SJARTEC
ia i januari hebt u méér keus bij Sja
IJy Ameling in kerstkantate
Alessandro Scarlatti
BOEKEN
wensen u Prettige Kerstdagen en een Gelukkig Nieuwjaar.
Disney-studio's met
'Frank en Frey' terug naar
de lieve Bambi-periode
Dagboek van Hans
Warren uit de
oorlogsjaren
Rivier des Doods
een onwaardige
jubile um -Ma cLean
LtlUSE COURANT
WOENSDAG 23 DECEMBER 1981 PAGINA 9
service bij ons afhaalcentrum
ifn wachttijden: maar snel inpakken en wegwezen bij
i |alcentrum. Dat staat in directe verbinding met het
irtrnagazijn, waar onze verkoopmedewerkers alles
jtelijk binnen bereik hebben.
r$n parkeer- en transportproblemen meer. We hebben
iKschikking over een riant parkeerterrein en kunnen u
fnogelijkheid bieden met de auto voor te rijden bij het
itrum. Dus of u nu alleen een nippeltje nodig hebt of
de best gesorteerde groothandel in de
er snel en gemakkelijk aan geholpen.
antrum. Di
bij d
ld bent u
Vanaf 4 januari bent u weer van harte welkom!
Tussen Kerst en Nieuwjaar is het een beetje behelpen.
Maar daarna zijn we beter bereikbaar, beter gesorteerd en
beter tot uw dienst dan ooit. Dus tot ziens in het nieuwe jaar,
bij Sjartec bij de Groenoordhallen!
Flevoweg 2, Postbus 404,2300 AK Leiden
tel. 071-212251 - telex 31574 sjar.
Leveringen via de erkende installateurs.
•jeste concertgangers kennen de belangrijkste
't van de familie Bach. Voor de uitbreiding
"tun muzikale genietingen zou bet goed zijn
j ook de voornaamste leden van de familie
i tti leerden kennen. Het waren tijdgenoten
°fet hun ene been in de 17e, met hun andere in
ie eeuw stonden. Vader Alessandro Scarlatti
net als vader Johann Sebastian Bach be-
jiwd aIs hekkesluiter van de ten einde lopen-
rok. Jongeren in hun dagen vonden beide he-
,ogaI ouderwets maar bijna altijd bleef in hun
tel een diep respect doorklinken.
huidige concertpraktijk
sandro Scarlatti veel
bekend dan zijn zoon
7. Laatstgenoemde,
klavecimbelvirtuoos
groot deel van zijn le-
kiorbracht aan de hoven
illrtugal en Spanje, komt
geld aan bod met zijn
Deze sprankelen-
worden gewoonlijk
inteerd als sonates op
gitaar of harp, maar
tegenwoordige bete-
jijn het geen sonates, en
ld op de genoemde in-
nten zijn het uiteraard
ipties. Gelukkig echter
;ze muziek nog, al doen
[perkte keuzen geen
in de schier onuitput-
mogelijkheden. Dat
jtoen klavecinist Fer-
j Valenti in de jaren
en zestig ruim 300 van
„Essercizi" op onge-
elpees vastlegde,
opruimingen hebben
niet afgelopen om
it van die schaars geïm-
><rde Amerikaanse platen
Jachtigen!
lerd
opera s
evan de ontzagwekken-
'eelheid muziek die
idro in 1725 naliet, zo
bekend bleef, ligt
de willekeur van
dan aan de kwaliteit.
Ier van Domenico die
lelijk in Napels en
iktief was, moet meer
inderd opera's hebben
maar hun recon-
enscenering en op
zou nu erg kostbaar
en, qna exploitatie, erg ris
kant zijn. Verder maakte hij
voor zijn voorname broodhe
ren 600 tot 800 barokke ka-
merkantates. Ook al leverde
hij bovendien nog veel bijdra
gen tot andere muzikale gen
res, deze opera's en kamer-
kantatés werden in zijn tijd
niet of nauwelijks gedrukt en
uitgegeven. Manuscripten en
veel afschriften sluimeren op
ver uiteen liggende plaatsen
in de archieven. De grammo
foonplaat doet nu en dan een
schuchtere poging tot herle
ving maar het is moeilijk on
bekend bemind te maken. De
vier verrukkelijke kamerkan-
tates die vorig jaar op het ook
in ons land geïmporteerde la
bel Italia beschikbaar kwa
men, zullen hier weldra ook
wel uit de handel zijn ver
dwenen.
Magnifiek
In deze situatie is het verheu
gend dat een internationale
ster als onze Elly Ameling
een magnifieke opname heeft
gemaakt van Alessandro
Scarlatti's Cantate pastorale
per la Nativita „O di Betlem-
me altera". Hoewel helaas
elke verdere toelichting ont
breekt, zijn gelukkig wèl de
originele teksten en de verta
lingen daarvan in Duits, En
gels en Frans bijgevoegd. De
eenvoudige tekst van de
kerstkantate is van de Ro
meinse prelaat kardinaal Ot-
toboni, bij wie Corelli werkte
en die voor Scarlatti jarenlang
een bewonderende opdracht-
Elly Ameling, aan wie de Universiteit van Brits Columbia In het
Canadese Vancouver In mei j.l. een ere-doctoraat verleende,
maakte voor CBS een unieke kerstplaat. Met een barokensem-
ble zingt zij daarop een kerskantate van Alessandro Scarlatti.
Verder met pianobegeleiding van Dalton Baldwin de serie van
zes kerstliederen van Peter Cornelius en nog afzonderlijke
kerstliederen van Hugo Wolf, Max Reger, Richard Strauss en
Alphons Diepenbrock. Tot slot een paar Spaanse Kersliederen
in bewerkingen van Joaquin Nin. No. CBS 331 - 76977.
gever was. Zoals begrijpelijk
is, wordt het hymnische ka
rakter van de muzikale zet
ting beperkt door de sterke
behoefte aan intimiteit en te
derheid. Elly Ameling weet
die gemengde expressie vol
maakt te treffen. Zij wordt
begeleid door een strijkkwin
tet op barokinstrumenten en
een klavecimbel.
Als stilistische tegenhanger
van Scarlatti fungeert op deze
plaat Peter Cornelius, de
Duitse romanticus die be
vriend was met Liszt en Wag
ner. Zijn cyclus van zes
„Weihnachtslieder" uit 1854
was vroeger populair maar is
wat in het vergeetboek ge
raakt. Enkele liederen mogen
conventioneel zijn, andere
kregen, met name na de revi
sie in 1970, heel indringende
en persoonlijke accenten.
Doordat Cornelius de teksten^
zelf maakte, is er bijna altijd*
een volstrekte eenheid van
woord en klank, van tekst,
zangstem en piano.
Het ligt voor de hand dat de
thematiek van kerstmuziek
vaak wordt beïnvloed door
tradities en dat letterlijke of
licht gewijzigde citaten uit
oude kerstzangen en litur
gieën veelvuldig voorkomen.
Het maakt de genoemde wer
ken van Scarlatti en Corneli
us herkenbaar en het zorgt er
ook voor dat het innige „Ma
ria Wiegenlied" van de an
ders zo geleerde Max Reger
vertrouwd aandoet, zelfs bij
wie het voor het eerst horen.
De voorbeeldige repertoire
keus zorgt er trouwens voor
dat deze Kerstplaat nergens
een monotone indruk maakt.
Kerstmis stemt niet alleen blij
maar maakt velen ook wee
moedig vanwege dierbare
herinneringen aan wat onher
roepelijk voorbij is. Dat wordt
muzikaal zelden tot uitdruk
king gebracht, maar het ge
beurt hier op een aangrijpen
de wijze in het weinig beken
de lied van Richard Strauss:
„Weihnachtsgefühle".
Er zijn trouwens nog een paar
andere gelegenheidswerkjes
die ik niet graag zou hebben
gemist. Het zijn sterk uiteen
lopende stukken: Hugo Wolfs
Driekoningenlied met de kos
telijke typering van de trippe
lende Moor en het onbehol-
Een optreden van de van ver
omende aanbidders, de Ber
ceuse van Diepenbrock waar
in God tot zijn pas geboren
Zoon spreekt en waarin de
aan de piano toegevoegde cel
lopartij de zangstem een extra
dimensie verleent en tenslotte
apart gekleurde kerstliedjes
uit Baskenland en Kastilië.
Aldus een Kersplaat die voor
velen nieuws zal brengen en
toch bij de traditie aansluit.
JOHN KASANDER
Vijftien jaar na de dood
van „vader" Walt draaien
de naar hem genoemde
Disney-studio's nog op
volle toeren door. Een
maal in de drie jaar komt
er naast de stroom
speelfilms voor de hele fa
milie weer een nieuwe
getekende hoofdfilm in de
bioscopen. Ditmaal is het
„The fox and the hound",
die voor Nederland de ti
tel „Frank en Frey"
meekreeg, al heet de
jachthond oorspronkelijk
Copper en draagt het vos-
sejong de naam Tod.
Wolfgang Reitherman, die na
het overlijden van Walt Dis
ney de regie van „Jungle
book" overnam en vervolgens
ook „The aristocats", „Robin
Hood" en „De reddertjes" rea
liseerde, treedt ditmaal op als
co-producent en laat de regie
over aan het driemanschap
Art Stevens, Ted Berman en
Richard Rich.
Na Reitherman's meer karika
turale aanpak met kluchtige
bijfiguren, is „Frank en Frey"
meer een stapje terug naar de
lieve Bambi-stijl. De specht
Klopper en de mus Dinky zor
gen nog wel voor een grap, die
door de hele film heenloopt,
met hun wanhopige jacht op
een rups en de oude jachthond
Chief is een komische moppe
raar, maar de andere dieren
zouden zo uit het Bambi-bos
kunnen zijn weggelopen.
Daniel P. Mannix's verhaal
gaat over een vossejong dat
liefdevol door een oude dame
in huis wordt opgenomen en
dat vriendschap sluit met het
jonge jachthondje van de op
vossen jagende buurman.
Maar na de winter is de kleine
Frank opgegroeid tot een goed
getrainde jachthond en dat be
tekent het einde van de
vriendschap, zeker, als de op
gejaagde Frey de oude Chief
een lelijke smak laat maken.
De oude dame besluit dan
maar Frey naar het bos te
brengen, waar hij net als
Bambi een snoezige vrou
welijke soortgenoot ontmoet.
De jager en Frank laten Frey
evenwel niet met rust en staan
hem naar het leven. Als Frey
Het vosje Frey heeft in het
jachthondje Frank een
vriendje gevonden. Naar
hij denkt voor het leven.
het echter voor dit tweetal op
neemt, wanneer zij door een
beer worden aangevallen, zien
Frank en zijn baas van een
verdere jacht op Frey af.
Als steeds ziet deze getekende
Disney er weer uiterst ver
zorgd uit met schitterende
achtergronden, maar de ani
matie is liever, minder puntig
dan in de door Reitherman ge
regisseerde films. Zo is de vos
Frey een molliger uitgave van
de schelm Robin Hood, ook
een vos, en herinnert Mama
Uil aan tal van vroegere Dis-
ney-bosuilen.
In ons land wordt de film na
gesynchroniseerd uitgebracht
Leuk voor de kleintjes er
zit nogal wat dialoog in de film
maar ondanks de soms aar
dige vertaling van Harrie Gee-
len en Arnold Gelderman, zou
je toch wel eens willen horen
wat bijvoorbeeld Mickey
Rooney, die de vos in de orgi-
nele versie speelt, van die
tekst gemaakt heeft.
MILO
tijd geleden werd
"iter Hans Warren
r oud. Ter gele-
daarvan is een in-
[Jit document ver-
ji: het dagboek dat
B bijhield in de ja-
,12-1944. Hij woonde
iBij zijn ouders op
■^ren. Hans Warren
yens de oorlog even
de twintig. Het
jk bevat het verslag
t ogenschijnlijk rus-
tfven dat Warren
zijn beschouwin-
jarover. Literatuur
daarin niet de
'1, ook in de vorm-
heeft dit dagboek
?}heim Dagboek" is het
van moeilijke jaren in
rtn van een nogal geïso-
^ngeman. Het dorp
is een klein, afgele-
itsje ergens aan de dijk
brengt Warren deze-
en door. Tot over-
ramp kiezen zijn ou-
>r de bezetter, een hou-
larmee hun zoon het
niet eens kan zijn.
icten met leeftijdgeno
ot die contacten bete-
laarover schrijft War-
BOEIEND TIJDSBEELD
ren het boeiendst. Hij is nog
helemaal niet in staat om zich
zelf te doorgronden. Zijn sexu-
ele geaardheid durft hij niet te
bekennen een enkele maal
blijkt hij zelfs een aantal noti
ties uit zijn dagboek te hebben-
verscheurd, uit angst dat ie
mand ze eens zou kunnen le
zen. En dat terwijl hij zijn dag
boek echt geheim houdt, hij
sluit het weg, achter slot en
grendel. Maar desondanks
verwijdert hij passages, of
schrijft hij niet alles op
want je hebt meer dan eens
dat vermoeden. De opvattin
gen over wat wel en niet hoor
de in die jaren in Zeeland heb
ben hier natuurlijk ook een
definitief effect op gehad.
Er zijn relaties met vrouwen,
met wie de dagboekschrijver
tot intimiteit komt, maar om
allerlei redenen raakt hij
steeds terug in zijn isolement.
En in dat isolement zoekt hij
de natuur en de ontroering
daarover.
Zijn verslag van de belevenis
sen tijdens zijn dagen is heel
nauwkeurig, heel uitvoerig. Er
is kennelijk een enorme be
hoefte bij deze jongeman om te
schrijven, want hij noteert
veel over wat hem overkomt.
Met allerlei detailleringen, ty
peringen. Daardoor is dit Ge
heim Dagboek meer dan een
verslag van persoonlijke erva
ringen. Het is een boeiende
documentaire van het leven in
de Zeeuwse dorpswereld, tij
dens moeilijke jaren. Aan het
slot daarvan staat de bevrij
ding in 1944 en dat valt zo'n
beetje samen met een persoon
lijke bevrijding van Hans
Warren. In dezelfde fase komt
hij ertoe zijn geliefde, Sybille,
te vertellen over zijn homo-
sexuele geaardheid. Het heeft
hem veel strijd gekost om dat
voor zichzelf toe te geven - en
het is even moeilijk om dat
dan ook nog aan anderen te
vertellen.
Hans Warren heeft nooit de
bedoeling gehad dit dagboek te
publiceren. In alles heeft het
dan ook de sfeer van een bij
zonder persoonlijke registratie.
Nu er zoveel meer openheid
en tolerantie is gegroeid, heeft
Warren het aangedurfd toch
dit document aan de openbaar
heid prijs te geven. De uitge
ver kondigt aan dat er nog
meer delen zullen volgen.
Wanneer Hans Warren even
persoonlijk en eerlijk blijft in
de delen die na dit eerste zul
len volgen, kunnen we een
boeiende reeks verwachten.
JAN VERSTAPPEN
Hans Warren: „Geheim Dag
boek 19421944". Uitgave Bert
Bakker. Prijs/29,50.
Alistair MacLean, een van
's wereld best verkochte
schrijvers, heeft er nooit veel
twijfel over laten bestaan dat
hij geen enkele literaire pre
tentie heeft en vooral voor zijn
eigen portemonnee schrijft.
Daar is hij altijd aardig in ge
slaagd. Toppers als „H.M.S.
Ulysses", „De kanonnen van
Navarone" en nog een aantal
andere werken hebben hem in
het verleden geen windeieren
gelegd. Ook MacLeans nieuw
ste boeken zullen best goed
verkopen, maar de kritische
lezer zal ongetwijfeld constate
ren dat de verhalen van de
Brit sterk aan kwaliteit heb
ben ingeboet. „Rivier des
doods", MacLeans vijentwin-
tigste geesteskind, is van deze
stelling wel een heel duidelijk
bewijs.
„Rivier des Doods" speelt zich
af in het oerwoud in de Brazi
liaanse staat Mato Grosso.
Door de jungle trekt een groep
mensen, op het eerste gezicht
gewetenloze misdadigers, op
zoek naar verborgen Inca-
schatten. Later blijken, vol
gens het uitgekauwde Ma-
cLean-recept, een aantal van
hen geheim agent te zijn op
zoek naar een in dit geval
ex-nazi misdadiger.
Alistair MacLean heeft nooit
als een origineel schrijver be
kend gestaan. Zijn verhalen
verlopen volgens vaste patro
nen, de karakters van de ste
reotiepe hoofdpersonen wor
den niet of weinig uitgediept,
vrouwen spelen nauwelijks
een rol en elke verwijzing
.1.
Alistair MacLean
naar wat maar op sex lijkt
wordt angstvallig vermeden.
Maar ondanks deze eigen
schappen zijn de vroegere boe
ken van MacLean gewoon erg
spannend. Ze boeien de lezer
van begin tot eind en dat is
precies waar het „Rivier des
Doods" aan ontbreekt. Zelfs de
„moorddadige gevechten,
woeste achtervolgingen en
huiveringwekkende onthullin
gen" waarvan de stofomslag
uitgebreid melding maakt zijn
nergens in het boek terug te
vinden. „Rivier des Doods" is
de uitgave als jubileum-Ma-
cLean eigenlijk onwaardig.
Alistair MacLean: Rivier
des Doods. Uitgeverij: Else
vier. Prijs: 19,90.
Gekeuvel in
Tante Mien
Niemand weet van wie Tante
Mien een tante is, maar in dit
familieverband is zij geaccep
teerd door Bobbie, Huib en
zijn ouders. In het laatste kin
derboek van Leonie Kooiker
komt en gaat Tante Mien wan
neer zij wil en tijdens haar
aanwezigheid gebeuren er de
meest onwaarschijnlijke din
gen. En daar raakt iedereen
langzamerhand van overtuigd:
Tante Mien kan toveren. Ze is
een eng mens. De lotgevallen
met Tante Mien zijn onderge
bracht in korte verhaaltjes
waarin de toverkracht van
tante centraal staat. Maar erg
spannend zijn deze verhaaltjes
niet, wat Tante Mien ook to
vert. Het gevoel voor humor
dat de schrijfster in voorgaan
de boeken moeiteloos ver
werkte, ontbreekt: hiervoor is
gekeuvel in de plaats geko
men. Sommige verhaaltjes zijn
zelfs uitgesproken vervelend.
Leonie Kooiker Tante
Mien. Uitg. Leopold, prijs
17.90.
