Nu of nooit voor Bettine Vriesekoop
John van der Wiel een
doodnormale jongen
Ome J&
en het te
grote gd
HAZERSWOUDE De
Europese Top 12 (dames
en heren) ontmoet elkaar
het volgend weekeinde in
Nantes. Bettine Vriese-
koop is bij de dames als
eerste geplaatst, nadat ze
de laatste vier jaar telkens
op een tweede plaats bleef
steken. Vlak voor deze
grootste krachtmeting
voorafgaande aan de Eu
ropese titelstrijd die in
april in Boedapest zal
plaatsvinden, neemt Betti
ne Vriesekoop wat gas te-
rug.
We treffen haar dan ook rus
tig zittend aan de kantinebar
van haar vereniging Avanti
Plaatsing
dames
Top 12
1. Vriesekoop (Ned)
2. Popova (Sov)
3. Hammersley (Eng)
4. Hellström (Zwe)
5. Uhlikova (Tsj)
6. Hrachova (Tsj)
7. Olah (Hon)
8. Kamizuru (Wdl)
9. Perkuchin (Joe)
10. Lindblatt (Zwe)
11. Szabo (Hon)
12. Magos (Hon)
Bij de heren is de
Hongaar Tibor Klam-
par als eerste ge
plaatst.
aan. En toch zijn niet alle ta
feltennistafels bezet. Ook
coach Gerard Bakker loopt er
ontspannen bij. Hij moet wel,
want hij heeft zeer recentelijk
bij een schaatsval een pols ge
broken. Met de auto wordt ko
mende week afgereisd naar de
Franse oceaankust, maar wie
moet er sturen? Vriesekoop
doet dit weekeinde pas rij-exa-
men, terwijl Bakker over
slechts één arm de beschik
king heeft.
De manier waarop Bakker sa-
men met chef-d'equipe Egbert-
Welsink de snel geïmprovi
seerde bijeenkomst opent, is
opmerkelijk. De damescoach
neemt een slok en propt tege
lijkertijd een boterham in zijn
mond. De aanwezigen hoeven
niet te wachten tot de zaak is
doorgeslikt, want Bakker
neemt ogenblikkelijk het
woord. Het is Gerard Bakker
ten voeten uit. Hij neemt nooit
een blad voor de mond, zelfs
niet als deze vol is. En geluk
kig maar, want hij is één van
de weinigen (die in de Neder
landse tafeltennis wereld zinni
ge dingen heeft te verkondi
gen. „Maar of Bettine nu wel
of niet de Top 12 wint of Euro
pees kampioene wordt, is voor
mij als coach niet belangrijk.
Als het mislukt vind ik dat
wel jammer voor haar, ik zal
niet teleurgesteld zijn. Maar
als Bettine stopt, dan stop ik
ook. Ik zou voor elk ander ta
lent - en er is genoeg in Ne
derland (onder wie zijn eigen
dochter- red.) - opnieuw de
concentratie en energie kun
nen opbrengen om deze net zo
te begeleiden en bijna net zo
ver te krijgen als Bettine,
maar financieel zou ik het
geen tweede keer meer ver
antwoord vinden", aldus Bak
ker. Een goed contract met de
NTTB zou hem misschien op
andere gedachten kunnen
Bettine"' Vriesekoop spreekt De 20-Jarige Bettine Vriesekoop vertrekt volgende week als één van de favorieten
zich ook duidelijk uit. „Een Nsnt6S VOOf höt Sp6l@n V3D d@ Top 12.
SPORT
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 30 JANUARI 1982 PAGI
kla
ïbr
In zijn Ajax-tijd
van Praag er al re,
blijk van over een
geest en dito tong3
schikken. De bejaai a\\(
balbohs, die inmit jrj
weer enige jaren
heeft sindsdien dan
gouden uitspraak
naam. „Als ik eens ,ai
niet de waarheid spi
ik dat in het bek
Ajax", sprak hij ooit
rouwvol nadat hij
leugentje (om bestvt f
betrapt. En dan te w I
het van dit 'soort'
wemelt in ons vad
voetbalwereldje. Te
winst.'
Deze week heeft 01
weer eens van zie
spreken. Hij lancee I
oud ideetje nu de not J
de bedrijfstak elke d
hoe klein ook - kan
ken. De KNVB van
bekend de nodige
van de NOS voor 1
zorgen van flitsen c jÊ
levisie. Die door de
van CRM echter 1
beetje aan de korte k
Maar een kniesoor i
op let, nietwaar? j
Maar even terug n /el
ideetje van ome J
overigens dankbaat
greep op de vinding y
van zijn huidige co en
de Vilé-clan, Dé Sfoogd
riep vele jaren gel€n
dat de NOS ook mc. s
over de brug moest'
voor de radio-uitzet
Nu de nood hoog is'
water de mond e l
KNVB begint binnt rd
pelen, meent ome J^u
het maar weer eeui
beerd moet worden
het motto: nee heb ji
je krijgen. Ome Jaapa
overige leden van
clan hebben deze pr tir
zaak al voor de ree aj,
bracht en HilversiJ
Zeist wachten met s
af wat Vrouwe Jus'e^
beslissen. Tenslotte lb<
paar ton gauw verdiva.
Maar stel nu eens Wq
Jaap het voor el kaaije
dat de radio ook voo
tageflitsen moet betalK
is dan de volgende s ne
gaande van de idee t de
en televisie tot de pe ste
ren zullen ondergt
en zijn collega's dat in
eens het slachtoffer
zijn. u
Het is velen al zeer s
doorn in het oog
pérsjongens voor tir
fraaiste plaatsen in 0U(
dions (met uitzonde
van AZ '67 - waar it
plaatsen aan 'dure' J
kaarthouders gever
ons opeisen. Dat za
pen zijn als ome J
centjes bij de radio
heeft. De kranten t
volgende die mogen^
gen aan de pogingei
gaten in de begrotin,
het profvoetbal te
Weliswaar zijn er 1
den in onze betaald
competities waar sleT
lokale advertentiebl j
plaatselijke corresf
van het ANP berot
zitten te kijken, mt
gaat toch in één gr
Dus de driehonderd N -
gevers die bij Nel,
Brazilië komen kijkt nd,
ken die pot op een nds
ringe manier. ïn 1
Maar als ome Jaap jkd
voor elkaar heeft,itat
weer met een nietig
komen. De fotografe de
moeten betalen, zo\ 9
hun entreekaartje
de platen die ze in &r
weten te krijgen. f%et
platen op de spo%r
hoe vaker de kassa raa
Jaap rinkelt. Volger, w,
van ome Jaap zal gen
zijn de suppoosten e V(
mensen te laten bel 0f
Als dat eenmaal opkn
vredigende wijze ist >t
is de Mobiele Eenl St;
de beurt. Tegen die he
len de stadions went >r
de gehelmde, gelai^iei
van een wapenstok di
ne mobiele jongens, jer
is ook weer kassa t ms
Jaap. Die dan overt, r
steeds niet is uitgedi lee
mogelijkheden om js
van de KNVB te di
c.q. de gaten te vulltow
er komen dan nfl*
mensen de hekken
die daarvoor niets
bestuursleden,
verzorgers, clubai
plomahouders, het\
in de patat- en biet
de programmaverk
man die het licht
de man die het 1
doet, de man die de
mers opent, de ma
douches aanzet,
riaalverzorger etc.
Als voor al die ca
een waterdichte J
uitgevoerd door
komt de dan hoog
Amsterdammer n
laatste en alles ovei
idee. Voordat ze zit
dan weer goed ges
bunes presenteren
scheidsrechter,
ters en spelers
kaartje kopen. En
in het kader van dt
making van ons
voetbal. Ome Jaap 1
den achterover leii
in zijn binnenzak
en treekaart.
TINUS
sleCk
?birj
res'*
WIJK AAN ZEE - De in
druk die John van der
Wiel maakt bij de eerste
confrontatie wordt later,
in een persoonlijk ge
sprek, zonder meer beves
tigd. De Nederlandse re
velatie van het Hoogo
vens-schaaktoernooi is
een rustige, bescheiden
wat introverte jongeman
die op geen enkele manier
beantwoordt aan het
beeld dat de buitenwacht
nogal eens heeft van de
topschaker.
Aan welk imago de soms on
verkwikkelijke en in ieder ge
val tot de verbeelding spre
kende verwikkelingen rond
Viktor Körtsjnoj en Anatoli
Karpov hun steentje hebben
bijgedragen. John van der
Wiel gedraagt zich in niets an
ders dan een doorsnee-sport
man. waarmee overigens niet
gezegd zij dat een schaker zich
persé anders zou moeten pre
senteren. Ergens in het ge
sprek zal hij verklaren dat hij
'zich een doodnormale jongen
voelt die op geen enkele ma
nier iets weg heeft van de top
schaker die nog wel eens tegen
krankzinnigheid aanleunt'.
Waarmee de 22-jarige Leide-
naar zonder het te zeggen re
fereert aan Bobby Fischer, het
wonderkind dat ooit stormen
derhand de wereldtitel voor
zich opeiste, vervolgens de
meest dwaze capriolen uithaal
de, tenslotte in de anonimiteit
verdween en, zoals sommige
geruchten willen, inmiddels
na zijn opzienbarende activi
teiten aan het wereldfront in
ieder geval een aantal inrich
tingen geruime tijd van bin
nen heeft gezien. De kans dat
John van der Wiel een soort
gelijke ontwikkeling zou kun
nen doormaken is uitgesloten
en wordt door hemzelf ook in
suggestieve zin van de hand
gewezen. „Ik ben ook verre
van een wonderkind", zegt hij
op een uiterst bedachtzame
toon. „En wereldkampioen zal
ik ooit nooit worden. Dus over
zulk soort zaken hoef ik me
niet ongerust te maken".
Onthutsend verlies
Het gesprek met John van der
Wiel vindt plaats óp de dag dat
aan zijn opmerkelijke triomf
tocht een eind is gekomen
door een onthutsend verlies
tegen oud-wereldkampioen
Mikhail Tal en daags na de
veelbesproken overwinning op
Jan Timman. De kennisma
king vindt tussen neus en lip
pen plaats in een tot analyse
ruimte omgeturnde kleedka
mer. Rond het tafeltje waar
aan Tal en Van der Wiel hun
partij nabespreken en waaraan
ook de Brit John Nunn heeft
plaatsgenomen hebben zich
enige geïnteresseerden verza
meld die de opmerkingen van
de schakers met graagte absor
beren. Opvallend is dan al dat
Van der Wiel, die later zal
verklaren dat hij in de partij
met Tal werd geconfronteerd
met een openingsstrategie die
hem volslagen onbekend was,
zich zeer terughoudend op
stelt. Zijn uitsprakep worden
op een bijna verlegen manier
gedaan, waartegen het gedre
vene van Tal en de spontani
teit van Nunn nogal afsteken.
„Dit is een erg armzalige stel
ling", roept Tal op een zeker
moment, een opmerking die
aan Nunn een brede lach en
aan Van der Wiel een wat
pijnlijk glimlachje ontlokt. De
heren babbelen verder, terwijl
op de aanpalende gang Jan
Timman duidelijk verstaan
baar alsnog commentaar levert
op zijn op z'n zachtst gezegd
wat merkwaardige optreden
daags tevoren.
Krankzinig gedragen
Even later, als Tal en Van der
Wiel klaar zijn met hun analy
se en de jonge Leidenaar door
een aantal schaakverslagge
vers wordt aangeklampt om
Timmans verhaal van een toe
lichting te voorzien, verklaart
Van der Wiel dat hij nog erg
boos is op zijn gereputeerde
landgenoot. „Als je slecht
speelt hoef je je nog niet zo
krankzinnig te gedragen",
meent Van der Wiel die Tim
mans versie van de gebeurte
nissen een dag eerder ontze
nuwt. „Ik zei alleen tegen hem
dat ik hem 'schaak' had gezet;
verder niets. En zeker niet,
zoals Timman nu beweert, dat
ik een 'aardig zetje voor hem
had'. En dan zijn gedrag na af
loop! Beledigend gewoon dat
hij niet eens even een hand
geeft. Dat is in strijd met alle
gangbare opvattingen. Ik ben
dan ook niet van plan ooit nog
een woord met hem te wisse
len voor hij zijn excuses aan
biedt. En het gekke is dat mijn
relatie met Timman goed was.
Maar ik denk dat hij privé-
problemen heeft en dat hij
daardoor ook zo slecht speelt.
Maar dat is geen excuus voor
zijn ergerlijke gedrag".
Krasse uitspraken
Na deze voor de zo bescheiden
en rustige John van der Wiel
toch zeer krasse uitspraken,
overigens gedaan op dezelfde
rustige toon waarop hij ook
verder in het gesprek conver
seert, terug naar de schaak-
prestaties van de Leidenaar
zelf. Tot halverwege de afgelo
pen week verbaasde hij
'vriend en vijand' door als
laagst genoteerde deelnemer
aan de grootmeestergroep bru
taalweg aan de leiding te gaan.
„Dat heeft mij ook verrast",
verklaart Van der Wiel eer
lijk. „Bij het begin van dit
toernooi zou ik me al zeer te
vreden hebben gevoeld met
een positie in de middenmoot.
Maar drie ronden voor het
einde had ik nog steeds kans
op een grootmeester-resultaat.
En dat was toch mijn eerste
doel. Ik heb er al twee keer op
één punt naast gezeten, maar
dat gebeurde in toernooien
waar ik op een voor mijn doen
maximale score uitkwam. Dit
is de eerste keer dat ik in een
dergelijk veld echte kansen op
zo'n eerste resultaat had.
Daarom ben ik ook wat anders
gaan spelen. Ik was tot voor
kort eigenlijk een tactisch-
combinatoire schaker, iemand
die risico's niet schuwt en van
een aanvallende speelstijl
houdt. Maar als je, zoals ik nu,
zo'n kans hebt op een groot
meesterscore ga je meer toer-
nooi-tactisch te werk. Dus
vantevoren bekijken wat voor
score je tegen welke speler
moet bereiken om het doel te
bereiken".
John van der Wiel, die pas op
zijn tiende jaar de schaakre-
gels onder de knie kreeg en op
zijn dertiende een redelijke
partij speelde, forceerde zijn
doorbraak drie jaar geleden
tijdens het toernooi om het
Europees jeugdkampioen
schap, waarin hij de titel voor
zich opeiste. Bij zijn daarop
volgende debuut in de Neder
landse titelstrijd veroverde hij
de vierde plaats en daarmee
was zijn entree in de Neder
landse schaaktop een feit. Het
geen hem een jaar later deed
besluiten zijn rechtenstudie er
aan te geven na het behalen
van zijn 'kandidaats' en het als
schaakprof te gaan proberen.
„Geen vetpot", geeft John van
der Wiel onomwonden toe.
„Maar ik kan er van leven en
ik vind het een prettig be
staan". Een bestaan dat inhoud
wordt gegeven door vier vijf
uur per dag aan schaken te be
steden, zonder dat Van der
Wiel zich nu direct bestempelt
tot iemand die erg veel stu
deert. Daar is overigens in
deze periode ook niet zo veel
tijd voor. De agenda van Van
der Wiel is met korte tussen
pozen vanaf december tot eind
maart volgeboekt met toer
nooien, waarvan het binnen
kort op stapel staande zone-
toernooi in Spanje voor hem
John van der Wiel: „Met Timman spreek Ik geen woord meer tot hij zijn excuses
aanbiedt".
een nieuwe uitdaging bete-
kent.
Het past geheel in het karak
ter van John van der Wiel dat
hij zich slechts zeer terughou
dend opstelt als zijn toekomst
mogelijkheden ter sprake ko
men. Los van zijn wens om zo
spoedig mogelijk grootmeester
te worden, hetgeen financieel
aantrekkelijk is vanwege ho
gere startgelden en betere ho
noraria bij simultaans (het
dubbele van de 400 gulden die
hij nu daarvoor incasseert),
zegt hij slechts 'zo hoog moge
lijk te willen reiken'. Inmid
dels staat hij als internationaal
meester zo rond de 160e plaats
op de wereldranglijst, maar
gezien zijn prestaties juist deze
weken moet hij die positie
spoedig kunnen verbeteren.
Waarmee hij dan zijn beslis
sing als dertienjarige om het
voetballen voor gezien te hou
den en zich volledig op scha
ken toe te leggen volledig zal
hebben gerechtvaardigd. „Mijn
ontwikkeling is tamelijk
schokkerig gegaan, maar dat is
niet zo bijzonder. Niet ieder
een is tenslotte een Kasparov,
de jonge Rus die is voorbe
stemd om Karpov op te vol
gen. Uiteindelijk begint het
toch iets te worden". Een con
clusie waar geen speld valt
tussen te krijgen. Een groot
meester-resultaat in Wijk aan
Zee of niet.
FBANK WERKMAN
Ooit deden de griezeligste verhalen de
ronde over tafeltennisster Bettine Vrie
sekoop, en meelevend Nederland hield
zijn hart vast. Dat kon niet goed gaan.
Een jong meisje dat zelfs meer dan
tweemaal zo veel trainde als een man
lijke topspeler! Het sterke gerucht ging
dat de Hazerswoudse 's morgens om
half zes al opstond om als eerste in het
sportlokaal van haar vereniging Avanti
te zijn, waar zij dan met woeste armsla
gen en licht gegrom haar serie trai
ningspartners placht op te wachten. De
laatste naar adem snakkende tegenstan
der zou zich pas bevrijd weten als Betti
ne in de vroege avond besloot de man
genade te schenken en maar weer eens
huiswaarts te keren. Haar persoonlijke
trainer/coach Gerard Bakker bracht de
talentvolle Vriesekoop naar de top met
- naar men zei - zuiver beulswerk. De
man zou zelfs het gebruik van een
zweep niet schuwen, zo beweerden de
zelfde boze tongen. En hoewel het duo
intussen het "gelijk aan zijn kant heeft
gekregen, is men bij de tafeltennisbond
(NTTB) nog steeds huiverig voor een
intensievere trainingsaanpak. Maar
waarom? Sportief gezien heeft Bettine
Vriesekoop (20) goed gepresteerd, zij
behaalde sinds 1977 alle nationale titels
en voegde daar de internationale titels
van Nederland en België aan toe. Op de
Europese ranglijst prijkt zij nu als eer
ste. Spijt dat zij in haar twintig levensja
ren minder discotheken en feestjes
heeft kunnen (lees: willen) bezoeken,
heeft zij ook niet. Wat zij het liefste wil
de doen, namelijk tafeltennissen, heeft
zij naar hartelust gedaan. En echt inten
sief kunnen doen waar je zin in hebt, is
niet iedereen gegund. Aciter haar rug,
die uiteraard geen zweepstriemen ver
toond van de vermeend; „beul Bak
ker", werd vaak kritisch of medelij
dend gemompeld, maar diar kan zij te
recht om lachen. Zelfs in dit jaar, het
jaar van de waarheid.
SUCCES IN TOP 12 EN EK MOGELIJK AFSLUITING VAN TAFELTENNISCARRIÈRE
Top 12-titel zou ik volgend
jaar nog wel verdedigen, maar
als ik Europees kampioene
word, is de kans groot dat ik
stop. Ik hecht niet meer waar
de aan de EK dan aan de -
moeilijkere - Top 12, maar een
Europese titel spreekt de men
sen meer aan. Misschien dat ik
daarna wat ga tennissen met
dorpsgenoot Tom Okker",
merkt ze glimlachend op.
Flauwekul
Niets verraadt nu meer, dat zij
achter de tafel een bijzonder
fanatieke dame kan zijn, ook
móet zijn om de concentratie
te vinden voor een zege. „Echt
haten doe ik mijn opponente
nooit, dat is flauwekul. Dat ik
buiten de wedstrijden zelden
met ze optrek zegt niets. Ik
zoek mijn eigen vrienden en
alleen omdat ik tafeltennis,
hoeven dat niet automatisch
tafeltennissers te zijn".
Over haar kansen in Nantes
volgende week zegt ze relati
verend: „Ik kan niet meer dan
mijn best doen. In Engeland
heb ik onlangs wel van Jill
Hammersley gewonnen, ach
ter wie ik in de Top 12 al drie
keer als tweede eindigde, maar
zij speelde slecht, niet erg vast.
Ik heb wel een goede tactiek
gehanteerd: geen korte- of
schuifballen, blijven aanvallen
en trekken aan de bal en haar
geen kansen geven een rally
met de backhand af te maken.
Toch hoor je mij niet zeggen
dat ik zo maar alles win. Op
vallend is dat het klasserings
comité enkele zeer sterke
speelsters, onder wie de Roe
meense Ferenci, voor wie ik
doodsbang ben, niet heeft toe
gelaten bij de beste twaalf.
Terwijl er wel enkele mindere
Hongaarsen op de laatste
plaatsten zijn binnengesmok
keld. Je moet ook verschil ma
ken tussen speelsters die sterk
zijn maar tegen wie ik wel
lekker speel, zoals Popova, en
zwakke speelsters :oals Magos,
wier spel mij niet Igt".
Zij vervolgt: „Ik geloof nog
steeds dat erg veel trainen, in
mijn geval zo'n ze uur per
dag, meer vruchte* afwerpt
dat een korter piogramma.
Toch doe ik het nu even wat
rustiger aan, omdat -nijn spel
wat mat werd. Om t« winnen
moet ik erg veel zir hebben
om te spelen en dtor mijn
laatste trainingspregramma
was die lust wat weggeëbd".
Bettine Vriesekoop slotg daar
om ook afgelopen weskeinde
de open Westduitse kanpioen-
schappen over en speelt vóór
de Top 12 alleen nog miar een
wedstrijd in de natiomle he
rencompetitie. „Privé ben ik
nog druk bezig, onder andere
met mijn atheneum en tegelij
kertijd een studie M.O. Engels,
maar in gedachten ben ik .och
hoofdzakelijk bij het tafelten
nis".
China
Na Nantes en Boedapest \olgt
in het najaar de WK in Tokio.
De kloof met de Aziatis:he
wereldtop valt niet te dichten.
Dat beseft Bettine Vriesek«op
erg goed, vind dat ook riet
erg. „Ik wil nog wel graag en
tweede keer voor een trai
ningsstage naar China, mar
dan met een groep". Toch is
haar spel na haar eerste trp
niet ingrijpend gewijzigd.
Vriesekoop: „Het enige dat ve
hebben overgenomen, is eiger-
lijk het trainen met erg vetl
ballen, dat scheelt een hoo>
tijd. Wat mijzelf betreft, mij*
spel is op vastheid gebaseerc
en ik zou het Chinese speltype
pats, pats, scoren niet kunnen
aanleren. En tegen het geheim
van hun speciale rubber op de
batjes en het groter aantal mo
gelijkheden dat de penhou-
dersgreep met zich meebrengt,
kunnen wij Europeanen toch
niet opboksen".
HERMAN JANSEN
