bezuinigen lijkt enig medicijn
We moeten het
goede bewaren
en op de rest
besnoeien
NNENLAND
HaitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnen^
uitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnen
DILO VAN COMMENEE (CNV):
NIEUWE KOE MET GOUDEN HORENS HEET ATV
Politiek
Partij
Parlement
LEIDSE COURANT,
ZATERDAG 19 JUNI 1982 PAGINA 9
MPAGNE
1539(C(
elf weken duurt het nog.
nachtjes sjapen, om
te zijn. Dan liggen in
^erden stembureau 's de
potloden weer netjes ge-
t gereed om ons. voor de
keer dit jaar al, in de ge-\
ieid te stellen een Stem
brengen. Na de staten-
ezingen van 24 maart en
•aadsverkiezingen van 2
worden we op 8 septem-
opnieuw in scholen, ge
itehuizen en andere in-
'ngen tot openbaar nut
acht, ditmaal om dé sa-
telling van de Tweede
>r te bepalen, en in het
igde daarvan de samen-
ig van een nieuw kabi-
'iep daar het woord ver-
igsmoeheidHeel juist
lerkt. Daar schijnt zo
imerhand een fors deel
te bevolking van 18 jaar
\uder aan te lijden. Een
lend virus, dat is waar.
moe of niet, die verkie
zingen gaan gewoon door en
de uitslag ervan zal ongetwij
feld een vet stempel drukken
op het regeringsbeleid in de
komende jaren.
De politieke partijen hebben
dus redenen genoeg om de
kiezers met alle mogelijke
middelen zodanig op te pep
pen, dat ze die achtste septem
ber de gang naar het stemlo
kaal maken. Op de partijbu-
reau's is men al enkele weken
nerveus bezig met de voorbe
reiding van de verkiezings
campagne, een karwei dat niet
van een leien dakje gaat om
dat men twee omvangrijke
problemen het hoofd moet
zien te bieden. Ten eerste: de
partijkassen zijn bijna leeg,
wantde kamerverkiezingen
van vorig jaar mei en de twee
verkiezingen van dit jaar heb
ben handen vol geld gekost.
Ten tweede: de campagne
moet worden gevoerd in een
periode waarin vele duizenden
Nederlanders nog met zomer
vakantie zijn. Een aantal tele
foontjes naar de partijbureaus
van CDA. VVD, PvdA en D'66
leverde ons het beeld op van
campagnevoorbereiders bij wie
de vraagtekens nog welig uit
het hoofd groeien. Over twee
dingen zijp ze het in ieder ge
val eens: de campagne zal
slechts twee a drie weken du
ren en mag niet teveel kosten.
CDA
„Vorig jaar hebben we ander
half miljoen aan de kamerver
kiezingen uitgegeven, maar
we denken nu aan een ton of
acht. Daar moeten we het wel
mee zien te rooien", zegt Jan
Willem De Savornin Lohman
van het CDA-partijbureau.
„Nee. dat geld is natuurlijk
niet allemaal voorradig. We
zijn genoodzaakt een paar re
serves aan te spreken en voor
de rest moeten we het hebben
van giften van partijleden
Ook van het bedrijfsle
ven?".
„Nee, nee", luidt het haastige
antwoord. „Dat doen we niet
meer. Vroeger, toen ARP,
KVP en CHU nog afzonderlijk
bestonden, gebeurde dat nog
wel, maar bij de oprichting
van het CDA 'is afgesproken
dat we geen giften meer van
bedrijven accepteren".
Als bijvoorbeeld Philips een
ton zou overmaken
„Dat wordt geretourneerd",
klinkt het beslist. We hebben
zelfs een grens gesteld aan de
giften van individuele perso
nen. Niemand mag ons meer
dan vijfduizend gulden schen
ken
Het vakantieprobleem. „Moei
lijk", verzucht de CDA-woord-
voerder. „Je zou eigenlijk met
je verkiezingsmateriaal naar
de Costa Brava en de cam
pings op de -Veluwe moeten,
maar ja, de vraag is of de men
sen het leuk zullen vinden om
tijdens hun vakantie met poli
tiek geconfronteerd te worden.
Ik denk van niet. We zijn er
nog niet uit, hoe we dat moe
ten aanpakken. Daar wordt
nog driftig over gepraat".
VVD
Geerlof Boosman, campagne
leider van de VVD, toont zich
uiterst somber over de finan
ciële middelen van zijn partij.
„We hebben vrijwel niets
meer in kas. Ook geen reser
vepotjes en zo. Echt waar, we
kijken tegen de bodem van
onze schatkist aan, dus we
moeten het vrijwel helemaal
hebben van een bedelactie on
der de leden. Je kent dat wel,
ze krijgen binnenkort allemaal
een acceptgirokaart in de bus
met het verzoek iets over te
maken aan het verkiezings-*
fonds. Öp die manier moeten
we ongeveer zeven ton bijel-
kaar brengen. Het bedrijfsle
ven? Ach nee, daar moeten we
niet op rekenen. Het gebeurt
maar zeer incidenteel, dat we
van een bedrijf steun ontvang
en. Dat soort giften is te ver
waarlozen
Gaat de VVD de vakantie
gangers opzoeken?
„Geen sprake van", aldus
Boosman. „Daar gien we be
wust van af. Kom nou zeg. stel
je voor. Zitten de mensen op
een camping lekker te genie
ten van hun vakantie en dan
komt daar. opeens een verkie
zingskaravaan binnenrollen.
Dat zullen ze ons niet in dank
afnemen, dat weet ik wel ze
ker. We zullen het anders
moeten doen, maar hóe, dat
weten we nog niet precies".
PvdA
Evenals het CDA denkt ook
de PvdA met achthonderddui
zend gulden een behoorlijke
campagne te kunnen voeren.
De PvdA-kas is nog niet hele
maal leeg, maar Oebele de
Jong van het partijbureau
geeft toe dat de campagnes
van vorig jaar en dit jaar wel
een flinke aanslag op de finan
ciële middelen hebben ge
pleegd. De Jong„We ontko
men er niet aan. de leden om
bijstand te vragen. En dan
maar hopen dat er aardig wat
binnenkomt. Wat die vakan
ties betreft, tja, dat is inder
daad een niet gering probleem.
We hebben nog het geluk, dat
de meesten van onze kiezers
in eigen land op vakantie
gaan, dus in principe kunnen
we wel veel vakantiegangers
bereiken, maar het lijkt me
niet gezond om dat zo opdrin
gerig te doen Even later vult
een medewerkster van het
partijbureau aan: „Wat we in
ieder geval niet moeten doen,
is pal voor de tenten of de zo
merhuisjes gaan zitten. Daar
moet je niet over politiek gaan
zitten zeuren. Maar we zullen
wel een aantal gebieden op
zoeken waar veel vakantie
gangers zijn. Je kunt dan bij
voorbeeld denken aan kleine
manifestaties op dorpspleintjes
of zo".
D'66
Bij D'66 is het geld ook bijna
op. De 18.000 leden van de
partij moeten met z'n allen
voor de campagnekosten op
draaien. De Democraten heb
ben nog geen definitieve be-'-,
groting voor de verkiezings-
strijd opgesteld, maar in kleine
kring leven al wel vele ideeën
over de manier waarop de kie-*,•
zers benaderd moeten worden.
zo wordt ons meegedeeld. We-,
zeggen alleen nog niet hoe",
lacht Roel Heskamp van het'
D '66-campagneteam geheim -.j
zinnig.
Doe niet zo flauw.
„Nee hoor, dat moet nog een
verrassing blijven. Het zou
niet leuk zijn als onze mooie
gedachten nu al in de media
zouden doordruppelen
Gaat D'66 de vakantiegan
gers opzoeken?
Opnieuw gelach aan de andere
kant van de lijn. „Al waren
we dat van plan. dan zou ik
het nog niet zeggen. Houd er
maar rekening mee, dat wq'.
voor het probleem van de va-',
kantiegangers goede oplossin
gen zullen hebben".
We zijn benieuwd
„Mooi zo", roept Heskamp
„Wacht maar rustig af".
DICK VAN RIETSCHOTEN
Je moet de werkloos-
wegnemen èn bijvoor
een verpauperde buurt
ellen in plaats dat je de
-de die daaruit voortkomt
iert te genezen. Ik geloof
de werklozen zelf aan
|erk moet zetten met al-
Iplltieve arbeid. Werklozen
".-' •iet de handen over elkaar
a, die tegen de muur vlie-
jpan ellende, kunnen an-
jjjjwerklozen opvangen. Uit
Bestand van mensen kun
§1 wat vrijwilligers recru-
Als we welzijnswerkers
sïr&ja aanstellen omdat we al
Werklozen niet meer kun-
fbehappen" dan zitten we
die welzijnswerkers in
jmaag op het moment dat
verkloosheid terugloopt,
je het vrijwilligers laat
dan vloeien die vrijwilli-
utomatisch af omdat ze
•k weer aan het werk
de werkloosheid af-
Het heeft het extra
;1 dat je nu wat wei-
erkers extra hebt",
is al precies zo in de
•narensector. Een schitte-
voorbeeld uit de bouw:
lebben jaren gekend dat
•rbeeld in een gemeente
bouwvergunningen de
uit gingen, nu gaan er
[een 500 de deur uit, maar
'erk ervoor wordt door
fde aantal ambtenaren
:ht. Er is er geen een
ïr, er heeft er geen een
ig gekregen. Maar de tijd
lie 500 vergunningen de
uit te werken is nu lan-
ift vroeger met 1.000 ver-
^Jingen. Je vraagt je af of je
RSLwel ambtenaren moet
^^haven terwijl er geen
is. Maar de overheid ont-
liever niet. Het over-
;en van overbodige amb-
en van bijvoorbeeld de
'ng bevolking naar de af-
sociale zaken waar ze
ECHT In de ruime maar eenvoudig ingerichte
ckamer van de voorzitter van de Hout- en Bouw-
V«1 CNV, de heer Dilo van Commenée, in Utrecht
;t al jaren een spreuk aan de muur: „Bewaar wat u
'jevertrouwd". Toch was hij het die deze week in
lerk op de themadag van de CFO (Christelijke Fe-
tie v. Overheidspersoneel) „het welzijnswerk on
druk" een rede hield die als een bom insloeg. Niet
de retorische kwaliteiten ervan maar om de in-
Hij zei daar onder meer: „Het is hoog tijd dat wij
rooien en snoeien in de welzijnssector opdat de
PU omische sector weer kansen krijgt en de guldens
verdienen die voor het overblijvende welzijns-
V nodig zijn". In feite betekende dat, dat hij het
i^| rorvene, dat waar de bonden altijd voor hebben
gleden, het „ons toevertrouwde", gedeeltelijk weer
wil geven. Waarom?
eloof dat al dat welzijns- het steeds drukker krijgen is
eigenlijk maar weinig kennelijk een heel moeizame
operatie. Dat gebeurt bijna
niet, dan wordt er gepraat
over aangetaste rechtsposities
en zo".
„Ik vind trouwens dat de amb
tenaren toch een veel te be
voorrechte positie hebben.
Waarom wordt een bouwva
karbeider nu wel ontslagen en
waarom moet die ambtenaar
dan worden beschermd. Dat
vind ik niet terecht. Als ze
zouden ontslaan dan zouden er
wel meer werklozen zijn, maar
de financieringslast van de
overheid zou minder zijn,
waardoor er geld vrij zou ko
men om in de industrie en in
de bouwsector weer werk aan
te pakken. Dan gaan er wel
werkloze ambtenaren meer
komen, maar komen er min
der werkloze bouwarbeiders.
Vandaag zijn er 90.000 werklo
ze bouwvakkers, waarvan de
helft al bijna twee jaar lee
gloopt. Dat is ten aanzien van
de ambtenaren die nog hele
maal geen werkloosheid ken
nen in mijn gevoel onrecht
vaardig".
„Daarom zeg ik: laat die nu
eens een tijdje werkloos rond
lopen, dan gaan de bouwva
karbeiders weer aan de gang.
De bouw is nog altijd een eco
nomische motor geweest, dus
komt er weer geld om ambte
naren te betalen en kunnen ze
weer aan de slag. Vraagt de
bouw weer meer vergunnin
gen dan komt de werkloze
ambtenaar van volkshuisves
ting weer aan de slag. De mo
tor moet eerst worden aange-
slingerd dan komt er vanzelf
weer werk in dé ambtenaren-
en welzijnssectoren. Maar we
moeten natuurlijk wel oppas
sen dat we niet weer die gek
ke dingen gaan doen die we de
afgelopen tijd hebben gedaan.
Behangetje plakken
Voor die werkloze bouwvak
kers van nu zou ik een hele
boel vrijwilligerswerk willen
creëren. In tal van gemeentes
zijn trouwens al tal van Initia
tieven ontwikkeld om de
werklozen werk te laten doen
dat anders nooit gedaan zou
worden. Zo zijn er een hele
boel ouden van dagen die an
ders nooit een behangetje zou
den laten plakken. Nu kan een
zaak met een werkloze bouw
vakker in dienst het wel".
„Bij het welzijnswerk denk ik
vooral aan de naar mijn gevoel
onterechte subsidies die daar
worden gegeven. Voor club
huizen, voor pingpongclubs,
voor dansclubs van ambtena
ren, voor de gekste dingen. En
in de tweede plaats zou ik de
wijze van subsidiëren eens aan
de orde willen stellen want het
is nog steeds zo dat als een
club een bedrag aan subsidie
krijgt toegewezen voor 1982 en
dat bedrag niet opmaakt dat
die club in 1983 minder krijgt.
Dus bestaat de neiging bij al
die gesubsidieerde instellingen
van: opmaken maar jongens.
Uit eigen ervaring zie ik dat er
dingen gebeuren om dat geld
op te maken die volkomen
overbodig zijn. Er worden te
gen het einde van het jaar in
jeugdclubs hele vakantiewe
ken georganiseerd om maar
van de centen af te komen
omdat ze bang zijn dat ze het
volgend jaar minder krijgen.
Ik noem dat pure verkwisting.
Je zou, als men het ene jaar
zuinig is geweest met de cen
ten, dit moeten belonen met
eenzelfde bedrag aan subsidie
in het volgende jaar, maar wat
er over is terug laten geven.
Dan bevorder je zuinigheid,
terwijl je nu verkwisting aan
het stimuleren bent. Helemaal
verkeerd in tijden dat je elk
dubbeltje om moet keren".
Moeten we ook echt gaan rooi
en?
„Ja. Er is een aantal dingen
die naar mijn gevoel niet meer
gesubsidieerd moeten worden
of gewoon opgeheven moeten
worden. Laat mij een voor
beeld geven. Neem de crèches
en de peuterverblijven. Die
zijn er omdat een aantal vrou
wen buiten de deur wil wer
ken. Goed, maar waarom moet
de overheid dat subsidiëren?
Ik zég: dit moeten die mensen
volledig zelf betalen. Want ze
werken en verdienen met dat
werken. Je moet niet de ge
meenschap op laten draaien
voor het feit dat je kinderen
hebt en toch wil werken".
„Dat is zo. Wij vinden niet dat
Dilo van Commenee
de gemeenschap alles maar
moet opvangen wat iemand
dwars zit. Als het vanwege de
financiële nood niet nodig zou
zijn, als we nog in de tijd van
de geweldige economische
groei zaten, dan zou je alleen
al uit principiële overwegin
gen toch met een aantal din
gen moeten stoppen. Omdat ik
vind dat hier óok de basisprin
cipes van de christelijke orga
nisatie in het gedipg zijn. Wij
zeggen dat de mensen een ei
gen verantwoordelijkheid
moeten kunnen beleven, maar
er is ook een stuk naastenlief
de in discussie. Alles wordt ge
woon op de overheid afgewen
teld. Overal heb je instituten
voor. Voor een zieke buur
vrouw moet de gezinsverzor
ging maar zorgen, en de be
jaarde verplaatsen we zo gauw
mogelijk naar het beiaarden
huis. Dat soort dingen zitten im
de maatschappij van tegen
woordig ingebakken en die
zou ik best terug willen draai
en. We moeten terug naar een
situatie waarin we niet alles
meer afkopen met geld maar
naar veel meer vrijwilligers
werk, veel meer omzien naar
de naaste. De praktijk dat je
voor elk wissewasje een bu
reau kunt bellen heeft een
stuk vereenzaming in de hand
gewerkt waar je van rilt. Be
jaarden liggen een week dood
in hun flatje. Zulke dingen ge
beuren omdat we alles in geld
hebben vertaald, geprofessio
naliseerd".
Tijd van de armoe
De tijd waar u naar terug wilt
was de tijd van de armoede
„Dat was de tijd van de ar
moede misschien. Maar we
hebben de fout gemaakt dat
we de goede dingen uit die tijd
in onze rijke tijd ook over
boord hebben gegooid, zoals
dat omzien naar de naaste. Dat
moet terugkomen. Zaken die
verkeerd zijn moet je afbou
wen of zo snel mogelijk met
wortel en tak uitroeien. Dan
ben je wel verplicht om toch
weer naar de buurvrouw om
te kijken, want als jij het doet
dan doet de buurvrouw het
ook naar jou als je eens een
keer hulp nodig heb. Die oude
gedachte uit vroeger jaren was
helemaal zo gek nog niet".
Toch weer een liberale ge
dachte: welbegrepen eigenbe
lang is algemeen belang.
„Ja, dat is zo".
Bent u niet bezig geweest om
met uw uitspraken de kloof
tussen CNV en FNV nog wat
groter te maken?
„Ja, ik heb de indruk op dit
moment van wel. Maar niet
met opzet. Uit de reacties die
ik vandaag heb gehoord van
uit die kringen, heb ik begre
pen dat ze mijn ideeën hele
maal met accepteren. Zij zitten
veel meer op de toer van: de
staat moet overal maar voor
zorgen. Maar ik heb ook be
grepen dat er tegenwoordig I
toch mensen in PvdA-kringen
zijn, het nieuwe realisme, die
mijn kant op willen".
Maar hoe zit het de verwor
venheden van de vakbonden?
„Ik vind «dat we zo eerlijk
moeten zijn om te onderken
nen dat we op sommige pun
ten te ver zijn doorgeschoten".
...dus als bond hebt gefaald?
„Ja, maar dat toe te geven is
toch geen schande? Al is het
echt heel moeilijk dat aan de
leden uit te leggen. De leden
schrijven boze brieven over
wat er nu in de kranten heeft
gestaan. Maar de mensen zijn
er best van te overtuigen dat je
niet alles wilt weggooien, en
dat we, waar we eigenlijk de
verantwoordelijkheid van de
mensen een beetje ongedaan
hebben gemaakt, een stapje te
rug moeten. Dat we met be
paalde dingen moeten kappen,
dat we geld anders moeten be
steden. Ook in de welzijnssec
tor".
En, met een blik op de spreuk
aan de muur: „Je moet alleen
het goede bewaren".
GERARD CRONÉ
HAAG Meer dan
miljard gulden
de overheid nu al op
huishoudboekje te-
Dat recordbedrag
Ide deze week de lang
rachte Voorjaarsnota,
issenstand van de be
ng van het lopende
In werkelijkheid is
ekort nog enkele mil-
en hoger dan dit cijfer
leeft als gevolg van
beroep dat met trucs
e kapitaalmarkt moet
len gedaan, bijvoor-
d ter financiering van
woningbouw. Rekenen
dergelijke zaken mee,
er voor overheids-
einden een tekort dat
ien procent van het
>naal inkomen over-
ijdt en uitkomt rond
ïiljard gulden.
at licht moeten de drie
rd ombuigingen waartoe
kabinet dit voorjaar op
V van een kabinetscrisis
ot wel als een uiterst po-
poging worden be
schouwd om orde op financiële
zaken te stellen. Het maakt
ook duidelijk dat het welhaast
onverantwoord geweest zou
zijn de lijn van de PvdA-mi
nisters te volgen door hier nog
eens op af te dingen. Zo dit al
ooit had gekund, spelletjes spe
len met het financieringste
kort om de economie te stimu
leren in de hoop dat later te
rug te verdienen, kunnen we
na de sombere boodschap van
minister Van der Stee wel
vergeten.
Toch was het deze week
(ogenschijnlijk althans) niet al
leen maar somberheid. Uit een
studie van het instituut voor
het midden- en kleinbedrijf
bleek dat verkorting van de
werkweek de oplossing bij uit
stek kan worden voor de enor
me werkloosheid die ons land
teistert. Terug van 40 naar 35
uur zou meer dan een half
miljoen banen kunnen opleve
ren. Cijfers die in feite eerder
gedane voorspellingen van het
Sociaal Cultureel Planbureau
bevestigen.
Op dergelijke optimistische ge
luiden haakt het ontwerp-ver-
kiezingsprogramma dat de
Partij van dc Arbeid gisteren
publiceerde dankbaar in. De
socialisten lijken zich ook
steeds meer tot deze arbeids
tijdverkorting (kortweg ATV)
te bekeren, waarbij de deel
tijdarbeid wat op de achter
grond raakt. Op de lange ter
mijn moeten we terug naar
een werkweek van 25 uur en
voor de komende regeerperio
de zou als eerste stap gemikt
rnoeten worden op een werk
week van 35 uur. Dat zou al
enkele honderdduizenden ba
nen vrij maken.
Hollands glorie
Een soortgelijk optimisme
straalt af van wat in het soci
aal-economisch jargon wordt
aangeduid als het „Hollands
Glorie-scenario". Daarmee
wordt gedoeld op een idee dat
gelanceerd is door het SER-
kroonlid professor dr. Schou
ten en intussen is omarmd
door achtereenvolgens D'66,
een deel van de CNV-top en
de denktank van de PvdA.
Heel voorzichtig denkt ook het
CDA in deze richting, al lijkt
dat meer ingegeven door de
wens op dit punt niet al te veel
van PvdA en D'66 te ver
vreemden. Volgens dit scena
rio wordt de automatische
prijscompensatie, in 1977 met
stakingen door werknemers
fel bevochten, simpel ge
schrapt en vervangen door een
belastingverlaging. Dat zou op
den duur een matigend effect
hebben op de lonen, zowel in
het bedrijfsleven als bij de
overheid en ook op de uitke
ringen.
Op het eerste gezicht lijkt dit
scenario dus alleen maar pro
fijtelijk. Het betekent echter
wel dat er aanvankelijk min
der belastinggeld binnenkomt.
Later zou zich die strop wel te
rugverdienen door lagere sala
ris- en uitkeringsposten, aldus
het scenario. Dat noemt men
de „inverdieneffecten". Dat
men op het ministerie van Fi
nanciën weinig op heeft met
deze manier van rekenen ge
tuigt de omschrijving die een
van de topambtenaren van dit
departement onlangs aan in
verdieneffecten gaf: „Het
drinken van het statiegeld".
Minister Van der Stee maakte
dan ook duidelijk niets voor
„Hollands Glorie" te voelen.
Hij ziet het idee als een va
riant op
ringspoli
gevoerd en die alleen maar tot
hogere tekorten heeft geleid,
zonder dat de zogenaamde in
verdieneffecten zich hebben
voorgedaan. Elke tijdelijke op
rekking van het financierings
tekort is voor hem onaan
vaardbaar. „Niets is zo eeuwig
als wat als tijdelijk wordt aan
gekondigd", riep hij deze week
uit
„Hollands Glorie" belandt zo
in de prullemand. Gevreesd
moet worden dat het scenario
Arbeidstijdverkorting (ATV)
dezelfde weg zal gaan. Ook dit
middel ter leniging van de eo-
nomische nood wordt al te ge
makkelijk als koe met gouden
horens opgetuigd. Natuurlijk
gaat er een positief effect van
uit op de werkgelegenheid,
maar men moet het niet over
drijven. Er zitten zoveel nade
len en risico's aan vast dat aan
de effectiviteit mag worden
getwijfeld. Om eens wat te
noemen: ATV moet gepaard
gaan met evenredig inleveren
van loon, anders worden de
bedrijven de dupe. Een werk
week van 35 uur zoals het
PvdA-programma voorstelt,
betekent een werktijdverkor
ting van 12,5 procent en zou
dus een inkomensoffer moeten
betekenen van 12,5 procent.
Dat betekent dat alle inko
mens en uitkeringen er 12,5
procent op achteruit moeten
gaan. ook de allerlaagste.
Daartoe zullen maar weinigen
bereid zijn in een tijd waarin
toch al bijna wekelijks nieuwe
aanslagen op de koopkracht
worden gepleegd. Misschien
kunnen huishoudens waar
meer inkomens binnenkomen
dergelijke klappen best opvan
gen, maar lang niet iedereen
heeft een partner die verdient
en bovendien is de levensstijl
in deze huishoudens doorgaans
op een dubbelinkomen afge
stemd.
Er zijn echter meer nadelen.
In PvdA-kring wordt vaak ge
waarschuwd tegen vraaguit
val, het verschijnsel dat men
sen door koopkrachtdalingen
steeds minder gaan kopen,
waardoor steeds meer bedrij
ven ih moeilijkheden komen.
Welnu, inleveren op grote
schaal (12,5 procent en meer)
om arbeidstijdverkorting mo
gelijk te maken zal pas echte
vraaguitval gaan veroorzaken.
Bovendien betekent 12,5 pro
cent minder loon een evenre
dige tegenvaller in de belas
tinginkomsten met gevolgen
voor het financieringstekort.
Het is zeer de vraag of zo n
maatregel opweegt tegen het
voordeel van geringere kosten
voor werkloosheidsuitkerin
gen. Niet voor niets waar
schuwt president Duisenberg
van de Nederlandsche Bank in
dit verband in zijn jongste
jaarverslag analoog aan zijn
voorganger Zijlstra tegen het
te gemakkelijk hanteren van
de ATV.
Evenmin als het Hollands Glo
rie-scenario mag de arbeids
tijdverkorting dus als het ei
van Columbus worden be
schouwd. Maar wat roept de
achteruithollende economie
dan wel een halt toe? Minister
Van der Stee kent nog maar
één recept: het mes erin. Ge
woon op z'n Hollands de tering
naar de nering zetten en niet
meer uitgeven dan je verdient.
Volgens de minister van Fi
nanciën heeft tien jaar erva*
ring met het door de socialis
ten gepropageerde stimule
ringsbeleid wel geleerd dat het
water naar de zee dragen is.
De tekorten stijgen, bedrijven
sluiten en de werkgelegenheid
daalt. Van der Stee kiest
steeds duidelijker voor de poli
tiek van Thatcher en Reagan:
via bezuinigingen op de over
heidsuitgaven de rente laten
dalen, bedrijven weer lucht
geven, langs de natuurlijke
weg van de vrije onderne
mingsgewijze produktie inves
teringen bevorderen.
De minister van Financien
weet zich in dit pleidooi al
thans verzekerd van de war
me steun van zowel zijn pre
mier als de grootste partij
waarop dit kabinet steunt, het
CDA, en de partij waarvan het
afhankelijk is, de VVD. Tegen
de achtergrond van de recente
kabinetscrisis en het door de
toenmalige PvdA-ministers
bevochten beleid lijkt een
nieuwe samenwerking tussen
CDA, PvdA en D'66 althans
op sociaal-economisch en fi
nancieel gebied verder weg
dan ooit en ligt het alternatief
voor de hand. Tenzij de PvdA
tot inkeer komt, maar daartoe
biedt haar verkiezingsprogram
althans in ontwerp nog weinig
aanknopingspunten.
ARJEN BROEKHUIZEN
