
kenen. Bij bepaalde rassen kan de
verzorging van de vacht of de
noodzakelijk beweging een flinke
investering aan tijd en energie vra
gen. Iets wat niet altijd wordt opge
bracht. Een eigenaar die de verant
woordelijk heeft aanvaard voor een
hond die van nature veel in bewe
ging is, zal ook veel met zijn dier
op pad moeten".
Tot zover geen problemen dus,
maar is het gevolg van die grote
dierenliefde niet, dat door de fok
kers de dieren worden overfokt,
met alle kwalijke kanten van dien?
„Een ongewenst neveneffect van
sterk op bepaalde kenmerken ge
richte fokkerij is het schadelijke
raskenmerk. Hierbij geeft de be
oogde karakteristiek aanleiding tot
de bedreiging van de gezondheid.
Een zeer bekend voorbeeld is de
Engelse bulldog, waarbij het ideaal
beeld dat fokkers en keurmeesters
voor ogen hebben een normale
ademhaling van het dier in de weg
staat. Verder kennen we bij ver
scheidene honderassen oogafwij
kingen die samenhangen met het
fokdoel. Het spijt me te moeten
zeggen dat de professionele verant
woordelijkheid in de fokkerij nog
niet zo groot is dat ongewenste situ
aties verdwijnen".
„Voor de eliminatie van erfelijk
bepaalde aandoeningen wordt door
de fokkers soms nauwgezet met de
dierenartsen samengewerkt. In an
dere gevallen echter wordt de van
diergeneeskundige zijde aangebo
den hulp geweigerd. De rol van de
dierenarts is natuurlijk veel groter.
Die begint al bij de aanschaf van
het gezelschapsdier. De dierenarts
dient de eigenaar, als die tenminste
tijdig komt, bij te staan in het ma
ken van een bewuste keuze bij de
aanschaf. Verder kan de dierenarts
de eigenaar adviseren omtrent voe
ding, huisvesting en verzorging,
alsmede de opvoeding ter voorko
ming van ongewenst gedrag. Ook
ten aanzien van de relatie tussen
mens en gezelschapsdier kan de
dierenarts de eigenaar van dienst
zijn. Maar dat niet alleen, want de
verantwoordelijkheid van de die
renarts gaat nog wat verder. Ik
doel hierbij op een nog niet ge
noemde verantwoordelijkheid ten
opzichte van de medemens. Het
blijkt namelijk dat de affectieve re
laties met gezelschapsdieren soms
zo sterk worden, dat er nauwelijks
ruimte is voor goede relaties met
mensen. Hiervoor zijn dan ook
vaak wel redenen aan te voeren en
het laat zich begrijpen. Immers, het
tegenspel van gezelschapsdieren is
veel onvoorwaardelijker
Zit er dan niet het gevaar in dat
het dier wordt overgewaardeerd?
„Er kunnen soms situaties groeien
waarbii het dier meer aandacht
krijgt dan de medemens. Het is on
der meer de taak van de dierenarts
een bijdrage te leveren aan de be
paling van de juiste plaats van het
gezelschapsdier in de samenle
ving".
GERARD CRONÉ
