Zilveren bruiloft voor Europese Gemeenschap .Zwaar" staatsbezoek van koninklijk paar aan Verenigde Staten I ARTSEN PLEITEN VOOR BEVOLKINGSONDERZOEK LONGKANKER Vitale raket mogelijk niet op tijd klaar BINNENLAND/BUITENLAND LEIDSE COURANT VRIJDAG 19 MAART 1982 PAGIN, II EINDHOVEN Blijft minister Gardeniers eenmaal bij haar besluit geen bevolkingsonderzoek naar longkanker in te stellen, dan wor den jaarlijks tweeduizend levens reddende operaties voor longkanker minder uitgevoerd. Deze ruwe schatting is afkomstig van de Ne derlandse Vereniging van Longart sen die minister Gardeniers van volksgezondheid in een brief op po ten om een onderhoud heeft ver zocht. De artsen zijn boos omdat de minis ter tegen het advies van de Gezond heidsraad in, niets voelt voor een wetenschappelijke proef naar het nut en effect van een massaal be volkingsonderzoek naar longkan ker. En dat, zeggen de artsen, ter wijl steeds meer Nederlanders aan longkanker lijden en het vast staat dat ook met een dergelijk proefon derzoek mensenlevens zijn te red den. In het voorstel van de Gezondheids raad zou de proef gedurende tien jaar in twee regio's moeten plaats vinden, waarbii mannen tussen de 40 en 75 jaar deels verplicht, deels vrijwillig worden opgeroepen om zich op longkanker te laten onder zoeken. Gardeniers wil echter niet het risico lopen dat zij tien jaar moet wachten op een wellicht negatieve uitslag van de stellig dure proef. De minister vreest dat sommige deelne-. mers voor niets ernstig verontrust kunnen raken of juist ten onrechte worden gerustgesteld. Bijvoorbeeld wanneer het onderzoek hun kwaal „mist". De longartsen bezien de zaak van een andere kant, wellicht omdat zij het percentage patiënten in de spreekkamer krijgen die met het bestaan een bevolkinbgsonderzoek wèl geholpen hadden kunnen wor den. Longkanker maakt van alle kwalen de meeste slachtoffers onder de mannelijke bevolking, terwijl de verwachting is dat die situatie bij vrouwen binnenkort niet anders zal zijn. Volgens dr. H. Gooszen, secre taris van de vereniging, vergeet Gardeniers dat in de praktijk is ge bleken dat longkanker, ontdekt in het stadium zonder klachten, meer kansen biedt op genezing. Dat de röntgenfoto ook nog ziekten, zoals hartafwijkingen en andere long ziekten aan het licht kan brengen, pleit volgens hem ook voor het hou den van dergelijke onderzoeken. De longartsen realiseren zich heel goed dat een bevolkingsonderzoek geld kost, zeker gezien de vele foto's die „voor niets" zullen worden ge maakt. Zij stellen daar echter tegen over het „ontstellende leed en de peperdure behandelingen zoals be stralen en opereren van longkan kerpatiënten, voor wie soms niet veel meer valt te doen", aldus Goos zen. Volgens hem vallen de kosten van een proefonderzoek eigenlijk in het niet bij de vele miljarden die in de Nederlandse gezondheidszorg rondgaan en waar onkosten toe be horen die zich minder zouden te rugbetalen dan een onderzoek. Afschaffing van bevolkingsonder zoeken naar tuberculose en het niet uitvoeren van een bevolkingsonder zoek naar longkanker zou zelfs kunnen leiden tot de ontmanteling van de Nederlandse consultatiebu reau^, zegt Gooszen. „En dan gaaf het niet zozeer om arbeidsplaatsen als wel om het verlies Van een groot en uniek deel van de preventieve gezondheidszorg. Juist bij de Neder landse consultatiebureau s kan men goedkoop terecht en krijgt men over het algemeen meer informatie dan bij de röntgenafdeling van het plaatselijke ziekenhuis". HENK ENGELENBURG FEEST IN BEGRAFENIS STEMMING (Van onze correspondent Mare de Koninck) BRUSSEL Komende donderdag viert de Europese Economische Gemeenschap haar zilveren bruiloft. Vijf entwintig jaar geleden, op 25 maart 1957, sloten Italië, Frankrijk, West-Duitsland en de Benelux-landen te Rome het Europees Verdrag en stapten daarmee in de economische huwelijksboot. „Eindelijk beginnen de moeilijkheden. Wij kunnen ons gelukkig prijzen" zei bij die luisterrijke gelegenheid de voormalige Franse minister Robert Schumann, die tevoren al de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal tot stand had ge bracht en daarmee de vader van de Europese gedachte was geworden. De moeilijkheden zijn er in- ropa's hoofdstad Brussel zijn derdaad gekomen, maar het kenmerkend voor het punt enthousiasme om ze in Euro- waarop de „economische ge- pese samenspraak op te ibssen meenschap" na een kwart is 25 jaar later vrijwel verdwe- eeuw is aanbeland. Wat Euro- nen. Het wordt volgende week pa economisch gemeenschap- dan ook geen uitbundige ver jaardagspartij. Een idee om de komende Europese „top" van pelijk heeft is niet veel meer dan de malaise. De werkloos- heidsgroei heeft thans de (inmiddels tien) regerings- groeitempo van bijna een half miljoen per maand aange- leiders der EG-lidstaten met enig feestelijk vertoon in Rome te beleggen, is schielijk weer ingeslikt. Het wordt ge woon Brussel. De drie maal 's jaars plaatshebbende Europese Raad is de laatste jaren, hoe la chend Van Agt, Schmidt,' Thatcher en de andere „nume ro uno's" ook telkens weer op de familiefoto staan, vertoning bij uitstek geworden van de onderlinge belangenstrijd in het stagnerende Europa. Daar om houdt elke hoofdstad nu maar een eigen herdenking, zoals in de Haagse rolzaal waar drie voormalige Europe se comnissarissen, Mansholt, Lardinois en Vredeling met vermoedelijk begrafenisge zichten het Europese „eenwor dingsproces" zullen doorne men. In Brussel komt een soortgelij ke plechtigheid ernstig in de knel door een algehele spoor wegstaking, die komende don derdag het verkeer in het hele land zal ontregelen. Het is een zoveelste vakbondsactie tegen de vertwijfelde pogingen van de Belgische regering om de ernstig ontwrichte nationale economie weer in het spoor te krijgen. Verschrikkelijk De sociale spanningen in Eu- nomen. Oplossingen, waaraan in de nationale regeringscen tra althans wordt gedokterd, komen in de regelmatige EG- -vergaderingen van de diverse vakministers uit de lidstaten niet eens serieus ter sprake. Men beperkt zich tot het vast stellen van eikaars verschillen in beleid. Zoals tussen de su per-liberale Thatcher-doctrine en het dirigisme van Mitter rand. Gevolgen zijn grote ver schillen binnen het Europa van de tien in inflatietempo, onvermogen om bijvoorbeeld front te vormen tegen de kapi taal-wegzuigende rentestand in Amerika en niet aflatende spanningen tussen de munt waarden in het Europees Mo netair Stelsel. En de EG is toch zo voortva rend van start gegaan. Gedre ven door na-oorlogs idealisme was de afschaffing van de on derlinge douanetarieven en in voering van het gemeenschap pelijk buitentarief (douane-u nie) al na tien jaar verwezen lijkt. En de gemeenschappelij ke landbouwmarkt deed, zei het met veel pijn, niet veel langer over zijn geboorte. Die EG-landbouwpolitiek mag in zekere zin geslaagd heten. De boeren zijn van een inkomen verzekerd en de consumenten Het traditionele familieplaatje na afloop van een Europese Raad. De ogenschijnlijke saamhorigheid kan niet verhullen dat de onenigheid tussen de Europese partners de laatstste jaren alleen maar groter is geworden. van een gevarieerd en betaal baar voedselpakket. Maar vol gens de critici is ze zo ver schrikkelijk geslaagd dat ze al het begrotingsgeld van de EG opeet en dat ze de schandelijke bio-industrie tot produktie-i- deaal heeft verheven. In den beginne werden beslis singen in de Europese minis terraad ook met meerderheid van stemmen genomen. Una nimiteit was geen noodzaak. In 1966 was het Charles de Gaulle die daaraan een eind maakte. Hij achtte Frankrijks belangen te vaak geschaad door het gemeenschapsstre- ven. Het was de tijd van De Gaulle's veto tegen de toetre ding van Engeland tot de EG en ook de tijd van het Franse uittreden uit de NAVO. Bij „Verdrag van Luxemburg" spraken de Eurolanden af. teneinde de ontbinding van de EG af te wenden, om alle be slissingen voortaan dan maar met eenstemmigheid te ne men. Tragedie Van toen af aan was weinig meer mogelijk. Welke nieuwe initiatieven de Europese Com missie (het dagelijks bestuur in Brussel) ook nam, ze liepen vast in harde, zoniet vijandige onderhandelingen waaruit ie dere landsman het maximum mee naar huis wilde nemen. De verwachting van een Euro pees industrie-, sociaal-, ener gie- en milieubeleid schrom pelde allengs ineen. De ge meenschappelijke landbouw politiek werd bewegingloos, kon zich niet aanpassen aan fenomenen zoals overproduk- tie en degenereerde tot een jaarlijkse bokswedstrijd om de in Brussel vast te stellen prij zen die de boeren voor hun produkten gewaarborgd krij gen. Nog in 1972 nam de Europese raad van ministers de over moedige beslissing dat de EG in het jaar 1980 een volledige economische en monetaire unie zpu moeten zijn. Dat wil de niet minder zeggen dan dan er een Europese munt zou zijn en dat alle nationale econo mieën aan gelijke spelregels zouden gehoorzamen (hetzelf de toegelaten begrotingstekort, om maar iets te noemen). Dat zou nagenoeg neerkomen op een centrale Europese rege ring met grote door de lidsta ten uit handen gegeven macht. In dat vergezicht paste ook een democratisch gekozen Eu ropees parlement met wetge vende en controlerende be voegdheid. Dat Europarlement is er geko men, maar zonder macht. De tragedie van de 434 in Straats burg zetelende Europese volksvertegenwoordigers is dat de natuurlijke tegenstan der ontbreekt. De Europese raad van ministers, de enige beslissende EG-instantie, be staat immers uit tien bewinds- lui die ieder alleen maar door het eigen thuisparlement ter verantwoording kunnen wor den geroepen voor hun Euro pees gedrag. Onze bloedeigen Piet Dankert, versgekozen voorzitter van het Europees Parlement, heeft een hard hoofd in de volgende Eu ropese verkiezingen over twee jaar. De opkomst zou wel eens onder de 50 procent kunnen blijven, waarmee het EP zijn laatste aspiraties wel kwijt zal zijn. Dankert vindt dat het Eu roparlement maar eens de Eu ropese Commissie (die immers motor en bezieler van de inte gratie zou moeten zijn) wegens plichtsverzuim naar huis moet sturen. Het zou een aardige verkiezingsstunt zijn, die ech ter meteen ontmaskerd dreigt te worden als een rel om de rel en zónder vooruitzicht. Ideaal Hoe boosaardig al zulk somber geschrei ook mogen lijken, de niet aflatende heibel van de laatste jaren in de Europese in stellingen dwingen tot de ge volgtrekking dat het verenigd Europa gewoon een te hoog gegrepen ideaal is. Als het ideaal zou worden afgeschaft zijn de teleurstellingen per de finitie Europa uit en wordt de kleinste nieuwe samenwer- kingsafspraak een mooi succes. Dan krijgt het Nederlands ge konkel het lagere gastarief voor eigen tuinders zo lang mogelijk te rekken meer een nuchter zakelijk dan een don ker anti-Europees stempel. Hetzelfde zou gelden voor Britse pogingen om meer EG- -begrotingsgeld terug te krij gen, voor het onvermogen om de met veel tamtam aangekon digde economische strafmaat regelen tegen de Russen waar te maken, voor een EP-resolu tie over zeehondjes die toch niét zal worden uitgevoerd, voor het intussen overleden Europees vredesinitiatief voor het Midden-Oosten, enz., enz. Wie in pakweg Nederland een halt in de Europese eenwor ding een al te pover perspec tief acht, moet zich toch afvra gen of hij-zij werkelijk bereid is om meer nationale zelfbe schikking uit handen te geven zodat niet onze eigen politieke krachtsverhouding bepalend is voor het aantal kerncentrales in ons land en voor de korting op het ziekengeld. Maar dat ook Britse conservatieven en Italiaanse communisten met wie weet wat voor beweegre denen daarover beslissen. MARC DE KONINCK SLECHTS 20 NEDERLANDERS MOGEN AANZITTEN IN WITTE HUIS (Van onze correspondent Dick Toet WASHINGTON Het feest is begonnen, maar de echte vreugde is nog niet gearriveerd. De vriend schappelijke relaties tus sen Nederland en de Ver enigde Staten zijn binnen kort 200 jaar oud. De lijst van evenementen in beide landen bestrijkt inmiddels een boekwerkje van 20 dicht bedrukte pagina's. Het officiële staatsbezoek van koningin Beatrix en prins Claus is op papier vrijwel gereed. Het wordt volgens kenners van staatsbezoeken een bezoek van „uitzonderlijk zwaar kaliber", bijna een volle week lang met alle franje, die Amerikanen te bieden hebben erop en eraan. „Er is alleen één probleem: de betrekkingen tussen beide lan den zijn op dit moment niet erg hartelijk", zo schreef on langs Europees correspondent R. W. Apple in de gezagheb bende New York Times. Hoe wel de gemiddelde Amerikaan er niet wakker van lijkt te lig gen, zijn hier en daar in poli tieke, diplomatieke en zakelij ke kringen de irritaties ten aanzien van Nederland hoog opgelopen. Ons land, zo weten goed ingelichte Amerikanen, loopt voorop bij het afwijzen van de nieuwe atoomraketten voor middellange afstand en bij de stroming, die hier wordt aangeduid als 'nieuw pacifisme en neutralisme'. De Ameri kaanse toorn is echter niet erg wijd verbreid, want veel goed ingelichte Amerikanen zi^n er niet. „You sure look Irish zei een jongedame ergens in Ar kansas ooit tegen me, nadat ik haar vraag „were are you from?" naar waarheid had beantwoord. In feite mag Ne derland zich bij de Amerikaan, die van het bestaan van ons land afweet, verheugen in een opmerkelijke populariteit. Een Nederlander wordt hier al gauw hartstochtelijk aan de borst gedrukt. En dat gebeurt niet alleen op basis van klom pen, molenwieken en bloem bollen. Nederland wordt in de Verenigde Staten door velen ook nog altijd in verband ge bracht met vrijheidsliefde, ei genzinnigheid, rechtschapen heid, properheid en vroom heid. Zaken die Amerikanen over het algemeen sterk aan spreken. Met de Nederlandse gevoelens ten aanzien van de Verenigde Staten lijkt het beduidend an ders te liggen. De irritaties in ons land zijn sinds de Vietna- moorlog niet meer zo hoog op gelopen als thans. Hoewel een bezoek van president Reagan aan ons land nog steeds niet geheel uitgesloten is, wordt er in beide landen niet erg hard meer aan getrokken. Van bei de kanten wordt echter ont kend, dat een Reagan-bezoek om politieke redenen zou zijn geschrapt. Koningin Beatrix en prins Claus kunnen in de Verenigde Staten in ieder geval op een hartelijke ontvangst rekenen. Hoewel men zich geen drom men Amerikanen met Neder landse vlaggetjes moet voor stellen, zal de gemiddelde Amerikaanse tv-kijker toch zeker enige glimpen van het bezoek moeten kunnen opvan gen. Koningin en prins arriveren al op zaterdag 17 april in de Ver enigde Staten. Via New York vliegen ze naar Williamsburg in Virginia, een historisch plaatsje, zo'n twee en een half uur rijden ten zuiden van Washington. Het plaatsje, een van de eerste Engelse neder zettingen, is via fondsen van de Rockefeller-familie in volle glorie hersteld. Het is een van de grote toeristenattracties aan de oostkust. Koningin en prins zullen er zaterdagmiddag arri veren en verblijven in het huis van de Rockefellers, Bas- sett Hall. Hoewel ze aan enige kleine plichtplegingen niet» kunnen ontkomen, is het ver blijf in Williamsburg bedoeld om te herstellen van de vlie greis en de zes uur tijdsver schil. Zondag aan het eind van de middag vertrekt het ko ninklijk paar uit Williamsburg voor de korte vliegreis naar Washington D.C. Minister van buitenlandse zaken Haig zal ze daar begroeten op de lucht machtbasis Andrews. Konin gin en prins nemen hun intrek in Blair House, het fraaie gas tenverblijf aan de overzijde van het Witte Huis. Maandagochtend vindt de offi ciële welkomsceremonie op het Witte Huis plaats, daarna wordt geluncht bij het ministe rie van buitenlandse zaken (State Department), 's Middags volgen en kranslegging op de nationale begraafplaats in Ar lington, een bezoek aan het nabij gelegen, in 1952 door ko ningin Juliana aangeboden, Nederlandse carillon, en de o- pening van de „stijl"- tentoon stelling in het vooraanstaande Hirshhorn-museum. Daarna beginnen de echte moeilijkhe den, althans voor de organisa toren op de Nederlandse am bassade. Aan het officiële staatsdiner in het Witte Huis zullen bijna 200 mensen aan zitten, waarbij Nederland is af gescheept met niet meer dan 20 uitnodigingen. De volgende dag, dinsdag, be gint met een ontvangst voor de Nederlandse gemeenschap in Washington. Koningin Beatrix heeft te kennen gege ven elke aanwezige in ieder geval de hand te willen schud den en dat heeft het aantal ge nodigden beperkt tot beneden de 500. De Nederlandse ge meenschap in Washington is echter 300 man en vrouw gro ter. In dit geval is via een en quêteformulier gekozen voor het oeroude principe: wie het eerst komt (of zijn formulier het eerst instuurt), het eerst maalt. De lunch wordt die dag geno ten in de nationale persclub, waar de koningin niet alleen een toespraak zal houden, maar ook vragen zal beant woorden. Dat zal enige Neder landse uitleg vergen in ver band met de ministeriele ver antwoordelijkheid. Minister Koningin Beatrix was op 17 februari aanwezig op een concert van het National Sym phony Orchestra of Washington In Amsterdam waar de officiële feestelIJKheden ter gelegenheid van de 'bicentennial' van start gingen. loning is voorgehouden. Een bijdrage van 20.000 dollar was goed voor vier uitnodigingen (vier paren) voor deze recep tie. Al bij een bijdrage 1000 dollar kon één uitnodiging (een koppel) worden verwor ven. De woensdagavond wordt besloten met een klein diner (circa 50 mensen) ten huize van de Nederlandse ambassa deur. Van der Stoel zal naast de ko ningin plaatsnemen om even tuele constitutionele proble men te voorkomen. Na de lunch volgen een be zoek aan een kerk, waar een van de 80 in Amerika geën- stalleerde Nederlandse Flen- trop-orgels staat, de uitwisse ling van wederzijde herden kingszegels en een recepte in de National Gallery ter ope ning van de grote Mauritshuis- -tentoonstelling. In het nieuwe spectaculaire oostelijke ge bouw van de National Gallery wordt later ook het officiële „tegen-diner" van koningin en prins gehouden. Hoewel dit di ner wordt aangeboden door koningin en prins, eisen Natio nal Gallery en „Amerikaans protocol" zoveel plaatsen op, dat ook hier slechts een zeer beperkt aantal plaatsen voor de Nederlandse gemeenschap beschikbaar is. In tegenstelling tot zijn voorganger Carter be zoekt Reagan nooit „tegen-di ners", zodat vice-president Bush hier de hoogste Ameri kaanse gast zal zijn. Woensdag 21 april begint met een bezoek aan het kindermu seum, daarna gaan koningin en prins naar een tentoonstel ling over de invloed van de Haagse School op de Ameri kaanse schilderkunst. Vervol gens wordt in kleine kring ge luncht in het Blair House. Die middag spreekt koningin Beatrix het Amerikaanse Con gres toe. Het laatste staats hoofd, dat de bijzondere eer te beurt viel, was de Egyptische president Sadat. Het avond programma begint met de gro te receptie van het organise rende comité. Gastheer is vice- -president George Bush, die erevoorzitter is van dit comité. Het belooft in Bush's fraaie, maar betrekkelijk kleine ambtswoning een waar pande monium te worden, want dit is de receptie die potentiele sponsors van het comité als be- Donderdag 22 april brengt het koninklijk paar door in Phila delphia. Die avond wordt doorgereisd naar New York, waar de volgende dag nog een zwaar programma wordt afge werkt. Ondermeer wordt gedi neerd aan boord van het rond Manhattan varende passa giersschip „Rotterdam". Zater dag 24 april keert het konink lijk paar terug naar Neder land, maar niet na 's ochtends nog een bezoek gebracht te hebben aan de secretaris-gene raal van de Verenigde Naties. HERINNERINGEI p AAN CUBA-CRISI (Van onze correspi Dick Toet) WASHINGTON NAVO-verband van belang geachte Pel H-raket komt niet op tijd klaar, wikkeling van het nT wapen, waarvan ei 1983 108 in West-I zouden moeten u geinstalleerd, is op i wachte problemen g v fa Het ombouwen van de Pershing I-raket met reik van bijna 650 kilm tot een raket met een jee dius van ruim 1600 kil blijkt veel ingewikkeld duurder dan aanvankel j aangenomen. John Mar, van de staatssecretaris e het ministerie van a (Pentagon), heeft de u men in een brief aan heke rikaanse Congres uitee» Hoewel de brief er nogal wat militaire exjP wijst, dat met vertragip het Pershing II-projectDi' rekening moet worden e den, ontkent men datL Pentagon vooralsnog u- ligste. De Amerikaans? ring hecht grote waaiF1 het tijdig gereed komF' de Pershing II-rakefe blijkt bijvoorbeeld uit »}e dat inmiddels is beslol0 aantal testen met het F1 wapen zo drastisch te^1 ken, dat een tijdiwinst r' kele maanden wordt g|P' Vanwege de problemertu< de eerste proeven al ui)e van april tot juni van jaj Als die proeven vleia: verlopen, zo meenden p* re experts, kan het wan tijdig gereed zijn. Diezele perts echter achten ite daarop, gezien het belaoi het wapen en het ter schroefde testprogramój terst gering. e e In Amerika wordt de P II als het meest diJ; nieuwe Westerlijke wa 'J schouwd. Waarnemers hington menen, dat dit de Sovjet-Unie naar de handelingstafel in heeft gedreven. De F II is namelijk in staat wat geen ander Westel pen op dit moment kan ket, gelanceerd vanaf i ties in West-Europa, ka >C tot acht minuten zeer i i doelen in de Soyjet-Ur j fen. In de Verenigde u zelf geinstalleerde int nentale raketten hebb minstens een half uur 1e dig. Ook kruisraketten d van er als onderdeel v n zelfde plan 464 in Wet pa zouden worden g leerd, hebben een half dig. Vanaf onderzeelx gevuurde raketten kun sneller, maar aanzienlj der accuraat. Aan de andere kant de Russische SS Westeuropese doelen b in een tijd van tien tot minuten. Het grote vei echter, dat dit Russist pen niet in staat is de V de Staten te treffen. H< die reden, dat Amer experts aannemen dal. dent Brezjnev de Pers! raket in gedachten hab hij afgelopen week met „vergeldingsmaatt e als de nieuwe NAVO-r eind 1983 in West-Euro den worden geinstallec In de Verenigde Statei vrij algemeen aange dat Brezjnev met die 1 ding" doelde op een m herhaling van de Cuba 1 kettencrisis van 1962. ge Amerikaanse expel nen, dat de Sovjet-Ui ver wil gaan in pogin installatie van de Pers! raket te voorkomen, ken wordt zelfs over dim lijkheid, dat de Russen ten in Nicaragua zoud t len opstellen. Twintig 1 leden reageerde de n Unie op de installal li Amerikaanse raketten li Seland, Italië en voor ije met de opbouw va tinstallaties in Cuba. Ni w van grote international ning gaf de Russischta dent Kroetsjev toe aan harde eis van John f nedy de Cubaanse raki laties te ontmanteld toen echter nauwelijks i dacht trok, was het ook de Amerikaanse stallaties in Turkije

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1982 | | pagina 12