Leidse Courant | 1982 | 20 februari 1982 | pagina 7

logelijkheid economisch herstel komt in zicht

Hb

puitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnen

uitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnen

Compact disc moet wereld veroveren

NNENLAND

LEIDSE COURANT/

ZATERDAG 20 FEBRUARI 1982 PAGINA 7

LLO

jiDOENG! 1

\e woorden „bezuinigen"
ombuigen" op de lippen
elke politicus liggen be-
n, mag het geen ver
dring wekken, dat ook de
ede Kamer zélf naar ma
li zoekt om in haar eigen
•mentsbedrijf wat meer op
lintjes te letten. Het pre-
j van de Kamer (be
ide uit voorzitter Dolman
jn plaatsvervangers) heeft
erschillende maatregelen
onnen waardoor de finan-
broekriem kan worden
ehaald. Zo werd onlangs
iten de geldstroom van
duizenden guldens, die
jks vanuit de Kamer naar
TT vloeit als gevolg van
omvangrijke telefoonge-
(r, enigszins in te dammen,
zal in eerste instantie
ai moeten gebeuren door
bellen vanuit de Kamer
het buitenland te beper-
Immers, internationale
'onades zijn het duurst.
daarmee is deze maatre-
niet geheel verklaard.
i, er zit méér achter,
de talrijke telefoons die
Tweede Kamergebouw

telt, kan iedereen die in het
gebouw z'n werk vindt gratis
gebruik maken: kamerleden
natuurlijk, maar ook fractie
medewerkers, journalisten,
stenografen, bodes, schoonma
kers enzovoorts. Service van
het parlement. Nu is echter
gebleken, dat met name de
'mogelijkheid om gratis (en au
tomatisch) naar het buitenland
te bellen voor velen een aan
lokkelijk buitenkansje vorm
de, een buitenkansje dat de af
gelopen jaren in ruime mate is
benut. De telefoonservice in
de Kamer stond immer garant
voor een ontspannen babbel
met een vriendin in New
York, een tante of broer in
Nieuw Zeeland of een vakan
tievriendje in Frankrijk, zon
der dat de bellende kamerle
den, secretaresses, bodes of
journalisten zich zorgen hoef
den te maken over de kosten
van het gesprek. Het behoeft
geen betoog, dat de rekenin
gen voor buitenlandse ge
sprekken daardoor vaak tot
grote hoogte opliepen.

HALLO
BANDOENG! 2

Dit is echter nog niet alles. Het

het Binnenhof bij velen be
kend. En zo kon het vaak ge
beuren dat „losse" bezoekers
van het Kamergebouw zich
behaaglijk in één der vele tele
fooncabines nestelden voor
een gesprek met een relatie in
binnen- of buitenland. Een
jaar of vijf geleden ging dat
nog gemakkelijker dan nu,
omdat er toen nog nauwelijks
veiligheidsmaatregelen beston
den, zodat Jan en Alleman
achteloos neuriënd het parle
mentsgebouw konden betre
den. Toen dat niet meer moge
lijk was, hebben vele illegale
bellers hun strategie verfijnd.
Zij kwamen gewoonweg de
Kamer binnen via de zij-in
gang die toegang geeft tot de
publieke tribune. In de gang
die naar deze tribune leidt, be
vinden zich namelijk ook en
kele telefooncabines. En daar
ging het dan weer. Hallo
Bandoeng! Hello New York!
Het presidium van de Kamer
heeft nu besloten, het automa
tisch telefoneren naar het bui
tenland vanuit het Kamerge
bouw onmogelijk te maken.
Internationale gesprekken
kunnen voortaan alleen nog
worden gevoerd via de tele

fooncentrale in de Kamer,
waar je de verbinding moet
aanvragen. Bovendien wordt
de vaste kamerbevolking op
het hart gedrukt, alleen nog in
echt (nood)zakelijke gevallen
naar het buitenland te bellen.
Een beroep op ieders eigen
verantwoordelijkheidsgevoel
voor de kamerportemonnee.
Controle daarop is uiteraard
nauwelijks mogelijk. „Maar",
zo zegt een woordvoerder van
de afdeling voorlichting, „we
hopen in ieder geval dat het
aantal vreemde bellers door
deze maatregel vermindert.
Dat zou in de financiën al aar
dig wat schelen

MICHIEL
ADRIAANSZ. 1

De Tweede Kamer behandelde
deze week de begrotingen
voor verkeer en waterstaat en
volkshuisvesting en ruimtelij
ke ordening. Dat betekende
een confrontatie met de stoï
cijnse minister Henk Zeeval-
king, wiens nasale stemgeluid
tot diep in de poriën dringt, en
zijn kwajongensachtige collega
Marcel van Dam met zijn per
manente blik van „kom-maar-

op-als-je- durft". Vooral het
debat met Van Dam, dat af en
toe zeer heftige vormen aan
nam, leverde ondanks de
spanning menig vrolijk mo
ment op. Maar ook in de ge-
dachtenwisseling over het
hoofdstuk verkeer en water
staat van onze rijksbegroting
ontbrak het niet aan levendig
heid.

CDA-woordvoerder Eversdijk
maakte zich geweldig kwaad
op Frankrijk, omdat dit land
nog steeds weigert de enorme
zoutlozingen in de Rijn te ver
minderen. Zijn toorn gold ech
ter evenzeer minister Zeeval-
king, want die is volgens
Eversdijk tot nog toe veel te
lief tegen de Fransen geweest.
De CDA 'er vroeg dan ook om
een „agressief beleid" jegens
Frankrijk. „Als je altijd maar
lief en begripvol blijft doen,
kan het nog lang duren
aldus Eversdijk. Hij kon zijn
zin niet afmaken, want Zee-
val king interrumpeerde hem
quasi verongelijkt met de
woorden: „Ik ben pas een half
jaar bij deze baas! Ik begin
pas!", Eversdijk liet zich hier
door echter niet uit het veld
slaan. Frankrijk moest nu
maar eens mores geleerd wor
den, vond hij. Geen gezeur.

Harde maatregelen, dat heb
ben ze nodig, die Fransen.

MICHIEL
ADRIAANSZ. 2

Op dat moment kwam Dick
Tommei van D'66 tussenbeide.
„Welke concrete maatregelen
stelt de heer Eversdijk zich
dan voor?", vroeg hij. En
droogjes voegde hij eraan toe:
„Michiel de Ruyter is inmid
dels overleden". De aanwezi
gen lagen dubbel. Ook Evers
dijk ontging de humor van
Tommels opmerking niet.
„Dat vind ik wel een aardige
grap", gaf hij toe. „Maar ik
heb Michiel de Ruyter niet no
dig". En hij betoogde vervol
gens dat we tegen Frankrijk
geen zeehelden met oorlogs
schepen, maar uitsluitend
strijdlustige bewindslieden
moeten inzetten.

Daarop nam Zeevalking het
woord. „Mijnheer de voorzit
ter, in ieder geval denk ik dat
de agressiviteit van de heer
Evenhuis (jawel, hij verwarde
de naam Eversdijk met die
van de VVD'er Even hu is) in
dit verband geen enkele oplos
sing biedt. Laat mij maar eens
een jaar werken, dan spreken

we elkaar nader". Een brede
lachplooi trok over het gezicht
van de CDA 'er, want met het
uitspreken van de verkeerde
naam had Zeevalking onge
wild een voorzet voor open
doel gegeven. Eversdijk mocht
scoren en dat deed hij dan ook.
„Dat vind ik nou aardig", zei
hij. „Een kleine correctie voor
de Handelingen. Ik heet
Eversdijk. Aangenaam, excel
lentie. U zit nog maar kort op
deze plaats, zoals u zelf zei, dus
u kon mijn naam nog niet we
ten". Zeevalking had er geen
ander antwoord op dan een in
stemmend gelach.

HEIKEL

Nog even een paar regels voor
onze taalgeleerden. Marcel
van Dam hief donderdag, mid
den in een vurig betoog over
de problemen rond de woning
bouw, een nieuwe zin aldus
aan: „Dan kom ik nu tot het
meest heikele punt uit deze
begroting. Tussen haakjes, ik
hoorde van mijn secretaresse,
dat het woord „heikel" in geen
enkel Nederlands woorden
boek voorkomt. Het schijnt
zelfs ook niet in Duitse woor
denboeken te staan. Weet u
misschien, mijnheer de voor

zitter, waar dat woord van
daan komt?". Dolman, taallief
hebber en evenals zijn voor
ganger Vondeling een ver
woed ijveraar voor het ge
bruik van goed Nederlands in
het parlement, dacht geen se
conde na. „Nee", antwoordde
hij hoofdschuddend, direct ge
volgd door de vermaning:
„Maar ik wil niet dat u dat
woord hier gebruikt".

Direct na het debat stortten
wij ons in de dictionaires en
constateerden dat Van Dams
secretaresse slechts ten dele
gelijk had. Het is juist dat geen
enkel Nederlands woorden
boek, van Prisma tot Van
Dale, het woord „heikel" ver
meldt De dikke Van Dale
springt van „heikar" zonder
omweg over naar „heikikker"
en belandt vervolgens bij de
„heikneuter". In de Duitse
woordenboeken komt „heikel"
echter wel degelijk voor, na
melijk als een afleiding van
„heiklig", hetgeen „netelig" of
„hachelijk" betekent. Dolman
heeft dus terecht het gebruik
van „heikel" verboden, want
de Tweede Kamer is geen
Bundestag.

DICK VAN RIETSCHOTEN

IINDHOVEN Met de introductie van de Compact Disc
CD) en de daarbij behorende afspeler (per 1 januari volgend
aar), zegt Philips een revolutionaire stap te hebben gezet op
iet gebied van de geluidsweergave. Een stap die groter is dan
estijds die van de oude 78-toerenplaat naar de lp. Technisch
nanager E. van der Velden van Philips: „De Compact Disc,
ie veel kleiner is dan de gewone lp en toch meer informatie
levat, wordt januari 1983 bij de handel afgeleverd. In maart
an men hem kopen. Hoewel de Compact Disc, het plaatje en
'n afspeler, in de toekomst de nu gebruikelijke lp's en pla-
enspeler zullen verdringen, denk ik dat de CD de eerste ja-
taak a^s toevoeging moet worden beschouwd. Om verschillen-
le redenen: de prijs en het feit dat de muziekliefhebber zijn
ude verzameling lp's niet in de vuilnisbak zal willen gooien.
Joeg daarbij, dat het repertoire op CD de eerste jaren beperkt
al zijn, dan kan voorlopig alleen sprake zijn van toevoeging,
liettemin zijn de voordelen van de Compact Disc dermate
root, dat de ontwikkeling stormachtig zal zijn".

lan de CD zijn voor- en nadelen verbonden. Van der Velden
omt die voordelen graag op, maar ontkent de nadelen niet.
)m met die nadelen te beginnen: de prijs van de afspeler zal
i de beginperiode rond de tweeduizend gulden liggen; het
laatje zal duurder uitvallen dan de huidigé lp en het gebruik
i?:ün n studio's, met name door disc-jockey's zal voorlopig beperkt
ijn. De geringe afmetingen .van de CD, waardoor men geen
groeven" kan zien, zullen de disc-jockey beperkingen opleg
en.

leer nadelen voorziet Philips niet. Wel een groot aantal
oordelen. Voorop staat dat de gebruiker van veel vraagte
kens zal zijn verlost, die zich (tot nu toe) voordoen wanneer
nen overgaat tot aanschaf van een (tot dusver) bestaande pla
tenspeler met toebehoren.

)r zijn bij de CD en diens afspeler geen discussies meer mo-

«lijk over de kwaliteit van de diverse platen en afspelers.
ichnische verhalen over elementen (kristal, keramisch,
«n magnetisch, magnetisch-dynamisch, moving coil), naalden
adiaal, elliptisch), armen (krom, recht), wijze van aandrij-
ing (direct drive, rol of snaar), persingen en slijtage worden
iverbodig.

loewel de afspeler van de CD wel voorzien zal worden van
neer of minder extra's, wordt de basis van elke afspeler ge-
ijk: er bestaat slechts één element (lënzenstelsel) en één
laaldsoort: een laserstraaltje. Onderhoud en slijtage zijn on-
ItaU !°°rwaardelijk tot nul gereduceerd. Dat geldt voor plaatje en
fspeler.

ene'Van der Velden: „Slijtage van plaat en afspeler zijn te verge-
ijken met de slijtage van dit artikel dat de lezer onder ogen
irijgt. Met alleen dit verschil: papier kan vergelen en ogen
[unnen verslechteren. Maar het plaatje verandert nooit en
iet lenzenstelsel verslechtert niet. Tenzij men de drilboor in
e plaat zet en men de afspeler van twaalf-hoog laat vallen,
'egen opzettelijk grof geweld is niets bestand".

Jeen groeven

met de CD, het plaatje, te beginnen: de doorsnede is
lechts twaalf centimeter en de informatiedrager bestaat uit
lansparant plastic. In dit plastic is een onvoorstelbare hoe
pelheid bits gedrukt, een spoor putjes dus geen groeven
ie het signaal vormen. Van der Velden: „Op één kant van de
D zijn acht miljard bits gedrukt, waarvan er 4,3 miljoen per
jraa econde worden afgetast. Dat is moeilijk voorstelbaar. Resul-
^"it is echter een signaal, dat aanzienlijk nauwkeuriger is dan
it de groef in de gewone lp kan presteren",
i plastic informatiedrager, de grammofoonplaat, wordt be-
chermd door een keiharde laag doorzichtige kunsthars van
,2 mm, met accenten op keihard en doorzichtig. Van der
belden: „Beschadigingen zijn hiermee normaal gesproken
litgesloten. Mocht men toch krassen in de beschermlaag aan-
irengen, dan zal het laserstraaltje zich daar niets van aan

EENVOUDIGE TE BEDIENEN EN VERBETERDE WEERGAVE

p

Boven: De Compact Disc (CD) wordt vele malen kleiner dan de
gewone lp.

trekken, mits de beschadiging niet breder is dan 2 millimeter;
de lengte van de kras over de plaat doet er niet toe".
Vingerafdrukken, laten vallen, krassen, stof en andere vor
men van beschadigingen die de normale lp teisteren, deren de
CD niet. Van der Velden: „Zelfs bij heel zorgvuldig gebruik
slijt de gebruikelijke lp. Na een aantal keren te zijn afge
speeld, is slijtage in de groef waarneembaar. Omdat de CD
met een lichtstraaltje wordt afgetast, is zelfs van deze slijtage
geen sprake".

Afspeler

Is de produktie van het plaatje relatief eenvoudig fotogra
fisch bedrukt, er komt geen snijbeitel aan te pas de afspe
ler is een compilatie van technische vondsten, gevoelig voor
elke vorm van informatie die in niet op de CD is aange
bracht. Het plaatje, dat van binnen naar buiten wordt afge
speeld, begint met 500 toeren per minuut en eindigt bij 200
toeren. Vergeleken met de normale plaat draait de CD dus
niet alleen variabel, maar ook heel snel.

In de afspeler is het lenzenelement van groot belang. In de
nieuwe afspeler zit een lenzenstelsel waarin een ongelooflijk
dun lichtstraaltje (laser) wordt geproduceerd. Dit laserstraal
tje, veel dunner dan een hoofdhaar, heeft niettemin een
breedte. Wanneer dit straaltje door de doorzichtige laag van
het plaatje valt, is de lichtbundel nog „breed"; pas in de plaat,
op de plek van elke bit (het putje) versmalt de laserstraal zich
tot een punt. Lichtpunt en bit samen geven een ,ja"-signaal.
Waar dit niet geval is, wordt een „nee"-signaal gegeven. De
afwisseling van ja's en nee's vormt een (digitaal) signaal en
dat signaal wordt uiteindelijk, na versterking, de muziek die
men in feite wilde horen.

De vaste arm waarin het lichtelement is gemonteerd, staat
door de wijze van overbrenging altijd recht boven het spoor
bits; van fouthoek, naaldkracht en andere zaken die bij de
traditionele platenspeler een rol spelen, is bij de CD-afspeler
geen sprake.

Eenvoud

Oudere mensen die huiverig staan tegenover nieuwigheden,
hoeven voor de nieuwe CD niet bang te zijn. Integendeel.
Van der Velden: „Vrijwel alle handelingen gaan automatisch.
Men kan het gebruik van de CD vergelijken met een com
pact-cassette. Het plaatje wordt in het apparaat gestopt, je
drukt op een startknop en de rest gaat vanzelf. Ook het op
zoeken van een willekeurig nummer gaat met behulp van
een knopje. Van der Velden: „Je hoeft niet meer met beven
de vingers het naaldje ergens in de plaat te zetten. Met alle
krassen van dien. De afspeler zoekt elk gewenst nummer of
symfoniegedeelte zelf op".

De handel wordt in januari voorzien van de afspelers en pla
ten. H.J. Mastenbroek van Polygram in Baarn: „Wat platen
betreft om te beginnen met ongeveer tweehonderd titels, ver
deeld over twee derde populair en één derde klassiek. De
prijs per plaat zal in het begin ongeveer vijfendertig tot veer
tig gulden zijn. Maar de verwachting bestaat, dat zowel plaat
als afspeler na een jaar of twee in prijs behoorlijk zullen da
len. Nu is de prijs nog hoog, omdat in het begin slechts een
beperkt publiek belangstelling zal tonen".

Van der Velden: „Maar dat zal spoedig meer kunnen worden.
Philips, als uitvinder, staat niet meer alleen". Hoewel aan
vankelijk alleen met Sony samenwerking werd gevonden,
doen thans vrijwel alle grote merken over de hele wereld
mee. Om de bekendste te noemen: Polygram, CBS/Sony,
Matsushita als leveranciers van platen; licentiehouders voor
apparatuur zijn onder meer B O, Dual, Revox, Grundig,
Akai, Crown, Hitachi, Marantz, Mitsubishi, Onkyo, Sansui,
Sanyo, Sharp, TEAC, Toshiba, Kenwood en Pioneer.

Klap

De platenproduktie zal in de loop van het volgend jaar goed

op gang komen, evenals de fabricage van afspelers: enkele
miljoenen per jaar. Van der Velden: „De handel zal dit zeker
als een milde klap ervaren. Mensen die thans op het punt
staan een nieuwe platenspeler te kopen, zullen mogelijk af
zien van het duurste type en wachten op de CD. Wie toch aan
een nieuwe afspeler toe is en zijn verzameling platen overziet,
zal vermoedelijk de voorkeur geven aan een minder kostbaar
type dat toch goed kan zijn".

De reden om hogere uitgaven uit te stellen, ligt voor de hand:
wie zijn huidige collectie platen kritisch bekijkt, zal tot de
ontdekking komen, dat slechts een klein percentage platen
volkomen gaaf is. De Compact Disc is en blijft volmaakt gaaf,
reden om naast de oude collectie platen en muziekcassettes
heel zorgvuldig een nieuwe verzameling te beginnen, die
geen schade kan oplopen. De CD en de afspeler kennen geen
ruis, jengel, flutter of rumble.

In de toekomst, Philips rekent in jaren, zal daarom de CD de
huidige plaat hebben vervangen, tot de lp even zeldzaam is
geworden als de oude 78-toerenplaat.

Van der Velden: „Voorlopig kunnen de moederbanden uit de
opnamestudio het geluidsmateriaal leveren voor lp, cassette
en de CD. Daarom kunnen ook historische opnamen op CD
worden gezet. De verwachting is, dat nieuwe lp's blijven ver
schijnen, maar in de toekomst steeds minder. De muzieklief
hebber zal steeds meer CD's kopen; de lp zal, door het ge
bruik alleen al, in hoeveelheid afnemen".

De CD is slechts aan één kant afspeelbaar, maar levert dan
wel een uur muziek, dat is meer dan twee kanten van een
normale lp samen leveren. Van der Velden: „Die eenzijdig
heid is geen probleem. Een normale lp moet je omdraaien,
een CD moet je verwisselen. Misschien komen in de toekomst
tweezijdig afspeelbare CD's in de handel, maar dat houdt al
leen in, dat we dan twee CD's tegen elkaar gaan plakken. Dat
kunnen mensen thuis eventueel zelf al doen. Het nadeel van
eenzijdige afspeling zal zich hoogstens voordoen bij langer
symfonisch werk: de Mattheus Passion, symfonieën van
Bruckner. Maar ik zie het verschil niet zo tussen het om
draaien van een plaat en nieuw opzetten".

Gebruik in de auto van de CD ligt wel in de lijn der verwach
ting, maar zo ver is de produktie nog niet. Van der Velden:
„Temperatuurverschil zal de grootste vijand van de CD wor
den en in de auto zijn die verschillen erg groot. Een autospe
ler zal te zijner tijd wel worden gemaakt, maar we kunnen
niet alles tegelijk".

Praktisch

Bij de produktie van de huidige lp moet rekening worden ge
houden met de verwerking van lage tonen, die verzwakt in
de plaat worden geperst. Die lage tonen worden in de verster
ker evenredig versterkt weergegeven, bekend als RIAA-cor-
rectie. De huidige platenspeler moet daarom worden aange
sloten op de gecorrigeerde „phono"-ingang. Bandrecorders,
tuners en cassettespelers worden aangesloten op niet-gecorri-
geerde ingangen, waaronder de „aux"-ingang.

Van der Velden: „Dit houdt een praktisch voordeel in. Men
kan de oude platenspeler op de versterker aangesloten hou
den op „phono" en de Compact Disc-speler, die niet gecorri
geerd hoeft te worden, op een tweede bandingang aansluiten.
Of op „aux", waarvan de meeste mensen toch al niet weten
wat ze ermee aanmoeten. Ze hebben nu een heel mooie re
den. De angst, dat met de aanschaf van een CD-speler ook
een nieuwe versterker moet worden aangeschaft, is dus niet
gegrond. Men hoeft evenmin bang te zijn, dat de informatie
die nu op de hoes van de lp staat, verdwijnt. De CD wordt
geleverd in mooie platte doosjes, mét alle gegevens over de
plaat. Het opbergen zal nog overzichtelijker kunnen dan nu
met de lp gebeurt. Maar wel in een kleinere ruimte. Dat is
óók een voordeel".

FRITS BROMBERG

LS MILJARDENBEZUINIGINGEN EN BANENPLAN DOORGAAN

,<rn'
9e 5?

HAAG Op het Bin-
Jof heerst weer eens een
iss linigingskoorts. Opnieuw
het kabinet voor de on-
;ipl kbare taak het snoeimes te
dei en en voor enkele miljar-
aan gemeenschappelijke
'aart weg te snijden. Dit
zijn de traditionele emo-
waaronder zo'n operatie
[t te worden uitgevoerd
nog groter dan vroeger.
>mt niet alleen door het
j dat naarmate er steeds
der geld te halen valt de
inigingen steeds pijnlijker
len, maar ook omdat er
een maand verkiezingen
de Provinciale-Staten
Verwacht mag worden
de kiezers de kersverse
den van deze ingreep ook
ft stemhokje nog goed zul-'
"oelen.

W ndien is de operatie dit
4 bepaald geen kleinigheid,
jna gebruikelijk gewor-
seuze voor de „vlucht
Maarts", het uitstellen van
fcklalde betalingen om even
IR problemen te zijn (waar-
rjbiet alleen het vorige ka-
maar ook dit kabinet
heeft bezondigd), gaat
j nu wreken. Bovendien
die opeenstapeling van
uitgeschoven rekeningen
tn met een nieuwe reeks
ivallers, waaraan ook

maar geen einde lijkt te ko
men.

Bekijken we de miljardendans
van wat dichterbij, dan blijkt
de spil waar alles om draait
nog steeds het financieringste
kort te zijn. Zoals over meer
dingen zijn de partijen die dit
kabinet steunen, CDA, PvdA
en D'66, het hier onderling
niet helemaal over eens. Pre
mier Van Agt, minister Van
der Stee en hun partij, het
CDA, willen in ieder geval
proberen te bereiken dat dit
tekort dit jaar teruggaat van
ruim 8 procent naar 6,5 pro
cent van alles wat we samen
verdienen, dat wil zeggen van
25 miljard naar 19,5 miljard
gulden. PvdA en D'66 vinden
deze stap echter te drastisch.
Met name de PvdA meent, dat
het terugdringen van het
overheidstekort met 1 procent
dit jaar voldoende is. Zo staat
het trouwens ook in het re
geerakkoord.

Tegenvallers

Hoe liggen de feiten op dit mo
ment? Allereerst een opsom
ming van de financiële tegen
vallers waarmee het kabinet
onlangs werd geconfronteerd:
De staat moest het afgelopen
jaar meer uitkeringen en rente
betalen dan men had voorzien:
kosten 850 miljoen;

er kwam 1,2 miljard minder
belastinggeld binnen dan men
had verwacht;

de aardgasopbrengsten vie
len tegen: 1,1 miljard.

Een eenvoudige optelsom leert
dat deze tegenvallers tezamen
ruim drie miljard gulden be
dragen. Daar komt nog bij dat
het vorige kabinet een „voor
uitgeschoven" probleem van
1,3 miljard gulden aan tegen
vallende aardgasopbrengsten
heeft nagelaten, alsmede een
begrotingsgat van 565 miljoen
wegens wel beloofde, maar
nog niet doorgevoerde bezuini
gingen op Sociale Zaken. Alles
bij elkaar moet er nu dus voor
een slordige vijf miljard gul
den worden bezuinigd.

Meer werklozen

Eén van de redenen waarom
met name PvdA en D'66 hui
verig zijn voor dergelijke mil
jardenbesnoeiingen is de angst
voor een verdere vergroting
van de werkloosheid. Die re
denering gaat er van uit dat
waar minder geld is, minder te
besteden valt. En als er min
der wordt besteed, gaan de be
drijven minder produceren,
waardoor nog meer arbeids
plaatsen verloren gaan. In pro
gressieve kringen bevinden
zich nog veel aanhangers van

de economische leer die zegt
dat je in tijden van werkloos
heid juist meer geld moet laten
rollen om de produktie te sti
muleren en mensen aan het
werk te krijgen of althans te
houden.

Die redenering lijkt een logi
sche. PvdA en D'66 verwach
ten dan ook dat de nieuwe be
zuinigingsronde weer een paar
duizend mensen werkloos zal
maken. Op het ministerie van
financiën vindt men dit echter
een te overdreven voorstelling
van zaken. Men rekent uit dat
zelfs na vijf miljard bezuini
gingen de omvang van de
rijksuitgaven dit jaar toch nog
drie procent boven die van vo-'
rig jaar zal uitkomen. Op
grond daarvan verwacht men
dat de kans op „vraaguitval"
(minder vraag naar goederen
en diensten waardoor de
werkloosheid groter wordt) ui
terst gering is.

Bovendien wijzen de reken
meesters van Financiën erop,
dat het achterwege laten van
pijnlijke bezuinigingen de fi
nanciële positie van ons land
nog veel gekker zal maken.
Het achterwege laten van be
zuinigingen laat immers twee
wegen open. De ene is dat tóch

sten te krijgen, dus de belas
tingen en premies te verhogen.
De andere weg is: gewoon al
les op z'n beloop laten en
straks met een overheidstekort
leven van misschien wel 30
miljard gulden.

In het geval van belastingver
zwaring valt er eveneens min
der te besteden maar wordt
bovendien de positie van het
bedrijfsleven nog verder uitge
hold. Dan worden er straks
helemaal geen winsten meer
gemaakt. Nu bestaat er inder
daad twijfel of meer winst ook
automatisch tot meer werk
leidt, maar^ boven elke twijfel
is het feit verheven dat het ab
soluut ontbreken van winst in
ieder geval niét de oplossing
voor de werkloosheid kan bie
den.

Als het kabinet het financie
ringstekort laat oplopen (in
politieke termen wordt vaak
gesproken over „het minder
snel terugdringen" van het te
kort) blijft de rente op een
hoog peil en dat betekent al
eveneens een verdere uithol
ling van het bedrijfsleven.
Ook dan wordt er immers niet
meer geïnvesteerd, en dat dit
tot meer werklozen leidt, is in
tussen wel aangetoond. Boven
dien doet de overheid zich met
een groot financieringstekort
ook zelf de das om, want over
al die staatsleningen die de be

grotingsgaten moeten dichten,
moet wel rente worden be
taald en die vormt ook een
steeds zwaarder wordende mo
lensteen om de nek van de mi
nister van financiën.

Geen alternatief

Uit het voorgaande kan geen
andere conclusie worden ge
trokken dan dat er in feite
geen zinnig alternatief is voor
de nieuwe ombuigingsoperatie.
Voorkomen dat de lasten ver
der oplopen en zo veel moge
lijk geld laten bij het bedrijfs
leven en de burgers, onder
meer door alle beleidskaarten
te zetten op een rentedaling,
dót is het beste (zij het mis
schien wat trage) stimulerings
middel voor de economie ge
worden. Deze overtuiging
wordt door minister Van der
Stee (financiën) en zijn ambte
naren dan ook voortdurend
uitgedragen.

Zoveel mogelijk ruimte laten
in de particuliere sector, dat
moet de remedie zijn, zo meent
men op het ministerie van fi
nanciën. Het is een opvatting,
die na verloop van tijd enige
vruchten lijkt af te werpen.
Die vruchten zullen ongetwij
feld nog in aantal toenemen
als het voortgezette matigings-
beleid gepaard gaat met de uit
voering van een groots opgezet

werkgelegenheidsplan, waar
aan het bedrijfsleven royale èn
loyale mede.werking zal moe
ten verlenen.

Op de ministeries van econo
mische zaken en financiën
wordt herhaaldelijk gewezen
op de cijfers over onze verbe
terde concurrentiepositie te
genover het buitenland. De
Nederlandse loonkosten zijn
door het matigings- en ombui-
gingsbeleid van de laatste ja
ren slechts in bescheiden mate
toegenomen. Tegelijk kon
hierdoor de inflatie op een
laag peil gehouden worden,
zodat we stukken goedkoper
zijn geworden dan veel buiten
landse concurrenten. Dat laat
zich voelen in een miljardeno
verschot op de betalingsbalans.
Zo'n overschot betekent dat er
meer geld Nederland in komt
dan er uit gaat en dat schept
ruimte voor het goedkoper
worden van het geld: een ren
tedaling dus. En dat is wee»
een uiterst welkome surprise
voor het bedrijfsleven en de
overheid.

Lichtpuntjes

Heel voorzichtig kan zo na
verloop van tijd een verbete
ring intreden. Op het ministe
rie van financiën wijst men
hoopvol naar enkele lichtpun
tjes aan de donkere economi

sche hemel: vanaf eind dit jaar
wordt weer een lichte econo
mische groei verwacht. Het ja
renlang buikriem aanhalen
lijkt toch wat succes te gaan
hebben. Eens te meer reden
om nog even door te gaan op
deze weg, redeneert men dus.

Dat alles betekent overigens
niet dat de werkloosheid vol
gende maand al zal gaan da
len. Daarvan zal pas sprake
kunnen zijn, als we het dal
echt enige maanden achter ons
hebben en zover zijn we nog
niet. De grens van een half
miljoen werklozen zal binnen
kort overschreden worden,
misschien wel ruim. Hoe ver
velend dat in politiek opzicht
ook mag zijn, zo vlak voor de
Statenverkiezingen, toch zul
len we nu door de zure appel
heen moeten bijten en krach
tig verder moeten bezuinigen,
terwijl tegelijkertijd een werk
gelegenheidsplan moet worden
uitgevoerd. Als het kabinet nu
een zachte heelmeester is,
worden de economische won
den straks nóg stinkender dan
ze nu al zijn.