Jaus kweekt veel goodwill
^ort Stanley dreigt
bloedbad te worden
ji Groot-
Brittannië
Nijpende problemen
zullen in Versailles
op lange baan
worden geschoven
Groot jeugdfeest
besluit bezoek
"^ITENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 3 JUNI 1982 PAGINA 15
et cin
moei
et po
rvie\
Symbolisch of niet. bij aankomst van de Amerikaanse president Reagan in Parijs, de eerste halte
plaats op zijn tiendaagse rondreis door West-Europa, brak boven vliegveld Orly een hevig onweer
los. De Amerikaanse president stak eigenhandig een paraplu op om samen met echtgenote Nancy
droog de trap van het presidentieel vliegtuig af te dalen, op weg naar de ontvangst door de Franse
minister van buitenlandse zaken Cheysson.
BRUSSEL In het luis
terrijke paleis van Ver
sailles speelt zich komend
weekeinde de achtste
„economische, wereldtop"
af. Dat is een jaarlijkse
vergadering van de poli
tieke leiders van de zeven
grootste industrielanden,
te weten de Verenigde
Staten, Canada, Japan,
West-Duitsland, Frank
rijk, Engeland en Italië.
Hoogste gast in de ver
maarde spiegelzaal en be
lendende vertrekken is
Amerikaans president Re
agan, die gisteravond in
Parijs is aangekomen.
Volgens berichten uit de Vere
nigde Staten heeft Reagan het
afgelopen weekeinde doorge
bracht met het bestuderen van
de beknopte levensbeschrij
vingen van alle deelnemers
aan de top van Versailles. Be
halve de regeringsleiders ne
men ook de ministers van bui
tenlandse zaken en van finan
ciën van de zes overige „rijke
landen" aan de vergadering
deel. En das moet de Ameri
kaanse president ook uit het
hoofd weten hoe de minister
van financiën van pakweg Ita
lië of Japan heet. Bovendien
wordt de Europese Gemeen
schap vertegenwoordigd door
Gaston Thorn, voorzitter van
de Europese Commissie, en de
Belgische premier Martens en
minister van buitenlandse za
ken Tindemans. Die laatsten
omdat België thans het half
jaarlijks voorzitterschap van
de EG-ministerraad bekleedt.
De „wereldtop" in Versailles
zal komende zondagmiddag
zoals gebruikelijk zijn bekro
ning vinden in een slotverkla
ring, die de afgelopen maan
den nauwgezet in de betrok
ken hoofdsteden is voorbereid
en al voor 90 procent geschre
ven. De resterende 10, procent
zijn het meest interessant,
want die behelzen kwesties
van tegengesteld belang, waar
over de politieke leiders nog
een soort van eenstemmigheid
moeten zien te bereiken.
Conflicten
De conflicten binnen de geïn
dustrialiseerde wereld en met
name tussen de VS en Europa
over de aanpak van de inter
nationale economische crisis
zijn thans zeer aanzienlijk.
Een van de discussiepunten zal
de kredietverlening aan de
Sovjet-Unie zijn. President Re
agan zou de kredieten aan
Moskou sterk willen vermin
deren, terwijl in West-Europa
daarvoor weinig belangstelling
bestaat. Ook wil president Re
agan zijn partners er nog
steeds toebrengen het reusach
tige project voor levering
aardgas uit Siberië stopzetten.
De West-Europese industrie
landen kijken daar heel an
ders tegenaan. Zij achten de
economische verstrengeling
tussen Oost en West eerder
een garantie voor wereldvrede
dan een bedreiging ervan. Bo
vendien hebben ze zeer directe
industriebelangen bij de aan
leg van de liefst 6.000 km. lan
ge pijpleiding die met westerse
kennis het Siberisch aardgas
naar West-Europa zal stuwen.
De slimme Russen hebben hun
bestellingen daarvoor geplaatst
in zowel West-Duitsland als
Frankrijk, Italië, Engeland en
ook Japan. Ze zijn er ook le
ningen in het Westen voor
aangegaan, die ze tegen hoge
rente zullen terugbetalen uit
de latere verkoop van het
aardgas aan hetzelfde Westen.
Zo is iedereen gelukkig, behal
ve president Reagan, die er
volgens ons Europeanen ei
genlijk ook niets mee te ma
ken heeft.
Het ziet ernaar uit dat Reagan
zich in Versailles zal neerleg
gen bij de realiteit van het
aardgas-contract, maar dat hij
zal pogen het Westen te vere
nigen in een algemene beleids
lijn om de geldstroom naar het
Oostblok' te verminderen. De
Russen kopen er toch alleen
maar wapens van, zegt Rea
gan, die in eigen land grote be
grotingsmoeilijkheden heeft
wegens zijn enorme defensie-
-uitgaven. Met name wil de
Amerikaanse president dat
Westerse regeringen geen le
ningen meer verstrekken aan
Oostblok-landen. Mogelijk
gaan de Europeanen en Japan
daarmee akkoord, onder het
beding dat particuliere banken
nog wel exportkredieten mo
gen verlenen teneinde „de
markt te laten werken".
Hoge rentestand
Andere maar zeker niet min
der belangrijke gesprekson
derwerpen in Versailles zullen
de hoge rentestand in de Vere
nigde Staten en de wilde
schommelingen van de dollar
zijn. Die verschijnselen weer
spiegelen het onwrikbare ge
loof van de Amerikaanse rege
ring in een liberale economie,
waar de overheid (en ook de
centrale bank) zo min moge
lijk tussen komt. Van de Euro
pese landen zit dit vooral het
Frankrijk van de socialist Mit
terrand dwars. Hij zal - ver
geefs - aandringen op een
soort „wisselkoersvork", van
het Europees Monetair Stelsel
(EMS) met de Amerikaanse
dollar. Tussen zekere marges
zouden de waarden van de
Westerse munten dan met el
kaar verbonden blijven, omdat
nationale regeringen zich ver
plichten in te grijpen in de
wisselmarkten als er te grote
koersafwijkingen optreden.
Aldus verkregen internationa
le monetaire stabiliteit zal de
wereldhandel sterk ten goede
komen.
Een muntenkoppeling tussen
verschillende landen dwingt
de regeringen om een finan-
cieel-economisch beleid te
voeren, dat onderling de nodi
ge samenhang vertoont. Maar
het is duidelijk dat op dit mo
ment de Amerikaanse krap-
geld-politiek zeer weinig over
eenstemt met bijvoorbeeld de
Eolitiek van toenemende over-
eids- en particuliere beste
dingen en van arbeidstijdver
korting door Parijs.
Mitterrand staat in het westers
kamp weliswaar vrij zwak.
Zijn socialistische collega
Schmidt, de Westduitse bonds
kanselier, vindt het nieuwe
Franse beleid ronduit catastro
faal. De stijgende inflatie en
de begrotings- en handelsba
lanstekorten in Frankrijk ma
ken inderdaad gewag van een
dreigend fiasco. De Franse
franc is intussen al tweemaal
gedevalueerd en Mitterrand
heeft vorige week zelfs toespe
lingen gemaakt op een nieuwe
waarde-vermindering of zelfs
een uittreden uit het EMS.
Versailles zal dus zeker geen
koppeling tussen dollar en
EMS opleveren, waarschijnlijk
wel een afspraak dat de minis
ters van financiën van de ze
ven rijkste landen regelmati
ger bijeen komen om het mun-
tenvraagstuk te bespreken. De
bekende lange baan dus.
Wat daardoor vooral dreigt is
het protectionisme, de (niet al
leen Franse) tendens om de
binnenlandse markt voor bui-'
tenlandse concurrentie af te
schermen met import-beper
kingen. Iedereen is daar altijd
tegen, en de slotverklaring in
Versailles zal ook nog eens
krachtig waarschuwen tegen
zo'n doodsteek voor de
wereldeconomie, maar het
binnenlands-politieke leven is
veelal sterker dan de leer.
Europa zal ook op deze top
vergeefs bij Reagan aandrin
gen op (kunstmatige) verla
ging van de rentestand in de
VS, die bergen kapitaal weg
zuigt en daarom ook hier het
geld zo duur maakt. Opnieuw
is Frankrijk het zwarte
schaap, want'daar is de rentes
tand intussen naar de 20 pro
cent gestegen, terwijl die in
andere Westeuropese landen
toch een duidelijke trend om
laag vertoont. Conclusie van~
Washington: Niet wij zijn zo
bepalend voor jullie rentes
tand, maar jullie eigen poli
tiek.
Werktijdverkorting
Dat ook het geloof in werktijd
verkorting als middel tegen
werkloosheidsbestrijding geen
aanhanger vindt in Washing
ton - en helemaal niet in Ja
pan - laat zich raden. Her
nieuwde economische groei in
volle concurrentie blijft het
devies van westerse politieke
kanonnen als Reagan, That
cher en Schmidt. Dus ook-
geen overheidssteun om bij
voorbeeld industriële vernjpu*
wing te stimuleren (biotech
niek, informatica) zoals alweer
Mitterrand voorstelt.
De Versailles-gangers zullen
ook de verhouding tot de Der
de Wereld bespreken. Op dit
punt is Europa eensgezinder
over de plicht voor de Wester
se overheden óm de arme lan
den handelsvoordelen en prijs
garanties voor hun exportpro
ducten (grondstoffen) te bie
den. De Reagan-regering
meent ook hier dat de prive-
-sector de Derde Wereld tot
„toekomstige koopkrachtige
consumenten van het Westen"
zal moeten ontwikkelen. Dat
fundamentele verschil belooft
weinig goeds voor een nieuwe
Noord-Zuid-dialoog, waarin
een nieuwe economische we
reldorde zou moeten worden
afgesproken.
Tenslotte zullen de VS en Eu
ropa in Versailles nog wel een
broederlijk beroep doen op Ja
pan, om zijn eigen markt meer
open te stellen voor westerse
goederen. Dit met de bedoe
ling dat de opheffing van de
import-restrictie de concurren
tiepositie van de EG en de VS
ten opzichte van Japan zou
verbeteren.
MARC DE KONINCK
nam en met zijn zware stem
zei: „De volgende keer in
Rome".
Ook voor professor John
Mclntyre, de gerokte modera
tor van de Presbyteriaanse
Kerk van Schotland, was het
bezoek van de paus een hoop
gevend teken dat er verande
ring op til is in het christen
dom. „Het feit alleen al", zegt
hij, „dat de paus in ons land de
leiders van verschillende ker
ken ontmoet heeft, bewijst dat
ondanks de droeve vroegere
verdeeldheid van Christus'
volgelingen, wij allen, die de
enige ware God aanbidden,
vandaag willen samenwerken
in de naam van God, ter be
vordering van de menselijke
waarden die hij zelf tot stand
gebracht heeft".
In zijn gesprekken met andere
kerkelijke leiders had de paus
in de Schotse hoofdstad Edin
burgh zelf gezegd: „Terwijl wij
deze weg volgen, moeten wij
nog veel moeilijkheden uit de
weg ruimen, die voortvloeien
uit de droeve geschiedenis van
onze vroegere vijandschap. Er
zijn belangrijke doctrinaire
kwesties, die een oplossing
vragen, maar onze wederzijdse
vriendschap, onze wil om een
heid tot stand te brengen, kun
nen al een teken van hoop zijn
voor de zo verdeelde wereld,
vooral wanneer zoals dit nu
het geval is, de vrede ernstig
in gevaar gebracht wordt".
Professor Mclntyre heeft een
uitnodiging van de paus om
hem een bezoek te brengen in
het Vaticaan, met blijdschap
aanvaarcj. Hij is de derde mo
derator van de Kerk van
Schotland, die Rome zal bezoe
ken. „Dit persoonlijke contact
Bij de strijd om
Goose Green en
Port Darwin zijn
door de Britten
naar schatting
1.400 Argentijnen
krijgsgevangen
gemaakt. Op
deze foto is te
zien hoe Argen
tijnse gevange
nen op weg gaan
naar helikopters,
waarmee zij wor
den overgebracht
naar het Britse
bruggehoofd bij
Port San Carlos.
In Montevideo
(Ururugay) is gis
teren het Britse
hospitaalschip
„Hecla" binnen
gelopen, met aan
boord gewonde
Britten en gevan
gen Argentijnen.
De Argentijnen
zijn de opvaren
den van het op 9
mei tot zinken
gebrachte spio-
nagevaartuig
„Narval". De
Britten, van wie
een zijn moeder
groette, zijn van
morgen per vlieg
tuig richting Lon
den vertrokken.
Omstuwd door een enorme menigte wuift paus Johannes Paulus
naar een enorme menigte in Cardiff waar hij gisteren was op de
laatste dag van zijn bezoek aan Groot-Brittannië.
(Vervolg van de voorpagina)
LONDEN Voor de laatste pauselijke eucharistieviering in de
open lucht, op Britse bodem, waren gistermorgen ruim 100.000
gelovigen naar de Pontcanna Fields in het centrum van de Wei-
se hoofdstad Cardiff gekomen. Aangezien Wales maar 150.000
rooms-katholieken telt, wordt verondersteld dat een groot deel
van de aanwezigen uit West-Engeland afkomstig was. De luis
terrijke eucharistieviering op een 15 meter hoog podium in het
park begon onder een stralende hemel. Het was snikheet. Gelei
delijk werd het meer en meer benauwd, tot een plotse zware
onweersbui de plechtigheid bijna volledig uit elkaar regende.
Dit gebeurde tijdens de uitreiking van de communie. Tientallen
kletsnatte bisschoppen en andere priesters zagen zich verplicht
dekking te zoeken onder het afdak van het podium.
De massa gelovigen, die de paus op de handen droeg omdat hij
hen bij het begin van de eucharistieviering toegesproken had in
het Wels, luisterde ingetogen.
Het laatste onderdeel van het pauselijke programma in Cardiff
was een groots nationaal jeugdfeest dat plaats vond op het voet
balveld van Ninian Park. Daar werd Johannes Paulus hart
stochtelijk toegejuicht door veertigduizend enthousiaste jongeren
van 16 tot 24 jaar uit Engeland en Wales. Zij zongen en dansten
voor de paus en baden met hem voor hun land en voor de we
reldvrede. Johannes Paulus II zei hen met spijt vaarwel. In vele
jonge ogen parelden tranen toen het pausmobiel met de wuiven
de, goedhartige en vriendelijke bisschop van Rome voorgoed uit
hun gezichtsveld verdween.
zal de opvattingen van onze
kerk over de rol van het paus
dom gunstig beïnvloeden,"
zegt moderator Mclntyre.
„Wanneer wij in de oecumeni
sche betekenis opnieuw begin
nen te denken over de paus in
de Christelijke kerk, zien wij
in onze gedachten niet meer
een absoluut begrip, maar wel
een persoon, ja zelfs een per
soonlijkheid".
Conservatieven
boos
Maar. hoewel het bezoek van
paus Johannes Paulus aan En
geland, Schotland en Wales,
een grote oecumenische bete
kenis had, de vrucht van jaren
voorbereiding, plaatste de bis
schop van Rome het ook op
vallend sterk in het teken van
onze grote behoefte aan vrede.
Vanaf het begin sprak de
Poolse paus zich onbevreesd
uit tegen de Falkland-oorlog.
Hij zei, dat geen enkele oorlog
aanvaardbaar is en toonde zich
een ware apostel van de we
reldvrede. Het leidt geen twij
fel, dat zijn vredelievende uit
spraken de haviken van de
Britse conservatieve regerings
partij, voor het hoofd gestoten
hebben. Een van Thatchers
Lagerhuisleden zei boos, dat
de glorierijke Britse herove
ring van de Falklandeilanden
en niet het gepraat van paus
Johannes Paulus de wereld
vrede zou redden.
Bij de meeste Britse politici
heeft de pauselijke vredes
boodschap inderdaad geen suc
ces geboekt. Gedurende zijn
aanwezigheid in Groot Brit-
tannië zijn op de Falklandei
landen meer dan tweehonderd
Britse en Argentijnse soldaten
gesneuveld. Premier Thatcher
is niet tot inkeer gekomen; zij
en haar minister hebben de
paus zelfs niet ontmoet (kardi
naal Augustini Casaroli is vrij
dagavond in naam van Johan
nes Paulus II wel even bij pre
mier Thatcher langsgekomen
in Downing Street 10, maar
dat was niet meer dan een be
leefdheidsbezoek) en de Britse
actie om het Falklandgeschil
een militaire oplossing te ge
ven, duurt voort.
Maar op het Britse publiek
maakte de talrijke vredesop
roepen van de paus wèl een
diepe indruk.. De paus bracht
de Britten persoonlijk tot het
besef, dat hun politici ongelijk
hebben. De officiële hersen
spoelingen, die de regering-
Thatcher en haar aanhangers
nog steeds toedienen, zijn veel
minder doeltreffend gewor
den.
De evangelische paus van
Rome laat in Groot-Brittannië
vooral het beeld van een
zachtmoedige, vredelievende
herder achter. In de zes dagen,
die hij er doorbracht, is hij de
superster van miljoenen Chris
tenen en niet-Christenen ge
worden. Zelfs David Dimble-
bey, een van de bekendste tv-
commentators, is niet ontsnapt
aan de werkelijk betoverende
invloed,die paus Johannes
Paulus II op alle mensen
schijnt te hebben. „Hij heeft
écht „a very nice face" (eén
zeer lief gezicht)", liet David
zich tijdens zijn verslaggeving
spontaan ontglippen. Zelden
klonken de woorden van een
Brits tv-man zó gemeend.
"j^JDEN BUENOS AI-
ovin De nauwelijks
ie bif" te vermijden slag
Port Stanley, de
Als|dstad van de Falk-
eitei! Eilanden, dreigt een
ier IsBritse invasieleger op
steedj-Falkland, generaal-
jr Jeremy Moore, als
etteir*er Thatcher hebben
it hö gisteren zeer somber
nuutjond over de kansen
e Argentijnen alsnog
ldde4mmen met een vre-
J.jJ|Tegeling en zich zonder
erller bloedvergieten van
zetgefilanden terugtrekken.
dien zij dat niet, dan
nistent het een bloedige
aldus Thatcher en
3re-
Jigens lijken de Britten
geen haast te maken met
jslotoffensief, onder meer
j^rgentinië zo lang moge-
ne kans te geven een vre-
orstel te aanvaarden. Uit
hten vanaf de Falkland
len kan worden opge-
:t, dat de komende dagen
?fi jjösities rond Port Stanley
Jer zullen worden ver
en bewaart het ministe-
tan defensie in Londen het
Rijgen over het verloop
tde militaire achties rond
Stanley. De enige mede-
lig van Defensie betrof gis-
er mc
is. Bo
tie be
dat-
op di onze correspondent
r de lRoger Simons)
neer PEN De hoofdbe-
3 cre^n van Buckingham
:e vonden het niet
ppeliji bijzonders. In hun
jksunilijkse circulaire over
ïnecskbezjgheden van de
■t/nfarr koningin Elizabeth
d 1 haar familieleden,
gevee|ven zij op de datum
t sterftaterdag, 29 mei 1982:
20.°0(f prins van Wales
r 'e vanmorgen een
bij in de kathedraal
'gerifanterbury".
egint j
twee fldmiraal Sir Peter Ash-
ng pe: opper-ceremoniemeester
het koninklijke hof in
en, is verantwoordelijk
de inhoud van de „Court
lar". Hij deelt dus niet de
Pjg van miljoenen andere
n, dat kroonprins Char
gelopen zaterdag in Can
ty de meest historische
ilijke plechtigheid sedert
400 jaar bijgewoond
De dienst werd geza-
ijk opgedragen door de
en dé Anglicaanse aarts-
Jop, dr. Robert Runcie.
(het persoonlijke bezoek
)aus Johannes Paulus aan
(gin Elizabeth, vrijdag-
ag op Buckingham Pala-
vas voor vice-admiraal
lcon<|ore een routine-aangele-
an Stjid. Zijn bericht daarover
ohol-f Court Circular vulde
jke njtwee regels. Sir Ninian
len daarentegen, die vrij-
orgen goedendag was ko-
zeggen aan de koningin,
twaalf regels. De meeste
e| journalisten wisten zelfs
naPPfeens wie die Sir Ninian
Naar verluidt is hij de
n °P irnstige gouverneur-gene-
egde n Australië),
ontml
or pre
de daprbury
er m<jtepunt
ruik,
jatdunkende houding van
Britse hoofdbeambten
aanzien van Johannes
is II verandert niets aan
bit, dat de gezamenlijke
t in de Anglicaanse ka-
óal van Canterbury het
aenische hoogtepunt van
pauselijke bezoek aan
i Brittannié was. In een
1 Cgesprek, dat vanavond
^•^onden wordt door de
jngelse commerciële TVS,
'de protestantse aartsbis-
i Runcie: „Ik hoop en bid
-v 1, dat afgelopen zaterdag
'^de atmosfeer in de be
dingen tussen de Angli-
e en Rooms-Katholieke
'ewijzigd heeft. Het is zo
lijk in één zinnetje te zeg-
•at het allemaal beteken-
geloof dat één van de
jrp» ^ge kostbare ogenblikken,
'ij alleen met elkaar door-
mij altijd bij zal blij-
»at was toen Johannes
mijn handen in de zijne
teren de erkenning van net
verlies, de afgelopen dagen,
van twee Harrier-gevechts-
vliegtuigen.
In New York verklaarde VN-
secretaris-generaal Perez de
Cuellar dat zijn nieuwe poging
om een bestand tot stand te
brengen tot dusverre niet is
gelukt, maar dat hij blijft pro
beren. Volgens sommige Ar
gentijnse kranten is de delega
tie van hun land bij de Vere
nigde Naties versterkt met een
groep militairen, die nieuwe
instructies van de regering in
Buenos Aires bij zich hebben,
waaronder een plan om zowel
Britse als Argentijnse troepen
terug te trekken van de Falk
land Eilanden. De Argentijnse
leiders in Buenos Aires wek
ken echter niet de indruk dat
zij bereid zijn in te binden.
President Galtieri verklaarde
vanmorgen nog, dat zijn land
bereid is hulp van „elk ander
land" te aanvaarden, en dat de
Argentijnse militairen klaar
staan om de „Britten zo over
weldigend te verslaan, dat zij
ons land nimmer meer zullen
binnenvallen".
Volgens berichten van Britse
verslaggevers zouden eind vo
rige week bij de slag om Goose
Green en Port Darwin niet
250, zoals Defensie in Londen
heeft bekendgemaakt, maar
ruim 600 Argentijnse soldaten
om het leven zijn gekomen.
Gisteren viel in Goose Green
een nog onbekend aantal Brit
se en Argentijnse slachtoffers,
toen plotseling een valstrik-
bom ontplofte.
