Sportief aanbod Met uw krant naar Brussel Grond Hoge Klei niet te vervangen is Letter en geest", spookverhaal van Frans Kellendonk een Holland Festival brengt vergeten £ilmepos met begeleiding van een groot orkest ia Verzet in Indonesië doet volgend jaar mee met Molukse herdenking Herinneringen aan de jaren dertig Fraai weer bij poldercross K £efctae KUNST/BINNENLAND LEIDSE COURANT MAANDAG 26 APRIL 1982 PAC U DEN HAAG Aan de jaarlijkse RMS-herdenking wordt met ingang van volgend jaar ook deelgenomen door de bevrijdingsbewegingen in de Indonesische ge bieden West-Papua, Oost-Timor en Atjeh. Dat heeft ir. J.A. Manusama, president in ballingschap van de Baden Persatuan, zaterdag gezegd tijdens de herdenking in Den Haag dat het 32 jaar geleden is dat de Molukse republiek Malu ku Selatan (RMS) werd geproclameerd. Ruim 800 Zuidmoluk- kers waren hierbij aanwezig. Voorafgaand aan de bijeenkomst in de Houtrusthallen trokken de Molukkers demonstrerend door de binnenstad en boden zij petities aan bij de Russische, Indonesische en Amerikaanse am bassade. Daarin werd benadrukt dat de Zuidmolukkers door gaan met hun strijd voor een onafhankelijke RMS. In Indonesië worden de rechten van de RMS volgens hen voortdurend ver trapt. Eerder deze week hadden de Zuidmolukkers een petitie aan premier Van Agt gestuurd. Daarin werd met klem ontkend dat de in Nederland wonende Zuidmolukkers aan de Neder landse regering om erkenning van de RMS zouden hebben ge vraagd. „Wel doen wij een beroep op de regering in positieve zin bij te dragen aan een oplossing van het Zuidmoluks-Indonesisch conflict. Alleen de erkenning van ons recht op het hebben van een politiek ideaal brengt een oplossing niet naderbij", aldus de petitie. BEZWAREN TEGEN BESTEMMINGSPLAN: WASSENAAR De grond, die verloren gaat door de bouw van 1150 woningen in het bestem mingsplan Hoge Klei, is onvervangbaar. Dat vin den het Landbouwschap, de Stichting Historisch Centrum Wassenaar en de Agrarische Commissie Wassenaar in hun be- Ir. Manusama overhandigt de vlag van de RMS om te worden gehesen. Inrichting dorpsplein Zoeterwoude ter discussie ADVERTENTIE De Belgische hoofdstad Brussel is een bezoek meer dan waard. Gezellig winkelen, lekker eten en veel zien. Dit kunt u tijdens een bezoek van twee dagen aan België, dat wij in samenwerking met Maaskant-reizen voor u hebben georga niseerd. Zaterdag 8 mei vertrek, zondagavond 9 mei terug. Wij rijden van Den Haag (9 uur, Centraal Station) en Rotterdam (9.30 uur, Rotterdams Nieuwsblad, Coolsingel) per luxe tou ringcar via Baarle Nassau (koffiestop) naar Antwerpen. Ge legenheid tot lunchen, daarna stadsbezichtiging. Dan naar Brussel, bezoek aan Chinese paviljoen, omstreeks half vier aankomst in het Hiltonhotel. Na het diner in het hotel stads- tour door Brussel, met gids. Zondagochtend, na het ontbijt, vertrek naar Gent. Na de koffiepauze stadswandeling, met gids. Tot half vier vrij. Daarna vertrek via Antwerpen naar Baarle Nassau. Diner op landgoed Schalluinen. Om zeven uur vertrek naar Rot terdam en Den Haag. De prijs van dit aantrekkelijke weekeindereisje bedraagt 157,50 p.p. op basis van een tweepersoonskamer in het Hil ton. Inbegrepen zijn de reis, de kamer, de stadsbezichtigin- gen, diners in Hilton en Schalluinen en ontbijt in het Hilton. Dagtrip naar de Floriade Wij hebben twee dagtrips per touringcar van Maaskant voor u georganiseerd naar de Floriade in Amsterdam. Op dinsdag 27 en vrijdag 30 april vertrekken wij om 9 uur van Den Haag CS, 9.30 uur van het Rotterdams Nieuwsblad, Coolsingel en 10 uur van het station Gouda. In hotel De Witte Bergen bij Laren koffie met gebak. Van 12 uur tot half vijf bezoek Flo riade. Diner in Treslong, Hillegom. In de loop van de avond weer terug op punt van vertrek. De prijs bedraagt ƒ49 p.p., inclusief toegang Floriade, koffie met gebak en diner. Inlichtingen en boekingen voor alle reizen: Telefonisch (na 9 uur; van maandag tot en met vrijdag) bij Sijthoff Pers Reisorganisatie: 070-190.696 of 190.698. Wie in of bij Den Haag woont kan op bovengenoemde da gen ook terecht bij onze stadsvestiging in Den Haag: Spui straat 71 (op de hoek van het Spui). Het verhaal van de korte ro man van Frans Kellendonk, „Letter en Geest", die zojuist verscheen, is kort samen te vatten: Een dertigjarige, merk waardige man, die tot dusver in zijn leven feitelijk niets deed, gaat voor het eerst wer ken. Deze man, Felix Mandaat (geen toevallige naam, uiter aard), zal een ambtenaar op een Universiteitsbibliotheek in een klein academiestadje aan de Rijn gedurende enkele maanden vervangen. Hij reist op en neer vanuit zijn woon plaats tussen de grote rivieren. Aan het eind van het verhaal, wanneer hij afscheid genomen heeft van deze tijdelijke be trekking, rekent hij uit dat hij 121 dagen gewerkt heeft, van af de eerste dag van dat jaar toen hij begon, tot en met de tiende april, toen hij weer wegging. In die paar maanden is niet veel gebeurd. Of wel? De kon takten met de medewerkers aan de bibliotheek groeien nauwelijk uit tot iets diep gaands. Veeleer hebben die kontakten voor Mandaat een wat mythische, symbolische betekenis. De ene werkelijk indringende gebeurtenis die plaatsvindt is de avondwake in een merkwaardige zaal van de bibliotheek, een voormalige kapel, waar de belangrijkste boeken en handschriften ver zameld zijn. Die avondwake houdt Mandaat er met een col lega, zijn directeur, omdat hij zeker weet dat het er spookt en dat het spook de oorzaak is van de beschadigingen en het vandalisme, dat er 's nachts optreedt. De relatie tussen de beide mannen krijgt in de een zaamheid van die zaal in die avonduren een dreigende en bizarre wending, waarbij je je afvraagt wat de realiteit is. De werkelijkheid is kennelijk maar een fictie in het leven van Mandaat, vanuit wiens er varing je het verhaal leest. ZOETERWOUDE De in richting van het Zoeterwoudse dorpsplein tussen de monu mentale dorpskerk en het thans in aanbouw zijnde win kelcentrum komt vanavond ter sprake tijdens een bijeen komst in het gemeentehuis. Ie dere belangstellende Zoeter- woudenaar krijgt vanavond de gelegenheid zijn zegje te doen over de plannen. De bijeen komst begint om acht uur. Tijdens de inspraakprocedure over de bouw van het winkel centrum aan de Dorpsstraat, Frans Kellendonk met'droom, waar reven winkels worden fictie, werkelijkheid en erva ring. Met het spook dat je in de werkelijkheid creëert of de werkelijkheid die om je heen gaat spoken, zoals met Man daat gebeurt. Alles wat hij nu gewaar wordt, wordt hij alleen gewaar. De witte muren. De tinteling in zijn been. Het tikken van de klok". Voor zover het hier mogelijk is in te gaan op wat Frans Kel lendonk werkelijk wil met zijn verhaal (dat vergt een zeer uitvoerige analyse), kun je vaststellen dat hij in een reeks van gebeurtenissen, die ver Merkwaardig genoeg begint ^an realiteit van de meeste Frans Kellendonk zijn verhaal lezers staan. <*n geraffineerd en spannend spel speelt met een oud idee: waar eindigt de met de introduktie van een verteller, die hij aanduidt als „Éen geleerd man. Van werkelijkheid en begint de de Kerckhove genaamd, heeft droom. Of: welke rol speelt ooit betoogd dat de gracht het spook dat je zelf in je leven waaraan ons gebouw ligt., enz. Dat gebouw is het univer siteitsgebouw, waar het ver haal zich grotendeels afspeelt, maar verder komt deze mede- toelaat in je besef over je reali teit? „Letter en Geest" is een aca demisch, intrigerend verhaal, waarin veel raadsels terecht werker van die bibliotheek n>et worden opgelost. („ons") zelf niet meer aan het woord, het verhaal speelt zich immers in zijn geheel af in de gedachtenwereld van Man daat. Misschien ligt hier wel de eerste stap in het spel van JAN VERSTAPPEN u* Frans' Kellendonk: „Letter van Man- engeest Een spookverhaal Uitgave Meulenhoff. Pnjs 22,50. gerealiseerd, is de afspraak ge maakt dat betrokkenen en be langstellenden in de gelegen heid zouden worden gesteld mee te werken aan het ont werp voor de inrichting van het dorpsplein en de herin richting van de Dorpsstraat. Zo volledig mogelijk zullen de voorwaarden en eisen bekend zijn waaraan plannen moeten voldoen uit een oogpunt van onder meer verkeer, riolering en hemelwaterafvoer, openba re verlichting, financieel ka der enz. Vervolgens zal de sa menstelling van een werk groep aan de orde komen die samen met onder meer de dienst gemeentewerken het plan gaat opstellen. Gedacht wordt aan een groep van zo'n tien mensen die zich gedetailleerd met het ontwerp gaan bezig houden en dit ont werp aan de voltallige verga dering van belangstellenden en geïnteresseerden zullen voorleggen en toelichten. Tot slot zal een tijdschema worden opgesteld waarbinnen de werkzaamheden gereed moe ten zijn. Het is namelijk de be doeling dat in de eerste helft van juni het ontwerp van de werkgroep aan alle belangstel lenden wordt voorgelegd. DEN BOSCH In de Parijse Opera werd in 1927 de premiè re gegeven van een film over de krijgsverrichtingen van ge neraal Napoleon tot zijn roem ruchte tocht over de Alpen. De cineast Abel Gance had het zes uur durende werk met hele le gers figuranten op de histori sche plaatsen opgenomen, zo dat de produktie het*voor die dagen ongehoorde bedrag van 19 miljoen Franse franken had gekost. Gance werkte met drie op elkaar geplaatste camera's en had ook drie projectoren nodig voor zijn „polyvisie" waarmee hij vooruitliep op wat nu panoramische filmpro jectie heet. Ruim een halve eeuw geleden bracht deze film de toeschou wers in een ongekende staat van opwinding. Die opwinding duurde echter niet lang, want nauwelijks zes maanden na de première deed de geluidsfilm zijn intrede. Wél had de Frans-Zwitserse componist Arthur Honegger speciale mu ziek voor „Napoleon" gecom-- poneerd, maar die klonk de massa van destijds al veel te modern in de oren. Toen dan ook Al Jolsons „Jazz Singer" in levende lijve op het scherm begon te zingen, was Napoleon nergens meer. Gance, die vorig jaar overleed, heeft natuurlijk nog andere films gemaakt en hoewel het hem niet was gegeven de zes films te vervaardigen waarin hij het gehele leven van Napo leon had willen vastleggen, is hij toch ook met zijn oude Na poleon-film altijd bezig geble ven. Toch was het erg moeilijk die oude film helemaal tradi tiegetrouw te reconstrueren. Zelfs tot heden is het niet ge lukt alle spoelen te achterha len, zodat enkele gedeelten die drievoudig geprojecteerd zou den moeten worden, nu niet meer compleet te vertonen zijn. Nochtans veroorzaakte verle den jaar de bijna complete re constructie van de oude Napo leon-film zowel in de Verenig de Staten als in Engeland een stormloop op de theaters. In Engeland draaide men een versie op de oude snelheid van 20 beeldjes per seconde, en speelde men er de oude mu ziek bij. In Amerika ging men over op de nieuwere snelheid van 24 beeldjes per seconde en moest men voor de 4,5 uur du rende vertoning uiteraard nieuwe muziek laten maken om die synchroon met de beel den te laten verlopen. In het Casino in 's Hertogen bosch zal deze Amerikaanse versie tijdens het Holland Fes tival driemaal worden ver toond, eerst op een avondvoor stelling op 4 juni en verder tij dens twee voorstellingen in de late namiddag op 5 en 6 juni. Hoewel het ministerie van CRM en de provincie Noord- Brabant financiëel zijn bijge sprongen, zullen de toegang sprijzen 57,50 en 47,50 per plaats bedragen. Dat is ook wel nodig, want in de orkest bak zit het Brabants Orkest dat de nieuwe muziek zal uit voeren onder de persoonlijke directie van componist Carmi ne Coppola, die daarvoor uit Amerika over komt. Coppola kreeg een Oscar voor zijn mu ziek bij „The Godfather II" en maakte verder de muziek voor „Apocalyps now". De gereconstrueerde „Napole on" kan alleen worden ver toond in het Casino in Den Bosch, omdat dit op het ogen blik het enige theater is dat zowel beschikt over de moge lijkheid om op een doek van tenminste 14 meter breedte met meer projectoren te pro jecteren en dat bovendien nog een orkestbak heeft, waarin 70 musici kunnen spelen, om nog maar te zwijgen van de aan wezigheid van een orgel en de benodigde geluidsapparatuur. Ondanks de onvermijdelijk hoge toegangsprijzen rekent de directeur van het Bossche Ca sino op 3 uitverkochte huizen. Overigens blijft de aandacht van het Holland Festival voor de film niet beperkt tot deze Bossche voorstellingen. In de jaren twintig was de algemene opvatting, dat de filmkunst veel affiniteit vertoonde met de muziek. Bekende componis ten uit die dagen hebben dan ook filmmuziek gemaakt, die helaas verloren ging of in het vergeetboek raakte. In Am sterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht brengt het Holland Festival begin juni nu een pro gramma van Duits-Nederland se experimentele films van Ruttmann en Ivens met oude en nieuwe live-muziek. In De Meervaart in Amster dam is er bovendien eind juni een driedaags Berlijns film feest, waarop films worden vertoond over maatschappij kritische onderwerpen, als jongeren, buitenlandse arbei ders, huisvesting en nieuw fas cisme in het Berlijn van nu. Ook andere films van jonge Berlijnse cineasten komen er aan bod. Martin Schouten heeft voor de Stichting Burgerschapskunde, Nederlands Centrum voor Politieke Vorming, ruim zeventig in terviews gemaakt met ooggetuigen van het leven in de dertiger jaren, die daaraan bewust ervaren herinneringen hebben. Het gaat dus om jong-volwassenen van toen, verhalen van mensen die nu rond de zeventig tot tachtig zijn. Schouten past de metho de yan de zogenaamde „oral historytoe: hij brengt zijn vertel lers tot praten, blijft zelf vrijwel op de achtergrond, stuurt wat bij, de tape-recorder draait en het resultaat komt onopgesmukt over. Dat is aardig ofschoon Jaap Talsma, voorzitter van de „Vereniging voor Mondelinge Historische Documentatie" er in een voorwoord terecht op wijst, dat de mondelinge bronnen hoe direct ook, het toch eigenlijk niet kunnen stellen zonder een fundamentele analyse en o.a. een vergelijking met wat bekend is uit schriftelijk materiaal en onderzoek naar omstandigheden etc. die de herinneringen van de geïnterviewden beïnvloed kunnen hebben. Bij de nu gepubliceerde verhalen ontbreekt zo'n analy se, en ook als bronnenboek (het is bestemd voor onderwijs en vormingswerk) is Schouten's selectie niet aan een zekere eenzij digheid ontkomen. Dit is geen beeld van de iaren dertig over de volle breedte van het spectrum, maar een keuze in hoofdzaak van kleur. Ongetwijfeld registreert dat echter een aanzienlijk deel van een sombere werkelijkheid voor honderdduizenden, do, bittere crisisjaren van de grote werkloosheid, met schriele steun maatregelen, pietluttige en vernederende voorschriften, en daartegenover ook het verzet tegen opkomend fascisme en de gevestigde kapitalistische orde. Toch belicht Schouten ook wel de keerzijde van de medaille, als hij mensen aan het woord laat die van de crisis weinig of niets hebben gemerkt of er afwijkend op reageerden. Uit die hoek ko men kostelijke verhalen, als die van de Haagse Lumirex-licht- bakken-geluidsversterkers-koning Dolf Dienske en de vroegere vliegenier Pieter Both. De historische betekenis van deze bundels behoort zeker niet te worden onderschat. Ze laten getuigen aan het woord over de harde realiteit van armoede, steun en werkverschaffing, belich ten opzienbarende feiten van die jaren als de bom op de Zeven Provinciën, de schandalen van Oss, de opstand in de Amster damse Jordaan. We ontmoeten Leidse kennissen van de jonge Marinus van der Lubbe eer die zijn geheimzinnige rol ging spe len in de Rijksdagbrand van 27 februari 1933, en schokkende bijzonderheden over de manier waarop tenslotte ook Nederland de grenzen slooot voor wie aan Hitler s terreur in Duitsland en Oostenrijk trachtten te ontsnappen, de wanhoop die geleden werd als in Zevenaar en Oldenzaal de D-treinen arriveerden. Ook de onderlinge politieke strijd in het linkse kamp, de Plan- boodschap van Hein Vos, de Nederlandse deelname aan de Spaanse oorlog tegen Franco spelen zich weer voor onze ogen af, en Hendrik Algra vertelt over Hendrik Colijn. Al lezend dringt zich de gedachte op, dat over een halve eeuw wellicht een soortgelijk boek verteld kan worden over vele re bellen van vandaag. Als men Henk Gortzak hoort praten over de Jordaanoproer van 1934, lijkt de vindingrijkheid (èn impuls) van verzet aan geen jaartal gebonden. Straten worden dan opge broken, trams omvergegooid, een regen van bloempotten en oude kachels daalt op de soldatenhelmen neer, men vlucht over de daken. Over de politie is het oordeel vrij mild, op uitzonde ringen na als een knuppelende agent die de bijnaam Poppesnor droeg en dan ook fout was in de Duitse tijd. Gekraakt werd er in de dertiger jaren vooral vanwege huurschuld: men vluchtte voor de deurwaarder uit naar telkens weer een ander armzalig onderdak. Ook eertijdse gelovigen van de Nieuwe Orde komen aan het woord, met name uit de groep rond „De Bezem" die zich naar Mussolini richtte, en de merkwaardige Adalbert Smit, die in 1931 op het Haagse kasteel De Binckhorst resideerde en er de Coöperatieve Staatspartij oprichtte, en een half jaar later (twee dagen na de NSB) de NSNAP, een broertje van de Duitse bruin- hemden, die hem echter wel in 1940 ter dood veroordeelden, al dus zijn verhaal. De jaren dertig: dat was me wat. JAN ONSTENK Martin Schouten: „Voor de oorlog. Herinneringen aan de ja ren dertig". Twee delen, samen 272 pagina's met 100 foto's. Uitgave Stichting Burgerschapskunde, Postbus 349, 2300 AH zwaarschriften tegen het bestemmingsplan, die vol gende week dinsdag in de commissie technische diensten worden behan deld. Het Landbouwschap doet dat op dezelfde gronden als de Agrarische commissie: de tuin bouw- en bloembollengrond in de Hoge Klei moet worden be schermd. „Gelijkwaardige grond is in deze omgeving vrijwel niet te vinden", aldus de bezwarenmakers. Het His torisch Centrum wijst in zijn r< bezwaar op de hisi l waarde van de eeuw geestgrond. Bewoners van de Hoj ^e< zelf hebben bezwaren t 'lo< mogelijke komst van w jze: gens. Volgens hen wi e waarde van hun huize door minder. Het comi Ter Weer' vindt daare dat de gemeente stemmingsplan denkt aan de Hoge Kle katie voor woonwage smc laatste woord daaroverf. O de gemeenteraad, die stemmingsplan op 17 m aannemen. ZOETERWOUDE De twaalfde editie van de polder- cross, georganiseerd door de Zoeterwoudse KPJ, werd ge kenmerkt door het fraaie weer en daarom gingen niet minder dan 217 sportieve recreanten van start voor de cross over 4, 8 of 12 kilometer. De deelne mers moesten via Zuidbuurtse- weg, Zonnegaarde, Kerkepad en Weipoortseweg tot slot dwars door het weiland om bij de finish te komen. Als jongste deelnemer kwam aan de start de twaalf-jarige Wouter van der Hoeven die de vier kilo meter aflegde in ruim 54 mi nuten. Hij verdiende daarme de, net als alle andere deelne mers, een fraaie herinnerings medaille. prd O De prijzen werden vofwee volgt verdeeld: 4 km Maarten-Jan Biefcli (Aalsmeer), 16.30 min: van der Krogt; 3. Arnjlal dam (Bodegraven). Mi n< Karin Kerkvliet; 2. Ka derwater; 3. Rina Dames 1: Magdalene drige 18.30 min; 2. Nel Mc d Versteegen; 3. Coby 0 8 km dames: 1. Caroli 5( venvoorden, 36,05 min Steen voorden (Noordv n Nidrie van Huis (Hazjili de). Heren: 1. Wim v; (Hazerswoude) 30.20 Harry Versteegen; 3. Turk. 12 km heren: Berg, 44.49 min; 2. Hei steegen 45.30 min; 3. J steegen 45.49 min. „De Troubado urs brengt „Ein Walzertraum zonder gastspelers OEGSTGEEST De ope rette „Ein Walzertraum" van Oscar Strauss heeft de Oegstgeestse operettevere niging „De Troubadours" maandenlang geïnspi reerd. Men is er via vele repetities naartoe gegroeid om deze operette gestalte te geven. Op unieke wijze namelijk zonder gastop tredens maar onverkort en door de eigen leden. Dirigent Van Strien, die te kende voor de bewerking en algehele leiding, hield „De Troubadours" zaterdagavond tijdens de uitvoering in het Rijnlands Lyceum goed „in de Nt hand". Welbekend klo schitterende melodie U Oscar Strauss onder r zongen door een rout Nel van Holland of ee res als Janny Potje: zang en muziek was em een fraai kijkspel: he11 brede toneel van de au ideale plaats om dergel voeringen te brengei n was het ballet van d(ü balletschool Hendrichr leiding van Ben Egfllaa kostumering was zeer c zorgd. Open doekjes waren Onder meer voor Too*— als Franzi Steingrüb dame die beschikt ove dige „schwung" qua akteertalant en die dreef was. Noemen wi de solisten Piet Bakl Boon, Dorien Frankr van Dan en Ben Visa koor werd kundig bea piano en stringklavl Betty Blijleven en Vosters. Natuurlijk i soms wat nervositeit té» er werd k z Wat ons betreft zijn „1 badours", onder leid Ger van Strien, met gen kweek" geslaagd, bliek reageerde zeer i ANTOOI fen Heel oude vlam ROME Een leeftijdsverschil van 66 jaar vindl pastoor van het Noorditaliaanse dorp Omegna wat i gortig, vandaar dat hij weigert het huwelijk van t parochianen in te zegenen. Hij, de negentienjarige magazijnbediende Fulvio rutti, en zij de 85-jarige Maria Pia Curioni hebben hierdoor niet van hun huwelijksplannen laten afbi gen, want komende donderdag staan ze beiden hani0f Sl hand voor de burgemeester van het dorp. Deze heelg laten weten zich niet tegen het huwelijk te kunnei pa willen verzetten, omdat alle papieren in orde zijn. B jn wet zegt alleen iets over minimum-leeftijden en mu( over maximum-leeftijden, laat staan over leeftijdseifs, schillen. ard, op Een complete softball tennisset krijgt u toegestuurd als dank voor de moeite voor het opgeven van een nieuwe abonnee. Naam van de Leidse Courant Adres Postcode/Plaats1 Betaald wordt lper maand (met automatische aischi sjeko U per kwartaal 2 Stuur een softtennisset naar: 2 Naam Adres Postcode/Plaats- T elef oon I Stuur deze bon in open envelop - geen postzegel pla I naar: Leidse Courant, Antwoordnummer 10070, i 2300 VB Leiden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1982 | | pagina 8