Lachengieren, brullen om André
KUNST
kunst en kunstenaars
In Nashville klopt al vele jaren
het hart van Amerikaanse
co un try en wes tern m uziek
Roofmoord
op Russische actrice
„Minister v.d. Louw wikt,
maar v.d. Stee beschikt"
Sovjet Unie dot:
niet meer aan
uitverkoop
nationaal
kunstbezit
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 16 DECEMBER 1981
(Van onze correspondent
Dick Toet)
NASHVILLE Nashvil
le laat er geen misver
stand over bestaan. „Mu
sic -City U.S.A.", knalt de
bezoeker tegemoet bij in
valswegen, op het vlieg
veld en op vele straathoe
ken. Nashville (Tennes
see) is al vele jaren het
hart van de Amerikaanse
country en western mu
ziek en sinds de country
music een formidabele
opleving heeft ondergaan
klopt het hart uiterst ge
zond.
De muziek heeft Nashville
geen windeieren gelegd. De
circa 500.000 inwoners tellen
de stad in de uitlopers van de
Smoky Mountains is een van
de snelst groeiende steden in
de Verenigde Staten. Een
nieuwe autofabriek (Datsun)
en een grote aluminiumfa-
briek zijn de laatste aanwin
sten in een industrieel inves
teringsprogramma van zo'n
2,5 miljard- gulden, dat de ko
mende jaren zeker 5.000 nieu
we banen moet opleveren.
Maar het kenmerk van Nash
ville blijft de country en
western muziek, hoewel men
er ook niet vies is van rock of
zelfs een klassiek toontje.
Daarmee samenhangend mag
de stad bogen op een gestage
stroom toeristen. Volgens het
toonaangevende muziekblad
Billboard heeft de country en
western met een jaarlijkse
verkoop ter waarde van zo'n
2,5-miljard gulden de rock
achterhaald. Elke zichzelf res
pecterende stad in de Vere
nigde Staten heeft een eigen
country radiostation en dank
zij de hernieuwde Ameri
kaanse belangstelling voor
„gezin, vlag en bijbel" is de
groei van de „Nashville
De Grand Old Opry heeft een nieuwe concertzaal, maar jaren
lang was dit gebouw in Nashville het Mekka van country en
western en hier dromden de mensen lang samen om kaartjes te
bemachtigen.
Als je het breed hebt in de
muziek, kun je het nauwelijks
beter breed laten hangen dan
via een zwembad in de. vorm
van een gitaar. Maar Nashvil
le heeft ook iets van New
York met een 's avonds hel
verlichte Printers Alley, een
amusemontsstrip waar de mu-
ziekclubs zich op Broadway-
-achtige wijze aaneenrijgen.
Toeristen mengen zich met
aspirant-artiesten, die bij de
honderden grote, kleine, luxe
en armetierige studio's aan
kloppen in, de hoop op succes.
De Amerikaanse country mu
ziek is voornamelijk binnen
gebracht door Britse emigran
ten. Allerlei invloeden heb
ben de „sound" minder Brits
gemaakt, maar het gaat nog
steeds om de uitdrukking van
fundamentele gevoelens als
liefde, gezin en eenzaamheid.
De traditioneel ontspannen
atmosfeer in de studio's voeg
de er een extra dimensie aan
toe.
De grote nationale doorbraak
kwam door de „Grand Ole
Opry", waarmee in Nashville
wordt bedoeld „grote oude o-
pera", een radio-programma
sound" er nog lang niet uit.
Nashville heeft nog steeds het
wolkenkrabberloze karakter
van een provinciale Ameri
kaanse stad. Maar het heeft
ook iets van Hollywood met
de gigantische landhuizen van
de schatrijke Hillbilly-bonzen.
dat sinds 1925 elke zaterdag in
de lucht is geweest. „Opry"
bracht de muziek van het
platteland naar de stad, be
roemde namen als Hank Wil
liams, Hank Snow, Johnny
Cash en Jimmy Rodgers de-
den de rest. Country music
rukte op van pure folklore
naar de hitparade. Sommigen
menen, dat Elvis "Presley de
eerste grote internationale
doorbraak van de „platte-
landsmuziek" veroorzaakte,
maar de meeste experts in
Nashville zijn het er over
eens, dat Bob Dylan (Nashvil
le Skyline) de eerste was die
country music naar de massa
bracht._Linda Ronstadt, The
Eagles, Kris Kristofferson,
Dolly Parton en vele anderen
volgden. De „grote oude ope
ra" is intussen al lang niet al
leen meer een radioprogram
ma, het is een bedrijf gewor
den, geconcentreerd rond een
schitterende nieuwe concert
zaal, die in het seizoen (april
tot november) meestal twee
maanden voor ieder concert is
uitverkocht. De concertzaal is
een soort Mekka van de
country music geworden.
Uiteraard heeft Nashville een
Country Music Museum, waar
niet alleen relikwieën v
vermaarde country artiesten
te zien zijn, maar ook de gou
den Cadillac van Elvis Pres
ley. Dat laatste is al jarenlang
een doorn in het oog van het
naburige (nou ja, ruim 300 ki
lometer) Memphis, geboorte
plaats van de blues en be
graafplaats van Elvis Presley.
In 1977 werd Memphis door
de Amerikaanse Senaat en tot
groot ongenoegen van New
Orleans officieel uitgeroepen
tot „Home of the blues". Maar
afgezien van het feit, dat me
nige blues-liefhebber de voor
keur blijft geven aan New Or
leans, gaat Memphis, de groot
ste stad in Tennessee, nog al
tijd gebukt onder de muzikalf
overheersing van Nashville.
MOSKOU Zoja Fiodo-
rowa, de Russische actrice
die in de tweede wereld
oorlog een romance had
met een Amerikaanse ma
rine-officier, die de woede
van Stalin opwekte, is tij
dens een poging tot bero
ving in haar flatwoning in
Moskou doodgeschoten.
Zo is van bevoegde zijde
in de Sovjetrussische
hoofdstad vernomen. Eer
der was haar overlijden
gemeld.
De moord op de 68-jarige
vrouw die aan de romance
een kind overhield werd
vrijdag gepleegd en in het
weekeinde ontdekt. De wo
ning van Zoja Fiodorowa
stond vol met fotoportretten
van haar dochter Victoria, na
wier geboorte Fiodorowa acht
jaar naar een werkkamp in Si
berië werd gestuurd op last
van een briesende Stalin.
De Amerikaanse marine-offi
cier was Jackson Tate, die was
verbonden aan de Amerikaan
se ambassade in Moskou in het
jaar 1945, waarin de romance
ontstond. Tate werd de Sovjet-
Unie uitgezet, niet wetende
dat zijn geliefde in verwach
ting was. Tate overleed in
1978. Victoria, die .de Sovjet-
Unie pas in 1975 mocht verla
ten, trouwde in Amerika met
de verkeersvlieger Frederick
Puoy in Stamford, Connecti
cut, en zij kreeg in 1976 een
zoon.
KUNSTENAARS- FEDERATIE:
AMSTERDAM Op het
moment dat minister
Van der Louw van CRM
npg aan het overwegen
is hoe hij bezuinigingen
moet doorvoeren heeft
minister Van der Stee
van financiën al beslist,
dat de kunstensector en
vooral de scheppende
kunst hard moeten wor
den aangepakt.
Dit concludeert de federa
tie van kunstenaarsvere
nigingen naar aanleiding
van een brief waarin Van
der Stee de Tweede Ka
mer vertelt, hoe hij zijn
definitieve bezuinigings
plannen van een miljard
gulden wil verwerkelij
ken.
De minister wil zonder meer
een bezuiniging van 6,3 mil
joen gulden bereiken via een
vacaturestop bij orkesten v en
door een beperking van het
aantal te verlenen opdrachten
en manifestaties bij de schep
pende 'kunst, aldus blijkt vol
gens de federatie uit de brief
van de minister. Zij stelt ver
der dat een week nadat de
brief van Van der Stee bij de
Kamer was binnengekomen
het ministerie van CRM nog
niet kon bevestigen of de be
zuinigingsoperatie op genoem
de manier zal worden doorge
voerd. „CRM is nog aan het
wikken nadat Van der Stee al
heeft beschikt", luidt het com
mentaar van de federatie.
Christus Pancrator, de albeheerser. Deze ikoon
toegeschreven aan de beroemde Theophanes d(
tenzer en dateert uit de 16de eeuw. Na de val van
stantinopel zette de ikonentraditie zich o.a. voort
eiland Kreta (Collectie „De Wijenburgh" - Echteld
IKONEN ROND KERSTMIS 0
ar
er
EERSTE SPEELFILM ZAL BESLIST INSLAAN BIJ ZIJN BEWONDERAARS
AMSTERDAM André
van Duin heeft een grote
schare bewonderaars. Zijn
televisieshows hebben een
grote kijkdichtheid en als
hij op de planken staat is
dat, waar ook in Neder
land, voor volle zalen. Dat
laatste herinneren we ons
ook uit de gloriedagen
van Toon Hermans en
Wim Sonneveld. Men
stond 's ochtends vroeg al
in de rij om plaats te be
spreken voor hun optre
dens, maar1 toen Hermans
en Sonneveld zich aan de
speelfilm waagden, bleef
het publiek weg. Her
mans' „Moutarde van So-
nansee" werd een pijnlij
ke flop, Sonneveld's popu
laire radiofiguur „Willem
Parel" bleek op het film
doek totaal niet aan te
slaan. Waterverf Nog
erger verging het Sonne
veld jaren later met „Op
de Hollandse tour", een
fiasco dat zijn dood moet
hebben versneld. De
vraag was dus wel of An
dré van Duin de overgang
van de show met sketches
naar het grote filmdoek
wel zou halen.
Te oordelen naar de reacties
gisterochtend in het Amster
damse Tuschinski theater
Stampvol met voor het eerst
sedert jaren een publiek dat
gemiddeld ouder was dan ik
(59) zit het de komende
feestdagen, wind en weder
dienende, goed met André van
Duin, wiens film „Ik ben Joep
Meloen"donderdag in zo'n
kleine zeventig theaters in Ne
derland een record in
première gaat.
De film begint met een ijzer-
sterke introductie, die aan
Danny Kaye's „The secret life
of Walter Mitty" doet denken.
Ook in de volgende scènes
zoals de zelfmoordpoging aan
de kade, die aan Chaplin's
„City Lights" herinnert is
duidelijk te zien, dat André
van Duin de matadoren van
de filmklucht als huiswerk
goed bestudeerd heeft. Maar er
is genoeg van André van Duin
zelf overgebleven in de figuur
van de onhandige pianostem
mer Joep Meloen, die er van
droomt eens een groot concert
pianist en componist te wor
den.
Joep Meloen, onhandig maar
minder onnozel als zijn Flip
Fluitketel en andere vroegere
creaties en daardoor sympa
thieker, zit alles tegen. Achter
volgd door zijn opdringerige
hospita Doris van Caneghem
in de steek gelaten door zijn
jeugdvriendinnetje Anne
Marlous Fluitsma) en verne
derd door een arrogante mu
ziekuitgever (Jérome Reehuis
ziet het leven niet meer zit
ten, err huurt een gangster
(André van den Heuvel om
hem te vermoorden. Maar juist
dan ontmoet hij het even le
vensmoede zangeresje Dorien
Corrie van Gorp waardoor
het leven plotseling weer zin
voor hem krijgt. Maar inmid
dels wordt hij van alle kanten
achtervolgd. Door zijn hospita,
door Dorien's jaloerse ex-part
ner en door de gangster.
Hoe tenslotte zijn pianoconcert
een carnavalshit wordt, waar
na een, dank zij te hulp geroe
pen buitenlandse specialisten
voor Nederlandse begrippen
een zeer goed geënsceneerde,
slapstick-climax de zaal krom
van het lachen deed liggen,
moet u zelf maar gaan zien.
Regisseur Guus Verstraete jr.
heeft duidelijk gezocht naar
een overgang tussen de „An
dré van Duin van de sketches"
en de filmkomiek André van
Duin. Vandaar de vele zoge
naamde „two-shots'" lange
camera-instelling met twee
mensen in beeld, fn plaats van
een montage van de ene close-
up naar die van de andere
spreker waardoor de film
soms aan tempo verliest. Het
geeft André van Duin echter
wèl de gelegenheid mimisch te
reageren op de dialoog van
zijn tegenspeler.
Humor is nog altijd een kwes
tie van persoonlijke smaak.
Van Duin's trouwe aanhang
zal niet worden teleurgesteld,
anderen kunnen nu de grotere
Musea in Rotterdam blijven gratis
ROTTERDAM De toegang tot de acht gemeentelijke mu
sea in Rotterdam blijft voorlopig gratis, ondanks een ad
vies van de raadscommissie kunstzaken om met ingang van
het nieuwe jaar weer toegangskaartjes te gaan verkopen. B.
en w. van Rotterdam hebben dit advies niet overgenomen.
Zij vinden het niet stroken met hun socialistische cultuur
politiek.
De raadscommissie voor kunstzaken vond het opnieuw heffen
van entreegeld noodzakelijk ter verbetering van Rotterdams fi
nanciële positie De maatregel zou per jaar een kleine half mil
joen gulden opleveren. De commissie tekende daarbij wel aan
dat het museumbezoek naar verwachting met dertig procent zou
dalen.
Galerie Nusawi Pasadenha/Venestraat 23g Den Haag, toont
van 18 t/m 31 december werken van Nederlandse en Indonesi
sche kunstenaars die hun visie en indrukken geven van de Indi
sche Archipel vanuit eigen traditie. Er is batikwerk van Astuti
en Wien Samsu Wienarwo (Yogyakarta), linosneden van Wim
Bakker (Krimpen a/d IJssel), aquarellen van Ida Bagus Dupem
(Bali), schilderijen van Frans Erkelens en litho's van Sees Vlag
(beiden Den Haag).
Robbert S.C. Bakker exposeert tot 12 februari fotografisch
werk in het gebouw van het VNO. Prinses Beatrixlaan 5 Den
Haag.
Adrian Stahlecker toont zijn schilderijen van 18 december t/m
18 januari in de subtropische tuin Holidome van het Holiday Inn
hotel, Haagse Schouwweg 10 Leiden.
Galerie Lieve hemel, stoot je hoofd niet. Vijzelgracht 6 Am
sterdam. exposeert van 18 december (ot 26 januari keramiek van
Mieke Öldenburg en schilderijen van Jo van den Brand, C.B.
Muller en Karei .Wiggers.
American Graffiti, Berenstraat 30 Amsterdam, toont t/m 14 ja
nuari -grafiek van de Amerikaanse kunstenaar Aaron Fink.
Galerie Pulchri Studio, Lange Voorhout 15 Den Haag. expo
seert van 12 december t/m 3 januari schilderijen van George
Lampe. Van 13 december t/m 7 januari zijn hier te zien: schilde
rijen en tekeningen van Christiaan van Tol, etsen van Marieke
de Wit en olieverven en aquarellen van Wim van Aken.
Het Stedelijk Museum te Amsterdam wijdt van 12 december
t/m 7 februari een tentoonstelling aan het werk van Benno
Premsela als vormgever. Gelijktijdig worden recente objecten en
tekeningen van Loes van der Horst getoond.
De Prix des Ambassadeurs is dit jaar toegekend aan Frangoise
"?handernagor voor haar werk L'allée du roi. Het is de eerste
keer dat deze Franse prijs aan een nog levende schrijfster is ver
leend. Vorige winnaars waren o.m. Joseph Kessel, André Mau-
rois, André Castelot, Olivier Guichard, Antoine de Saint-Exu-
péry en Simone Weill. De laatste twee kregen de prijs post-
huum.
EPE Wanneer een ga
leriehouder zich verlaat
op criteria van de officiële
kunstexporteursvan
een land als de Sovjet
Unie dan kan hij - voor
wat betreft het inrichten
van een (verkooptentoon
stelling - voor onaangena
me verrassingen komen te
staan. Een voorbeeld
daarvan is Georg van
Almsick, die in het Duitse
Epe (vlak achter Gronau)
tot 23 december een expo
sitie heeft ingericht van
18de en 19de eeuwse iko-
nen en schilderijen uit
Rusland. Is het merendeel
van de schilderijen uitge
sproken slecht, ook de
kwaliteit van de ikonen is
allesbehalve indrukwek
kend.
Rond kerst en nieuwjaar wor
den doorgaans in verschillen
de delen van ons land tentoon
stellingen gehouden van iko-
nen. Weliswaar zou de tijd
rond Pasen daarvoor eerder in
aanmerking kómen gezien de
intentie, waarmee de christe-
lijk-orthodoxe kerk dit feest
viert, feit is en blijft dat ook
vóór kerstmis deze „vensters
op de eeuwigheid" worden
geëxposeerd.
Zo ook dus bij Van Almsick,
wiens ikonen echter eerst door
de handen van Russische ex
perts zijn gegaan, want de
Sovjet Unie doet niet (meer)
aan „uitverkoop" van haar na
tionale cultuurbezit. Hoewel
het godsdienstig leven in Rus
land van staatswege officieel
genegeerd wordt dan wel op
een uiterst miniem potje wordt
gehouden, worden de iconosta-
se en de ikonen van de chris
telijke orthodoxie toch onder
dat nationale cultuurbezit ge
rangschikt. Vandaar de om
standigheid dat door de Sov
jets „vrijgegeven" ikonen vaak
nauwelijks de moeite van het
aanschaffen waard zijn, on
danks schriftelijke verklarin
gen van echtheid, al dan niet
voorzien van (rode) lakstem-
pels.
Het klinkt hard, maar toch is
dat de waarheid achter de iko
nen- en schilderijenexpositie
bij Van Almsick. Dat er via
andere, laat ons maar zeggen
„vrije handelskanalen" nog
steeds goed geschilderde iko
nen in het Westen terecht ko
men, is in ons land zeer zeker
te zien rond deze dagen. En
niet eens zo heel ver weg bij
Van Almsick. Op het Weerse-
lose Stift heeft ikonengalerie-
houder Jan Morsink tot en
met 3 januari 1982 een huisex
positie ingericht met deze pa
nelen, die qua voorstelling in
de loop der eeuwen heel wei
nig zijn veranderd, omdat de
ikonenschilders moesten wer
ken via vaste voorschriften en
regels. Echter, in zijn alge
meenheid kan gesteld worden
n
kt
dat met name in de r
19de eeuw de ikonenfj
kunst meer en meerP1
tot een handwerk, dae
nauwelijks meer stoelde
oorspronkelijke religiejy
dachtengang. In die
werd de ikoon beschoP
zijnde' een wezenlijk er'
het mysterie van de kl
op eenzelfde lijn gestelM
worden met het woor'J
sacramenten.
Bij Jan Morsink in m
gaat het om een qua aal
geveer zelfde collectie"
Van Almsick, zij het
ikonen op 't Stift k\v,
veel en veel beter zijn i
in de Duitse grensregik
zijn interesse in en lieM
het „monnikenwerk)' l
Byzantijnse en Russisd.
hodoxie heeft de WeP
ikonengaleriehouder erj
stekende verzameling™.®
kunnen brengen, die r
hebber zeer zeker zal a
ken.
Ook de Edese galerij
Simonis heeft van 11
ber tot en met 11 janua
naast een expositie vaj~
en 20ste eeuwse H<r
schilders met represel
uit de Larende en f
School, een tentooi£
van ikonen ingericht. I
in Weerselo zijn ook op"
luwe vele types Moeda
ikonen te zien, alsmedr
dagen-ikonen en vool
gen van de Drie-l'
Christus Pancrator, J
nes de Voorloper etcetC
Tot slot kasteel „Dejr
burgb" in Echteld: del
twee belangrijke colleqjj
nen te zien, die gedurew
ge tijd buiten onze lan^
geëxpose.erd zijn gewi
zijn verzamelingen bel
der de namen „Ikon: i
de kunst" (tot en met]
cember) en „Eikon:
beauty" (van 23 decei
en met 16 januari
bewonderen zijn i
se dorpje, waar „De
burgh" zich ontwikke
tot een centrum van
nenkunst, zoals vooi
Duitsland Recklinghai
bijvoorbeeld is gewees
Als Nederland al ee
heeft op het gebied
nen dan is de ontw
daartoe vooral op g
bracht door „De Wijer
die op een gegeven i
een honderdtal ikoni
een verzekerde waal
bijna 20 miljoen) de
rondstuurde. Juist or
ikonen-verzameling
nee ging, sloot „De
burgh" vorig jaar zijn
nadat in 1979 nog 50
zoekers werden gereg
Dat de deuren nu opni
zij het voor korte tijd
'gaan, moge tot bliji
stemmen, temeer daar
nen te zien zijn, die 1
eerste maal worden ge
teerd.
KLAAS G(
mogelijkheden ontdekken van
deze populaire artiest, die zij
vroeger nooit in hem zagen.
„Ik ben Joep_ Meloen" moet
men dus ook "beschouwen als
een tussenfase in de carrière
van André van Duin. Je kunt
er bezwaren tegen aanvoeren
de „ontsnapping" uit het
Congresgebouw, waarin de
auto tweemaal dezelfde trap
afrijdt, is nogal slordig gemorr-
teerd maar we moete,n niet
vergeten, dat wij op het gebied
van de speelfilmkomedie to
taal geen ervaring hebben. En
dan valt „Ik ben Joep Meloen"
boven verwachting heel erg
mee.
MILO
André van Duin als Joep Meloen met tegenspeelster Corrie van Gorp, twee mensen die elkaar vinden.
