\s
i na
iet ellendige
iroertje in Europa
CcicBcSowant
regering
is. de vijand
en de vijand
is er om
te saboteren
„Klein
Amerika"
ontredderd
na
devaluatie
frank
ZATERDAG 27 FEBRUARI 1S82
763
RUSSEL De grote
'•oblemen van een land
jn vaak terug te voeren
de eigenaardigheid
an de individuen, die er
>nd lopen. Zo ook in
elgië, dat nog nadreunt
an de instorting van de
'ank. Op gevaar af te
jiscrimineren en met de
JU ikerheid te generalise-
in mag de Belg om-
hreven worden als een
iper-individualist, die
aafgebroken in de ille-
aliteit leeft tegenover
e door hemzelf aange-
elde overheid, als gold
et een buitenlandse be
tter. De geïsoleerde
elg buigt voor iedere
Utoriteit, krimpt in el-
aar voor elk bestraf-
nd woord van een
meerdere", maar lapt
11e gezag aan zijn laars,
adra hij weer is terugge-
,eerd in de veilige beslo-
nS'snheid van zijn huishou-
DU-jen of van zijn veelal
iet vakbond of politieke
strekking" verbonden
pu-ezelligheidsvereniging
QP,q- staminee. Daar geldt
itduiking van belastin-
en en van alle denkbare
'etsbepalingen als hoog-
:e vaderlandsplicht.
an d
ilgen geven het zelf grif toe, alge-
een maatschappelijke problemen
istaan voor hen nauwelijks. Al
en het private materiële lot is van
ilang. Boeiende vraagstukken als
irloedering van natuur en milieu,
skan srnenergie, stadsvernieuwing etc.
allen buiten het particuliere ge-
chtsveld. Daarom heeft met name
eit Vlaamse landschap de aanblik
kregen van een na een bommel-
ng hals over kop ontruimde kleu-
rklas en is in dit minuscule lapje
^%ufopa de zevende kerncentrale in
inbouw zonder dat er in het par-
^^ment ooit een debat over kerne-
mctl !r8'e is gev<*rd.
ert ze& wel dat iedere Belg is ge-
>ren met een baksteen in zijn
lik, hetgeen betekent dat hij als
j.p.Diórnaamste levensopdracht ziet
;n eigen liefst nogal potsierlijk
huis te bouwen. Hij koopt een
uk grond, al dan niet in een „be-
hermd natuurgebied",, en begint
offlc iar omheen een hoge schutting op
rker trekken. „Zich vrij bouwen"
iet dat paradoxaal. De woning die
arna verrijst, zal de eigenaar
>or de rest van zijn leven bezig
)uden met dringend noodzakelij-
ver- en vooral aanbouwsels,
sze microscopische nijverheid ge-
jt in het groot- kapitalistische be-
ijfsklimaat dat België altijd heeft
kend. Iedere durfal kan waar
in ook een onderneming begin-
Sin, ongeacht de vraag of ze zal
tan stinken. Het stapeltje vesti
ngsvoorschriften dient in een ge-
lschapsspel met plaatselijke amb-
naren op een bepaalde manier te
orden geschud, maar heeft nooit
bedoeling welk particulier ini-
itief dan ook tegen te houden. In
elgië is alles mogelijk.
oppen
alles mogelijk, moet men in-
Iisen zeggen, want er valt bitter
iinig meer te „ritselen". De ijze-
li succesformule die België in het
ogtij van de wereldeconomie tot
Jein Amerika" van Europa had
maakt, heeft het land nu in een
urgende greep genomen,
dividuele baatzucht, in tijden van
lorspoed via het groepsegoïsme
in de vakbonden goed voor grote
elvaartsspreiding, bedreigt thans
Belgische „samenleving" (zo
larvan al kan worden gesproken)
et sociale chaos. Waar in Neder-
nd en andere nabuurlanden al ja-
n geleden met overheidsbezuini-
ng en loonmatiging is begonnen,
eek het in België volslagen on-
ogelijk om van de burgers werke-
ke verantwoordelijkheid voor
iet geheel" los te krijgen. Het was
imers de regering die erom vroeg
i de regering is de vijand en de
jand is er om te saboteren,
denkt ook bijna iedere werkne-
er en bijna iedere werknemer is
ngesloten bij een bond. Zo gezeg-
k iedereen individueel is, zo kra-
g voelt men zich „en groupe". De
organisatiegraad in België kent de
recordhoogte van ruim 80 procent.
De eisen zijn altijd uitsluitend ma
terieel. Voor medezeggenschap in
het bedrijfsbeleid bestaat geen
belangstelling en solidariteit met
steuntrekkers ontbreekt. Het loon
niveau in België ligt enkele procen
ten hoger dan in Nederland, maar
de sociale uitkeringen bedragen ge
middeld maar zo'n 65 procent van
die bij de noorderburen. Sociologi
sche studies spreken van zo'n
400.000 „armen" in België, die de
meest essentiële huishoudelijke be
nodigdheden niet meer kunnen be
talen. Alle 500.000 werklozen moe
ten elke dag in rijen voor de stem
pellokalen gaan staan (doppen, heet
dat in België) en elke dag verne
men ze hoe laat ze zich de volgende
dag weer moeten melden. Geen
vakbond die tegen zulke negen
tiende eeuwse toestanden actie
voert.
Ambtenaren
Bijna één op de vier werknemers is
ambtenaar: 900.000 op een beroeps
bevolking van vier miljoen. Ook zij
verzetten zich eendrachtig tegen de
beslissing van de huidige regering
om het systeem van volledige auto
matische prijscompensatie (het
meest „volmaakte" ter wereld) aan
te tasten en drie procent koop
kracht van de werknemers op te
eisen. Het is trouwens deze rechtse
regering Martens-5, die inkomens
nivellering in de loonindex aan
brengt (centen in plaats van pro
centen), iets waartegen de vakbe
weging ziéh ook altijd heeft verzet.
Het peil van de „sociale actie"
wordt natuurlijk ook bepaald door
de tegenstanders, nu niet meer de
werkgevers (het „patronaat"), maar
praktisch altijd de politici.
Het is immers de regering die loon
matiging eist en het is de regering
die met zijn (geleende) overheids
geld beslist over leven of dood van
het zoveelste verliesgevende be
drijf. En je zult maar overgeleverd
zijn aan de bekwaamheid van Bel
gische politici. De voorbije twee
jaar zijn vijf nieuwe regeringen ge
vormd, waarin alles bijeen zo'n
honderd verschillende mensen mi
nister zijn geweest.
Er wordt ook al twee jaar onder
handeld over de gezondmaking
van 's lands meest explosieve be
drijfstak, de staalindustrie in Wal
lonië. Het overkoepelende concern
Cockerill-Sambre (22.000 werkne
mers, die de hoogste lonen verdie
nen van al hun collega's in Europa)
maakt per jaar zo'n 250 miljoen
gulden verlies. Er is zeker 3 miljard
gulden staatssteun nodig om na
ontslag voor minstens 5000 arbei
ders de verroeste installaties
door moderne fabrieken té vervan
gen. De Europese Commissie ligt
daartegen dwars vanwege de con
currentievervalsing binnen de EG.
De nationale regering moet om het
Het individualisme
en eigengereide
optreden van de
gemiddelde Belg uit
zich ook in de
huizenbouw, zoals
hier in
Blankenberge.
Boven: Tijdens de wilde stakingen
die deze week in Luik tot uitbars
ting kwamen uit protest tegen de
vergaande regeringsplannen wer
den door boze werknemers treinen
geblokkeerd.
Links: Machteloosheid overheerst
bij de Waalse staalarbeiders die
deze week in Charleroi korte tijd
overgingen tot het hinderen van au
tomobilisten op de weg Charleroi-
Brussel.
benodigde geld gaan smeken bij
priyé-bankiers en struikelt tussen
door telkens over de Vlaams-Waal
se rivaliteit terzake.
In Vlaanderen heeft de nationalis
tische Volksunie de wind in de zei
len. Die pronkt met het gegeven
dat België's catastrofale staats
schuld (ruim 2,5 maal de complete
rijksbegroting) geheel voor reke
ning van Wallonië komt. Zouden
beide landsdelen gescheiden zijn,
dan zou Vlaanderen geen financië
le problemen hebben. Dan had de
Vlaamse frank niet behoeven te
worden gedevalueerd
Woedend
In Wallonië is de ontreddering
groot. De staalarbeiders in Luik en
Charleroi, voor wie de onzekerheid
echt ondraaglijk is geworden, zijn
woedend maar wéten eigenlijk niet
op wie. Hun spontane stakingsac
ties van de voorbije week richtten
zich zowel tegen de Europese Com
missie als tegen de regering en
evenzeer tegen de extra loonsverla
ging die Van hen wordt geëist als
tegen de devaluatie van de Belgi
sche frank.
De socialistische oppositiepartij in
Wallonië van leider Guy Spitaels
weet ook niet meer welke koers te
volgen. Bij Vlaanderen blijven
waarvan hij het geld nodig heeft, of
weg van de Vlamingen die dat geld
nog almaar niet geven omdat ze
zijn vernietiging nastreven alvo
rens hij de kans krijgt een rode
Waalse republiek te stichten?
Het zijn de dilemma's die sinds het
einde van de economische euforie
in de jaren zeventig België lang
zaam maar zeker tot het ellendige
broertje in Europa hebben gemaakt
en die zeker door de achtereenvol
gende coalities van christen-demo
craten en socialisten onmogelijk
konden worden doorbroken.
Het moet gezegd dat de katholiek-
liberale regering Martens-5, die
nu ruim twee maanden in het zadel
zit, althans eindelijk tot daden
komt. Daden die in weinig Neder
landse ogen genade zouden vinden,
maar waar België het misschien
wel naar gemaakt heeft
Straatgeweld
Wat te denken van de „volmach
ten" die het kabinet aan het parle
ment heeft gevraagd en nog
heeft gekregen ook! om gedu
rende een heel jaar buiten het par
lement om alle sociaal-economische
maatregelen af te kondigen die de
bewindslieden nuttig achten. Het
lijkt vragen om straatgeweld, nu
sociale spanningen zich zelfs niet
meer in kamerdebatten kunnen
ontladen. Hoewelin België
waar ministers en volksvertegen
woordigers elke week op ieders
partijbureau nieuwe instructies
moeten komen afhalen, stelde het
parlement toch al bitter weinig
voor.
En wat te denken van het uit de
lucht gevallen „beleid" om over
heidssteun aan particuliere bedrijr
ven afhankelijk te stellen van de
bereidheid der betrokken werkne
mers om vijf tot tien procent van
hun loon af te staan. Inleveren of
gaan doppen is voortaan de keus,
met de cao hebben we niets meer té
maken. En de regering hoeft er in
de Kamer geen woord aan vuil te
maken.
Het verwekt allemaal wel onrust,
maar van principiële verontwaarV
diging is geen sprake. Voor een be
ginsel koop je niks, voor een frank
wel.
Daarom heeft die devaluatie van
de frank vorig weekeinde de
Belgen ook zo'n geweldige morele
dreun gegeven. Nu was er toch wel
iets heel wezenlijks aan de hand.
Zelfs de onverzettelijke socialistic
sche vakbondsleider George De-
bunne was afgebluft. Hij achtte
zich weliswaar door de regering
„bedot" (liever kan kritiek nauwe
lijks klinken), maar gaf toe dat er
iets zeer ingrijpends nodig was ge
weest om de rampzalige bedrijven-
vlucht uit zijn land te stoppen. Hij
vroeg zijn rivaliserende collega
Hoüthuys van de katholieke vak
centrale ACV om samenwerking
„om er na de devaluatie het beste
van te maken". Hij zou proberen de
spontane acties in met name Wallo
nië „af te remmen" en de strijd zou
zich vooral nog richten op een ver
lenging van de geproclameerde
prijzenstop tot aan het eind van het
jaar.
Ontwikkelingsland
Aan de heftige reactie van de socia
listische beroepspolitici op de deva
luatie („asociaal" en zelfs „crimi
neel") ontviel door de bedremmel
de vakbondsreactie het gezochte
klankbord.
Met angst en beven wacht het land
nu op de dingen die komen gaan.
Rijkswachters te paard staan klaar
met getrokken wapenstok. Niet al
leen de staatkundige ontbinding
langs de taalgrens dreigt, ook de
maatschappelijke langs de arm-en-
rijk-grens. Een land van tien mil
joen egoïsten zonder belangstelling
voor wie niet tot de eigen belan
gengroep behoort, is wellicht niet
tegen de beproeving van de wel
vaartsdaling bestand.
Tenzij de shocktherapie van de de
valuatie iets veranderd heeft onder
de Belgen en de kans krijgt zijn nut
te bewijzen. Zo niet, dan is het eni
ge perspectief nóg een devaluatie.
En nog een. Een twijfelachtig ge
noegen voor de Nederlanders, die
dan nog goedkoper boodschappen
kunnen gaan doen in het ontwik
kelingsland onder onze zuidgrens.
MARC DE KONINCK
