m
idle
weekpuzzel door dr. Pluizer
iïTTTi
m
[üj
i
üu
WETENSCHAPPEN
postzegels
jplossing uorige puzzel
NR. 12
RUITENPUZZEL
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 20 MAART 1982 PAGINA 25
winnaars van puzzel 11 zijn:
intjens, Hansenstraat 72-a, 2316 BM Leiden,
evilèe. Busken Huetstraat 39, 2394 TE Hazerswoude.
>n worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Rondom de genummerde vakjes dienen woorden van 4 letters van
navolgende betekenis te worden ingevuld. Alle antwoorden lezen In
de richting van de wijzers van de klok. De beginletter van het eerste
antwoord komt in het vakje boven het cijfer 1. Het vakje waarin de
beginletter van de overige antwoorden komt, dient door combinatie
met de letters van de omringende antwoorden te worden vastgesteld.
Bij juiste oplossing vormen de letters op de buitenrand te begin
nen met de letter In het vakje boven het cijfer 1 en verder lezend in
de richting van de wijzers van de klok een spreekwoord.
1.
echt, wezenlijk
16.
vrucht
2.
vogel
17.
vreemde munt
3.
toevalligheid
18.
drinkgerei
4.
watervlakte
19.
Indonesisch vleesgerecht
5.
deel van de voet
20.
hemellichaam
6.
sportploeg
21.
onsmakelijk
7.
roeispaan
22.
vogel
8.
zangwijze op woorden
23.
ademhalingsorgaan
9.
regelmaat
24.
devies
10.
zonder hapering (fig.)
25.
zeer snelle loop
11.
eetlust
26.
afhangend gedeelte
12.
eer bewijzen
27.
moeilijkheid (fig.)
13.
weg met bomen
28.
boomscheut
14.
tegenwerping
29.
houtrolletjes voor garen
15.
grondsoort
30.
het doel treffend.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 12 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant.
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
urhaus te Schevenin-
op 19, 20 en 21 fe
it eerste Hoechst In-
Bridge Tournooi
tallen gehouden.
lisatie had kans gezien
aanse team met het
Dlle paar Giorgio Belle-
enito Garozzo, spe-
i\ Lauria-Denna, naar
id te krijgen. Zij maak-
liddellijk gebruik van
lijkheid dit team te la-
en tegen het Valken-
mpiade team met Van
iulder-Kreijns-Ver-
Maas-Zwaan. Tot en
18 ging de strijd ge
en leidde Nederland
35—31. Hierna ging
er minder goed met
irlandse team en werd
trijd uiteindelijk verlo-
6735. Een spel dat
door
W. Hengeveld
Tijdens het weekend speelde
Italië ook mee met het open
viertallen toernooi, waarin zij
zich zaterdags plaatsten voor
de finale. Tijdens deze finale
moesten zij onder meer spelen
tegen de leerlingen van Garoz
zo. de dames Van de Pas-
Schipper en Van de Brom-Van
Mechelen. Het moet de mees
ter Garozzo toch ergens vol
doening hebben gegeven dat
deze dames het enige team
waren dat Italië met 155 kon
verslaan. Voor de rest verloor
Italië ook geen wedstrijd meer
en won uiteindelijk het toer
nooi. De Volmac-dames wer
den verdienstelijk tweede. Een
teken dat het damesbridge in
Nederland in opwaartse lijn
gaat en dat we met vertrouwen
de toekomst tegemoet zien.
„Vertrouw je partner"
Het spel dat Nederland 13
punten kostte:
Noord
S: H 10 8
H: V 3 7 3
R: B 10 9
K: B 7 6
West Oost
S: A B 2 S: V 9
H: A 8 H: H 10 9
R: 87643 R: H V 5 2
K: 9 3 2 K: H V 10 4
Zuid
S: 7 6 5 4 3
H: 6 5 4 2
R: A
K: A 8 5
Aan beide tafels ging de bie
ding vrij eenvoudig. Oost
opende met één SA en West
bood 3 SA.
Aan beide tafels kwam Zuid uit
met schoppen zes. Op tafel
werd de 2 bijgespeeld en
Noord nam met de heer.
De Italiaanse heer speelde di
rect schoppen tien na, waar
door Zuid op tijd twee schop
pens vrij kreeg en het Neder
landse paar twee down gingen.
Score min 200. voor Neder
land.
De Nederlandse heer op de
Noord-plaats vertrouwde waar
schijnlijk zijn partner niet en
speelde harten 3 terug. O/W
kregen nu ineens drie harten
slagen en wat nog belangrijker
is tempo winst.
Oost speelde ruiten vrouw na
die Zuid moest nemen. Zuid
die zag dat hij zijn schoppens
toch niet meer op tijd vrij zou
krijgen speelde nu harten vier
na voor het aas van West, die
vervolgens met klaver 3 en
sneed met de tien. 3 SA con
tract. 600 voor Italië. Zoals u
ziet een eenvoudig spel dat
door het vertrouwen in eikaars
spel punten opleverde.
door
0. J. Nuys
Ladderwedstrijd (6)
m v
i m i i i
lil S
mm i
H is. H II
M NX
IILD (21)
PETER JENESON (22)
veede ronde was het al
dat de strijd om de
(laats na vier ronden
ld zou worden. Het is
(eurd. Uiteindelijk ver-
J. v.d. Brink uit Heer-
punt voorsprong met
Hij voert de ladder aan
ronden en daarmee
leze trouwe oplosser,
ook een aantal proble-
geplaatst, beloond. De
is naar hem onder-
25 na vier ronden zief
ligt uit: 1. J. v.d. Brink,
102; 2. B. H. W. v.d.
'ijhe, 101; 3. R. Bolle-
boom, Zoetermeer, 100; 4. J.
Lammerts, Vries, 99; 5/6. E.
Huisman, Hooghalen en J. H.
ten Kate, Zwolle, 98; 7/8. F.
Jongerman, Heerde en R. J. H.
L. Smits, Zoetermeer, 97;
9/10. F. A. van der Ploeg,
Zwolle en Tj. Vriend, Harden-
berg, 96; 11/12. P. G. Prins,
Wateringen en S. Pruiksma,
Hardenberg, 95; 13. E. H.
Ludwig, Smilde, 94; 14/15. J.
Buisman Oldebroek en A. J.
Foppen, Luten, 89; 16. H. C.
Bom, Poeldijk, 88; 17. J. H. J.
Winter, Oude Pekela, 87;
18. W. A. Deters, Deventer,
82; 19. N. Duijvesteijn, Poel
dijk, 78; 20. H. P. Mulder.
ARD DE JONG (23)
Nieuwe Pekela, 76; 21. N. J.
Cloosterman, Schipluiden, 74;
22. J. N. de Vroom, Wester-
bork, 65; 23. Oldtimer 1911,
Emmen, 63; 24. C. Prins,
Zwolle, 59 en 25/26. J. Ebel-
tjes, Emmen en A. Pruijs,
Emmeloord, 57 punten. De an
dere 48 deelnemers hebben 49
punten of minder.
Oplossingen van de problemen
uit deze ronde, de zesde, moe
ten uiterlijk 10 april in het bezit
zijn van B. J. Nuys, Oleander
12, 2671 NN Naaldwijk. De cij-
ferstanden van de vier vraag
stukken, evenals in de vorige
ronde van het kwartet Hau-
HEIN WILSENS (24)
schild, Jeneson, Ard de Jong
en Wilsens zijn: Hauschild (21):
zwart: 7/10, 13, 17 19/22, 24.
25. wit: 26, 28. 29, 33/35,
38/40, 42 en 47; Jeneson (22):
zwart: 1, 6, 8. 18, 24, 25, 30.
38, 45, wit: 21, 28, 34, 37,
39/41, 44. 48; Ard de Jong
(23): zwart: 8, 11, 15. 17, 26,
30, 34, 40, wit: 22. 23, 25, 28,.
29, 31, 38, 42, 43; Wilsens (24):
zwart: 4, 7/10, 18, 19, 22, 25.
27, wit: 20, 29, 34. 37/42, 45.
Alle problemen zijn eerste pu-
blikaties. Volgende week kom
ik terug op de oplossingen van
de problemen uit de vierde
ronde.
„Praten" met de computer kan nu
merikaans echtpaar
en kastje ontworpen
e elke particulier met
entrale computers in
en taal kan „praten",
elecomputer is be-
foor mensen die iets
n centrale computer
reten of er iets in wil-
laan zonder ook maar
te weten van compu-
de vaak ingewikkelde
ar mee moet worden
(rongen.
eeste mensen weten
an computers af en
een beetje bang van
int de houding van die
i in deze generatie
er veranderen", aldus
Rochlis, directeur van
ia die het apparaatje
Het is ongeveer zo
Is een prisma-pocket
op het licVitnet wor-
langesloten. Daarna
gesprekken met de
er bijna net zo maj<-
aan als een gewoon
(gesprek.
en kiesschijf op waar-
et nummer van de
er kan worden ge-
Daarna kan de nor-
irbinding (door inlog-
orden gemaakt. Het
gaat net zo makke
iet indrukken van een
iet ,,ja" of „nee" in
antwoord op de vraag die op
het schermpje verschijnt.
Hoogstens moet in gewone
spreektaal een antwoord op
een vraag van de computer
worden ingetikt op het toet
senbord. Er zit zelfs een
„help"-knop op als de ge
bruiker niet weet hoe het ver
der moet.
Het automatische vertaalsys
teem zit niet in het apparaat
je zelf, maar moet apart wor
den aangeschaft. „Het unie
ke ervan is dat zij een serie
software hebben ontwikkeld
met een dialoog in stan
daard-Engels waarmee ie
mand met de computer kan
werken met eenvoudige ja-
en nee-bevelen. Dat is revo
lutionair", aldus een andere
deskundige. De prijs van het
apparaatje 500 dollar per
stuk vindt hij vooralsnog
echter te hoog.
De prijs zal inderdaad om
laag moeten, aldus Mark Pla-
kias van een firma die zich in
nieuwe technische producten
specialiseert. Het apparaatje
zal dan ook eerst moeten
worden aangeboden aan gro
te instellingen met een eigen
centrale computer, waar de
werknemers het op hun bu
reau kunnen leggen en dan
niet alleen met hun eigen
maar ook met andere com
puters in verbinding kunnen
komen. De bedoeling is dat
in de toekomst de gebruikers
er alles mee kunnen doen,
van het betalen van rekenin
gen tot het boeken van vlieg
tuigreizen of het opvragen
van aandelenkoersen.
Planten „de pols
voelen"
Wetenschappers uit Wage-
ningen hebben een methode
ontdekt om planten „de pols
te voelen". Daarmee kan de
vitaliteit van de planten ge
meten worden.
De snelheid van de sap
stroom in de vaatbundels van
planten wordt aan de buiten
kant van de stengel micro-
electronisch gemeten. De
snelheid van de sapstroom
houdt verband met de vitali
teit van de plant, zoals de
hartslag „de toestand" van
mens en dier aangeeft. Het
meten van de stroomsnelheid
lijkt dus sterk op het voelen
van de pols. Met de nieuwe
sapstroommeter kunnen ver
edelaars sneller betere ras
sen kweken en kunnen plan
ten langs electronische weg
zelf om water vragen. De be
staande methoden om te
constateren of planten ziek
zijn waren omslachtig en
kostbaar en moeilijk in het
veld toe te passen.
„Roken ergste vorm
luchtvervuiling"
Het roken van tabak is de
ergste vorm van luchtveront
reiniging en vaak schadelijker
dan wat er uit schoorstenen
of uitlaatpijpen komt. Dat
schrijft dr. J. Siebelink, direc
teur van het Nederlands Ast
ma Fonds in het maandblad
TNO-project.
„Roken is inademen van stof
die wordt gekarakteriseerd
door teer, nicotine en kool-
monoxyde. Tabaksrook be
vat meer dan 2000 chemi
sche bestanddelen". Het ro
ken van sigaretten verlaagt
de levensduurverwachting,
volgens Sibelink met vijf jaar
voor een 30-jarige die zijn le
ven lang 10 tot 20 sigaretten
per dag rookt. Hij meent dat
elke sigaret de levensduur
verwachting voor een door
snee-roker met ongeveer vijf
minuten bekort. Siebelink
constateert met tevredenheid
dat de mensen die vinden
dat roken overlast bezorgt
steeds meer terrein winnen.
„Er is een trend haar een
rookvrij milieu".
door
L. Hofland
Rome
Het moet voor Kortsnoj een
hard gelag geweest zijn, om
aan te zien hoe een groot deel
van de wereldtop in Mar del
Plata speelt, terwijl er voor de
vice-wereldkampioen niets an
ders te doen was, dan een
tweederangs toernooitje in
Rome te spelen. De Russische
straf, voor zijn vlucht in '76, is
nu wel erg zwaar, temeer daar
er weinig toernooi-organisato-
ren zijn, die zonder Sovjet
grootmeesters hun toernooi
willen houden. Ik vermoed, dat
Kortsnoj meer steun van de
westerse schaakwereld had
verwacht, toen hij zijn land
ontvluchtte. In elk geval is zijn
lot aanmerkelijk beter, dan dat
van zijn collega Boris Gulko.
Deze grootmeester probeerde
op wettelijke manier Rusland
te verlaten, door een uitreisvi
sum aan te vragen. Niet lang
daarna werden hem alle rech
ten en faciliteiten van een
schaakgrootmeester (en deze
zijn niet gering in Rusland) ont
nomen; momenteel is er zelfs
sprake van, dat hij het gevang
in moet. De Russen maken
goed duidelijk, dat ook hun
schakers netjes in het gareel
moeten lopen, want de sanc
ties zijn niet misselijk. Het
toernooi in Rome was natuur
lijk een makkelijke prooi voor
Kortsnoj, maar door een onge
lukkige nederlaag tegen de Ita
liaan Mariotti, moest hij wel de
Hongaar Pinter (ELO 2520)
naast zich dulden.
De volgende partij uit dit toer-
s i. K
m A
i i A
S
AAA A
A A
A Q
A.
èE a
Diagram 1.
nooi laat zien, dat Kortsnoj ri
sico's niet schuwt.
V. Kortsnoj—S. Tatai
Damegambiet.
1. c4 e6, 2. Pc3 d5, 3. d4 c6,
4. Pf3 Pf6, 5. Dc2.
Een weinig gebruikelijke voort
zetting, die vroeger werd ge
speeld om de, gevaarlijke
geachte, Cambridge Springs-
variant te vermijden (zie hier
voor de partij Donner„Belle"
van vorige week).
5. ...Pbd7, 6. Lg5 h6, 7. Lh4l?
Volgens de oude theorie niet
goed mogelijk vanwege pion-
verlies, maar Kortsnoj heeft
wat nieuws bedacht.
7. ...d5xc4, 8. e2-e4 g7-g5,
9. Lh4-g3 b7-b5, 10.0-0-0!
Zonder tijdverlies wordt op de
breekzet d5 aangestuurd.
10. ...Pb6, 11. d5 exd5
12. Pd4!
De pointe van de witte opzet,
zwart mag inslaan op c6 niet
toelaten en de opmars e4-e5-
e6 komt in de stelling. Tatai
Diagram 2.
heeft een aardige oplossing
bedacht.
12. ...Ld7!
Impliceert een stukoffer, maar
het alternatief 12..Lb7 geeft wit
na 13. e5 Ph5, 14. e6 Pxg3,
15. exf7f Kxf7, 16. fxg3 een
te gevaarlijke aanval in han
den.
13. e5 Ph5, 14. e6 Pxg3,
15. exd7f Dxd7, 16. hxg3.
Het lijkt mij, dat het openen
van de f-lijn meer voor de
hand ligt.
16. ...O-O-O, 17. a3 a5 18. Le2
Kb7?
Zie diagram 1
Een wat onnozele misser, die
wit in de gelegenheid stelt met
een eenvoudige kombinatie de
partij te beëindigen. Na het
voor de hand liggende 18. ,b4,
19. axb4 axb4, 20. Pa4 Pxa4,
21. Dxa4 Kb7 gevolgd door
eventueel Ta8 heeft zwart goe
de kompensatie voor het stuk.
19. Pdxb5!
Mogelijk gemaakt door de
slechte stand van Kb7, zwart s
fraaie pionnenblokje wordt nu
opgerold en daarmee de be
veiliging van de zwarte koning.
19. ...cxb5, 20. Pxd5 Dc8
Op 20. Pxd5 volgt nu
21. Txd5 Dxd5, 22. Lf3.
21. Dc3 Lc5, 22. Dxa5!
Nu is Kortsnoj aan de beurt
een stuk te offeren, ditmaal
met beslissende kracht.
22. ...Pxd5, 23. Lf3 Kc6,
24. a.4
De laatste zwarte verdedi
gingspilaar wordt gesloopt.
24. ...b5xa4, 25. Dxa4t Kb6,
26. Lxd5 Lxf2?
In tijdnood raakt Tatai hele
maal de kluts kwijt, betere ver
dedigingskansen bood
26. ..Dd7.
27. Db4f Kc7, 28. Thf1 Le3t,
29. Kb1 Td7, 30. Dxc4f Kd8.
31. Lc6l.
Zwart geeft het op.
Probleem
Voor de maand maart een
fraaie studie van de nationale
bondscoach Cor van Wijger-
den.
Zie diagram 2.
Wit: Ka5. Ld6, c5. d4. g4.
Zwart: Kf7, Tg6, d5. g5.
Opgave: wit speelt en wint.
De lezer zij gewaarschuwd; er
zitten enkele mooi te weerleg
gen verleidingen in. Onder de
goede inzenders wordt een
boekenbon verloot.
Oplossingen sturen naar: L.
Hofland, C. Fockstraat 113,
2613 DE Delft.
Amerika op Nederlandse zegels
Op 20 april a.s. verschijnt in
ons land een serie van twee
bijzondere zegels. Gelijktijdig
met deze zegels verschijnt in
de Verenigde Staten één post
zegel van het hetzelfde ont
werp.
Deze zegels worden uitgege
ven ter herdenking van het
200-jarig bestaan van de diplo
matieke betrekkingen tussen
Nederland en de Verenigde
Staten van Amerika. De Neder
landse zegels krijgen een
waarde van 50 cent en 65
cent. Dit is samen het tarief
voor een luchtpostbrief van 10
gram naar de Verenigde Sta
ten. De zegels zijn uitgevoerd
in rood, wit van het papier, en
blauw. Hierbij gaat het om de
kleuren die zowel in de vlag
van Nederland, als in die van
de Verenigde Staten van Ame
rika voorkomen. Naast het
woord „Nederland" en de
waardeaanduiding, staat op de
zegels de tekst „1782-1982
Nederland-Amerika".
Het ontwerp werd verzorgd
door Heieen Tigler Wybrandi-
Raue, van Studio Dumbar te
's-Gravenhage.
De Amerikaanse versie ver
schijnt in de waarde van 20
dollarcent. Dit is het aldaar
geldende tarief voor een bin
nenlandse brief, first-class-
mail. De bijzondere tekst op
deze zegel luidt: „1782-1982
USA-The Netherlands".
In 1492, zeven jaar voor de
ontdekking van Curacao, wer
den de Joden uit Spanje en
Portugal verbannen. Velen van
hen zochten hun toevlucht in
Holland. De Hollanders zijn al
tijd voorstanders geweest van
godsdienstvrijheid. Daarom
ook kon het Jodendom hier
blijven voortbestaan en zelfs
bloeien.
De Sefardische (Spaans-Portu-
gese) -Joden, die zich bezig
hielden met de koopvaardij,
kwamen naar de nieuwe we
reld, en stichtten in 1651 een
Gemeente op het Hollandse ei
land Curacao. Zij noemden
hun gemeente Mikvé Israël, de
Hoop van Israël, terwijl ge
loofsgenoten uit andere landen
zich later bij hen aansloten.
Toen de kleine particuliere wo
ningen van de leden niet meer
toereikend waren voor hun
godsdienstoefeningen, werd in
1674 een gebouw in Willem
stad gekocht om als synagoge
te worden gebruikt. Dit ge
bouw aan de Joden Kerk
straat, de huidige Kerkstraat,
was het eerste van vier gods
huizen die op dezelfde plaats
zouden worden opgericht.
De vierde en nog bestaande
synagoge werd op de avond
vóór pasen in 1732 ingewijd.
Hierdoor is de Gemeente Mik
vé Israël (sedert 1964 Mikvè Is
raël Emanuel) de oudste door
lopend in gebruik zijnde syna
goge op het Westelijk Hal
frond.
Ter herdenking van het 250-ja-
rig jubileum van de inwijding
van het synagoge-gebouw
brachten de posterijen van de
Nederlandse Antillen een bij
zondere serie in de verkoop.
Deze serie bestaat uit drie ze
gels en werd op 15 maart j.l.
uitgebracht.
Op een zegel van 75 ct. ziet
men de „Heychal" of Heilige
Ark. Dit is de plaats aan de
oostelijke muur waar de Rollen
van de Vijf Boeken van Mozes
(Torah) worden bewaard. Het
middenstuk van de Heychal is
afkomstig van het godshuis uit
1703, en gemaakt van bewerkt
mahoniehout.
Een zegel van 85 ct. toont het
synagogegebouw „Bet Hak-
nesset", (Verzamelplaats). Het
gebouw, gelegen op de hoek
van de Columbusstraat en de
Kerkstraat, bevindt zich in het
;SSf
|S9PKfe
centrum van Punda. Dit is de
voornaamste handelswijk van
Willemstad. Op een zegel van
150 ct. ziet men de preekstoel.
Deze „Tebah" is het verhoog
de platform, gelegen in het
midden van de synagoge. Zij
werd in 1703 aan de Gemeente
geschonken door Isaac Haim
Senior en diens echtgenote.
Rachel. Elk der zegels draagt
de bijzondere tekst „250 jaar
Synagoge Mikvè Israël-Emanu-
el 1732-1982".
Het ontwerp voor de zegels
kwam van de hand van Hump
hrey C. Elisabeth uit Willem
stad, Curacao. De zegels wer
den in meerdere kleuren offset
gedrukt door Joh. Enschedé
en Zonen te Haarlem.
Engeland kent tal van jeugdor
ganisaties en is dan ook de
bakermat van de padvinders
beweging. Daarnaast kent men
nog tal van jongerenorganisa
ties die bij ons minder bekend
zijn.
De Engelse jeugdorganisaties
die uitgegroeid zijn tot wereld
omvattende bewegingen wor
den onder de aandacht ge
bracht met een bijzondere se
rie zegels die op 24 maart a.s.
in de verkoop komt. Bij deze
jeugdbewegingen gaat het om
dienstverlening, ontspanning
en avontuur, zoals ook op de
zegels te zien is. De motieven
op de zegels zijn dan ook jeug
dige personen, gekleed in het
uniform van de jeugdorganisa
tie waartoe zij behoren. Zo ziet
men op een zegel van 15,5 p.
de Jongensbrigade en op een
zegel van 19,5 p. de Meisjes
brigade. De verkennersbewe
ging wordt in beeld gebracht
op een zegel van 26 p. Een ze
gel van 29 p. heeft als onder
werp de Gidsen en de junioren.
Brownies genaamd.
