Nederlandse journalisten
Jiepen in een hinderlaag
^rans links door
chandaal bedreigd
)ood Nederlandse journalisten maakt diepe indruk inVS
Blijvend letsel voor Dozier
Suriname stelt
oorlogstoestand in
UTENLAND
iator VS wil einde
p aan Salvador
IHINGTON De invloedrijke re-
keinse senator, Mark Hatfield,
gisteren een wetsontwerp inge-
d om alle Amerikaanse militaire
i aan El Salvador te beëindigen,
j er sprake is van een „te goeder
*r" ondernomen poging om via on-
andelingen een einde te maken aan
ronflict in dit Middenamerikaanse
Hatfield, een gematigde republi-
diende zijn wetsontwerp in, terwijl
andere republikeinen een soortge-
intwerp indienden in het Huis van
vaardigden. Het initiatief vormt
belangrijke uitdaging aan de rege-
van president Reagan die pogingen
et werk stelt om de Salvadoraanse
met uitgebreide Amerikaanse
i aan de macht te houden.
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 19 MAART 1982 PAGINA 13
Diana bedolven
onder biografieën
De echtgenote van de Britse troonpre
tendent, prinses Diana, is op weg naar
de koninklijke tribune om vandaar de
paardenraces te volgen die gisteren
zijn gehouden in het kader van het Na
tionale Jacht Festijn. De prinses, die in
juni haar eerste kind verwacht, lijkt zo
op het eerste gezicht niet gebukt te
gaan onder de stroom biografieën die
over haar in de maak zijn. Tussen nu
en haar verjaardag in juli zullen er twee
boeken per maand over haar verschij
nen. Het deert de uitgevers kennelijk
niet dat prinses Diana met geen enkele
schrijver heeft meegewerkt. En of dat
alles nog niet genoeg is, bij de drukker
liggen al zes verschillende manuscrip
ten over de „koninklijke baby".
Aftellen ruimteveer
begonnen
CAPE CANAVERAL Gis-
teren is het aftellen begon
nen voor de derde vlucht van
het Amerikaaanse ruimte
veer. Maandag aanstaande
zal als alles goed gaat de spa
ce shuttle worden gelan
ceerd.
Het is echter nog niet duide
lijk waar het ruimtevaartuig
een week na lancering zal
landen. Er zijn twee lan
dingsmogelijkheden: in New
Mexico en in Californië. De
baan van de Californische
luchtmachtbasis Edwards zou
door hevige regenval on
bruikbaar zijn geworden.
TEJERO BEROEPT ZICH OP KONING
MADRID Hoewel de Spaanse regering zich scherp gekeerd
heeft tegen het misbruik van de naam van koning Juan Car
los, hebben de verdachten die in Madrid terecht staan in ver
band met de mislukte coup van vorig jaar zich opnieuw beroe
pen op koning Juan Carlos. Luitenant-kolonel Antonio tejero,
die de leiding had van de bezetting van het Spaanse parle
ment zei gisteren tijdens een kruisverhoor dat hij zijn onder
geschikten had verteld dat het bevel tot de operatie afkomstig
was van 's lands hoogste gezag.
De regering publiceerde gisteren voor het eerst sinds het be
gin van het proces een officieel commentaar waarin het mis
bruik van de naam van de koning fel werd veroordeeld. Ook
keerde de regering zich tegen pogingen om tijdens het proces
de democratische instellingen van Spanje in diskrediet te
brengen. Volgens het grootste deel van de Spaanse pers is de
koning slachtoffer van een lastercampagne. Men is van me
ning dat het mislukken van de coup juist te danken is aan het
optreden van de koning.
IRA-topman
loopt over
LONDEN Een belangrijke leider
van het Ierse Republikeinse Leger
(IRA) is gisteren overgelopen en
heeft de politie tips gegeven over
vijftien verzetsstrijders. De Britse
autoriteiten beschouwen dit als een
zware slag voor de IRA. De overlo
per, een twintiger, zou een figuur
van betekenis zijn in de IRA, aldus
een politiebron. De IRA-leider zou
vorige week in Belfast zijn gearres
teerd en zou zijn collega's hebben
verraden „om zijn geweten te zuive
ren".
Sinds november 1981 zijn nog min
stens zes andere guerrillastrijders
overgelopen naar de politie.
i ASHINGTON De
aiod van de vier Neder-
idse journalisten in El
1 lvador heeft diepe in-
uk gemaakt in de Ver-
igde Staten. In alle
euwsuitzendingen van
n dio en televisie werd
vndacht besteed aan het
dramatische incident.
De berichtgeving over
het gebeurde verward.
Volger de laatste berichten
zou het ministerie van defen
sie in El Salvador hebben toe
gegeven, dat regeringstroepen
verantwoordelijk zijn geweest
voor de dood van de vier Ne
derlanders. Dat zou echter on
opzettelijk in een vuurgevecht
met guerillastrijders zijn ge
beurd.
Andere bronnen spreken deze
berichten echter tegen, omdat
zou zijn gebleken dat de vier
Nederlanders van dichtbij zijn
dood geschoten. Een van hen.
Koster, is onlangs door autori
teiten in El Salvador onder
vraagd, omdat zijn naam en
verblijfplaats waren gevon
den op het dode lichaam van
een guerillastrijder.
Amerika
nen brachten de dood van de
vier Nederlanders ook in ver
band met een dodenlijst van
voornamelijk Amerikaanse
journalisten, die door een ex
treem rechtse organisatie in
El Salvador zou zijn opgesteld.
Geen van de vier Nederlan
ders kwam overigens op deze
lijst voor. Toch werd in de
Verenigde Staten gedacht aan
een executieachtige operatie,
omdat eerst de bebloede kle
ren van de vier Nederlanders
werden gevonden en pas
daarna de dode lichamen.
De Amerikaanse NAVO-generaal James Dozier (midden) getuigde gisteren in het pro
ces tegen zijn ontvoerders.
(Door onze correspondent Ceft.
Manders)
ROME De Amerikaanse ge
neraal Dozier, die 42 dagen
door de Rode Brigades werd
gevangen gehouden, verklaar
de gisteren dat zijn gehoor blij
vende schade opgelopen door
mishandeling tijdens de gijze
ling.
Voor het eerst na zijn bevrij
ding, nu bijna twee maanden
geleden, bevond Dozier zich
gisteren weer in één ruimte
met zijn ontvoerders. Maar hij
noch zijn vrouw Judith, die
apart gehoord werd, keurden
de leden van de Rode Brigades
in de rechtszaal van Verona
ook maar een blik waardig.
Het proces-Dozier beleefde
gisteren zijn vierde dag. De zes
verdachten volgden dit keer
ook voor het eerst aandachtig
de gebeurtenissen
Dozier deed zijn relaas met
precisie en de enige emotie die
hij in zijn woorden liet door
klinken was de verontwaardi
ging over het gebeurde. Het
pistool, gericht op zijn vrouw
tijdens de overval op zijn ap
partement op 17 december
raakte hem diep, dieper nog
dan de klap op zijn hoofd die
hem direct daarop het bewust
zijn deed verliezen.
ERSLAGGEVER IN EL SALVADOR:
Naar de top
De 26-jarige Greg Sullivan uit Kansas City heeft
geen last van hoogtevrees getuige zijn avon
tuurlijke beklimming van het Hyatt Regency Ho
tel in het centrum van de stad. Sullivan die ge
bruik maakte van de richels voor glazenwas
sers, werd vanuit de hotelkamers door angstige
brandweerlieden gevolgd. Eenmaal boven geko
men wachtten hem geen felicitaties, maar
slechts een arrestatie wegens het betreden van
andermans eigendom en wanordelijk gedrag.
Franse geleerden
tegen
kernbrandstof
aan Irak
PARIJS Franse geleerden
hebben gisteren president
Frangois Mitterrand gewaar
schuwd dat de voorgestelde
verkoop aan Irak van kern
brandstof voor gebruik in een
nieuwe, door Frankrijk ge
bouwde reactor tot ontwikke
ling van een kernwapen kan
leiden. Volgens de geleerden
kan door de reactor te voor
zien van het zogenaamde cara
mel, licht met uranium-235
verrijkt uraniumoxyde dat al
gemeen beschouwd wordt als
een niet-militaire brandstof
die voornamelijk voor de pro-
duktie van kernenergie wordt
gebruikt, gevaarlijk zijn. Door
er natuurlijk uramnium aan
toe te voegen, kan het 'cara
mel' worden omgezet in pluto
nium, een stof waarvan de
atoombom wordt gemaakt.
(Van onze speciale verslaggeefster Corry Vis)
PARAMARIBO In heel Suriname heerst met ingang
van donderdag 11 maart middernacht de oorlogstoes
tand. Dit werd gistermiddag tijdens een persconferen
tie medegedeeld door bevelhebber Desi Bouterse en
garnizoenscommandant Roy Horb. De oorlogstoestand
houdt een verscherping in van de al sinds 13 augustus
1980 afgekondigde noodtoestand. In twee decreten, die
officieel in het staatsblad werden gepubliceerd, is een
en ander vastgelegd. Daarin wordt de oorlogstoestand
aangekondigd als een tijdelijke maatregel die noodza
kelijk is als gevolg van de „gewapenderhand aange
spannen omwenteling", die de nationale veiligheid
ernstig in gevaar heeft gebracht.
In het tweede decreet wordt de berechting geregeld van perso
nen, die gedurende deze oorlogstoestand de nationale veiligheid
in gevaar brengen. Er wordt in gesteld dat deze en de belangen
van de hele Surinaamse gemeenschap het noodzakelijk maken,
krachtige maatregelen te treffen. Het oorlogsrecht, dat thans
geldt, is zowel op militairen als op burgers van toepassing. Wie
pogingen onderneemt het wettig militair of burgerlijk gezag om
ver te werpen, staat voortaan terecht voor een krijgsraad te vel
de. Dat kan in de praktijk een aantal officieren en onderofficie
ren zijn. Deze militaire rechter kan de doodstraf opleggen of de
verdachte overdragen aan de gewone krijgsraad. Als tot de
doodstraf beslist wordt, is dat bindend en niet vatbaar voor ho
ger beroep. De krijgsraad te velde bepaalt ook de dag en het tijd
stip van de voltrekking van dit doodvonnis. Wat betreft de ge
wone krijgsraad wordt de zaak overgedragen aan de auditeur
militair. De doodstraf is in alle gevallen de dood door de kogel.
De veroordeelde zal geblinddoekt voor het vuurpeloton worden
gezet. Beide decreten, die met terugwerkende kracht op 11
maart om 24.00 uur in onmiddellijke werking traden, zijn opge
steld in Fort Zeelandia en ondertekend door het militair gezag,
i.e. bevelhebber Bouterse, garnizoenscommandant Horb en ba
taljonscommandant Fernandez. Ze zijn uitgegeven door F. Leef-
lang, de minister van Binnenlandse Zaken, Districtsbestuur en
Milieubeheer.
Tijdens de persconferentie deelde Bouterse verder mee, dat de
zaak zo snel mogelijk weer genormaliseerd zal worden. Hij ver
klaarde het losbarsten van emotionele zaken te hebben gecon
stateerd door de executie van Hawker, die een dag eerder dan
aangekondigd werd begraven. Zijn terechtstelling, zo zei Bouter
se, geschiedde eveneens als gevolg van een door een krijgsraad
te velde opgelegd vonnis.
De eergisteren gevangen genomen Rambocus is voor zover be
kend niet gewond. Bouterse zei, dat hij enkele interessante ver
klaringen had afgelegd, zoals gelukwens-ontvangsten van am
bassades, de Nederlandse pers e.d. Ook Rambocus zal voof de
krijgsraad te velde worden geleid, maar hij zal in staat worden
gesteld zich te verweren. „We zijn hier om het land te bescher
men", zei de bevelhebber, „we gaan niet persé met geweld te
werk".
Inmiddels hebben veel groeperingen in Suriname officieel ge
protesteerd tegen de huidige gang van zaken, waaronder twee
middelbare scholen in Paramaribo. Zo'n duizend leerlingen heb
ben met handtekeningen een protest uitgesproken tegen de exe
cutie van Hawker. Ook de Orde van Advocaten heeft een brief
aan de president gericht, die op vijf na door alle ingeschreven
advocaten is ondertekend. Daarin stellen zij onder meer, dat
door „de beslissing tot executie en de uitvoering daarvan een
precedent werd geschapen, dat als zeer fnuikend voor het
rechtsgevoel wordt ervaren". De waarnemend president van Su
riname, mr. L.F. Ramdat Misier riep woensdagavond op de tele
visie nog op tot rust en bezinning. Zijn toespraak kwam in de
plaats van de aangekondigde rede van luitenant-kolonel Bouter
se, die voorlopig werd uitgesteld.
Vandaag zal de Nederlandse ambassadeur, drs. J Hoekman voor
kort overleg naar Nederland vertrekken. Hij zal volgens zijn
zeggen dinsdag al weer terugkeren naar Suriname. In bepaalde
kringen wordt keihard gesteld, dat de Nederlandse ambassade
betrokken is geweest bij de mislukte rechtse coup.
vrvolg van de voorpagina)
AN SALVADOR
Iver de omstandigheden
raaronder de vier Neder-
indse journalisten zijn
ngekomen is nog niet
eel bekend. Wel wordt
i toenemende mate ge-
vijfeld aan de officiële
alvadoraanse lezing. Een
ederlandse radio-ver-
aggever, die het lijken-
uis heeft bezocht, wist te
«lelden dat de vier jour-
alisten een nekschot
adden. Ook vertelde hij
at de lichamen door-
>efd waren met kogels,
lit zou erop duiden dat
i e vier Nederlanders van
ichtbij zijn gedood en
iet zijn omgekomen in
en vuurgevecht,
anta Rita, de plaats waar de
ederlanders zijn gedood, ligt
iet ver van de grens met
,1 onduras. In de buurt van
et dorp is een belangrijke le-
j erbasis, waar Amerikaanse
dviseurs regeringstroepen
j pleiden. Een deel van de
rovincie is in handen van de
I uerrillabeweging.
li e vier vertrokken woens-
agavond richting Chalate-
eango om daar opnamen te
i naken over burgers die leven
II de door de guerrillastrij-
eers beheerste gebieden. Er
t 'erd gezegd dat zij hoopten
laontact te krijgen met guerril-
1 irastrijders. Eerder hadden
itij opnamen voltooid in gebie-
en waar de regeringstroepen
iet voor het zeggen hebben,
ptolgens de Nederlandse con-
i il in San Salvador, K. Steen-
a ijk, komt het vaak tot ge-
i echten in Chalatenango. De
il hauffeur, die het viertal
dood bedreigd. Die dag werd
een communiqué van deze
groepering verspreid waarin
een „dodenlijst" met namen
van journalisten was opgeno
men. De vier Nederlanders
kwamen op die lijst niet voor.
De bedreiging was gericht te
gen Salvadoraanse, Brazi
liaanse en Amerikaanse jour
nalisten. Ook de persattaché
van de Amerikaanse ambassa
de werd genoemd. Het Anti-
Communistisch Verbond be
schouwt de journalisten als
„de belangrijkste medeplichti
gen vanhet Russische, Cu
baanse en Sandinistische com
munisme dat zich meester wil
maken van het land".
De voorzitter van de Neder
landse Vereniging voor Jour
nalisten, Frans van de Mosse
laar, zei geschokt te zijn door
het bericht van de dood van
de Nederlanders. De NVJ
gaat bekijken of er grotere
druk kan worden uitgeoefend
om de veiligheid van journa
listen te waarborgen. Ook in
internationaal verband moet
met kracht worden gewezen
op het probleem van verslag
gevers in landen met gevaren
door oorlogssituaties, zo zei
Van de Mosselaar.
Ook Amnesty International,
de organisatie voor de rechten
van de mens, sprak donder
dag haar diepe verontrusting
uit over de dood van de vier.
Het internationaal secreta
riaat van Amnesty in Londen
laat een onderzoek instellen
naar de* juiste toedracht van
hun dood. Het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse
zaken heeft gezegd de gebeur
tenis te betreuren. Een
woordvoerder verklaarde:
„Wij beschouwen het als een
tragedie wanneer de pers bij
het uitoefenen van haar taak
een dergelijke prijs betaalt".
woensdag naar deze provincie
bracht, verklaarde echter dat
het die dag volkomen rustig
was in het gebied. Soldaten
van het regeringsleger lieten
de wagen met de journalisten
ongehinderd passeren. De
chaüffeur zette hen af en
keerde terug naar de hoofd
stad.
Buitenlandse verslaggevers,
die naar de plaats gingen
waar zij zijn omgekomen,
vonden gescheurde en bebloe
de kledingstukken. Ook lagen
er gebruikte patronen van M-
16 geweren, wapens waarmee
zowel door het leger als door
de guerrillastrijders wordt ge
schoten. Het was niet duide
lijk of de kledingstukken, drie
hemden, twee sokken, twee
zakdoeken en twee broeken,
van de Nederlanders zijn.
Sporen op de grond duidden
erop dat er lichamen over de
grond zijn gesleept.
Briefje
Koos Koster werd vorige
week vrijdag door de politie
verhoord wegens zijn ver
meende contacten met het
verzet. Op het lichaam van
een gedode guerrillerastrijder
was een briefje gevonden met
zijn naam. Koster vertelde de
veiligheidspolitie geen idee te
hebben hoe zijn naam bij de
verzetsstrijder terecht kon
zijn gekomen.
VAR A-correspondent Jan
Schmeitz verklaarde vanuit
San Salvador de indruk te
hebben dat de vier in een hin
derlaag zijn gelopen. Hij ver
moedt dat hun gangen na het
„onderhoud" met de politie
zijn nagegaan.
Een medewerker van de
IKON zei dat de Salvado-
riaanse autoriteiten vonden
dat de banden van de journa
listen met hetverzet „te
nauw" waren. Het gesprek
met de politie, dat afgelopen
vrijdag ruim vijf uur duurde,
verliep zonder problemen.
Een tot nu toe onbekende or
ganisatie, die zich het Anti-
Communistisch Verbond van
El Salvador, noemt heeft
woensdag 35 journalisten uit
binnen- en buitenland met de
Europese en Amerikaanse journalisten kijken naar de kleren van de vier omqeko-
men Nederlanders.
onze correspondent Jan
Drummen)
IIJS Halverwege
beide ronden van de
ïse kantonale verkie-
en zondag wordt
tweede ronde gehou-
die ditmaal meer
gewone politieke be-
enis hebben, is de af-
e van het zogenaamde
te dodelijk slachtoffer
het socialistisch-com-
listisch bewind weer
opgelaaid en tot een
tieke aangelegenheid
de eerste orde gewor-
Lucet, de directeur van
iciale verzekeringsbank in
eille, overleed op 4 maart
t hij zich blijkbaar twee
Is door het hoofd gescho-
iad. De dood die door de
se oppositie opgevat werd
'et gevolg van de intole-
e en het sektarisme van
«wind en de druk van de
e vakbonden werd min of
r rechtstreeks toegeschre-
aan de minister van natio-
solidariteit, de 'engelach-
mevrouw Nicole Ques-
t die Lucet ontslagen had,
loon daartoe geen zwaar-
inde redenen leken te be-
i' Minister Questiaux zou
it de dood ingedreven
René Lucet
hebben om de linkse vakbon
den, die tot de benoeming van
de nieuwe directeur de scepter
over de verzekeringsbank in
Marseille zwaaien, tegemoet te
komen.
De oppositie heeft de affaire
politiek tot op de bodem uitge
buit en Lucet voorgesteld als
het eerste dodelijk slachtoffer
van de de heksenjacht en het
fanatisme van het socialis
tisch- communistisch bewind.
Deze week is er een nieuw on
derzoek van start gegaan naar
de dood van Lucet omdat be
twijfeld wordt of Lucet inder
daad de hand aan zichzelf
heeft geslagen. Lucet werd ge
dood door twee kogels die met
een tussenpoze van vijf tot zes
seconden afgevuurd werden
en praktisch via hetzelfde gat
het hoofd binnendrongen. Bo
vendien lag het lijk van Lucet
in een houding die zelfmoord
leek uit te sluiten terwijl er
bloedspatten op het plafond
waren gevonden waarvoor
geen verklaring bestond.
De daling van het stemmen
percentage afgelopen zondag
voor links wordt onder meer
toegeschreven aan deze affai
re. Volgens de rechtse opposi
tie is het hernieuwde onder
zoek deze week geëntameerd
waarmee aangetoond zou moe
ten worden dat Lucet niet is
omgekomen als gevolg van de
houding van de minister, maar
vermoord is.
Zowel links als rechts hebben
al hun krachten gemobiliseerd
voor de kantonnale verkiezin
gen. Uit de eerste ronde is ge
bleken dat rechts als overwin
naar uit de bus kwam. Rechts
zou als deze tendens zich zon
dag voortzet de meeste admi-
nistateurs leveren voor de
nieuwe kantons, die in het ka
der van de decentralisatie door
het linkse bewind in het leven
zijn geroepen.
