Spionagesystemen draaien op volle toeren li taigs gevecht tegen de klok BUITENLAND de Bron in Blik, £cidóc6omottt Meer dan een operette-oorlog chtergebleven Falklanders bieden passieve weerstand hatcher volgt ootbewegingen in )beratie~ centrum Argentijnse vloot stoomt op LEIDSE COURANT VRIJDAG 16 APRIL 1982 PAGINA 11 Om ook buiten Spa te drinken. In sprankelende smaken: CAZEUX ORANGE CITRON LEMON De dagen dat het conflict tussen Argentinië en Groot-Brit- tannië om de Falkland Eilanden bagatelliserend kon worden gekenschetst als „een operette-oorlog" liggen achter ons. Nu beide partijen van geen wijken weten en de bemiddelingspo ging van de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Haig als vrijwel mislukt moet worden beschouwd, komt de slag om de Falkland Eilanden angstig naderbij. EeN verontrustende ontwikkeling daarbij is dat de crisis niet alleen gevolgen dreigt te hebben voor de Oost-West-ver- houdingen, maar ook voor de relaties binnen het Atlantisch bondgenootschap. Dat de Sovjet-Unie politieke munt pro beert te slaan uit het conflict door openlijk de zijde te kiezen van Argentinië ligt voor de hand, mag althans geen verras sing heten. Maar érnstiger is de toenemende verbittering in Groot-Brittannië ten aanzien van de Verenigde Staten. iNNELINGEN IN LONDEN: p onze correspondent Ro- Simons) den Ruim dertig [anders, verjaagd de Argentijnse bezet- zijn gistermiddag via htevideo in de Britse jfdstad aangekomen. ns één van de ban- ;en, adjunct-gouver- Dick Baker, is het 1 van de eilanders steeds erg goed. Hij vertelde, dat de bevolking van het bezette gebied betrek kelijk vrijgelaten wordt om te gaan en te komen waar zij wil len, behalve in de nabijheid van militaire installaties. Ba ker veronderstelt, dat de Ar gentijnen mijnen gelegd heb ben op de kust van de twee grootste eilanden. Hij heeft in elk geval gezien, dat zij daar kuilen groeven. Wat de Falklanders het meest zwaar op de maag ligt, is dat zij sedert het begin van de Ar gentijnse bezetting rechts in plaats van links moeten hou den. Volgens Baker biedt de bevolking nogal wat passieve weerstand. Toch gaat het alle daagse leven zo normaal mo gelijk zijn gang. De verbannen adjunct-gouverneur schijnt niet te geloven, dat het snel tot actief verzet tegen de Argen tijnse bezetters zal komen. Hoewel Groot-Britannië nooit veel gedaan heeft voor het welzijn van de Falklanders en de nieuwe Argentijnse heer sers nu veel beloven, waaron der zelfs kleurentelevisie, meent Baker toch te weten dat de eilanders erg blij zullen zijn wanneer zij de Britse armada zien naderen aan de horizon. „Zij verlangen niets liever dan dat de indringers verdreven zouden worden", zei hij. „Slechts een handvol Falklan ders zou permanent onder de Argentijnse vlag willen leven. De eilanders wisten maar twaalf uur vantevoren, dat hun geboortegrond overrom peld zou worden. Hoewel zij de Argentijnse oorlogsbodems hadden zien naderen, dachten zij in het begin, dat het bij een dreigement zou blijven. „Het was of de Argentijnen ons wil den tonen hoe sterk zij wa ren," vertelde Baker op een persconferentie in de vliegha- ven van Londen-Gatwick. Hij zei, dat de Argentijnse be zetters erg wantrouwig zijn. Falklanders, die herrie zouden kunnen schoppen, worden on afgebroken in de gaten gehou den. Sommige eilanders probe ren de Argentijnen in de war te brengen door hun woningen in Port Stanley te verlaten en gedurende enkele dagen het platteland in te trekken. Daar na keren zij plotseling terug. Het pleit voor de Argentijnse troepen, dat zij zich nog niet schuldig gemaakt hebben aan plundering. Jonge soldaten hebben wel inbraken gepleegd in leegstaande woningen en garages, maar volgens Baker maakten zij daar meestal al leen jacht op kleine souvenirs. Er werd weinig gestolen, maar nadien was alles overhoop. VELE Britten zijn geschokt door het feit dat de VS niet van meet af aan onomwonden hun partij hebben gekozen. Ze kunnen er nauwelijks begrip voor opbrengen dat de Ameri kanen, gezien de licht ontvlambare politieke situatie in Zuid en Midden-Amerika, ook Argentinië te vriend willen hou den. Hun redenering: Was Groot-Brittannië de afgelopen ja ren niet de trouwste bondgenoot van de VS, bijvoorbeeld in een kwestie als de plaatsing van atoomraketten? Stond Groot-Brittannië met premier Thatcher niet pal achter de politiek van de regering-Reagan in kwesties als Afghanistan en Polen? Volgde Engeland toen niet als eerste de VS met boycotmaatregelen tegen de Sovjet-Unie? En dat in tegen stelling tot Argentinië, dat met zijn graanleveranties aan de Sovjet-Unie de boycot op een fiasco liet uitlopen. En is Rea gan dan vergeten in welk land een dictatuur heerst, die alle mensenrechten aan zijn laars lapt? En wie waren in een ver der verleden, tijdens de Tweede Wereldoorlog, eikaars trouwste bondgenoten: Engeland en de VS, of de VS en Ar gentinië, dat toen openlijk sympathiseerde met het nazi- Duitsland van Hitier en na de oorlog onderdak verleende aan talrijke oorlogsmisdadigers? Gelukkig en terecht heeft de Europese Gemeenschap zich wèl van meet af aan solidair verklaard met de Britten. Een vervelend bijkomend effect daarvan is alleen dat de EG- landen, gezamenlijk of afzonderlijk, daardoor eventueel niet de rol kunnen overnemen van Haig wanneer diens bemidde lingspoging eenmaal definitief zou zijn mislukt. Een oplos sing voor het geschil is dan verder weg dan ooit. EeN tragische afloop van het conflict dreigt. Ook al, omdat naarmate het geschil voortduurt het steeds minder lijkt te gaan om de inzet, het bestuur over de Falkland Eilanden, dan om het prestige. Beide partijen is het eer te na gezichts verlies te lijden. Voor iedere buitenstaander evenwel staat het buiten kijf, dat de kwestie een echte oorlog, met alle mo gelijke verschrikkelijke consequenties van dien, niet waard kan zijn. Haig of welke bemiddelaar dan ook zal daarom moeten blijven streven naar de redelijkste oplossing. Dat zou bijvoor beeld een soortgelijke regeling kunnen als die van kracht is voor Hongkong, het schiereiland dat weliswaar formeel ei gendom is van China, maar dat Groot-Brittannië in pacht heeft, waardoor het gerechtigd is het bestuur erover uit te oefenen. Voor de EG-landen (en dus ook voor Nederland) kan daarbij de rol zijn weggelegd er bij Engeland op aan te dringen zo'n regeling te accepteren. (Van onze indent Roger Simons) 'EN De Britse ier Thatcher, haar ;er van Buitenlandse |n, Francis Pym, en ;er van Binnenland aken William White- L hebben gisteren ruim i uur doorgebracht in „Operations Room" 9t iet ministerie van de- e in Londen. In dat bewaakte vertrek je alleen binnen r je over een spe- pasje beschikt. De gsdeuren worden termd door gewapen- "itairen en electroni- apparatuur. 'anden van de „Ops hangen vol grote land- Er komen voortdu- geheime telex- en radio- j ten binnen. Sommige - m werden overgeseind Amerikaanse satellieten. Lperbevelhebbers van de nIe zee- en luchtstrijdkrach- Li de „Ops Room" leiden tóe Armada, die momen- ipweg is naar het zeege- van de Falklandeilanden. luden tegelijk een oogje Argentijnse vloot. De. ijke verplaatsingen van itijnse oorlogsbodems in op kaarten uitgestip- Computers berekenen s waar en wanneer beide es elkaar zouden kun- itmoeten. el Defensie in Londen op ogte is van het feit, dat 1de Argentijnse eenhe- iitgevaren zijn, geloven •itse bevelhebbers- niet, ie oorlogsschepen in de (blokkade-zone) rond de indeilanden zullen wa- I Vermoedelijk hebben de roerders opdracht gekre- ngs de kust van Argenti- varen om hun landgeno- tonen, dat de Argentijn- rine niet bang is van de Londen beschouwt lachtsontplooiing als een 1 onderdeel van de anda-oorlog, die mo- beide landen Hoewel Amerikaanse satellie ten allerlei militaire gegevens doorspelen naar Londen, zoals dit ook vóór de Falklandcrisis gebruikelijk was in Navo-v band, ontvangt de „Ops Room" van het Ministerie van Defensie in Londen ook veel kostbare informatie van de Britse atoomonderzeeër „Su perb", die zich al sinds afgelo pen weekeinde in het gebied van de Falklanden bevindt. Nog tenminste twee andere atoomduikboten van hetzelfde type nemen daar momenteel deel aan de anti-Argentijnse blokkade van de eilanden. Sinds woensdag worden deze onderzeeërs in hun opspo ringswerk geholpen door Brit se Nimrod-observatie-vliegtui- gen, uitgerust met ultra-mo derne waarnemingsappara- tuur. Deze Nimrods zijn in het zuiden van de Atlantische Oceaan gestationneerd op het Britse eiland Ascension. De re gering van Londen heeft giste ren besloten nog meer obser vatie-vliegtuigen naar het ge bied van de Falkland-eilanden te sturen. Nimrods kunnen in de lucht bijtanken. Dat stelt hen in het vermogen om zich betrekke lijk dicht bij de Argentijnse kust te begeven. Zij staan rechtstreeks in verbinding met Londen en doen hun waarne^ mingen over zeer grote afstan"- den. Zo kunnen zij altijd bui ten het bereik van de Argen tijnse Mirages en Scyhawks blijven. Normaal laat premier Thatcher zich door haar stafchefs voorlichten in Downing Street 10. Haar aanwezigheid gisteren in de „Ops Room" van De fensie was dus iets bijzon ders. Uit het feit, dat voor de ingang van dit ministe rie geen enkele officiële wagen te bespeuren viel, werd afgeleid dat de pre mier en haar ministers via één van de talrijke onder grondse gangen, die beide zijden van Whitehall (de straat van de ministeries) met elkaar bevinden; naar Defensie gekomen was. Op de basis van de Britse marine in Yeovilton traint een Harrier hier In het opstijgen vanaf een zeer kor te startbaan en bootst zo de situatie op een vliegdekschip WASHINGTON Ame rikaanse regeringsfunctio narissen hebben inmid dels bevestigd dat de Ver enigde Staten ondanks hun onpartijdige opstel ling in het geschil rond de Falkland Eilanden inlich tingen blijven doorspelen aan Engeland en de En gelse vloot helpen bij de communicatie met de door atoomkracht aangedreven onderzeeboten in de Zuid- Atlantische Oceaan. Te vens circuleren in Was hington aanhoudende, zij het onbevestigde, berich ten dat de Sovjet-Unie, naast de vijf schepen die het naar het crisisgebied heeft gestuurd, Argentinië ook allerlei informatie aanbiedt, zoals radiobe richten die het heeft opge vangen. Gezien de betrekkingen die de supermachten onderhouden met Engeland en Argentinië was het bijna onvermijdelijk dat er een spionage-oorlog zou uitbreken. Hetzelfde gebeurde tijdens conflicten in het Mid den-Oosten. Dat de Verenigde Staten er echter niets voor voelen hieromtrent in details te treden bleek wel uit hun reactie op deze berichten: „Het is bij ons een standaardproce dure om berichten van deze aard nooit te bevestigen of te ontkennen", was het enige of ficiële commentaar dat het Witte Huis kwijt wilde. Het lijdt echter geen twijfel dat de spionagesystemen van de NAVO en de Sovjet-Unie op volle toeren draaien. Maar de informatie waar de Argen tijnen op azen de positie van de Engelse onderzeebo ten komen ze waarschijn lijk nooit aan de weet. Hoewel er verschillende methodes zijn om onderzeeboten op t* spo ren, kleven er aan die metho des tal van moeilijkheden en voldoen ze maar zelden aan de verwachtingen. Ze kunnen door vele variabele factoren beinvloed worden, zoals de temperatuur van het water of het weer. Op het moment is er geen speciale reden dat de En gelse onderzeeboten varen en als ze stil liggen zijn ze hele maal zo goed als onzichtbaar voor opsporingsapparatuur. Doorgaans betrouwbare Ame rikaanse bronnen zeggen dat de Russen nog geen satelliet in baan hebben gebracht om het deel van de Zuid-Atlantische Oceaan waar de Engelse on- derzeeers zich bevinden, in de gaten te houden, dus er is geen risico dat ze worden ontdekt met behulp van infra-rode stralén in het relatief ondiepe gebied rond de Falkland Ei landen. Wil een onderzeeër zichtbaar worden met behulp van sonar, dan moet hij zien binnen vijf mijl van het zoe kende schip bevinden, dat wil zeggen binnen de zogenaamde oorlogszóne die door Engeland is uitgeroepen. Zo dicht zal het zoekende schip zich echter niet wagen omdat het dan de kans loopt naar de diepte te worden gejaagd. In het verleden hebben de Russep vaak een speciale sa telliet gelanceerd als er iets ge beurde waarin ze bijzonder geïnteresseerd waren. Tot dus ver lijken ze de Falkland Ei landen nog niet zo fascinerend te vinden als de oefening van de snelle interventiemacht in Egypte, waarvoor ze destijds de Cosmos 1221 lanceerden. Vorig jaar werden door de Russen zes nieuwe satellieten bestemd voor oceaanbewaking gelanceerd vanaf Tyuratam en Plesetsk. Drie daarvan worden door kernenergie aangedre ven, hetgeen doet vermoeden dat het de bedoeling is dat ze een lange tijd in de ruimte blijven, zoals met steeds meer militaire Russische satellieten het geval is. Die drie satellie ten' waren radarantennes; de andere drie waren zogenaam de speurruimtevaartuigen, ontworpen om elektronische berichten op te vangen. Misschien dat de Russen met behulp van deze satellieten de radioberichten hebben opge vangen die-ze zouden hebben doorgespeeld naar de Argentij nen. Een heel wat intrigeren- der vraag is of de Russen deze informatie hebben ontcijferd alvorens haar door te sturen. Zoals onlangs in het Britse La gerhuis werd gezegd, zijn de codes van Argentinië „een open boek" voor de Engelsen. En daar het vermogen van een land om codes en diplomatieke boodschappen van een ander land te ontcijferen meestal even ontwikkeld is als zijn vermogen codes op te stellen, is het voor Argentinië te ho pen dat de Russen de berich ten hebben ontcijferd. Wat Amerika betreft, het zou voor Washington wel heel erg moeilijk zijn geweest om En geland hulp te weigeren. Afge zien van de morele druk ma ken beide landen deel uit van de NAVO. Het Amerikaanse netwerk, dat waarschijnlijk is gebruikt om berichten door te sturen naar de Engelse onder- zeeers, bestaat uit vier satellie ten die funcioneren en twee reservesatellieten, allemaal uitgerust met raketmotoren, zodat ze op elk moment waar ook in de ruimte geplaatst kunnen worden. De Amerikaanse luchtverken- ning in het gebied dekt na tuurlijk elke vierkante centi meter. De voornaamste infor matiebron in deze zijn de Big Bird-satellieten, waarvan er twee permantent gestationeerd zijn boven het noordelijk en zuidelijk halfrond. Vliegend in een baan rond de aarde op een hoogte tussen de 100 en 167 mijl kunnen ze zelfs voorwer pen met een dwarsdoorsnee van dertig centimeter fotogra feren. Om de inlichtingen hun waarde te laten behouden worden de foto's niet terugge- straald naar de aarde door middel van radiosignalen die de vijand zou kunnen onder vangen. In plaats daarvan worden de stukjes film, in wat een van de onwaarschijnlijkste operaties van de 20e eeuw is, uitgestrooid over de^hele Stille Oceaan waar C-130 vliegtui gen ze met behulp van speciale vangnetten opvangen. Bemande verkenningsvluch ten worden uitgevoerd met oude vliegtuigen, zoals de U-2, en het vliegtuig dat de U-2 op den lange duur in zijn geheel zal vervangen, de Lockheed SR-71A. Beide vliegen op een kruishoogte van 24 kilometer en kunnen uiterst gedetailleer de foto's nemen van alles dat belangrijk is. De SR-71 gaat sneller dan de aanvangssnel- heid van een kogel en door de wrijving als gevolg van de snelheid bereikt de oppervlak te van het toestel een tempera tuur van 595 graden Celsius. Het vliegtuig moet daarom diepblauw worden geschil derd, de kleur die hitte het best verspreidt, en lijkt van alle vliegtuigen waarover de Amerikanen nu beschikken, het meest op de onzichtbare vliegtuigen waaraan momen teel volop wordt gewerkt. De verf absorbeert niet alleen de hitte, maar ook de energie van de radarstralen waardoor het vliegtuig zo goed als onzicht baar wordt. Deskundigen zeg gen dat dit vliegtuig al met het blote oog kan worden waarge nomen voordat het zichtbaar is op het radarscherm. Het is verreweg de beste van alle verkenningsvliegtuigen, in staat om in een tijdsbestek van een uur een gedetailleerd overzicht van duizend vier kante mijl te geven. HAROLD JACKSON /COPYRIGHT THE GUAR DIAN OS AIRES/LON- Met de bezetting e Falkland Eilanden krgenitnië brak voor merikaanse minister buitenlandse Zaken, ~Hnder Haig, die na- de Verenigde Staten Idelt in de Falkland- een uiterst ver- nde tijd aan. Sinds •J^iegin van de crisis lt hij constant heen ]9 er tussen Buenos Ai- .onden en Washing- '.'.19 ..1 ..1 1 zelf. .13 üs I C lts 'h'k- alswel wat er ge- hij is aangekomen op van bestemming. Er- c Igaande dat Haig het ad- c ivolgt dat doorgaans aan van de NAVO wordt i, houdt hij zich aan de 'en die hij thuis, in ;a, gewend is, dat wil dat hij zes uur achter Londen, maar slechts Uur voorligt op Buenos Ook als hij op de plaats bestemming aankomt, hij zich aan die slaapu- et is dus heel goed mo- dat wat voor hem een itbijt is voor mevrouw er een vroeg diner is. elfs voor een 57-jarige aat en doorgewinterd die in zijn Boeing 707 Ie comfort van thuis be- leren armstoelen en w$ima bed is er een in wat hij kan verdra- iratuur over dit onder windt er geen doekjes De Amerikaanse mipister van Buitenlandse zaken Alexander Haig gisteravond laat na zijn aan komst in Buenos Aires. Hij was nog fit genoeg om even de pers te woord te staan en vertelde, dat hij de Argentijne regering nieuwe voorstellen zou gaan voorleggen. Over de Inhoud daarvan liet hij zich niet uit. Links van hem de Amerikaanse ambassadeur in Argentinië, Harry Shlaudeman. om. De gevolgen van een on tregeling van iemands per soonlijke tijdschema kan lei den tot een verminderd beslis singsvermogen, mogelijk een gevoel van euforie, moeilijk heden met eten, moeilijkheden met de ontlasting en vooral moeilijkheden met slapen. „Het is helemaal verkeerd als een zakenman na een vliegreis naar de andere kant van de wereld onmiddellijk in verga dering gaat om belangrijke be sluiten te nemen", schrijft Anthony Turner in zijn boek „Travel Medicine" (Reismedi- cijn). „Als ze dat doen worden er ongetwijfeld verkeerde be sluiten genomen". Dat is ook de reden dat een grote olie maatschappij haar werkne mers bij een tijdsverschil van meer dan vier uur een dag vrij geeft om te acclimatiseren. Ei genlijk heeft het lichaam een dag aanpassingstijd nodig voor elk uur tijdsverschil, maar na 24 uur hebben de meeste men sen zich redelijk aangepast. Zoals een dokter zei, de meeste mensen zijn na 24 uur weer „bruikbaar". Wat Haig betreft, is het maar goed dat hij zich aan het pen- dql-principe houdt, dat voor het eerst werduitgeprobeerd door zijn voorganger Henry Kissinger op zijn pendeltocht tussen Kairo en Jeruzalem. Want hoe langer hij dit blijft doen, des te beter hij er tegen zal kunnen. Ook voor piloten en zakenmensen geldt dat ze er het beste aandoen om de tijd van thuis aan te houden als ze slechts korte reizen ma ken. Internationale hotelke tens beginnen dit in te zien en houden er rekening mee door op de gekste tijden van de dag maaltijden te serveren in over eenstemming met de wensen van de gast. ANDREW VEITCH /COPYRIGHT THE GUAR DIAN ADVERTENTIE drie onderzeeërs, een kruiser en minstens drie torpedoja gers. Zij zouden in zuidelijke richting zijn opgestoomd. De Argentijnse vloot was aanvan kelijk bij het ingaan van de Britse blokkade rond de Falk land Eilanden naar haar ha vens teruggekeerd, kennelijk om een gewapend treffen met de Britse onderzeeërs die de wateren rond de eilanden doorkruisen te vermijden. De Argentijnse marinewoord voerder heeft verklaard dat de schepen niet de oorlogszone rond de eilandenarchipel zul len binnenvaren. Iedere pro vocatie zal worden vermeden. De Argentijnse vloot zal pas in actie komen als Britse oorlogs schepen de zone binnenvaren., hetgeen het Argentijnse be wind als een agressie be schouwt. De oorlogszone is in gesteld door de Britten en houdt in dat ieder schip dat in het gebied komt, tot zinken zal worden gebracht. Falklanders arriveren in Lon den. De verdreven gouverneur Rex Hunt is ter begroeting aanwezig. Ruim vier ton voor Van Gogh TORONTO Een Canadees administratiekantoor heeft voor 200.000 Canadese dollars (ongeveer 440.000) een schil derij van Vincent van Gogh uit 1881, voorstellend een spit tende boer, gekocht. Het werk was sinds 1968 ei gendom van een Canadese verzamelaar. De nieuwe eige naresse, de 'Greymac Trust Co', zal het schilderij bij de o- pening van haar nieuwe kan toor in Toronto in juni ten toon stellen, alvorens het aan te bieden aan een kunsthandel in Hamilton (Ontario). Eerste boom voor Vlietland LEIDSCHENDAM In het recreatiegebied Vlietland gaat komende dinsdag de eerste boom de grond in. Dat gebeurt in de Rietpolder, langs de Oostvlietweg In Leidschen- dam, ter hoogte van de ark „Helena". Die eerste boom wordt geplant door de man die de afgelopen maand al enkele tientallen eerste bomen in de grond heeft gezet, gedeputeer de drs. J. Borgman. (Vervolg van de voorpagina) BUENOS AIRES Het groot ste deel van de Argentijnse vloot is gisteren vertrokken uit zijn thuishaven Puerto Bel- grano, zo maakte een woord voerder van de Argentijnse marine bekend. Hij wilde ove rigens niet zeggen in welke richting de de vlooteenheden zijn uitgevaren. Volgens de Britse ITV-televi- sie ging het om negen oorlogs bodems, waaronder het vlieg dekschip de 25-ste mei" (de vroegere Karei Doorman).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1982 | | pagina 11