iegleszwendel trekt spoor
lellende door ons land
*en illusie armer is erger dan die centen. Voor zo'n jongen beroerd'
WORDT
PILOOT!
v'
cF
Tientallen
cursisten
volkomen
berooid
terug uit
Amerika
HANUJ
1 factie ais
HOL Halverwege 1980 verschenen er advertenties in
alle dagbladen, die in de maanden daarop een spoor
ïende door talloze families in ons land trokken. Een be-
Jat onder verschillende fraai klinkende namen opereerde,
[jonge mensen om in de Verenigde Staten opgeleid te
i tot piloot en garandeerde hun daar tevens een baan. Er
en honderden reacties op. Vol illusies trokken tientallen
mensen, veelal schoolverlaters die zo'n opleiding heie
kagen zitten, naar Amerika.
ww p
'v
O,,"™''"
inig) cv^,uk haclt,en vlogen ze daar inder-
L-vorifi Paar uurtjes, maar de meesten
iken. bijiin eenvoudige appartementen aan
byruimte® gehouden en kwamen met be
let, mod^ de Nederlandse consul na enige
aste trap ij| naar ons |anCj terug. Be-
n al hun illusies en volkomen mis-
f 168.0(7 aanlokkelijke advertenties troffen
ging zelfs zover het vliegbrevet binnen
dertig dagen te beloven tegen een totaal
prijs van 8900,- inclusief reis- en verblijf
kosten in de Verenigde Staten. „Het inter
nationaal Nederlands erkende brevet
sportvliegtuigen is dan uw eigendom", zo
stond er zwart op wit in de veelbelovende
advertentie
De advertenties speculeerden stuk voor
huis kij thuiskomst ook nog hun ou-
*n schuufr'nancië,e zorgen aan. omdat die stuk op een flink stuk onbekendheid met
iiet, trapkiopleiding een persoonlijke lening de vliegwereld, want zelfs met een officieel
ifgesloten of een extra hypotheek Amerikaans vliegbrevet van een erkende
hadden genomen. Door inten-
erk van de Afdeling Luchtvaart
ien van de Rijkspolitie Dienst
Amerikaanse vliegschool begin je in Ne
derland helemaal niets! Het brevet wordt
in heel veel landen erkend, maar niet in
art op Schiphol beëindigden in an- West-Europa. J Moerenhout, hoofd van
(aar tijd niet minder dan zes van het Bureau Toezicht Vliegend Personeel
f 248.00te bedrijven hun activiteiten, maar Luchtvaartinspectie van de RLD weet daar
kerend hdplete adressenbestand verdween alles van, want hij gaat over de brevetten,
n achteras en werd vermoedelijk doorver- Hij noemt de praktijken van deze malafide
n schuur^ valt dus te vrezen dat men ondernemingen dan ook „één grote puin-
laat wëer benaderd wordt en dat
etparke?ike advertenties weer op gaan
iernekeulin de landelijke pers. Want de
•kamers,boosdoeners lopen nog steeds
omdat kennelijk geen enkele offi-
hoop". „De moeilijkheid met dit soort za
ken is, dat je niet a priori kunt stellen dat
je met een stelletje zakkenkloppers te ma
ken hebt", meent hij. „Pas als er gedu
peerden zijn kun je iets doen. Als je ziet
grote tok justitie deze complexe en uiterst dat zo'n bedrijf aan het beginnen is sta je
'te bewijzen zwendel aandurft,
ep uit de advertenties toont aan
eerst machteloos, maar je speelt het wel
gelijk door naar de Rijkspolitie en die volgt
raaie beloften argeloze jongeren de ontwikkelingen dan op de voet!" Het is
f 265.00{>iegeld krijgen „Wordt piloot!
den tuin.p energieke jongemannen bestaat
d.: hal, Mogelijkheid om na
>en haardjegen opleiding in
^Meen functie als be-
Lh i te bekomen",
«triakfjWe Dutch Aviation
3 i Centre uit St. Mi
stel. Kosten voor
f 179.00bpleiding slechts
arage, 3 (dollar. „Leer vlie-
stige liggieertien dagen met
nkamer rj^jne Flight Course,
i'--i s,aapiuwe snelle basis-
'ncL zonfeiding voor privé-
aldus een ander
lijk aanbod van
drijf dat alleen on-
n telefoonnummer
m^èrde, maar in zijn
nties behalve vlieg-
f 475.00(<je USA ook vlieg-
ïstaande de erkende vlieg-
B verhuui Hilversum garan-
mterstaili Bovendien zou
dit bedrijf het offi-
;amen afgenomen
door de Rijkslucht-
ist (RLD). Dit alles
f f Ween bedrag van
Het South
^0^stitute of Aviation vroeg eveneens
ïensen tussen 18 en 26 jaar om
ionele piloten in de Verenigde Sta-
worden, maar beloofde alleen dat
uwe cursus spoedig zou starten,
ten ander bedrijf onder de fraaie
Europe Flight Centre daarentegen
kompleet vliegprogramma ten be-
ran het beroepsbrevet in de USA te
irerzorgen. „Waarom zou u in Ne-
oerenf UW beroepsbrevet halen als dit in
fc eenvoudiger, sneller, goedkoper
plezieriger kan?", zo luidde de ad-
miiiijc van dit bedrijf in Oss. Het bleek
SSjjffijffijachte die heel veel jongeren aan-
i Voor het luttele somrhetje van
jdollar garandeerde men niet alleen
luren in de USA, maar ook een ge-
:orgde reis, drie maanden hotèl
iension en theorieles in Nederland.
:ala van mogelijkheden voor gebre-
wdde beroepspiloten", zo werd aspi-
irlingen voorgespiegeld. Sommige
nties gingen vergezeld van vlieg-
»'s. Dutch Aviation Training Centre,
eg het grootste bedrijf van allemaal.
dan ook daaraan te danken dat de meest
recente poging tot een dergelijke groot-
_>a
/2d°(
De Piper Seminole, een van de vliegtuigen voor tweemotorenbe-
voegdheid, waarmee les wordt gegeven bij het I.A.C.
Waarom trekken zoveel
jonge mensen naar de Ver
enigde Staten voor een
beroepsvliegopleiding
Vaak omdat de eisen hier
zo buitensporig hoog zijn
dat maar een heel klein
percentage door de selec
tie komt. Soms ook omdat
ze tijdens hun luchtmach
topleiding merken dat ze
het laatste stukje agressi
viteit voor jachtvlieger mis
sen. Of, zoals in Caroliens
geval om de simpele reden
dat ze als meisje niet in
aanmerking komen. Bo
vendien kan de financiële
kant van de zaak doorslag
gevend zijn. Een beroeps
opleiding kost je in ons
land twee ton (als je hem
voor eigen rekening moet
nemen) en in Amerika rond
de 50.000 gulden.
scheepse zwendel onmiddellijk de kop
werd ingedrukt. Toen kortgeleden de eer
ste advertentie van Transworld Aviation
Company in de kranten opdook, kreeg dit
bedrijf zo'n warme belangstelling van de
kant van de Rijkspolitie Dienst Luchtvaart
en de RLD, dat het zichzelf weer snel op
hief. Helaas was toen het adressenbestand
al doorverkocht. Hoewel deze laatste po
ging beter was opgezet dan alle vorige,
blijkt steeds weer dat de organisatoren
bitter weinig van de vliegwereld afweten
en stuk voor stuk een puur criminele ach
tergrond hebben.
Kapitein R. Schnitker, hoofd van de Afde
ling Luchtvaartonderzoeken. en recher
cheur W. Roeffel, die deze zaken behan
deld hebben, willen graag kwijt hoe alles
in zijn werk is gegaan. „Een aantal bedrijf
jes begon min of meer gelijktijdig te ad
verteren", legt Schnitker uit, „later bleken
daar dan ook vaak dezelfde mensen ach
ter te zitten, die soms samenwerkten,
maar elkaar ook vaak tegenwerkten. De
werkwijze was steeds dezelfde. Ze begon
nen met een proefadvertentie om de
markt te verkennen. Er kwam een stort
vloed van reacties van vooral jonge men
sen die zo'n opleiding graag wilden. Ze
kregen dan een brochure toegezonden,
waarin men liet doorschemeren eigen
vliegtuigen, eigen instructeurs en een ei
gen onderhoudsafdeling te hebben. Daar
was uiteraard geen sprake van. Ze hielden
een prachtig verhaal, maar hun luchtvaart
kennis was vrijwel nihil, want als ze het
hadden over een van de modernste vlieg
tuigen bleek dat bijvoorbeeld een DC-3 te
zijn, een vliegtuig uit 1933. Zo slecht wa
ren ze op de hoogte. Ze zeiden dat hier in
Nederland theorieles gegeven zou worden
en dat men daarna in de Verenigde Staten
zou gaan vliegen. Maar omdat er totaal
niets geregeld was, kwamen die bedrijfjes
al gauw in de problemen. Daarom veran
derden ze voortdurend van naam". Dutch
Aviation Training Centre bijvoorbeeld ope
reerde ook onder de namen World Wide
Trading and Manufacturing Company en
Industrial Sales and Engineering Com
pany. Deze maatschappijen bestonden zo
genaamd in Amerika en hadden hier doch
terondernemingen, maar het bleken volko
men papieren firma's te zijn. Steeds weer
werden dezelfde folders gebruikt voor de
werving, alleen de firmanaam werd aange
past. Soms werd er aan de theorie-avon
den nog wel eens iets gedaan. „Er werd
dan les gegeven door instructeurs tussen
aanhalingstekens", vertelt Schnitker.
„Mensen die geen enkel examen in die
richting hadden afgelegd, maar vaak zelf
nog bezig waren. Toch stonden ze daar al
voor de klas, wat natuurlijk een zotte zaak
Naijver
Tijdens het grootscheepse onderzoek, dat
meer dan een jaar in beslag nam, bleek
ook de enorme onderlinge strijd. Het per
soneel dat aangetrokken werd was meest
al wel te goeder trouw en vertrok weer als
bleek hoe slecht hun baan betaald werd.
Het aantal mensen achter de schermen
bleek maar een handjevol directeuren van
middelbare leeftijd te zijn, dat in diverse
bedrijfjes tegelijk zat. De onderlinge naij
ver blijkt bijvoorbeeld uit de volgende men berooid en beroofd van al hun illusies
anekdote van rechercheur Roeffel: „Eèn achter in Amerika. Ze kwamen tot de ont-
van hen gaf een informatiemiddag in het dekking dat het onmogelijk was' om met
Jaarbeursgebouw in Utrecht. Een ander hun studentenvisum aan de toegezegde
had daar de lucht van gekregen en een werkvergunning te komen en de consul
paar etages lager een verdieping af- moest eraan te pas komen om hen terug
gehuurd, waar een jongedame met choco- te krijgen naar ons land. De zaak kwam
laatjes geïnstalleerd werd. Deze ving de aan het rollen toen ze hier naar de politie
mensen op, die dus nooit boven bij de stapten. Meteen al in het begin bleek dat
concurrent aankwamen". het een gigantische affaire ging worden.
Om zo geloofwaardig mogelijk te zijn Alleen al aan Dutch Aviation Training Cen-
schermden de bedrijven met allerlei te- tre heeft de Afdeling Luchtvaartonderzoe-
lexen en adressen in Amerika, die stuk ken van de Rijkspolitie Dienst Luchtvaart
voor stuk fictief bleken te zijn en als ze wel maandenlang haar handen vol gehad. Dit
bestonden van niets wisten. Zodra de the- bedrijf in St. Michielsgestel heeft verreweg
orielessen begonnen, moesten de aspi- de meeste slachtoffers gemaakt. Er werd
rant-leerlingen geld storten. Er werd ook voor meer dan 140.000,- aan cursusgeld
een vertrekdatum vastgesteld voor de reis geïnd en de directeur had met zijn naaste
naar Amerika, maar deze ging een paar medewerkers dan ook een leven als een
maal niet door onder het mom dat er te
veel deelnemers waren afgevallen. De
mensen die later daadwerkelijk naar de
USA vertrokken kwamen niet in de beloof
de luxe hotels terecht, maar in eenvoudige
appartementjes. Intussen werd het bedrijf
verkocht en bleven de gedupeerden volko-
1*^VEN Ewout was zestien toen hij
f I Vherika ging. Hij had net de techni-
Kr. ifïhool achter de rug, omdat het zijn
praktischer leek als hij een behoor-
leerde en dan via de Mammoetwet
kwam. Ewout echter had één grote
het sportvliegen en toen hij vijftien
5i hij tegen zijn vader: „Pap, ik wil
isvlieger worden!" Nou is techni-
^■■^hool natuurlijk ten enenmale onvol-
euwt e om toegelaten te worden tot de
prtjMnlchtvaartschool of de vliegopleidin-
de marine en de luchtmacht. Maar
"™\wist wel een manier om toch vlieger
IQJuMlen. Hij reageerde op een adverten-
'^f de Amerikaanse vliegschool Aim
IT0N>n in Mount Pleasant, om via deze
ICHUf*'eve we9 'n de luchtvaart te k0"
ILlysder belde het Amerikaanse consu-
liUMp om naar deze school te informe-
TTINrOor geen van mijn andere kinderen
sngapwdie enorme investering hebben dur-
m-' .7^>en", vertelt hij, „maar dat heb ik
tri°mk naderhand gerealiseerd. Mijn zoon
>tw!Bij£t ze'f al allemaal uitgevlooid en op
piaatatfnsulaat zei men: „Och, die meneer
"f6"- h is als een vader voor die jongens
kunt u rustig aan betalen". Maar
itosteMl* weet zo'n consulaat van kwaliteit
nis t>«wiegscholen af. Na anderhalve maand
oo®dkcfEwout al op en zei: „Papa, het gaat
fout. Ze vliegen met verschrikkelijk
tateriaal, echt levensgevaarlijk en ik
it daar helemaal niet meer zitten".
:ei ik: „Jongen, er is betaald en je
je maar kapot. Zie maar dat je zo-
nogelijk vlieguren maakt, want die
i krijg je toch niet meer terug". Maar
was nog zo jong en na een paar
ien heb ik hem maar voor een korte
vakantie terug laten komen. Terwijl hij hier
was las ik in de krant dat de eigenaar de
boel in brand had gestoken, dus toen
hoefde het allemaal niet meer".
Een groot aantal jongens bleef door de
brand volkomen berooid achter. De 21-ja
rige Carolien van de Weygaert, die op dat
moment net klaar was met haar opleiding
bij Aim Aviation herinnert zich nog precies
hoe dat gegaan is: „We kwamen heel erg
in de kou te staan met onze immigratiepa
pieren, want je zit dan onmiddellijk illegaal
in het land. Voor mij was dat minder erg
dan voor de anderen, omdat ik al een
baan had. Maar zij werden voortdurend
bedreigd met: als jullie voor die en die da
tum niks hebben moet je het land verla-J
ten".
Omdat de opleiding van tevoren betaald
was waren ze allemaal hun geld kwijt en
moesten de jongens via karweitjes aan
wat zakgeld zien te komen. Mensen ter
plaatse startten acties, samen met de ou
ders in Nederland en daardoor konden
een paar jongens hun opleiding afmaken
aan andere scholen. Maar door de misera
bele opleiding zijn er uiteindelijk maar
twee in de vliegerij terecht gekomen, van
wie Carolien er één is. Tijdens haar korte
vakantie in ons land vertelt ze, dat ze mo
menteel een baan heeft als vlieg-instructri-
ce en bezig is met een werkvergunning.
Daarmee kan ze solliciteren naar een baan
als co-piloot. Volgens deze 21-jarige door-
zetster zijn er factoren die de Amerikaanse
vliegopleidingen bemoeilijken. „Je wordt
met dertien, veertien man tegelijk in één
huis gestopt en dat wordt natuurlijk een
puinhoop. Op veel scholen zitten ze ook
met zes a zeven in een caravan. Dan word
je veel te veel afgeleid en kom je niet aan
leren toe. Verder zit je verdomd ver van
huis en gaat heimwee vaak een rol spelen.
Er was niemand om je op te vangen".
Campagne
De vader van Ewout, Bert Verduyn, ging in
Amerika kijken, kwam door een toeval met
Carolien in contact en besloot er in Neder
land iets aan te doen. Zelf was hij voor bij
na twintigduizend dollar het schip inge
gaan, maar zoals hij het zelf uitdrukt: „Een
illusie armer is erger dan die centen, want
die heb je toch al ingecalculeerd en die
ben je toch kwijt. Voor zo'n jongen is het
veel beroerder!" Hij ging met de Rijks
luchtvaartdienst praten om een campagne
tegen het vliegen in Amerika te starten.
„Zo'n anti-campagne was mij uit het hart
gegrepen. Maar ja. hier in Nederland kost
het twee ton om een beroepsvliegoplei
ding voor eigen rekening te nemen. Er zijn
al eens plannen geweest om op Curapao
jongens op te leiden, maar dat is nooit wat
geworden. Omdat ik zelf in de sportvliege-
rij heb gezeten, voelde ik wel met die jon
gens mee dat op deze manier een alterna
tieve weg geblokkeerd zou worden en dus
is die anti-campagne nooit doorgegaan.
Maar samen met Moerenhout van de RLD
hebben we met de natte vinger wat regels
opgesteld, met in mijn achterhoofd de er
varingen van mijn zoon. Een vliegschool
moet bijvoorbeeld sowieso met nieuw ma
teriaal vliegen en niet met oude rotzooi,
zoals in Amerika zo vaak gebeurt".
Bert Verduyn ging energiek aan de slag-erv
daardoor kwam er uit de hele affaire toch
nog iets positiefs voort. Samen met ande
re gedupeerde ouders richtte hij een stich
ting op, „De Stichting tot Behartiging van
Belangen van Ouders en Leerlingen
I.A.C.". Het IAC (International Aviation
Center) werd een opleidingsinstituut voor
jonge mensen vanaf 17 jaar, dat hun de
mogelijkheid biedt om gedeeltelijk in ons
land en gedeeltelijk in de Verenigde Sta
ten opgeleid te worden voor het in veel
landen van de wereld (buiten Europa) er
kende Amerikaanse beroepsbrevet, aan
gevuld met de bevoegdheden instrument-
vliegen, meermotorig vliegen, vlieginstruc-
teur algemeen en instructeur instrument-
vliegen.
Enthousiast
Het IAC toog aan het werk. In Amerika
werden twee goede vliegscholen gevonden
waar de leerlingen naartoe gaan voor het
praktische gedeelte. In Leusden krijgen ze
een soort vooropleiding zodat ze niet on
beslagen ten ijs komen. De eerste cursus
sen werden gegeven door mensen die in
Amerika hun opleiding hadden gehad,
maar daarna werd in gezamenlijk overleg
besloten het theoriegedeelte in ons land
zwaarder te maken. Een van de ouders
kwam met een goed idee: „Luister eens,
laten we een goede leerling van de Rijks
luchtvaartschool proberen, die een paar
jaar moet wachten om naar de KLM te
gaan. Die heeft zoveel theorie gehad en
daar zit het nog zo fris in. Bovendien is het
niet te duur", ledereen was enthousiast
over de resultaten van dit experiment en
morhpnteel wordt overwogen om zo ie-
r mahd ook als mentor in Amerika te instal
leren om zodoende het instructiepeil nog
méér op te schroeven.
De RLD bij monde van J. Moerenhout
noemt het IAC „het enige redelijke alter
natief" naast de officiële vliegopleidingen
die ons land kent, hoewel beneden Neder
landse maatstaven. Nou zijn die maatsta
ven ook buitensporig hoog. „Te hoog",
vindt Verduyn, „maar niet op het hele
vlak. Je krijgt een ontstellende hoeveel
heid theorie. Aan de andere kant schort
het daar in Amerika juist volkomen aan,
vandaar dat we er hier zoveel aandacht
aan besteden". Het is een van de redenen
waarom het gros van de IAC-leerlingen in
Amerika zonder problemen een baan
krijgt. Van de 44 jongelui die het instituut
tot nu toe heeft opgeleid zijn er 42 in Ame
rika werkzaam. „Wie wil die heeft werk!",
verzekert Bert Verduyn enthousiast, „ze
worden instructeur om sportvliegers op te
leiden, want ze moeten ervaring opdoen.
Maar omdat ze ook de bevoegdheid in-
strumentvlieg-instructie hebben, kunnen
ze een dubbelfunctie vervullen. Dat is erg
aantrekkelijk voor Amerikaanse vliegscho
len".
„Als een vent vlieger wil worden, moet hij
een redelijk stel hersens hebben en de
vaste wil om te leren vliegen, want anders
moet zo'n knaap er niet aan beginnen",
meent Verduyn zeer nadrukkelijk, „dan is
elke cent die ouders uitgeven weggegooid
geld. Het speelt geen rol of een vent athe
neum of havo heeft. Iemand met mavo en
een enorme dosis wil en doorzettingsver
mogen heb ik liever dan een vent met
atheneum die denkt: och vliegen lijkt me
ook wel leuk. Daar moet je niet aan begin
nen, want er komt gegarandeerd een hoop
gelazer van. Ze zitten in een verschrikkelijk
groot land en er zitten een hoop haken en
ogen aan".
vorst. De schulden in de vorm van onbe
taalde rekeningen van auto's, feesten, ad
vertenties en hotels liepen in de tiendui
zenden guldens. Alle betrokkenen bleken
al een stelletje faillissementen en een uit
gebreid crimineel verleden achter de rug
te hebben. Als een bedrijf failliet ging,
dichtten ze zichzelf een vorstelijk salaris
toe, stapten naar de sociale dienst en kre
gen een ruime uitkering. Aan het onder
zoek, dat overigens nog steeds gaande is,
kwam dan ook niet alleen de Afdeling
Luchtvaartonderzoeken van de Rijkspolitie
te pas, maar ook de plaatselijke politie en
recherche, de sociale recherche, de Crimi
nele Recherche Informatiedienst en de af
deling Fraude van de belasting. Inmiddels
hebben gedupeerden een advocaat in de
arm genomen en een aanklacht wegens
oplichting ingediend tegen dit bedrijf. An
dere bedrijfjes bleken nog moeilijker aan
te pakken. Sunshine Flight Course heeft
zegge en schrijve één leerling gehad.
Flight Centre Holland heeft alleen gead
verteerd en Europe Flight Centre heeft
precies één dag bestaan.
De RLD raadt trouwens aan om het sport
vliegen gewoon in ons eigen land te leren,
omdat je er hier meteen de Nederlandse
wetgeving bij gedoceerd krijgt en leert
vliegen onder typisch vaderlandse weers
omstandigheden. Voor zo'n 9000,- heb
je ook in ons land een beperkt A-brevet.
Alleen beroepsvliegen is in de Verenigde
Staten stukken goedkoper. Minder draag
krachtige. serieuze belangstellenden doen
er goed aan om het theoriegedeelte in ons
eigen land te doen, dan vliegervaring op te
doen in Amerika en vervolgens de prakti
sche examens weer hier af te leggen. De
RLD is bereid daar alle inlichtingen over te
geven. Dat voorkomt hoogst onverkwikke-
lijke mislukkingen en teleurstellingen, want
er is veel verkeerde en misleidende voor
lichting. Bovendien is er veel kaf onder het
koren van de in ons land wervende Ameri
kaanse vliegscholen.
CORRY VIS
Telefoonnummers:
Rijksluchtvaartdienst Schiphol 020-
5169111
Rijkspolitic Dienst Luchtvaart 020-174555
