YN stemt over
afgezwakte Golan-resolutie
jen brief tegen wapenhandel Nederland met Derde Wereld
j;en Polen
24-uursstaking in India:
5 doden, 100 gewonden
overwegen
euwe sancties
Meesterspion
Trepper in
Israël gestorven
'ENLAND LEIDSE COURANT WOENSDAG 20 JANUARI 1982 PAGINA 11
Geen volkstemming over
nieuwe baan vliegveld Frankfort
Steeds meer Britten
ontvluchten vaderland
NIEUWE ,BERUFSVERBOTE'
IN DUITSE DEELSTATEN
Kerncentrale
beschoten
Leopold Trepper
TEL AVIV Leopold Trepper, die tijdens de Tweede We
reldoorlog aan het hoofd stond van het Russische net van
spionnen dat door de nazi's het Rode Orkest werd ge
noemd, is gisteren op 77-jarige leeftijd in Jeruzalem gestor
ven. De uit Polert afkomstige Trepper emigreerde in 1973
naar Israël.
Hij leidde een 290 man tellend net van spionnen met cellen
in Frankrijk, Duitsland, Japan, België en Zwitserland.
Mede dankzij de militaire informatie, die hij wist te verga
ren, was het Russische leger in staat een Duitse aanval op
de Sovjet-Unie af te slaan en werd de nederlaag van Nazi-
Duitsland verzekerd. Trepper was er in 1940 geslaagd te
infiltreren in het hoofdkwartier van de Duitse luchtmacht
in Berlijn.
Op 22-jarige leeftijd werd Trepper in Polen wegens zijn
communistische sympathiën gevangen gezet. Later, in Pa
lestina, werd hij in 1930 door de Britse autoriteiten gedeti
neerd. Na zijn vrijlating studeerde hij talen in Frankrijk.en
kwam hij bij de Sovjet inlichtingendienst.
In 1945 werd Trepper door Stalin gearresteerd in het kader
van de na-oorlogse zuiveringen. Volgens Trepper werd hij
door de Russen gearresteerd, omdat zij niet wilden dat het
bekend zou worden dat bet meest succesvolle Russische
spionnennet grotendeels geleid werd door joden. Tien jaar
later, na de dood van Stalin, werd hij gerehabiliteerd-xHij
keerde vervolgens terug'naar Polen, waar hij een uitgeve
rij in de jiddische taal oprichtte.
In Polen slaagde Trepper erin een uitreisvisum naar Israël
te verkrijgen. In 1973 emigreerde hij naar Israël, waar hij
zijn memoires schreef. Hij was bezig aan een tweede boek
toen hij gisteren stierf. Trepper laat een vrouw en drie
kinderen achter.
1AM
Nederlandse Unifiller licht
gewond
JERUZALEM Militairen van Uni-
fil, de VN-vredesmacht in Zuid-Liba-
non, zijn gisteren tot tweemaal toe be
schoten. Een Nederlandse soldaat is -
hierbij licht gewond geraakt. Dit heet -
een woordvoerder van Unifil meege
deeld. De beschietingen zouden éitge-
voerd zijn door leden van de Libanese -
afdeling van de Iraakse Ba'athpartij.
Nieuwe arrestaties Turken
ANAKARA In twee Turkse steden
zijn de afgelopen dagen tientallen
mensen opgepakt, die lid zouden zijn
van verboden linkse organisaties. Bij
hun aanhouding zou de politie veel
wapens hebben gevonden. De gearres
teerden zouden zich schuldig hebben
gemaakt aan aanslagen, brandstichtin
gen en schietpartijen met de politie.
(Van onze correspondent
Ami van Vree)
BONN Het hoogste ge
rechtshof van de deelstaat
Hessen heeft de aanvraag tot
het houden van een volks
stemming over de bouw van
een nieuwe startbaan op de
luchthaven van Frankfurt af
gewezen, zo is gisteren in
Wiesbaden bekend geworden.
Over de motivering van dit
vonnis zullen vandaag nadere
bijzonderheden worden gege
ven.
Rond de bouw van „startbaan
18 West", die een groot stuk
bos ten zuiden van Frankfurt
zal doorsnijden, is het de afge
lopen maanden telkens weer
tot heftige confrontaties tussen
tegenstanders van het projekt
en de politie gekomen. De so
ciaal-liberale regering van mi
nister-president Borner (SPD),
die kost wat kost aan het
projekt wil vasthouden, be
sloot in december onverwacht
tot een voorlopige bouwstop,
in afwachting van de uit
spraak over de door de milieu
beschermers gevraagde volks
stemming. Sindsdien bleef het
toch nog onrustig rond de
startbaan en de betonnen mu
ren die de bouwplaats bescher
men werden ettelijke keren
beschadigd.
nator Bas de Gaay Fort
man in het Haagse pers
centrum Nieuwspoort aan
de vaste kamercommissies
van buitenlandse en eco
nomische zaken is aange
boden.
In de voorbije jaren zijn de
uitgaven voor bewapening in
veel landen van de Derde We
reld omhooggeschoten. Gemid
deld wordt er meer geld aan
besteed dan aan onderwijs en
twee maal zo veel als aan de
gezondheidszorg. Die wapen
handel naar de Derde Wereld
is voor ongeveer negentig pro
cent in handen van de Vere
nigde Staten, de Sovjet-Unie,
Frankrijk en Engeland. Voor
deze landen spelen bij de leve
ring van wapens behalve eco
nomische vooral politieke mo
tieven een rol spelen. Deze po
litiek, gecombineerd met de
agressieve verkoopmethoden
van de wapenhandelaren en,
in de Derde Wereld zelf, poli
tieke instabiliteit en pogingen
om bestaande machtstructuren
kost wat kost in stand te hou
den, creëren een nauwelijks te
verzadigen afzetmarkt.
Nederland pikt, volgens de
briefschrijvers, een steeds gro
ter graantje van die internatio
nale wapenhandel mee. Vol
gens gegevens van het Zweed
se vredesinstituut SIPRI is de
Nederlandse wapenexport
sinds 1976 sterk toegenomen.
Op de lijst van wapenleveran
ciers aan de Derde Wereld
staan we inmiddels op de ne
gende plaats.
De betrokkenheid van het Ne
derlandse bedrijfsleven bij de
wapenhandel en de houding
die de overheid daartegen in
neemt is de schrijvers van de
open brief op z'n zachtst ge
zegd een doornin het oog.
Want ofschoon ons land niet
in de positie verkeert dat de
wapenverkopen een belang
rijk onderdeel vormen van de
buitenlandse politiek, zijn er
met dergelijke transacties aan
merkelijke (overheids)belan-
gen gemoeid: werkgelegenheid
en verbetering van de han
dels- en betalingsbalans.
In de eveneens gisteren gepre
senteerde brochure „Wape
nexport naar de Derde We
reld, een zwarte lijst" wordt
deze stelling verduidelijkt aan
de hand van cijfers over de
voornaamste Nederlandse
„wapenfabrikanten": Holland
se Signaal. Fokker en het
Rijn-Schelde-Verolme-con-
Bas de Gaay Fortman (links) overhandigt de open brief over de
Nederlandse wapenexport aan mevrouw Epema-Brugman en Jan
Nico Scholten, de voorzitters van de kamercommissies voor eco
nomische en buitenlandse zaken.
cern. Het militaire aandeel in
de totale produktie van Fok
ker steeg van zes procent in
1975 naar zestien procent in
1979, dat van RSV van twaalf
procent in 1976 naar waar
schijnlijk drieëndertig procent
in 1981. Hoeveel van deze pro-
dukten aan de Derde Wereld
worden geleverd is niet pre
cies vat te stellen. Veel appa
ratuur wordt aan NAVO-
bondgenoten geveleverd, die
deze inbouwen in ander wa
pentuig en dan weer doorver
kopen aan landen in de Derde
Wereld. Maar volgens de on
derzoekers is het duidelijk dat
de Nederlandse wapenexport,
ook naar Derde Wereld-lan
den. in snel tempo toeneemt.
Volgens de open brief worden
bij deze leveranties de voor
waarden geschonden, die in de
voorbije jaren voor de wape
nexport zijn opgesteld. Die
voorwaarden hebben betrek
king op de rjaleving van de
mensenrechten in het land
van levering en de regionale'
omstandigheden. Steeds vaker
zouden deze condities het
évenwei moeten afleggen te
gen het argument van behoud
van de werkgelegenheid. In^
dit verband hoeft men alleen
maar te denken aan de debat
ten rond de exportgaranties
voor de levering van onder
zeeërs aan Taiwan door het
RSV-concern, Fokker-vlieg
tuigen aan Bolivia en marine
schepen aan Indonesië Alter
natieven voor het behoud van
de duizenden arbeidsplaatsen
die zonder deze orders verlo
ren zouden zijn gegaan, wor
den in de brochure overigens
niet gegeven. In ons land zijn
30.000 mensen direkt of indi-
rekt bij de produktie van de
fensiematerialen betrokken.
Belgische
s neergestort
;L In de Belgische
Luxemburg zijn gis-
twee F-16 straalja-
'de Belgische lucht-
jergestort. Een van de
Dten is daarbij om het
komen. De ander kon
de schietschoel red-
jachtvliegtuigen stort-
nadat zij tijdens een
cht met elkaar in aan
varen gekomen. Het
eravond nog niet be
de toestellen op de
•hade hebben aange-
ids de ingebruikname
•16 Reeft de Belgische
:ht nu vier van deze
j verloren.
„15 Mei"
achter
aanslag in
West-Berlijn
BERLIJN De tot dus
ver onbekende Palestijn
se organisatie „15 Mei"
heeft de verantwoorde
lijkheid opgeëist voor de
aanslag van afgelopen
vrijdagavond op een Is
raëlisch restaurant in
West-Berlijn. Daarbij viel
een dode, een baby van
veertien maanden. De
politie neemt de verkla
ring serieus.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN T- Steeds meer Britten willen emigreren. Zij zoeken
elders nieuwe mogelijkheden, omdat zij in eigen land, dat nage
noeg drie miljoen werklozen telt, geen mogelijheden meer zien.
Zelfs het slechte winterweer van de afgelopen weken lijkt een
reden: sommigen zoeken een land met veel meer zon.
Britten die emigreren gaan doorgaans naar Canada, Australië,
Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika. Afgelopen jaar zijn de Britse
aanvragen om naar Australië te emigreren bijna verdubbeld.
Voor 1982 wordt trouwens verwacht, dat het cijfer opnieuw zal
stijgen. Hetzelfde verschijnsel doet zich bij Nieuw-Zeeland voor.
Voorbij zijn de tijden dat de Britten met het grootste gemak naar
hun wingewesten konden emigreren. Zelfs Canada, Australië,
Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika zijn tegenwoordig erg kieskeu
rig-
President
Portugal
dreigt met
aftreden
LISSABON De
Portugese president
Eanes heeft gedreigd
af te treden als bij de
komende herziening
van de grondwet de
macht van het staats
hoofd wordt beknot.
Als dat inderdaad ge
beurt kan de Eanes,
zo vindt hij, de belof
ten die hij tijdens de
presidentsverkiezin
gen heeft gedaan niet
meer waarmaken.
BONN Conservatieve deelstaten van de Bondsrepubliek zijn
een nieuwe campagne begonnen tegen ambtenaren die lid zijn
van de communistische partij.
Volgens de uitspraak van een gerechtshof handelen ambtenaren
die zich bij verkiezingen kandidaat laten stellen voor de lega
le communistische partij in strijd met de grondwet en is ont
slag gegrond. Tot op heden gold de „Berufsverbote" alleen voor
sollicitanten. Zij moesten hun politieke loyaliteit laten testen.
Deze regel is nu uitgebreid tot allen die in overheidsdienst zijn,
treinmachinisten en parkeerwachters inbegrepen. Op grond van
de uitspraak van het hof zouden verschillende deelstaten waar
de christen-democratische CDU en CSU het voor het zeggen
hebben Neder-Saksen. Beieren en Baden-Wilrttemberg in
middels begonnen zijn communistische ambtenaren te ontslaan.
De „Berufsverbote" zou, aldus tegenstanders van deze maatre
gel, ook steeds vaker worden gehanteerd tegen aanhangers van
de vredesbeweging.
RAELISCHE VLIEGTUIGEN
)VEN LIBANON BESCHOTEN"
Een beeld van de Franse snell-
le kweekreactor in aanbouw in
Creys-Malville ten oosten van
Lyon, die gisteren werd be
stookt met vijf oude anti-tank
raketten van Russische make
lij. Slechts een van de raketten
trof doel, maar volgens de au
toriteiten is er geen gevaar
voor radio-actieve lekken om
dat de reactor nog niet £ela-
den is. Een technicus wijst
naar de inslag van de ene ra
ket. Een anonieme opbeller
heeft meegedeeld dat de aan
slag het werk was van een
^Pacifistisch en Ecologisch
Comité".
Dankert
voorzitter
Europarlement
(Vervolg van de voorpagina)
STRAATSBURG Omdat dc
stemming geheim was, is he
niet mogelijk te zeggen waa:
de winnaar zijn stemmen pre
cies vandaan heeft. Danker
moet een deel van zijn over
winning mede te danken heb
ben aan een deel van de frac
tie van de Britse Conservatie
ven, gelet op het feit dat he
parlement een rechtse meer
derheid heeft. Dankert was al
leen zeker van zijn eigen so-
cialistische'fracie die 123 leder
telt, van de communisten er
van leden die niet bij een frac
tie zijn aangesloten zoals dt
twee vertegenwoordigers var
D'66.
De nieuwe voorzitter was'eer-'
der internationaal secretaris
van de Partij van de Arbeid
Van 1968 tot 1981 was Dankerl
(48) lid van de Tweede Kamer
In 1977 werd hij lid van het
Europees parlement. Sinds
1979 is hij vice-voorzitter. Hr
verschafte zich naam als be
grotingsspecialist. In 1979 was
hij rapporteur voor de begro
ting 1980, het jaar dat het par
lement voor het eerst in de ge
schiedenis een Europese be
groting verwierp. Dankert ziel
het als zijn belangrijkste taak
als voorzitter voor de volgende
Europese verkiezingen (ovei
tweeëneenhalf jaar) het parle
ment dichter bij dé^ Europese
kiezer te brengen.
Het is de tweede maal in de
bijna 25-jarige geschiedenis
van de Europese Gemeen
schap dat een Nederlander is
gekozen tot voorzitter. Van
197-2 tot 1974 was de liberaal
Cees Berkhouwer voorzitter.
^AG De Neder-
overheid moet
voorwaarden
voor de wape-
van Nederlandse
n, vooral naar
in de Derde We-
een lijst komen
den waaraan on-
i enkele voor
wapentuig mag
geleverd. Vedrer
toerkt worden aan
lidelijk afschaffen
wapenindustrie.
in open brief van
tigtal organisaties
irrein van ontwik-
amenwerking, die
Jddag door NO-
rzitter en PPR-se-
ORK De veilig-
id van de Verenig-
ies zal vanavond
n afgezwakte reso-
>rer de Israëlische
ie van de Syrische
Dogte. Dit is gister-
bekend geworden
informele bijeen-
achter gesloten
in de Verenigde
n New York.
ek van de Arabische
werd de stemming
resolutie, die harde
maatregelen tegen Israël eiste,
vorige week uitgesteld. In de
veiligheidsraad kon hiervoor
toen niet de vereiste meerder
heid van negen stemmen ver
kregen worden. In de gewij
zigde versie vraagt de resolutie
om economische sancties-tegen
Israël, maar de lidstaten wor
den niet gedwongen deze
strafmaatregelen te nemen.
Algemeen wordt verwacht dat
de VS tegen zullen stemmen.
Sinds de annexatie van de Go-
lanhoogte vorige maand zijn
de spanningen in Libanon
sterk toegenomen. Israëlische
troepen zijn aan de grens met
Libanon in verhoogde staat
van paraatheid gebracht. De
Palestijnse Bevrijdingsorgani
satie PLO en Syrië houden re
kening mét een Israëlische
aanval op Libanon. Geregeld
worden door Israëlische ver
kenningsvliegtuigen vluchten
boven Libanon uitgevoerd.
De luchtafweer van de troe
pen van de Syrische vredes
macht hebben gisteren in de
Libanese Bekaa-vallei twee
SAM-6 luchtdoelraketten afge
vuurd op twee Israëlische ver
kenningsvliegtuigen. die ver
in het Libanese luchtruim wa
ren gedrongen. Dit heeft de
regeringszender van Radio
Beiroet bekend gemaakt. Uit
het radio bericht kon niet
worden opgemaakt of de toe
stellen waren getroffen. Wel
werd eraan toegevoegd, dat
vier andere Israëlische straal
jagers over Beiroet waren ge
vlogen. Een Israëlische mili
taire woordvoerder heeft gis
teren de „routinevluchten" bo
ven Libanon toegegeven. Maar
hij ontkende dat er een raket
beschieting had plaatsgevon
den. Het was de eerste keer
dat de Israëlische militaire lei
ding een reactie gaf op berich
ten over .vluchten boven Liba
non, sinds in juli vorig jaar een
bestand werd afgekondigd dat
een einde maakte aan de ge
vechten tussen Israël en Pales-
tijnen in het zuiden van Liba
non.
Sinai-akkoord
Israël en Egypte hebben giste
ren in Kairo een akkoord ge
tekend, -dat de belangrijkste
nog openstaande problemen
over Israëls terugtrekking uit
de Sinai regelt. Dit heeft de
Egyptische minister van bui
tenlandse zaken, Hassan Ali,
bekend gemaakt. Ook de Ir-
saëlische minister van defen
sie. Sharon, zei dat de meeste
problemen nu waren opgelost
en dat er geen obstakels meer
waren, die een Israëlische te
rugtrekking kunnen belem
meren. In een gezamenlijke
verklaring zeiden Israël en
Egypte, dat zij ook overeen
stemming hadden bereikt voor
de overname van installaties
die Israël in de Sinai achter
laat.
INGTON, WARSCHAU President Reaga.n
Verenigde Staten heeft gisteren verklaard dat
jand in Polen verslechtert. De Verenigde Staten
lat I van plan „voor eeuwig" te wachten op een
de r'n6 van toestand in Polen alvorens nieuwe
afregelen af te kondigen, aldus Reagan. Hij liet
ran A verder uit over de mogelijk nog te nemen ex-
agZcjtregelen.
[igeiLjng 0p een persconferentie ter gelegenheid van zijn
I vaiFidentsiaar n'et nader i" °P de maatregelen die de VS
An net zo min als hij uitlegde in welke mate de lopende
Iran eind december effect hebben.
O^jei een brief van paus Johannes Paulus II te hebben
LH ulL Waarin deze de sancties toejuicht. Het Poolse episco-
Jt de westerse strafmaatregelen echter afgewezen, om-
joor de levensstandaard van de Polen nog verder kan
iN langetast.
ELHI Minstens
sen zijn gedood en
rond bij botsingen
in India, die volg-
het uitroepen van
mene stakingsac-
!4-uur. Vier doden
de door de com-
he partij beheer-
•incie West-Benga-
ig. die door de Indiase
vakbonden was uitgeroepen,
was gericht tegen het vijandi
ge beleid van de regering-
Gandhi en was volgens de
vakbonden een groot succes.
De staatsradio daarentegen
verklaarde dat de toestand in
het land „vrijwel normaal"
was. Het bleek moeilijk een
overzicht te verkrijgen van dc
omvang van de staking, omdat
bij de twee nationale persbu-
reau's en de meeste kranten in
New Delhi gestaakt werd.
Met de 24-uursstaking protes
teerden de vakbonden tegen
wtee wetten van de regering-
Gandhi. De wetten maken het
mogelijk, dat personen zonder
vorm van proces twee jaar
vastgehouden kunnen worden
en stakingen in economisch
belangrijke sectoren verboden,
kunnen worden.
De regering-Gandhi vreesde
wel degelijk, dat aan de sta-
kingsoproep van de vakbpn-
den maSsaal gevolggegeven
zou worden. Maandag werden
uit voorzorg dötzenden vak
bondsfunctionarissen gearres
teerd.
jt wordt dat de VS hun NAVO-bondgenoten zaterdag
itmoeting in Brussel opnieuw zullen manen actie te on-
Vertegenwoordigers van de VS en hun westerse
n zijn gisteren in Parijs achter geslóten deuren bij-
in om te praten over een beperking van de verkoop
lische apparatuur aan het oostblok.
itel van de Amerikanen om een 45000 kilometer lange
als z%jjng van Siberië naar West-Europa in heroverweging
k he|, werd door de Westerse landen afgewezen.
igslieden van.de katholieke kerk in Polen worden de
n die zijn vastgezet in verband met de noodtoestand
:1 van voorlopigew verblijfplaatsen naar permanente
ivergebracht. De Westduitse krant Frankfurter Allge-
eft gisteren een lijst van 51 kampen gepubliceerd. De
ir zwj[)nderc|eel zijn van een op 13 december gedagtekende
?n, wil de Poolse ministeries van binnenlandse zaken en jus-
woordmeeste kampen zijn in de zuidwestelijk gelegen mijn-
jlezië waar de nu vberboden vakbond Solidariteit veel
1 loot. De machthebbers hebben gisteren opnieuw duide-
.lakt dat in Polen op het gebied van de vakbeweging de
ze '"Jggedraaid zal worden. Nieuwe vakbonden kunnen al-
id het instrument van de regering zijn, zo wordt in een ver-
i. De|ezegd.
