Franse Grondwetsraad
mikpunt van kritiek
erkrachtingsschandaal
oet procureur-generaal
n Schotland de das om
I
gvitserse wapenexport
oeit vijftig procent
Gromyko ontmoet
Haig in Genève
j olse bisschoppen
irschuwen tegen
Jlprtzetting noodtoestand
Vreemde
vogel
Graaien
maar
Moebarak: geen concessies
bij Palestijns zelfbestuur
Regering-Reagan veroordeelt beleid centrale banken
fITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 22 JANUARI 1982 PAGINA 11
De waarde van de Zwitserse wapen- en explosieve-
t is in 1981 met ruim vijftig procent gestegen tot een be-
<an 697 miljoen gulden. De voornaamste klant van de
se wapenindustrie was verleden jaar Nigeria, dat voor
ine 200 miljoen gulden bestelde. Het verdrong West
tot \iand van de eerste plaats. Andere belangrijke afnemers
- 1 Oostenrijk, Zweden, Griekenland en Spanje. In totaal
zeventig landen wapens in Zwitserland. De wet op de
e wapenexport verbiedt uitvoer naar gebieden waar een
id conflict heerst of dreigt of waar gevaarlijke politieke
igen bestaan. Dat betekent bijvoorbeeld dat in 1979 wa-
illingen van Chili en Taiwan werden afgewezen. Iran en
jgen geen wapens meer van Zwitserland sinds het uit-
van hun onderlinge oorlog in 1978.
bijl
„VS-begroting leidt
tot atoom oorlog"
WASHINGTON President Reagans
vele miljarden bedragend kernwapenpro
gramma is in feite een „begroting voor
een atoomoorlog". Daarin wordt toege
werkt naar een nucleaire confrontatie met
de Sovjet-Unie. Dit schrijft het Ameri
kaanse Center for Defense Information
een onafhankelijk liberaal studiecentrum
in een rapport over de kernwapen
macht van de VS.
Het centrum, dat zich bezig houdt met de
bestudering van ontwapenings- en bewa
peningszaken, meent dat het plan van de
regering-Teagan om een kernoorlog voor
te bereiden een „gevaarlijke en nutteloze
doelstelling" is die moet worden herover
wogen.
Frankrijk boos
over afluisteren
bannelingen
PARIJS Frankrijk heeft
een officieel protest inge
diend bij Tsjechoslowakije
over het afluisteren van te
lefoongesprekken van Tsje
chische bannelingen in
Frankrijk. Volgens bronnen
in Parijs zouden telefoonge
sprekken Van dissidenten
door de Tsjechische geheime
dienst worden opgenomen
en later tegen hen worden
gebruikt voor de Praagse ra
dio.
Impasse in
zaak-Dozier
ROME De Italiaanse regering heeft giste
ren haar „verontrusting" uitgesproken over
het uitblijven van resultaten van de zoekac
ties naar de Amerikaanse brigade-generaal
James Dozier, die nu al 35 dagen geleden
werd ontvoerd. „Ondanks alle inspanningen
zijn er geen precieze aanwijzingen binnenge
komen die onze bezorgdheid en verontrusting
kunnen wegnemen", aldus minister van bin
nenlandse zaken Virginio Rognoni. Ondanks
het oppakken van een groot aantal terroris
ten,-onder wie enkele kopstukken, is er nog
geen spoor van Dozier zelf gevonden. De
Rode Brigades zouden volgens communiqués
Dozier momenteel berechten.
Khadaffi: fusie
tussen
Libië en Algerije
hBEIROET De Libische leider
Khadaffi heeft gisteren gezegd, dat
hij en de Algerijnse president Ben-
jadid overeenstemming hebben be
reikt over een plan om beide lan
den te verenigen. Dit is door het
Gulf-persbureau bekend gemaakt.
Khadaffi verklaarde dat de een
wording zou plaatsvinden zonder
beïnvloeding van de politieke stel
sels in de beide landen, aldus het
persbureau. Volgende maand zou
er in Algerije een ontmoeting
plaatsvinden tussen het volkscomi
té (kabinet) van Khadaffi en de
Algerijnse ministerraad.
Stop op hulp VS aan
El Salvador bepleit
LIMA De Venezolaanse ex-
president Carlos Perez heeft
namens een internationale
conferentie in Lima over El
Salvador de stopzetting van
alle Amerikaanse hulp aan de
junta in dat land bepleit. Aan
de conferentie namen ruim
honderd sociaal-democrati
sche, liberale en socialistische
politici uit heel Latijns-Ameri-
ka deel. Uit El Salvador zelf
blijven berichten komen over
grote aantallen slachtoffers
van het offensief van de rege
ringstroepen tegen het verzet.
De laatste dagen zouden meer
dan honderd mensen om het
leven zijn gekomen.
lEN De rel in
•Brittannië naar
ling van de opstel-
*an gerechtelijke au-
t) vJten, de politie en
inbaar ministerie in
d)e verkrachtingsza-
^endjieeft nu ook een
tk slachtoffer
in Lel Nicholas Fairbairn,
1 ,nprocureur-generaal
ooJchötland, heeft ont-
lbriejioeten nemen nadat
2n gfid geweigerd drie
as te vervolgen, die
bewjrrouw hadden ver
een d en met scheermes-
Jcre<aar mishandeld,
op <t
laktjk Fairbairn heeft voor
Üe maal in korte tijd de
g van de Britse rechter-
an dèacht, politie en over-
verkrachtingszaken in
een slecht daglicht geplaatst.
De eerste golf van veront
waardiging was het gevolg van
een uitspraak 'van een rechter
in Ipswich. Hij veroordeelde
een 33-jarige man, vader van
twee kinderen, tot een boete
van bijna 10.000 gulden voor
het verkrachten van een jonge
vrouw. De gebruikelijke ge
vangenisstraf bleef achterwe
ge. De rechter ging er vanuit
dat de verkrachte vrouw in
feite medeplichting was, om
dat ze 's avonds had staan lif
ten. Zij was bij haar vriend,
een militair, op bezoek ge
weest. Maar omdat hij plotse
ling werd opgeroepen had hij
haar niet naar huis kunnen
brengen. Onder druk van de
publieke opinie werd de rech
ter door. de hoogste gerechtelij
ke autoriteiten op de vingers
getikt.
De controverse werd heviger
toen deze week in een televi
sieprogramma opnieuw bleek,
dat de politie vrouwen die
aangifte komen doen van een
verkrachting zeer onheus beje
gent. In het programma waren
agenten te zien en te horen die
de vrouwen op agressieve ma
nier benaderden, de meest in
tieme vragen stelden, de
schuld van de verkrachting ei-
genijk bij het slachtoffer leg
den en trachtten hen ervan te
weerhouden aangifte te doen.
Het ontslag van Fairbairn
heeft zijn grond in de ver
krachting en zware mishande
ling van een 30-jarige vrouw
door drie jongens in Schot
land. Er waren 168 hechtingen
nodig om haar wonden te
dichten. Hoewel de politie de
daders vasthield op beschuldi
ging van poging tot moord be
sloot procureur-generaal Fair
bairn geen vervolging in te
stellen, volgens zijn zeggen om
het slachtoffer niet met de da
ders te confronteren. De
vrouw wil de daders wel laten
vervolgen, maar dat is volgens
het Schotse recht niet meer
mogelijk omdat al besloten is
het drietal vrijuit te laten
gaan. De verontwaardiging
over het optreden van procu
reur-generaal Fairbairn was
de inleiding tot zijn vertrek.
De Britse regering heeft, uit
vrees voor lynchpartijen van
verkrachters, nu besloten een
wetsontwerp zodanig te veran
deren, dat verkrachters niet
meer aan een gevangenisstraf
kunnen ontkomen. De hoofd
dader van het Schotse drama
zou overigens wellicht beter af
zijn geweest als deze wet ook
op hem van toepassing was ge
weest. Hij kreeg dezer dagen
van onbekenden op straat eerr
pak slaag, dat hem zonder tus
senkomst van anderen had le
ven had kunnen kosten.
IIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII111IIIIIIII
ige
gritraffen
ntoq 1
netlers aanslag
nadette
lin
sn gt
'9 Pi
ichtii
adhtfST De drie daders
aanslag op de Noord-
Joms-katholieke activis-
iadette Devlin en haar
ige gevangenisstraffen
leeld. De leider van het
kreeg levenslang, zijn
nedeplichtigen twintig
ien jaar cel. De daders,
de protestantse Ulster
Association, drongen
nuari 1981 de woning
vlin binnen en schoten
n haar man voor de
tan hun kinderen neer.
werden zwaar gewond
ziekenhuis opgenomen,
tijn inmiddels hersteld.
Iers werden vrijwel di-
de aanslag aangehou-
MOSKOU, WASHINGTON De Russische minister van bui
tenlandse zaken Andrei Gromyko zal aanstaande dinsdag een
ontmoeting hebben met zijn Amerikaanse collega Alexander
Haig. Dit heeft het Russische persbureau Tass meegedeeld die
herinnert aan de vorig jaar gemaakte afspraak in New York. In
verband met de crisis in Polen zal het overleg beperkt blijven
tot een dag en niet twee dagen, zoals aanvankelijk in de bedoe
ling lag. Dit deelde het Amerikaanse ministerie gisteravond mee
in reactie op de Russische mededeling. Volgens de Amerikanen
moet het overleg "vooral gaan over de Poolse crisis en de gevol
gen daarvan voor de oost-west-verhouding. De besprekingen, in
Genève waren aanvankelijk in de eerste plaats bedoeld om de
onderhandelingen over wederzijdse beperking van de strategi
sche bewapening weer op gang te brengen.
Politie partijen Argentinië
waarschuwen militaire junta
BUENOS AIRES De vijf grootste politieke partijen van Ar
gentinië hebben zich fel gekeerd tegen de militaire junta, die
sinds 1975 de macht in dat land heeft. In een verklaring waar
schuwen de partijen het militaire regime »niet verder te gaan
met zijn liberale economische en sociale beleid. Ook laten de vijf
partijen, dat de militairen „niet eeuwig" aan de macht kunnen
blijven.
In deze tot dusverre scherpste aanval van de politieke partijen
op het militaire bewind worden vooral de plannen van de nieu
we militaire leider, luitenant-generaal Galtieri, bekritiseerd, Hij
is van ondermeer van plan de Argentijnse bodemschatten (olie)
en de staatsbedrijven in handen te geven van particuliere onder
nemingen. „Wij treden nu op ter verdediging van ons historisch
bezit", zo staat in de verklaring van de politieke partijen, en
„het volk heeft recht op verzet1'.
*>CHAU Handhaving van de noodtoestand kan
tot protest, rebellie en zelfs oorlog, zo waarschu-
le Poolse bisschoppen in een herderlijk schrijven
idag in de kerken zal worden voorgelezen. Het
episcopaat vraagt de autoriteiten de vrijheid van
in en geloof te eerbiedigen en tegemoet te ko-
in de vrijheidsliefde van de Poolse natie,
leden die golden voor de afkondiging van de noodtoe-
•^oeten worden hersteld en de politieke dialoog moet wor-
Irtgezet.
Ichoppen keren zich opnieuw tegen de loyaliteitsverkla-
[die verlangd worden van werknemers in overheidsdienst
■fe van ontslag.
berichten uit Warschau is de Poolse leiding nog intern
ld over de toekomst van Solidariteit. Sommigen willen
ken van de bond wegvagen, terwijl anderen voorstander
zijn van een herleving van Solidariteit in een „tamme
waarbij de bond zich zou moeten beperken tot kwesties
l en arbeidsvoorwaarden.
diwe secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Javier
Ie Cuellar heeft gisteren in New York verklaard dat er
iwijs is voor buitenlandse inmenging in Polen, dat het
orde stellen van de Poolse kwestie rechtvaardigt. De Cu-
peft de Poolse autoriteiten een aantal vragen gesteld over
acht nemen van de mensenrechten en dat hij nog op ant-
"Jit Warschau wacht. In dat verband zei hij een actieve
illen spelen op het terrein van de naleving van de men-
Aanslag in
Guatemala:
zeven doden
GUATEMALA-STAD
Een bom die was geplaatst
door linkse verzetsstrijders
heeft aan zeven mensen in
de Guatemalaanse provin
cie Alta Verapaz het leven
gekost. Dit is gisteren door
de autoriteiten in Guate
mala bekend gemaakt.
Linkse verzetsstrijders
bliezen gisteren verder
een aguaduct op, dat de
stad Huehuetenango van
water voorziet. De 40.000
inwoners zitten nu zonder
drinkwater. Ondertussen
is de electriciteitsvoorzie-
ning in Guatemala-Stad
weer hersteld. Deze was
de afgelopen dagen onder
broken door een reeks
bomaanslagen van het
linkse verzet op een aantal
transformatorhuisjes.
Een bulldozer
moest er gis
teren aan te
pas komen
om het privé-
vliegtuig van
Joseph Fleury
uit Augusta in
de Ameri
kaanse staat
Maine uit de
sneeuw rond
het vliegveld
van Augusta
te trekken.
Fleury had tij
dens de lan
ding de macht
over zijn toe
stel verloren,
waarna het
met de neus in
het dikke
sneeuwdek
belandde. De
schade was
aanzienlijk,
maar Fleury
kwam er zon
der letsel van
af.
NA AFWIJZING NATIONALISERINGSPLANNEN
(Van onze correspondent Jan
Drummen)
PARIJS In Frankrijk is
het van de kant van de so
cialisten tot felle kritiek
gekomen op de Grond
wetsraad. Deze wees be
gin deze week zes artike
len uit de nationalise-
ringswet af. De zes artike
len in kwestie betroffen
de schadeloosstelling van
de aandeelhouders (waar
onder tal van zg. kleine
spaarders) van de te natio
naliseren bedrijven. De
Raad oordeelde deze ten
ene male onvoldoende,
hetgeen de regering ver
plichtte de schadeloosstel
ling te herzien, hetgeen
intussen blijkbaar bevre
digend gebeurd is. De
nieuwe nationaliserings-
wet wordt nu dinsdag ter
goedkeuring aan de Natio
nale Vergadering voorge
legd.
Terwijl er voor de regering-
-Mauroy iri beginsel geen pro
blemen zijn omdat zij de abso
lute meerderheid heeft, drei
gen er wel moeilijkheden van
wege het feit dat er grote te
genstellingen zijn gerezen tus
sen president Mitterrand en de
regering enerzijds en de socia
listische partij anderzijds.
Het socialistische partijbestuur
heeft namelijk verklaard dat
de Grondwetsraad met het il
legaal verklaren van de zes ar
tikelen van de nationalise-
ringswet een politieke actie
bedreven heeft. En wel een
actie ter bescherming van de
belangen van het grootkapi
taal. De partij beschuldigt de
negen leden van de Raad (die
door het bewind van Giscard
d'Estaing deze zit nu ook
zelf in de raad voor de duur
van hun leven benoemd zijn)
ervan de bewuste artikelen af
gekeurd te hebben omdat zij
een rechtse oppositie vormen
en het kapitaalwezen verdedi
gen. De Raad, die tot zwijgen
verplicht is en geen commen
taar mag leveren, heeft zich
daarover niettemin veront
waardigd verklaard. De rege
ring van premier Mauroy en
de president van de Republiek
hebben zich na de verklaring
van de socialistische partij af
zijdig gehouden. Dit hoeft niet
te betekenen dat Mitterrand
en Mauroy een andere mening
toegedaan zijn, maar gezien
hun positie, die verschillend is
van die van een politieke par
tij, kunnen zij het zich niet
veroorloven de Grondwets
raad openlijk te beschuldigen.
Dit zou een institutionele crisis
ontketenen en de grondwet in
gevaar brengen, waarop het
gehele politieke systeem geba
seerd is. Woordvoerder Pierre
Beregerov van de president,
verklaarde dat het volkomen
begrijpelijk is dat er door
staatsinstellingen de een of an
dere tegenwerping wordt
maakt en dat de regering
daarmee rekening houdt. Hij
voegde daar evenwel aan toe
dat er een grote vergissing be
gaan zal worden, als men van
zins is het beginsel van de na
tionaliseringen, waarvoor het
land zich uitgesproken had, te
dwarsbomen. Dat was dus een
ietwat gecamoufleerde waar
schuwing aan de negen leden
van de Grondwetsraad.
De beschuldiging van de socia
listen dat de Grondwetsraad
financiële belangen verdedigt
in plaats van het landsbelang
werd gisteren door commenta
toren in Parijs een aanval met
een vlammenwerper genoemd.
Men sluit niet uit dat dit con
sequenties kan hebben in de
toekomst. Door de linkse aan
tijgingen van dit moment zul
len zij zich zeker niet inschik
kelijker tonen bij toekomstige
beslissingen.
>orc
hten.
lopese Commissie heeft besloten haar nieuwe voorstel in
ken om Polen voor een bedrag van ongeveer 400 miljoen
voedselhulp te verstrekken. Wel wil zij een bedrag van
'oen gulden waarop Polen krachtens vorige toezeggingen
|ht had gebruiken voor directe voedselhulp mits dit direct
levolking terecht komt.
Tientallen Romei
nen verdrongen
zich gisteren in het
centrum van Rome
rond de wagens
van demonstreren
de vissers. Deze
betoogden tegen
de hoge olieprij
zen, als gevolg
waarvan hun inko
men er de laatste
jaren alleen maar
op is achteruit ge
gaan, en tegen de
sterke vervuiling
van de Italiaanse
wateren. Onder
deel van hun beto
ging was het uitde
len van sardines
en anjovis aan
voorbijgangers,
die onder het mot
to „graaien maar"
hun buit trachtten
binnen te halen.
KAIRO De Egyptische pre
sident, Moebarak, heeft aange
kondigd dat zijn land bij de
onderhandelingen over zelfbe
stuur van de Palestijnen in de
door Israël bezette gebieden
geen concessies zal doen. Dit
bleek uit een gisteren in Kairo
gepubliceerd interview, dat
het Amerikaanse televisiesta
tion NBC met president Moe
barak heeft gehouden.
De Egyptische president zei
geen concessies te kunnen
doen, omdat zijn regering geen
afstand kan doen van zaken
waarover het niet beschikt.
Moebarak gaat ervan uit dat
een regeling voor de Palestijn
se zelfbeschikking ook aan
vaardbaar moet zijn voor de
Palestijnen. Deze Egyptische
eis is inmiddels door de Israë
lische regering als „nieuw en
onaanvaardbaar" van de hand
gewezen.
Verder zei Moebarak in het
interview dat hij een verzoe
ning met de Arabische staten
zou verwelkomen, maar dit
mag niet ten koste gaan van
de betrekkingen met Israël.
Nadat de in oktober vorig jaar
vermoorde president Sadat in
1978 de Camp Davidakkoor-
den sloot met Israël, werd
Egypte uit de Arabische Liga
gestoten. Al meerdere malen
heeft president Moebarak la
ten doorschemeren, dat hij het
Egyptische isolement in de
Arabische wereld zou willen
doorbreken. Moebarak zei ten
slotte dat hij zich zou inzetten
om de Israëlisch-Arabische
problemen tot een oplossing te
brengen. De betrekkingen tus
sen Israël en Egypte dienen
hierbij als uitgangspunt, aldus
de Egyptische president.
Sinds Israël in december vorig
jaar de Syrische Golanhoogtc
annexeerde is niet alleen de
Israëlisch-Arabische verhou
ding sterk verslechterd, maar
is ook de kritiek van de Arabi
sche regeringen op het Ameri
kaanse 'beleid toegenomen.
Eergisteren spraken de VS
nog hun veto uit over een
Arabische resolutie, waarin
wordt aangedrongen op sanc
ties tegen Israël nu dit land
weigert de annexatie van de
Golanhoogte ongedaan te ma
ken. De Arabische landen wil
len de Golan-kwestie nu be
spreken in een spoedzitting
van de alg emene vergadering
van de VN. Arabische VN-af-
gevaardigden hopen dat deze
zitting volgende week plaats
vindt.
WASHINGTON - Het eco
nomische beleid van de
Amerikaanse regering is
uitstekend maar de uit
voering ervan wordt in de
weg gestaan door de Fe
deral Reserve Board
(FED), het bestuur van
het stelsel van centrale
banken in de Verenigde
Staten. Dit zei gisteravond
de Amerikaanse minister
van financien Regan.
Reagan verklaarde dat het
monetaire beleid van de FED
in 1980 op z'n best "grillig"
kon worden genoemd. Ook in
het afgelopen jaar was het heel
wat minder "nauwkeurig" dan
de Amerikaanse regering
graag had gezien. "Dat heeft
ons natuurlijk niet geholpen
bij de uitvoering van onze
plannen voor een economisch
herstel", aldus de minister.
Ook een officiële woordvoer
der van het Witte Huis, Larry
Speakes.liet zich in die zin uit.
Hij verklaarde dat de regering
een geleidelijke en gelijkmati
ge groei van de geldvoorzie-
ning op prijs zou stellen en
niets op heeft met onverwach
te forse geldinjecties zoals in
de eerste week van januari,
toen er plotseling bijna tien
miljard dollar in de economie
werd gepompt.
President Reagan zelf had eer
der opgemerkt dat de econo
mie niet gebaat is met onver
wachte geldinjecties, omdat er
een verkeerd signaal van naar
de geldmarkt uitgaat en het
bedrijfsleven voorzichtig
wordt met investeringen. Poli
tieke waarnemers in Washing
ton noemen het opvallend dat
er plotseling vanuit het Witte
Huis kritiek op het beleid van
de "Fed" komt nu er duidellijk
sprake is van een verdere in
zinking van de Amerikaanse
economie.
Tot voor kort kon de Fed, die
onmiddellijk na de machtswis
seling in Washington van be
gin vorig jaar een beleid van
krap geld ter bestrijding van
de inflatie aankondigde, in de
ogen van de Amerikaanse re
gering geen kwaad doen. Het
Witte Huis steunde het beleid
van de FED tot nu toekrachtig
en in oktober verklaarde mi
nister Regan nog dat de "Fed-
"zich aan zijn doelstellingen
voor de geldvoorziening moest
houden.
