Liturgiehervorming praktisch geen
probleem meer in wereld van de kerk
Fietsproblemen nabij
Rijnzichtwegviaduct
^5-
Srsi
"üAsST"'
S^;»Sr
Hoe je zelfs 's winters
een nachtegaal in
h uis kun t halen
BINNENLAND/KUNST
Kerkgebouw heeft
geen asielfunctie
KORTE METTEN
Twintig
bedevaarten""
naar Lourdef
VNB |r;
THEO L OE VENDIE AANTREKKELIJK GEPRESENTEERD ft
LE1DSE COURANT
VRIJDAG 15 JANUARI 1982
Volgens 98 procent van
het r.k. wereldepiscopaat
is de liturgiehervorming
geen probleem meer. De
ouderwetse misviering is
thans achterhaald. Wan
neer er toch moeilijkhe
den zijn dan gaat het
daarbij om mensen, die
nog vastzitten in oude po
litieke en maatschappelij
ke verhoudingen en die
ook godsdienstig vasthou
den aan nostalgische her
inneringen. Het gaat hier
meestal om mensen, die
godsdienstig en theolo
gisch volkomen ontoerei
kend gevormd zijn.
Deze conclusie trekt de Ro
meinse congregatie voor de
Sacramenten en de Eredienst
na een enquête onder 2317
bisschoppen in de hele we
reld. Van deze bisschoppen
antwoordden er 1791. De re
sultaten van het onderzoek
zijn gepubliceerd in het offi
ciële mededelingenblad „Noti-
tiae" van het curie-departe
ment.
Behalve de Franse aartsbis
schop Lefèbvre blijkt er ech
ter nog een bisschop te zijn,
die zijn priesters heeft verbo
den de liturgie te volgen,
zoals die op basis van het
tweede Vaticaanse concilie is
opgesteld. In navolging van
fde geschorste Franse aartsbis
schop vindt ook hij, dat de
nieuwe liturgie protestants is
en dat de volkstaal een gevaar
is voor de gelovigen. Wie deze
bisschop is, vermeldt de con
gregatie niet.
Zestien bisschoppen zouden
graag omwille van de lieve
vrede in uitzonderingsgeval
len toestemming willen geven
voor een ouderwetse misvie
ring. Zes bisschoppen in En
geland hebben hiervoor van
Rome toestemming en zij ma
ken er ook gebruik van. Maar
een aanzienlijk aantal bis
schoppen vindt, volgens de
enquête, dat een dergelijke
toegefelijkheid bijdraagt tot
splitsing in de kerk en tot ge
zagsverlies voor de bisschop
pen.
De curie-congregatie schat het
aantal groepen, die al dan niet
onder leiding van de Franse
aartsbisschop Lefèbvre vast
houden aan de aangeschafte
liturgie, op ongeveer duizend.
Hoe zij aan dit cijfer komt is
niet duidelijk. In de enquête
werd er namelijk niet naar
gevraagd. In West-Duitsland
zouden er twee Lefébvre-
groepen zijn volgens Rome,
maar een onderzoek van het
persbureau KNA heeft uitge
wezen, dat minstens in tien
bisdommen aanhangers van
Lefèbvre geregeld de afge
schafte liturgie volgen.
Latijn wordt voor de misvie
ring in de meeste landen niet
meer gevolgd, tenzij bij gele
genheid van internationale
bijeenkomsten. Wel blijkt uit
de enquête een vrij grote
belangstelling voor de Grego
riaanse muziek. Het gaat hier
bij niet zozeer om het Latijn
als wel om de muziek, waar
voor vooral ónder jongeren
nogal wat belangstelling blijkt
te bestaan.
GEREFORMEERD RAPPORT:
Aan een kerkgebouw kan
vandaag niet de asielfunctie
worden toegekend zoals de
tempel die in het Oude Testa
ment had. Wel kan een ge
meente in een noodsituatie,
wanneer niet of onvoldoende
wordt geluisterd naar een
dringende vraag om recht,
haar kerkgebouw of pastorie
beschikbaar stellen als schuil
plaats. Dit dient dan te wor
den herkend als een symbo
lische daad ter ondersteuning
van de vraag om recht.
Dit schrijven de gereformeer
de deputaten (commissiele
den) „Gemeenteopbouw" in
het rapport „fterk als asiel-
Het hulpprogramma voor
hongergebieden in de wereld
moet door de raad van ker
ken in de Verenigde Staten
dit jaar voor de helft worden
besnoeid. Voor sommige pro
jecten moet de hulpverlening
zelfs met negentig procent
worden ingekort. De staatsbij-
drage aan de hulpverlening
door de kerken is drastisch
verminderd. De leden-kerken
van de raad zullen hun inJ
komsten moeten verviervou
digen, willen zij de maatrege
len van Reagan kunnen op
vangen. De kerkelijke hulpor
ganisaties hebben het extra
moeilijk door de inflatie en
door de verhoogde behoeften
in het land zelf, veroorzaakt
door de bezuiniging op de so
ciale voorzieningen door Was
hington.
De bisschop van Berlijn, dr.
Joachim Meisner, heeft voor
de eerste keer in West-Berlijn
een gehuwde man gewijd tot
permanent diaken. Het is de
vroegere bankemployé Joa
chim Kerstel (51). die al meer
dan dertig jaar is getrouwd en
twee volwassen kinderen
heeft. De bedoeling is, dat hij
werkzaam zal zijn in het zie
kenhuispastoraat.
De oudste zoon van de be
kende Amerikaanse evange
list, Billy Graham, is toegela
ten tot het ambt van prediker.
Het is William Franklin Gra
ham, gewoonlijk Franklin ge
noemd. De toelating tot het
ambt van Franklin Graham
heeft nieuw voedsel gegeven
aan de speculaties, dat hij zijn
bekende vader als evangelist
zal opvolgen.
De landbouwkundige Erica
Zwart, gespecialiseerd in de
tropen, vertrekt 23 januari als
zendingsarbeidster naar
Equatoriaal Guinea, namens
de Nederlandse hervormde
kerk. In dienst van de „Igle-
sia Reformada" zal zij hulp
verlenen bij het verlenen van
de volksgezondheid. Erica
Zwart heeft al eerder twee
jaar gewerkt onder de boven-
landse indianen in het bin
nenland van Suriname. Op 17
januari vertrekt naar Kame
roen het gezin Deurwaarder,
uitgezonden namens de her
vormde kerk door de classis
Amsterdam. De heer J. Deur
waarder zal daar werkzaam
zijn als leraar wis- en natuur
kunde. Mevrouw D. Deur
waarder is verpleegkundige.
Op de dinsdagavonden 16
en 23 februari en 2 maart zal
„De Beiaard", een door Vrou
wen van Bethanië geleid cen
trum voor bezinning en ver
dieping (Stadhouderslaan 37,
3583 JC Utrecht) aandacht be
steden aan- Teresa van Avila,
de mystieke schrijfster en
kloosterhervormster, die vier
honderd jaar geleden overleed
en wier idealen en gedachten
voortleven in onder meer
Karmelkloosters. De eerste
twee avonden zal drs. Anne-
lies Jouai enkele facetten be
lichten van het leven van Te
resa, de derde avond zullen
teksten van de heilige worden
besproken.
Religieuzen van het Fran-
ciscanencentrum in Las Vegas
willen dit jaar in de vastentijd
bidstonden houden in de
woestijn van de stad Nevada,
nabij het oefencentrum voor
kernwapens. Op Goede Vrij
dag en Paaszaterdag willen de
Franciscanen demonstraties
houden en op eerste Paasdag
wil men duizenden witte bal
lonnen aan de hekken van
het oefencentrum vastbinden
om het geloof in de opstan
ding te symboliseren.
plaats", dat de synode van de
Gereformeerde Kerken in
maart zal behandelen. In 1978
had de synode de deputaten
gevraagd te bestuderen hoe
de christelijke gemeente een
schuilplaats kan zijn voor de
genen, wie een plaats in onze
samenleving wordt ontzegd.
Voorts óf en hoe vandaag een
kerkgebouw eenzelfde asiel
functie heeft als de tempel in
het Oude Testament.
Bij deze vragen gaat het niet
allereerst om het beschikbaar
stellen van een kerkgebouw.
Vóór alles wordt van de leden
zelf gevraagd hun huizen
open te stellen en herberg-
zaamheid te betonen, aldus de
deputaten. Zij citeren de ge-
spreksnotitie „Asielrecht van
de kerken" van de Raad van
Kerken, waarin het een mis
verstand wordt genoemd, dat
er in Nederland nog-een vorm
van kerkelijk asielrecht zou
bestaan.
Dat er tijdens een eredienst in
een kerkgebouw niet mag
worden gearresteerd, ligt
meer in de sfeer.van huisvre
debreuk dan van asielrecht,
aldus de notitie. Binnen het
volkerenrecht wordt nu het
asielrecht gezien als het recht
voor de souvereine staat om
op zijn grondgebied, binnen
de landsgrenzen of in den
vreemde (b.v. ambassades)
een toevluchtsoord te bieden.
V
I sl
De Vereniging
landse Bedevaart^
dit jaar drie treinj
en zeventien vliegt
voor zieken en gei
organiseren als beq
naar Lourdes. Defl
bedevaart per tri I
speciaal bedoeld va I
geren van zestie*
drieëntwintig jaar.
Vorig jaar hebben 5£j
grims, onder wie 1676j
onder leiding van di
een bedevaart naar I
gemaakt. Luchtvaartm
zenier P. G. J. M. va'nlB
ven is inmiddels doorjjl
stuur benoemd tot vq
van de vereniging als;
ger van mgr. F. J. Ba|
wie het ere-voorzitters
aangeboden, Mgr. Ban]
tijdens een officiële
afscheid genomen v.
VNB. Onder zijn leid^,
in totaal meer dan 74.(
grims naar Lourdes j
Volgend jaar bestaat di
niging Nederlandse Bei
I ten honderd jaar.
•jai
I l
OEGSTGEEST De be
woners van de Oegstgeest-
se wijk „Buitenlust" die
zich met fiets naar elders
in de gemeente begeven
moeten nabij het Rijn
zichtwegviaduct gebruik
maken van de voetgan
gersoversteekplaats. Maar
dit gebeurt niet zo vaak.
Het wordt als gemakkelij
ker én minder gevaarlijk
ervaren zich tégen het
fietsverkeer in te begeven
naar de Berlicumstraat.
De plannen om een fietserso
versteekplaats te maken vóór
het viaduct schijnen niet veel
zoden aan de dijk te zetten,
omdat men niet verwacht dat
de wijkbewoners nu ineens de
drukke Rijnzichtweg gaan
oversteken.
De commissie verkeer en ver
voer wisselde daar gisteravond
uitvoerig van gedachten over
en uiteindelijk werd besloten
de situatie ter plaatse nog
maals nauwkeurig te gaan be
kijken en de mogelijkheid te
overwegen tussen fiets- en
voetpad (onder het viaduct)
een afscheiding te plaatsen en
het voetpad tevens open te
stellen voor fietsers. Verder
zullen dan de verkeerslichten
worden aangepast en de Berli
cumstraat weer toegankelijk
worden gemaakt.
Drempels in de Terweeweg en
een „druppel" nabij het kruis
punt Terweeweg-De Kempe-
naerstraat moeten het sluip-
verkeer tegengaan. Ook wordt
gedacht aan het aanbrengen
van een vluchtheuvel om de
bocht in het genoemde kruis
punt recht te trekken en alles
meer te „kanaliseren". Ook
hier bleek men gisteravond
nog niet op uitgestudeerd.
Burgemeester Scheenstra, die
optrad als voorzitter van de
commissie, zegde toe dat men
met nieuwe tekeningen zal ko
men.
Het heeft nogal wat voeten in
de aarde gehad maar er komt
nu eindelijk een voetgangerso
versteekplaats voor het Ge
meentecentrum aan de Lijt-
weg. De kosten bedragen rond
18.000 gulden.
Een 6V2 uur lang all star programma
alle orkesten goed zichtbaar
Vrij parkeren
1800 m2 dansvloer
- ,oasadena
#0^
vCo®e5c
ak Ted Easton's
'T Jazzband
m Rita Reys
Pim Jacobs Trio
Jsn Morks
New Orleans
J* Syncopatois
rn Emie Carson i
Kaarten verkrijgbaar bij:
HOLIDAY INN LEIDEN (24 uur per dag)
de V.V.V. kantoren
beapreekkantoren van do Haagache Courant/Het Binnenhof
Spui hoek Spuistraat, Den Haag
Rotterdama Nieuwsblad
C ooisingel 67, Rotterdam
Goudache Courant, Markt 26, Gouda
Leldse Courant, Apothekersdijk 34, Leiden
SSS-ïS.
ve
„Een vloeiend „uwiet";
een luid „tek", een
scherp en hoog „fiet" en
een laag,1 alarmerend
„karr". Zo probeert de
bekende rode Vogelgids
van Peterson de rijke
zang van de nachtegaal
die zich kenmerkt door
grote verschillen in
sterktegraden, te be
schrijven. „Iedere toon
wordt snel Herhaald;
meest karakteristiek is
een diep, opwellend
„tsjoek-tsjoek-tsjoek" en
een langzaam „duu, duu,
duu", oplopend naar een
prachtig cresendo".
In de natuur van onze stre
ken is deze zang in de winter
niet te beluisteren. De vogel
die zijn aanwezigheid in een
lage dichte dekking 's zomers
zowel overdag als 's nachts
hoorbaar maakt, is een
dwaalgast, een trekker die in
de vroege herfst naar Afrika
afreist en gewoonlijk pa$ in
het begin van mei terug
keert. Toch kan ieder die
daar behoefte aan heeft, zelfs
de jaarwisseling met zijn
zang thuis vieren want die
zang is op band en plaat op
genomen. Bovendien zijn er
nog heel wat componisten die
de verleiding niet konden
weerstaan om die zang muzi
kaal te herscheppen en in
hun composities op te nemen.
Op en heel markante en di
rect aansprekende manier is
dat pas weer gebeurd door
Theo Loevendie die tot zo'n
tien, twaalf jaar geleden
De hoes van de hier besproken Donemus-plaat die met de bij
behorende tekst 22,50 kost. Waar niet verkrijgbaar, kan men
zich wenden tot Donemus, Paulus Potterstraat 14, 1071 CZ Am
sterdam, telefoon 020-764436.
vooral aktief .was in de
(geïmproviseerde) jazz maar
sindsdien ook concertmuziek
is gaan maken. Toen Erik
Vos van theater De Appel in
1974 Strawinski's „Geschie
denis van de Soldaat" ten to
nele wilde brengen, vroeg hij
Loevendie voor een gelijke
instrumentale bezetting het
sprookje „De Nachtegaal"
van Hans Christian Ander
sen van muziek te voorzien
opdat een voordracht van de
tekst als voorprogramma bij
de „Soldaat" dienst kon doen.
Stellig heeft Vos eerst ge
dacht aan Strawinski's al
lang bestaande verklankin
gen van hetzelfde sprookje
naar die hadden de vorm ge
kregen van een opera, een
ballet of een symfonisch ge
dicht voor een vrij groot-ot-
kest en zulke stukken kon-
dèn door De Appel niet wor
den gerealiseerd.
Jenny Lind
Het aardige verhaal met de
wijze strekking van de Deen
se sprookjesschrijver is geïn
spireerd op Andersens gene
genheid voor Jenny Lind,
een Zweedse sopraan die in
het midden van de vorige
eeuw aan het begin stond
van een triomfale carrière in
Europa en Amerika. Door al
lerlei complicaties werd de
relatie tussen de Deense au
teur en de zangeres vertroe
beld maar het blijvende re
sultaat was in elk geval het
kostelijke sprookje dat
heel opmerkelijk op bei-,
der kunstenaarsschap van
toepassing is. Zowel Ander
sen als Jenny Lind waren in
wezen natuurtalenten zoals
de nachtegaal zelf. Geen van
beiden voelde zich verwant
met de geciviliseerde, gesti
leerde kunst van de mecha
nische nachtegaal die in het
sprookje over de keizers van
China en Japan ten tonele
worden gevoerd maar het
onderspit moet delven tegen
De Deense sprookjesschrijver Hans Christian Anderser
1875) wiens uit 1844 daterende verhaal „De Nachtegaé
zijn natuurlijke collega. De
echte vogel kan niet in ge
vangenschap leven maar in
vrijheid heeft hij een leven
brengende zeggingskracht
die het apparaat ontbeert.
Loevendie die Andersens
tekst in Nederlandse verta
ling onverlet laat, gebruikt
zijn heldere, scherp geprofi
leerde muziek de klarinet om
de bewegelijke coloraturen
van de vogel te suggeren in
een terecht quasi-improvise-
rende partij. Daartegennover,
en daar goed van te onder
scheiden, stelt hij de muziek
van de kunstvogel met be
hulp van een ietwat nasale
trompet, een donkere fagot,
tintelende triangels en klok
kenspelen, pizzicati van viool
en contrabas. In het septet
dient een trombone voor
klank- en kleurdifferentiatie
en versterking.
Donemus-plaat
De concertversie van Loe-
yendie's Nachtegaal-muziek
die vorig jaar in première
ging, wordt op een buitenge
woon aantrekkelijke manier
gepresenteerd op een zojuist
verschenen Donemus-plaat.
Het instrumentele gedeelte is
bij dirigent David Porcelijn
en diens Ensemble M in goe
de handen. Lieuwe Visser
zegt de tekst op een h<
tuurlijke manier. Toch
ik mij af of de fraai en^
matige getimbreerdej^
mannenstem de woordr*
altijd optimaal tot huiu,
doet komen en of eeir'
wensteem hier, voorH'
voor de jeugdige luisi-vi
niet meer effekt zou soidi
Gesteld zal wel wordLc
de muziek van de con
rende nachtegalen ell r
zich moest afsteken ter1™
klank en de kleur Jee
verteller, maar zou dida
niet in voldoende- mij ir
geval zijn geweest a^s
mezzo als spreekstem in
gezet? Overigens doet r
de kwaliteit van de
vrijwel geen afbreuk. :on
Tot slot dient het nen
stand uit de weg te 1
geruimd dat hier tel£n
muziek voornamelijk lkt£
ren zouden weten te t
Het tegendeel is waar.
den en klanken zijn, re
zondering van de heel i
gen, voor bijna elkeen!
telijk maar ze zijn besl*
kinderlijk. Naar mate h
derscheidingsvermogen
neemt, zal ook het
het gebodene t<
Vandaar dat de plaat
me kring verspreidif
weerklank verdient.
JOHN KASA!
nv
slf~
h
en
ei"|
•n
Amerikaanse kunstenaars in
het stedelijk
AMSTERDAM In aanwezigheid van de Ameri
kaanse ambassadeur, William Dyess, is gistermiddag
in het Stedelijk Museum in Amsterdam een tentoon
stelling van schilderijen en beelden van de Ameri
kaanse kunstenaar Neil Jenney geopend.
Dit is de eerste van in totaal vier exposities van Ame
rikaanse kunstenaars die worden gehouden in het ka
der van het tweehonderdjarig bestaan van de diplo
matieke betrekkingen tussen Nederland en de Vere
nigde Staten, gevolgd door éen verdrag van vriend
schap en handel.
Behalve het werk van Jenney zullen verder dit jaar
nog te zien zijn schilderijen en tekeningen van Julian
Schnabel (van 29 januari tot en met 14 maart), schilde
rijen en tekeningen van Susan Rothenberg (van 15
oktober tot en met 28 november) en werk van Robert
Mangold (van 22 oktober tot en met 5 december).
Uschi Glas getrouwd
MUNCHEN - De West-
duitse actrice Uschi Glas
uit München is twee
maanden voor de begin
maart te verwachten ge
boorte van haar tweede
kind in het geheim ge
trouwd.
Naar maandag in Mün
chen is meegedeeld, is de
37-jarige actrice op 30 de
cember op het gemeente
huis van Grünwald, een
villawijk van München, in
het huwelijk getreden met
de ongeveer een jaar jon
gere filmdistributeur
;rnd Tewag. Uschi Glas
was al jaren met Tewag
bevriend en hij is de
van beide kinderen.
Restauratie fresco Roebljow
MOSKOU Sowjetrussische res
taurateurs zijn gisteren begonnen
met de laatste fase van het herstel
len van de 220 vierkante meter om
vattende fresco „Het laatste oor
deel" van de beroemde ikonenschil-
der Andrei Roebljov. De restauratie
van het uit de vijftiende eeuw date
rende kunstwerk in de kathedraal
van Wladimir duurt al zes jaar.
Door voortdurend wisselende tem-
Eeraturen en vochtigheidsgraden
ebben de fresco's van Roebljov in
de afgelopen eeuwen nogal wat
schade opgelopen. De meeste schade
werd echter veroorzaakt door een
behandeling met bijtende vloeistof
en lijm eind vorige week, waardoor
sommige delen praktisch vernield
werden.
"Thti
No-
Jiri Grusa
verliest nationaliteit
WENEN - De TsjechoslP
schrijver Jiri Grusa is van zijva
naliteit vervallen verklaarden
jarige auteur kreeg in het we
kendhéid met zijn jongste)
„De zestiende vragenlijst". In'
is gisteren bekend gewordeiW»
autoriteiten in Praag zijn ZGI
uitgever van hun beslissing
hoogte hebben gesteld.
Grusa kreeg in december IIP*11
stemming voor een jaar n"
westen te gaan. Terwjjl zijnker
en vijfjarige zoon in Praagin
bezocht de schrijver onder faat
Verenigde Staten, Zwitserlder
West-Duitsland. j k\
'organisatie haagschf courant hft binnfnhof" ted easton productions
