"Wis regime streeft
Saar nieuwe vakbond
Het is vreselijk wat we om ons heen zien"
YATER ROND POOLSE STAD STIJGT VERDER
Staking Britse
spoorwegen
vergroot chaos
EGYPTE STELT
HOOP OP HAIG
Moordcomplot in
Turkije opgerold
OLSE ZENDAMATEURS:
Haig woedend om
vergelijking
Polen-Turkije
-
V}*-?" zf
VS zetten mes
in bijdrage
aan Wereldbank
(Van onze correspondent Dick
Toet)
WASHINGTON De Ame
rikaanse regering wil de bij
drage aan het Internationale
Ontwikkelings Fonds (IDA)
van de Wereldbank met
meer dan een kwart miljard
dollar verlagen. Op dit mo
ment dragen de Verenigde
Staten 1,25 miljard dollar Dij.
Hoewel de cijfers nog niet
geheel vastliggen, is binnen
de regering-Reagan overeen
stemming bereikt over een
jaarlijkse bijdrage van 750
miljoen dollar. Dat is minder
dan de helft van het bedrag
dat Reagan's voorganger
Carter voor dit doel had ge
projecteerd.
President Reagan maakt daar
mee een dreiging waar. die hij
afgelopen herfst tiidens de
jaarvergadering van het Inter
national Monetary Fund (IMF)
al uitte. De Amerikaanse pre
sident riep toen de ontwikke
lingslanden op niet meer zo
zwaar te steunen op leningen
van de rijke landen, maar hun
economische problemen op te
lossen via de vrije markt-poli-
tiek. De Amerikaanse maatre
gel past echter ook in het ka
der van de door Reagan door
gevoerde drastische bezuini
gingen. Bovendien bestaat bin
nen de regering-Reagan de
mening dat de Wereldbank te
veel steun geeft aan commu
nistisch georiënteerde regimes.
'ENLAND
LÉIDSE COURANT/
gaslekken
in
IGTON President
IMPwan de Verenigde Sta-
S I Kt zich zorgen over de
^«jSveelheid nieuws die
Uklvitte Huis naar buiten
gaat proberen deze
,tken te dichten. Het
.•bij vooral om zaken
»kking hebben op de
veiligheid en de
inse buitenlandse po-
zal het aantal men
iegang heeft tot ver-
,;e informnatie wor-
„>rkt. In het geval er
uws uitlekt, zal een
onderzoek worden
KAIRO Egypte heeft de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken, Alexander Haig,
die gisteravond in Kairo aankwam gezegd
dat het zich niet in een vage overeenkomst met
Israël over zelfbestuur voor de Palestijnen in
de bezette gebieden zal storten.
In Kairo hoopt men dat Haig de helpende hand
zal bieden bij het opruimen van de obstakels in
de zich moeizaam voortslepende onderhande
lingen over Palestijns zelfbestuur. De Egypti
sche minister Hassan Ali liet uitkomen dat het
de Egyptenaren gaat om werkelijk zelfbestuur
en dat 1 april de datum waarop het laatste
deel van de Sinaï wordt ontruimd door Egypte
geen streefdatum is voor het einde van het
overleg.
ANKARA De Turkse politie
heeft de afgelopen dagen twintig le
den van een uiterst linkse beweging
aangehouden, die van plan waren
aanslagen te plegen op hoge Turkse
functionarissen en buitenlandse di
plomaten in Ankara.
Dit is in de Turkse hoofdstad verno
men. Op de dodenlijst stonden onder
meer Turkse ministers. Verder zouden
de aangehouden activisten van plan zijn
geweest sabotage te plegen aan een ma
rinebasis aan de Zee van Marmora.
Amnesty geeft somber
beeld van Pakistan
AMSTERDAM De situatie van de
mensenrechten in Pakistan is slecht.
Gevangenneming, marteling en het
terechtstellen van politieke gevange
nen neemt toe, aldus de organisatie
die opkomt voor de mensenrechten
in een rapport over Pakistan.
Jaarlijks zouden in dat land duizen
den mensen worden gearresteerd en
honderden geëxecuteerd. Verder is
er sprake van systematische marte
lingen. Amnesty kan geen duidelijk
beeld krijgen van het aantal politieke
gevangenen in Pakistan, maar ge
schat wordt dat het er vele duizenden
zijn.
„DDR-leger heeft
kernraketten"
BONN Het leger van
de DDR kent eenheden
die met kernraketten zijn
bewapend. Aldus het
Westduitse christen-de
mocratische parlemenslid
Wimmer, gisteren in
Bonn. Volgens hem vor
men die raketten, die een
bereik zouden hebben,
van 600 kilometer, een
bedreiging voor de West-
europese landen. Tot op
heden wordt aangeno
men dat van de landen
van het Oostblok alleen
de Sovjet-Unie kernwa
pens bezit.
lletje C7
SUIL van de voorpagina)
V^THAU Het militaire
in Polen overweegt
j(€ c^alesa als leider van de
i®Ypdeh vakbond Solida-
zetten en te vervan-
QQQgens zijn consequente
ig tot samenwerking
MReraal Jaruzelski. Dit
Ipet serieuze Engelse
jTThe Daily Telegraph,
^■daarbij beriep op goe-
jite bonnen in War-
827'
leeft keer op keer ver-
van de militaire lei-
r!esvI de hand om de Polen
54 televisie tot kalmte té
Hij wilde alleen met
tairen praten als hij
lt zijn medebestuursle-
zijn adviseurs mocht
'en.
It nu volgens het blad
i vervanger die de lei
iet gaan opnemen van
kbondsorganisatie die
de naam Solidariteit
jsaetiviteit zou mogen
en. Door Walesa geïso-
houden hoopt men dat
Polen in vergetelheid
n, aldus het blad.
hannes Paulus II heeft
in t^eider antwoordt daar-
de ad een eerste schrijven
10me|paus van 18 december
6 toestand in zijn ge-
De paus ontving
■■Mind.
ook een brief van Lech Wale
sa. Over de inhoud van beide
brieven heeft het Vaticaan
niets meegedeeld.
Strafmaatregelen
Bondskanselier Schmidt heeft
gisteren het oostelijk blok ge
waarschuwd dat het voortdu
ren van de onderdrukking in
Polen de samenwerking met
het Westen in gevaar brengt.
Hij deed dit een dag nadat de
NAVO in Brussel had besloten
dat sancties tegen Polen en de
Sovjet-Unie nodig zullen zijn,
als er geen verbetering van de
situatie in Polen optreedt.
De beslissing van de Ameri
kaanse president Reagan om
de voedselhulp en kredietver
lening aan Polen stop te zetten
heeft volgens berichten uit
Warscahu bij veel Polen ech
ter kwaad bloed gezet. Er is
wat dat betreft echter zeker
geen eenstemmigheid. Veel in
tellectuelen zijn van mening
dat alleen harde druk van bui
tenaf de maatregelen in ver
band met de noodtoestand
kunnén verzachten. Zoals te
verwachten heeft de regering
de Amerikaanse houding fel
veroordeeld. Ook de De'
NAVO-verklaring van maan
dag werd scherp op de korrel
genomen, zowel in Polen als in
de Sovjet-Unie.
In Warschau is momenteel
een proces gaande tegen het
vroegere hoofd van de Pool
se radio en televisie, M.
Szczepanski en enkele van
zijn naaste medewerkers. Zij
worden beschuldigd van ver
duistering van grote geldbe
dragen en het aannemen van
steekpenningen. Op de foto,
tussen hun bewakers, van
links naar rechts Szczepanski
en zijn medewerkers Patyk,
Lizyk en Hanbowski.
WOENSDAG 13 JANUARI 1982 PAGINA 11
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN In Groot-Brittannië worden de rampzalige gevol
gen van het gure winterweer nog erger gemaakt door een natio
nale actie van 20.000 machinisten, die tot gevolg heeft dat van
daag en morgen in het hele land geen enkele trein rijdt. Alle
reizigers- en goederenvervoer werd gisteravond stilgelegd. Van
vrijdag tot zaterdagavond werkt men weer, waarna opnieuw
twee dagen van stakingen volgen; het begin van twee weken
van achtereenvolgende werk- en staakperiodes.
De treinbestuurders zijn ontevreden omdat British Rail, de Brit
se Nationale Spoorwegen, weigert hen de beloofde loonsverho
ging van drie. procent toe te kennen. Eerst moeten de treinbe
stuurders, precies zoals het overige personeel van de Britse
Spoorwegen, genoegen nemen met een soepel rooster, ter ver
vanging van de traditionele achturige werkdag. Maar de trein
bestuurders weigeren afstand te doen van het oude systeem. Ze
zeggen dat je met „een soepel rooster" nooit weet waar je aan toe
bent. Het duurt vaak meer dan een week eer ze een dagje vrij
hebben. Soepele roosters hebben hoofdzakelijk tot doel de pro-
duktiviteit van het spoorwegpersoneel te verhogen, om daarna,
zonder veel problemen, tot de liquidatie van een aantal arbeids
plaatsen te kunnen komen. Gehoopt wordt, dat dit soort bezuini
gingen de zieke Britse Spoorwegen ooit weer gezond zal helpen
maken.
Twee van de drie Britse spoorwegvakbonden hebben het sy
steem van het soepele rooster geaccepteerd. Alleen Aslef, de
bond van de treinbestuurders, weigert zich er bij neer te leggen.
Onderhandelingen om de dreigende actie van de treinbestuur
ders te vermijden, zijn mislukt. De Britse Spoorwegen zullen nu
veertien dagen in de war zijn. Het kan schadelijke gevolgen
hebben voor het vervoer van goederen en noodzakelijke grond
stoffen, een terrein waarop de Britse Spoorwegen vandaag de
dag steeds meer klanten verliezen.
In Groot-Londen en Zuidoost-Engeland is de actie van de trein
bestuurders een ramp voor de miljoenen forenzen, die dagelijks
met de spoorwegen naar hun werk reizen. Deze mensen, die al
veel geleden hebben onder de ernstige gevolgen van de zware
sneeuwval en harde vorst van de laatste dagen, staan nu hele
maal in de kou.
(Van onze correspondent Mare de Koninck)
BRUSSEL De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken
Alexander Haig is gisteren tijdens een persconferentie in Brussel
in woede uitgebarsten toen journalisten de Amerikaanse steun
aan terreur-regimes in Midden-Amerika ter sprake brachten en
een vergelijking maakten tussen de militaire dictatuur in het
NAVO-land Turkije en die in het Warschau-Pact-landPolen.
Haig viel daarmee impliciet uit tegen een aantal Westeuropese
NAVO-landen.
Zonder overigens dieper op de Turkse situatie in te gaan, riep n
Haig uit: „Hoe komt iemand vandaag op het idee om parallellen
te trekken tussen het regime in Turkije en wat zich afspeelt in
Polen". En bijna schreeuwend voegde hij er aan toe; „Waar blijft
uw vraag over de weigering van de Sowjet-Unie om elke inter
nationale verplichting na te komen, te beginnen bij het verdrag
van Jalta tot thans de onderdrukking van het Poolse volk?"
Waarnemers in Brussel merkten op dat de uitval van de Ameri
kaanse bewindsman de spanning weerspiegelde die een dag te
voren op de NAVO-raad van ministers van Buitenlandse Zaken
over de Poolse kwestie heeft geheerst. Toen hebben de ministers
van Frankrijk, Noorwegen, Denemarken, Griekenland en Ne
derland eveneens opgemerkt (Van der Stoel deed dat zonder
Turkije met name te noemen), dat ook het Westen een hand in
eigen boezem kan steken omdat het steun geeft aan de dictatuur
van generaal Evren in het strategisch belangrijke Turkije.
Generaal Haig hekelde gisteren tijdens zijn persconferentie fel
het falende en agressieve communistisch Sovjet-systeem en
noemde het de hoogste tijd dat in het Westen aan de onderlinge
kritiek een eind komt en dat aan de ondermijning van Westerse
waarden een halt wordt toegeroepen.
De Amerikaanse minister Haig riep met betrekking tot de toe
zegging van het Westers bondgenootschap om economische
sancties tegen de Sovjet-Unie en Polen te overwegen, om vast
beraden actie. „De bevolking van Polen kijkt nu naar het
Wsten. We moeten hen duidelijke en ondubbelzinnige bewijzen
van onze steun geven", aldus de Amerikaanse bewindsman.
„Gisteren hebben wij een duidelijk raamwerk geschapen voor
acties, nu moeten we tot daden komen", aldus Haig. „Wanneer
we geen stappen kunnen nemen overeenkomstig onze uitlatin
gen, wat blijft er dan over van ons zelfrespect en het respect van
anderen voor onze waarden, onze rechten en onze doeleinden
aldus Haig.
Door geen enkel Westeuropees land zijn echter tot nu toe maat
regelen tegen Polen en de Sovjet-Uunie genomen.
RDAM „Het is vreselijk wat we om ons heen zien.
en God bestaat, waarom gebeurt dit dan Deze vraag
en van de Poolse zendamateurs die sinds de staat van
af telegrafisch contact stond met een zendamateur uit de
,id. Zij voorzagen hem de afgelopen vier weken zo goed
de ]t van nieuws over de toestand in Polen, nadat dit land
^ch van de buitenwereld was afgesloten.
lorsetekens doorgegeven verhalen werden onder meer
,QQ]]pn gespeeld van de redactie buitenland van het ANP, die
voorzichtig gebruik van maakte. „We hebben vijftien be-
VdH kunnen maken uit de gegevens die de Amsterdammer
Dagelijkse contacten met Polen ontving", aldus redactie-
h van Groesen. Volgens hem is de Poolse berichtgeving
l Sij1 zendamateurs op belangrijke onderdelen betrouwbaar
in. „Dit kon worden vastgesteld aan de hand van door
iteit verspreide illegale pamfletten en soms ook van offi-
ikendmakingen. Uit de berichten kwam een beeld naar
lat veel grimmiger was dan men officieel wilde doen ge-
Deze grimmigheid is naderhand ook bevestigd door me-
gen van Solidariteit en de katholieke kerk in Polen", al-
Groesen.
Arrestatie
Aan de illegale verbinding kwam op zondagochtend 10 januari
een eind. Daarom achtte de Nederlandse contactman het niet
langer nodig zijn zorgvuldig bewaarde anonimiteit te handha
ven. „Voor mij staat vast dat de veertien Polen met wie ik con
tact heb gehad, sinds zondag allen zijn gearresteerd", aldus tech
nicus Antoon Oort (41) uit Amsterdam, die onder de roepnaam
Pawyza zijn hartstocht voor het zendamateurisme botviert
„De afgelopen weken werkte ik met twee groepen amateurs die
elk de beschikking hadden over kleine draagbare zendertjes van
3,5 watt. Met dat vermogen zond ik ook uit. Onder de zendama
teurs bevonden zich twee priesters, een spoorwegemployé, ver
kopers en technici. De ene groep opereerde in het zuidoioosten
van het land, de andere in het noordwesten. Ze hielden zowel
onderling contact als contact met mij. De berichten waren in het
Engels gesteld, maar werden steeds gecodeerd doorgeseind. Dit
gebeurde in de 40 en 15 meter band, waarbij op dagelijks wisse
lende frequenties en tijden werd geseind. Uiteraard hadden we
dat van te voren afgesproken", aldus Oort.
Afgelopen zondag ging het mis. Toen de Amsterdammer 's mor
gens om negen uur contact kreeg met het station in het zuidoos
ten van Polen werden de berichten voor het eerst ongecodeerd
doorgeseind. Oort: „Daarna liet de telegrafist weten dat de ande
re groep in de buurt van Lodz was gearresteerd en de twee le
den ernstig gewond in een ziekenhuis waren opgenomen. Zij
zouden wegens hun clanestiene zendactiviteiten zijn gepakt.
Terwijl de Pool dit vertelt gaat hij plotseling over in SOS, SOS,
gevolgd door zijn roepnaam HFSP/3, een procedure die we had
den afgesproken in geval er iets mis zou gaan. Er volgde nog een
tweede serie noodseinen, die halverwege stopte. Het morsesig
naal verdween uit de lucht en daarna heb ik niets meer verno
men", aldus Oort.
Zorgen
De Amsterdammer maakt zich toch wel zorgen over het lot van
zijn Poolse collega's. Hij wil daarom proberen er achter te ko
men wat er met hen is gebeurd. „Van vijf man heb ik de namen
en adressen, van de overigen alleen de roepnaam. Met behulp
daarvan kom ik wel achter hun identiteit", zegt Oort. Hoogte
punten in hun berichtgeving noemt hij de mededelingen over
concentratiekampen, de opsluiting van gevangenen in treinwa
gons, sabotage aan wegen en spoorlijnen en de afsluiting van
mijnen in Katowice door militairen.
Hevige sneeuwval heeft in het zuiden van de Verenigde Staten veel proble
men opgeleverd. In de buurt van Atlanta in de staat Georgia kwam het
verkeer volledig vast te zitten.
Een bemanningslid van een Deense vrachtvaarder in de haven van Boston
onderneemt manmoedige pogingen om het schip van een dikke ijslaag te
ontdoen.
RSCHAU De toestand
dipt gebied rond de Poolse
Plock aan de Weichsel
it steeds slechter. Pogin-
lom een ijsdam in de ri
te breken zijn gisteren
ukt, terwijl nieuwe dijk-
damdoorbraken werden
ëld. Als men er de ko
lde dagen niet in slaagt de
jrrières in de Weichsel op
te ruimen, zal het water ook
Warschau gaan bedreigen.
Ook andere rivieren in Polen
dreigen buiten hun oevers te
treden of hebben dat al ge
daan. Militairen, politie en
reddingsploegen zijn voortdu
rend bezig mensen en vee uit
bedreigde gebieden te evacue
ren.
In Frankrijk, dat begin deze
week erg van de winter te lij
den had, was de situatie giste
ren iets beter. Maar in Noord
en West-Frankrijk zaten hon
derduizenden mensen nog
zonder elektriciteit en daar
door veelal zonder verwar
ming. Het zal ongeveer een
week duren voordat de
stroomtoevoer in het hele
land weer normaal is.
De overstromingen nemen in
diverse streken van Frankrijk
nog toe, met name in Bretag-
ne, Normandië, het Loire-
dal, dat van de Saonne en het
Seine-bekken, waar men het
het zwaarst te verduren heeft.
In Parijs en omgeving is voor
vandaag een stijging van de
waterstand van de Seine met
minstens 80 centimeter voor
zien, waardoor tal van plaat
sen in de omgeving van de
hoofdstad geïsoleerd zullen
raken.
De greep van de winter op
het zuiden van de Verenigde
Staten lijkt wat minder vast
te zijn geworden. Desondanks
is de schade aan de fruit- en
groententeelt in Florida
rampzalig. Uit sommige zui-
delijkse staten meldde men na
de sneeuw en vorst van de af
gelopen dagen temperaturen
van tussen de tien en twintig
graden boven nul, zodat de
snel smeltende sneeuw ge
combineerd met regenval
voor wateroverlast zorgt In
de meer noordelijke staten
weet de winter van geen wij
ken. Voor de omgeving van
Chicago, waar het eergisteren,
meer dan dertig graden vroor,
wordt een nieuw pak sneeuw
verwacht. In de Verenigde
Staten is het aantal slachtof
fers van het winterweer in
middels opgelopen tot boven
de honderd.
i:
I gej beeld van een dorpje in de omgeving van het Poolse Plock. Huizen en
Jerijen staan onder veelal bevroren water.
e m
