Rekenmachientje kan defensiebegroting VS niet meer bijbenen Grootste Antwerpse scheepswerf failliet Laker: plannen voor nieuwe maatschappij Paus brengt „Afrikaans Evangelie" mee op tweede reis naar zwarte werelddeel kerk wereld Sekten zijn in Nederlandgeen gevaar voor volksgezondheid Suriname: 15 maart nieuwe regering OAE roept op tot bestand in Sahara WEINBERGER SUPER-HAVIK IN REGERING REAGAN Moebarak: Geen militair bondgenootschap met VS BUITENLAND LE1DSE COURANT WOENSDAG 10 FEBRUARI 1982 PAGINA 8 PARAMARIBO Suriname krijgt op 15 maart een nieuwe regering. Dat heeft opperbevelhebber en .sterke man" luitenant-kolonel Desi Bouterse gisteren in een televisierede gezegd. Verleden week trad het kabinet Chin A Sen af naar aanleiding van een conflict met de militai ren over de politieke toekomst van Suriname. Volgens Bouterse wordt de komende weken een regeerprogramma opgesteld, dat zeker twee jaar van kracht zal zijn. Hieruit kan worden afgeleid dat het nog zeker twee jaar gaat duren voordat Suriname een nieuwe grondwet krijgt. Over de nieuwe ministers is niets bekend, maar verwacht wordt dat de ploeg een links politieke signatuur zal hebben. Fabriek verwoest Brandweermannen I waren gisteren lang- Ipi durig in de weer In het Westduitse stadje Bruchktjbel In de deelstaat Hes sen om mensen on der het puin van daan te halen van een cosmeticafa- briek. Daarin deed zich gisteren een grote ontploffing J&m waarbij de gehele fabriek werd ver woest. Drie mensen werden gedood en 29 gewond. Moskou: Franse en Britse kernwapen in overleg betrekken MOSKOU Het Kremlin heeft gisteren laten doorschemeren dat voor de totstandkoming van een akkoord over de bewape ning in Europa niet alleen de wapens van de NAVO, maar ook de Britse en Franse kernwapens betrokken moeten worden. De opvattingen werden verwoord in een ongesigneerd artikel van het Eersbureau Tass. Het Westen eeft geweigerd in Genève over de Franse en Britse kernwapens te praten omdat het vindt dat vallen onder de NAVO-paraplu. NAIROBI De commissie van de Organi satie van Afrikaanse Eenheid (OAE), die zich bezig houdt met de kwestie van de Westelijke Sahara, heeft gisteren met alge mene stemmen een resolutie aanvaard waarin wordt opgeroepen tot een bestand in dit gebied. De commissie, waarin zeven Lid staten zijn vertegenwoordigd, keurde voorts een tijdschema goed voor de uitvoering van haar oproep. De uitspraak van de commissie wordt be schouwd als de eerste belangrijke stap tot beëindiging van de woestijnoorlog tussen het door de VS gesteunde Marokko en het Polisario-Front, dat hulp krijgt van onder meer Libië en de Sovjet-Unie. ACTIES IN ITALIË K TEGEN WEGVERVOEj „STRAATTERREUR" l RIJSWIJK Het vrachtrerkeer op Ita heeft steeds meer te lijden van acties tegï niet-Italiaanse chauffeurs. Het Italiaan wegvervoer is boos op de eigen regering, d deze bedrijfstak te weinig tou steunen. DJ woede heeft zich de afgelopen dagen omgej in geweld tegen buitenhndse chauffeul Volgens de Nederlandse vervoersorganisatie is er sprake van „straatteireur". Grensovan gangen zijn geblokkeerd, vanaf viaductfct wordt met brandbommetjes naar vrachtvvj gens gegooid, banden woiden doorgesnedj en buitenlandse chauffeurs gemolesteerd, fl Nederlandse vervoersorginsaities hebbl hun leden opgeroepen het vervoer van I naar Italië tijdelijk op te schorten. Caspar Weinberger: verlanglijstje Ingewlllgd. (Van onze correspondent Dick Toet) WASHINGTON Zelfs de meeste Republikeinen hadden er niet op gere kend. Defensie zou een hoge prioriteit blijven houden, dat wel, maar in het licht van opnieuw diep ingrijpende sociale bezuinigingen, een nog immer aanhoudende eco nomische teruggang en het diepste begrotingsgat uit de Amerikaanse ge schiedenis, leek het on-, vermijdelijk dat ook De fensie wat water in de wijn zou moeten doen. De inmiddels officieel gepu bliceerde begroting voor 1983 (een begrotingsjaar, dat op 1 oktober 1982 in gaat) spreekt echter dui delijk andere taal. In de meeste sociale program ma's wordt tussen de twintig en veertig procent gesnoeid, sommige programma's ver dwijnen geheel. Openbaar ver voer moet 38 procent inleve ren, alle maatregelen ter be vordering van energiebespa- flinke belastingverlaging gaat meer dan 85 procent naar ho gere inkomens en het bedrijfs leven. Het defensie-budget stijgt echter met bijna twintig procent tot ruim 600 miljard gulden. Bijna het hele verlan glijstje van defensie-minister Casper Weinberger is ingewil ligd. Hij wil in vijf jaar ruim vier biljoen gulden aan de Amerikaanse defensie beste den. Een dergelijk getal is op een eenvoudig rekenmachien tje niet mèer te becijferen. Het gaat om een vier met daarach ter twailf nullen. Van een dergelijk bedrag kan elke Ne derlander een kleine drie ton en elke Amerikaan nog altijd bijna twintigduizend gulden worden gegeven. Super-havik De defensie-begroting voor 1983 heeft geleerd dat Wein berger is uitgegroeid tot de „super-havik" van de regerin- Conflicten g-Reagan. Hij behoort behoort tot de persoonlijke vrienden kring van Reagan. Hij was een van Reagans eerste benoemin gen. Van Weinberger, die „in telligent, zakelijk en kalm" wordt genoemd met een wat „formele elegantie", werd ver wacht dat hij het reusachtige defensie-apparaat op efficiente wijze zou weten te stroomlij nen. Dat wil zeggen, dat hij de door Reagan beoogde verster king van de defensie met zo weinig mogelijk extra geld zou kunnen realiseren. Weinber ger leek aanvankelijk ook een van de meer gematigde kabi netsleden. Tegen de conserva tieve stroom in nam Weinber ger het op voor de Europese bondgenoten, die naar zijn me ning de laatste twintig jaar een verantwoord deel van de geal lieerde defensie voor hun re kening hebben genomen. Hij liet echter ook weten, dat de Verenigde Staten in die perio de ernstig heeft gefaald gelijke tred te houden met de Sovjet unie en dat het dringend ge wenst is dat alle bondgenoten er thans een stevig schepje bo venop doen. Het „schepje" van Weinberger is inmiddels be kend. bWeinberger heeft zich in de loop van de maanden steeds harder opgesteld op het terrein van de buitenlandse politiek. Conflicten met Alexander Haig kwamen meer en meer naar buiten en hoewel in de verwarring uiteindelijk veilig heidsadviseur Richard Allen het veld moest ruimen, hebben nogal wat waarnemers altijd volgehouden dat de werkelijke problemen die zijn tussen Haig en Weinberger. Door zijn rustige toon, zeker in vergelijking met de vaak nog al bombastisch klinkende ver halen van Haig, is Weinberger tot nu toe grotendeels buiten de schijnwerpers gebleven. Maar met name sinds de uit barsting van de Poolse crisis manifesteert Weinberger zich steeds duidelijker als de man van de harde lijn achter Rea gan. Weinberger wordt nu bij na unaniem aangewezen als de stimulator van harde straf maatregelen tegen Polen en de Sovjet-Unie en van Reagans beslissing opnieuw chemische wapens te gaan maken. Met name tegen het Russisch-Wes- teuropese aardgas-akkoord ge richte maatregelen zouden rechtstreeks uit de koker van Weinberger komen. Weinber ger heeft er ook geen twijfel over laten bestaan tegenstan der te zijn van Reagans beslis sing Amerikaanse banken te compenseren voor het verlies aan rente van aan Polen ver strekte leningen. Volgens Weinberger zou Polen bank roet verklaard moeten wor den, hetgeen een geweldige klap zou betekenen voor de Westeuropese landen (met name West-Duitsland), die veel geld aan Polen hebben geleend. Op dit gebied heeft Weinberger het moeten afleg gen tegen zijn meer gematigde collega's, maar zijn naaste me dewerkers hebben al laten we ten, dat Weinberger deze strijd voorlopig nog niet zal opge- Kritiek De strijd om zijn begroting heeft Weinberger gewonnen, althans in het Witte Huis. De algemene verwachting is, dat hij het in het Congres aanzien lijk moeilijker zal krijgen. Dat zelfde werd vorig jaar overi gens ook gezegd, maar deson danks zeilde zijn begroting vrijwel ongeschonden door het Congres. De kritiek op Weinberger wordt echter wel venijniger. De Washington Post noemde hem deze week „de hardste openlijke anti-Sovjet-stem in een Amerikaans kabinet in vele jaren". Een paar weken geleden al kreeg hij een aan val te verduren uit een zeer onverwachte hoek. Admiraal Hyman Rickover (81), de le gendarische architect van de Amerikaanse atoomvloot, zei bij zijn gedwongen afscheid als speciaal adviseur dat hoge voorrang gegeven moet wor den aan ontwapening, omdat de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie elkaar zonder een wapen-akkoord hoogstwaar schijnlijk zullen vernietigen. De nog uiterst energieke ad miraal zette zich fel af tegen „de kortzichtige burgers die het ministerie van defensie leiden" en het feit, dat het Amerikaanse wapenarsenaal- naar zijn mening nu al vol doende is om elke mogelijke vijand meermalen te vernieti gen. Admiraal Rickover had ook zware kritiek op het mili tair-industriële establishment dat de kosten opjaagt en vaak ondeugdelijke waar aflevert.- Weinberger begint ook het on derwerp te worden van vinni ge spot, meestal een veeg te ken in de Amerikaanse poli tiek. Een aantal Amerikaanse kranten onthulde deze week, dat vrijwel al het typewerk op het ministerie van defensie wordt uitgevoerd op schrijf machines van het merk „Opti ma'". Deze zeer goedkope ma chines worden gemaakt in Oost-Duitsland. (Van onze correspondent Mare de Kminck) ANTWERPEN De Antwerpse Haidelsrechtbai P heeft gisteren een van de grootste scheepswerven v België, Cockerill Yards in Hoboken, failliet verklaai Daardoor staan 2800 werknemers direc op straat. 111 sluiting van Cockerill Yards brengt voorts de wer gelegenheid van nog zo'n 5000 mensen ii toeleverini bedrijven in acuut gevaar. Het officiële failliet van scheepswerf is de voorlopige uitkomst vm een keiha? de strijd tussen de Belgische regering tn de werkn, mers van het bedrijf rond de stelregel \an het nieu\ 3 kabinet-Martens, dat voortaan alleen mg maar ove heidssteun aan particuliere ondernemingen wordt ve t leend als het personeel een reële loons/erlaging aas vaardt. r Hoewel redding van Cockerill Yards uitsluiteid nog mogel3 was met een nieuwe kapitaalsimpuls van de itaat, spraken werknemers zich de afgelopen weken tot tweenaal toe in geh me stemming uit tegen de inlevering van loon, iie 5 procent z moeten bedragen. Zij handelden daarmee tegei het advies v hun vakbonden. Die adviseerden de werknaners om eier voor hun geld te kiezen, hoewel de vakbewegirg in België ste gekant is tegen loonsverlaging in afzonderlijkebedrijven. Dai mee worden immers cao- afspraken volkomen genegeerd. Minister van Economische Zaken (en ex-prenier) Mark E kens, die tevoren steeds had benadrukt dat de jrbeiders de k< hadden tussen loonsvermindering en werkloosleid, liet gistei doorschemeren dat de regering een bod zal cben op de mii zieke delen van het bedrijf en mogelijk een fuse zal aanbevel met een andere scheepsbouwreus, de Boelwerf in Temse (ev< eens dicht bij Antwerpen). De volgende krachtmeting waarvoor het kabiret-Martens sta zal zich afspelen in het Waalse staalconcern Cbckerill-Sambi Ook daar zullen de arbeiders 5 procent van hel reële loon mo ten inleveren, wil de nodige staatssteun van liest zo'n 3 milja gulden afkomen. KAIRO President Moebarak heeft er tijdens zijn bezoek aan de Verenigde Staten vorige week opgewezen dat Egypte blijft vasthouden aan de politiek van niet-gebondenheid en daarom nooit deel zal uitmaken van een militair bondgenootschap. Dit is vandaag door Egyptische kranten gemeld. „Ik heb er bij president Reagan geen twijfel over laten bestaan dat Egypte, als medeoprichter van de niet-gebondenbeweging, nu meer dan ooit tevoren van plan is deze lijn te volgen", aldus Moebarak. Samen met India en Joego-Slavië richtte Egypte in de jaren vijftig de Organisatie van Niet-Gebonden Landen op. LONDEN Sir Freddie Laker, wiens Laker Air ways verleden week fail liet werd verklaard, is van plan op korte termijn een nieuwe luchtvaartmaat schappij op poten te zet ten. Daarvoor wil hij ge bruik maken van de mil joenen guldens, die de af gelopen dagen door de Britse bevolking in een „Red-Laker-fonds" zijn gestort. Dat bedrag be draagt momenteel al veer tien miljoen gulden en wordt elke dag groter. Overigens heeft Sir Freddie de Britten gevraagd geen geld meer te storten in het steun fonds. Eerder hadden de be windvoerders van zijn failliet- te vliegmaatschappij een soort gelijke oproep gedaan. Volgens hen zit er niets anders op dan de rendabele delen van het Laker-concern aan de meest biedende te verkopen. Ge hoopt wordt dat zeer binnen kort een koper voor de reisor ganisatie van Laker zal wor den gevonden, liefst voordat die ook in moeilijkheden raakt doordat het publiek er geen vertrouwen meer in heeft. De bewindvoerders hebben ook meegedeeld dat zeker tweedui zend van de 2.600 werknemers van Laker op straat zullen ko men te staan. In het Lagerhuis herhaalde premier Thatcher gisteren haar standpunt, dat Laker geen overhiidshulp kr Maar, zo liet jij weten, „Ik een fan van Freddie Lak waarna meerlere afgevaari den in gejiich uitbarstl i „Wat zijn moeilijkheden zijn, niets kat zijn grote diensten meer ongedaan ken," aldus cb premier. Het evangelie, maar dan zo veel mogelijk aangepast aan de Afrikaanse omstandighe den. Dit is aldus onze cor respondent in Rome de boodschap die paus Johannes Paulus II vanaf vrijdag in Ni geria, Benin, Gabon en Equa toriaal Guinee, vier landen aan de Afrikaanse westkust heeft beloofd te brengen. „Als herder, als missionaris kom ik naar uw land", zo verklaarde de paus tegen de Afrikaanse bisschoppen, die hem de laat ste weken in grote getale in het Vaticaan hebben opge zocht. Het is de eerste reis van paus Wojtyla na de aanslag op zijn leven in mei vorig jaar. Hij volgt nog betrekkelijk kort op het eerste bezoek van de paus aan Afrika in mei 1980. Dit wijst op het belang, dat het Vaticaan hecht aan dit werelddeel als werkterrein en voedingsbodem voor een kerk, die volgens de statistie ken nergens anders in de we reld zo'n briljante toekomst tegemoet gaat. Elk jaar komen er in Afrika twee miljoen katholieken bij op een totale bevolking van 457 miljoen inwoners, van wie nu 12,5 procent katholiek is. Tegen de komende eeuwwis seling verwacht men zelfs een percentage van dicht tegen de twintig procent. Cijfers nog nietig vergeleken met de sta tistieken van bijvoorbeeld de gigantische Latijnsamerikaan- se kerk, maar toch belangrijk genoeg om voor de Afrikaan se kerk in de nabije toekomst al een belangriike rol in de wereldkerk te kunnen voor spellen. Het elan van de Afrikaanse kerk blijkt vooral uit de snel toenemende Afrikanisering van de kerkelijke hiërarchie. Priesterstudenten staan als het ware te trappelen van on geduld om de plaatsen van een snel afnemend blank mis- sionarissenbestand in te ne men. Nigeria, 85 procent isla mitisch, telt achtendertig priesterseminaries en alle plaatsen zijn bezet. Het per centage blanke bisschoppen is in Afrika al teruggebracht tot drieëndertig procent. Maar het Vaticaan blijft nuch ter onder het geweld van al deze fraaie cijfers en is zelfs bereid tot enige scepsis. Vol gens een Gabonees priester in Rome is bijvoorbeeld in zijn land in naam vijfenzestig pro cent katholiek. Maar van hen praktiseert maar achttien pro cent. Met de kerk in zijn land gaat het nu niet zo goed van wege de onstuitbare verstede lijking en de daarmee gepaard gaande opeenhoping van mensen, die slechts een pijn lijk gebrek aan (lokale) pries ters aan het licht brengt. De laatste twee jaar neemt de lo kale kerk in Gabon volgens hem juist af. De Afrikaan laat zich volgens de cijfers dus gemakkelijk overhalen tot het geloof, maar dat gaat dan vaak niet erg diep. Grootste probleem hier bij is de juiste verhouding te vinden tussen het evangelie uit Rome en de plaatselijke gebruiken in Gabon, Nigeria, Benin enzovoort. Inculturatie heet dat, of de incarnatie van het evangelie in de plaatselij ke cultuur. Geen problemen bestaan er met de inpassing van Afri kaanse gebruiken, muziek en dans in de liturgieviering. Moeilijkheden geven vooral huwelijk en celibaat. Volgens de Vaticaanse krant Osserva- tore Romano zijn in vele Afri kaanse landen de katholieke echtparen niet bereid of in staat de regels van het kerke lijk huweljk te accepteren. Ze ervaren deze band als veel te knellend. Afrikanen hebben andere opvattingen over hu welijk en partnertrouw en volgen de tradities van stam of clan. In zijn rede in Zaire tijdens zijn vorige Afrikaanse reis aarzelde de paus niet te wij zen op de overeenkomsten tussen Afrikaanse familietra dities en het christelijk huwe lijk, het solidariteitsbesef bin nen de familie, de eerbied voor de oudere en het belang van het nieuwe leven. Alleen de strikte monogamie, daar ontbrak het in het Afrikaanse cultuurpatroon nog aan. Een ander probleem, waar de paus toen niet over sprak, wordt nu vooral door de ker kelijke hiërarchie in Afrika als bijzonder nijpend en drin gend ervaren: de celibaats- plicht van de Afrikaanse priester. Een zojuist uit Atnka teruggekeerde missionaris meent zelfs, dat deze celi- baatsplicht voor de jonge kerk de doodsteek kan zijn, tenzij Rome de voorschriften voor dit continent versoepelt. De Afrikaan blijft afhankelijk van zijn achtergrond, van de clan of de familie waar hij uit voortkomt, of hij nu priester is of niet. Daarom beslist de familie voor hem. Het celibaat is dan praktisch niet vol te houden en er is alle reden om aan te nemen dat men het daarmee, ver van de bewoon de wereld, ook niet zo nauw neemt. Deze missionaris heeft wat de diepte van het geloofsbesef aangaat van twe gevallen in Zimbabwe gehoord, die daar grote indruk heboen gemaakt In het ene geval liet een pater zich doodmartelei door guer rilla-strijders, eeider dan iets van zijn overtuiging prijs te geven. En in het andere geval sloeg een Afrikatnse priester student, zojuist eruggekeerdi van een school ii het buiten-! land, zijn bisschop in elkaar r toen hij, de student, te horen kreeg dat hij op noest houden met studeren er. nu aan de slag moest. De sudent zit nu in de gevangenis en de bis schop herstelt it het zieken huis. Maar hoe diep het evangelie bij al die miljoenen Afrikanen werkelijk zit, kan pas over een of twee generaties wor den vastgesteld. Het evangelie is nu nog te ver, te nieuw en nog veel te blank, veel te westers. De paus heeft een aangepaste boodschaap aan zijn gastheren beloofd. Hóe l aangepast zal blijken uit de vijfendertig toespraken die hij j de komende zeven dagen in Afrika gaat afwerken. Nieuwe religieuze bewegin gen en sekten vormen in Nederland geen gevaar voor de geestelijke volksgezond heid. Er bestaan evenmin aanwijzingen dat ze een grote of boeiende aantrek kingskracht op jongeren hebben. Integendeel, ver schillende zijn zelfs op hun retour. De meeste religieuze bewegingen in Nederland zijn klein tot zeer klein. Hare Krishna, Moon's Vere nigingskerk, Children of God, en Divine Light Mis sion tellen slechts enkele tientallen leden. Groter zijn Bhagwan, Transcedente Meditatie en Scientologie. Christelijke evangelisatie bewegingen als Youth for Christ lijken de meeste toe komst te hebben. Dit staat in het proefschrift „Tussen stigma en charisma" van de Utrechtse socioloog- Paul Schnabel. Hij is vandaag gepromoveerd aan de Eras- musuniversiteit in de genees kunde. Schnabel heeft studie verricht naar het gevaar van nieuwe religieuze stromingen voor de' geestelijke gezond heid van hun eigen volgelin gen en de maatschappij in het algemeen. Nieuwe religieuze bewegin- gen-.genieten volgens een opi nie-onderzoek van Schnabel weliswaar grote bekendheid, maar slechts weinig sympa thie. De publieke opinie asso cieert de sekten met hersen spoeling, identiteitsverande ring, afhankelijkheid en uit buiting. Toch gelooft Schna bel niet dat het lidmaatschap van een sekte op zich grote psychische schade veroor zaakt. Uit een onderzoek on der aanhangers is gebleken, dat zij voor de bekering onge lukkig waren en dat hun geestelijk welzijn erna duide lijk verbeterde. Hij voert daarbij aan dat officiële Ne derlandse instanties als justi tie, kinderbescherming en in spectie volksgezondheid vrij wel geen klachten binnen krijgen die met het optreden van religieuze groepen te ma ken hebben. Schnabel heeft de indruk dat er pas problemen komen als iemand niet vrijwillig, maar bijvoorbeeld door toedoen van de ouders een beweging ver laat Als daarna nog een zoge naamd deprogrammerings- programma volgt dan is de kans groot dat het ex-lid in een crisissituatie terecht komt. Bij zo'n programma wordt het ex-lid gedwongen de aanvankelijk met hart en ziel beleden geloofsovertui ging af te zweren. Schnabel vindt dat deze werkwijze trekken vertoont van duiveluitdrijving en in- quisitieachtige procesvoering. Zijn stelling luidt dan ook dat niet de nieuwe religieuze be wegingen maar de reacties er op een gevaar voor de geeste lijke volksgezondheid zijn. Schnabel zegt in zijn proef schrift dat de nieuwe religieu ze bewegingen niet als een al ternatief voor de gevestigde kerken beschouwd kunnen worden. De belangrijkste ont wikkeling in godsdienstig Ne derland is volgens hem een nog steeds voortdurende ont- kerking. In 1979 was al bijna tweederde van de bevolking niet-kerks. Vooral de katho lieke en hervormde kerkenjr zijn hiervan het slachtoffer, j Opvallend is daarnaast de op-je komst van de immigranten-jl godsdiensten (Islam is de vier|a de godsdienst in Nederland! en de importkerken als de Pinkstergemeente. Import^ kerken hebben vooral eeif grote aantrekkingskracht alL ze een conservatief-christelijlft stempel dragen en als ze eeii. intensief sociaal contact nar< streven, zo meent Schnabel. |i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1982 | | pagina 8