CITIZEN
Massale
zelfmoord
rond preker
Jim Jones
in twee
delen op tv
„Ik heb niet zo'n mooie
boodschap voor u"
TERUGBLIK
IN „KIJK HAAR" VOORLICHTING
OVER BAARMOEDERHALSKANKER
,Ik ben het zitten zat",
film over moeilijke jongen
TELEVISIE VANAVONI
TELEVISIE VRIJDAG
RADIO VANAVOND
RADIO VRIJDAG
NU 00K LÉZEN OVER KONING ARTHUR IN
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 10 DECEMBER 1981 PA<
Een Haagse piraat bleek de TROS drie weken gele
den al voor, door via België de beelden te betrekken,
maar nu komt ook deze omroep met de Amerikaanse
drama-serie „Guyana-tragedie - het verhaal van Jim
Jones-". Morgen op Ned. II om 21.35 uur en zondag
krijgt men in twee delen de massale zelfmoord op de
buis, die ongeveer duizend volgelingen van prediker
Jim Jones zich aandeden door op bevel vergif te drin
ken. Aan het slot zondagavond wordt men getuige
van de verschrikkelijke slachting in november 1978
in een woud in Gyana, gelegen naast Suriname. In het
begin houdt deze tv-serie zich vooral bezig met de
ontwikkeling van een man, wiens karakter geschapen
leek om een dergelijke geloofstrageaie op te roepen,
een dwingeland van een prediker, die bijbelteksten
gebruikte om zijn volgelingen ermee om de oren te
slaan.
Het blijft nochtans tasten naar die hem op zijn woord geloof-
een antwoord op de vraag hoe den. dat de laatste dagen van
dit allemaal mogelijk was, ook
als men ziet in de regie van
de geen effect schuwende
William Graham hoe dweper
Jim Jones, zijn „broeders en
zusters" zo ver kreeg, dat zij
hem blindelings volgden. In
het Guyanese woud, waar hij
de commune „Jonestown"
stichtte, praatte hij hen niet
alleen vrees aan. maar hield
hij ook loyaliteitsoefeningen.
Hierin stuurde hij aan op ver
nederingen in naam van de
Heer, maar gaf hij ook via
luidsprekers bevel de dood te
kiezen om zich te voegen bij
hen die ons voorgingen naar
het hemels vaderland, waar
geluk en vrede heersen.
Hij stichtte daarvoor eerder
zijn eigen volkskerk in India
napolis. die al in de jaren '50
begon te fungeren. Later trok
hij naar Californië en kreeg
hij veel mensen met zich mee.
DWEPER
Powere Boothe, die in deze
serie de rol van Jim Jones
speelt, is een vrij onbekende
acteur, die voor het neerzet
ten van deze figuur geknipt
lijkt en er ook een Emmy
Award voor ontving. Hij leg
de het er op aan een vrij
scherp beeld te geven van de
werkelijke Jim Jones, maar
Ernest Tidyman, die de feitpn
rond deze tragedie verzamel
de en dit tv-drama schreef,
ging de onthullende toedracht
ook niet uit de weg. Hij tekent
Jones als een humorloze dwe
per, die weerstanden oproept,
o.a. bij de Ku Klux Klan, door
zich op te werpen als bescher
mer van de zwarte Ameri-
Preker Jim Jones ver
staat zich op imponeren
de wijze met een vrou
welijke volgeling.
kaanse bevolking. Het optre
den van deze Klan speelde
Jones overigens in hoge mate
in de kaart. Hij scheen gelijk
te krijgen met zijn sombere
voorspellingen over dreigend
gevaar. Ook de armen haalde
hij naar zich toe. Zeker uit
evangelische motieven, maar
eenmaal met die hulpzoekers
op zijn hand gebruikte hij die
Klan-tegenwerking *om die
zelfde mensen naar zijn pij
pen te laten dansen. Zelfs de
Amerikaanse geheime inlich
tingendienst zou het op de le
vens van zijn volgelingen ge
munt hebben. Voor dit argu
ment toonden sociale ver
schoppelingen zich zo overge
voelig, dat zij zich willoos aan
hem uitleverden. Op die ma
nier wekte Jones valse hoop.
Zij verkochten tenslotte hun
laatste bezittingen om zich bij
hem te voegen in de commu
ne in het woud van Guyana.
Men vertrekt, zo maakt dit
tv-drama duidelijk, niet al
leen uit religieuze overtui
ging, maar eerder uit de
angst, die Jones in zijn predi
katies heeft opgeroepen.
Jones oefende, en dat onthult
dit tv-drama ook, vooral een
grote aantrekkingskracht uit
op vróuwen, ongeveer op de
manier waarop ten onzent
Lou de Palingboer zichzelf als
begenadigde liefdegever an
nonceerde. Hij karakteriseer
de dit slag vrouwen overigens
als „Maria Magdalena's",
maar hij adviseerde dezen wel
haar gaven in dienst te stellen
van de gemeenschap. Op de
zelfde wijze spande hij trou
wens kinderen voor zijn kar
retje, altijd bezig op een dwin
gende manier zijn omstaan-
ders te imponeren.
De wijze waarop dit alles in
beeld wordt gebracht, roept
een zekere angst op over hoe
oprecht geloof en hysterie in
elkaar verstrengeld (kunnen)
raken, op grond van vaak niet
meer dan versimpelde straat-
predikaties, waarin Jones de
houding aanneemt van een
vergoddelijkte figuur, een van
boven gezonden wreker, ove
rigens betogend, dat hij zich
door God slechts als instru
ment laat gebruiken.
VOLGZAAMHEID
Jones verlangde onvoorwaar
delijke volgzaamheid. In die
levenshouding was hij ook
grootgebracht. Geboren in
1931 in Indiana verloor hij al
vroeg zijn vader en trok hij
veel op met zijn sterk reli
gieus denkende moeder. Hij
trouwde later met de dochter
van een zendeling, maar
trouw was een aan hem ver
spild goed. Op allerlei manie
ren was hij bezig zijn invloed
verder uit te bouwen. Naar
mate zijn volgelingen zich uit
angst sterker op hem verlie
ten, kregen in hem zijn tiran
nieke eigenschappen de over
hand. Zijn predikaties kregen
een steeds verbetener karak
ter. Tenslotte kon hij alleen in
bulderende bewoordingen
zich richten tot zijn discipe
len.
Toch blijft het verbazen hoe
dit heeft kunnen gebeuren.
Toen er door toedoen van
vluchtelingen uit „Jones
town" verhalen in de wereld
kwamen over mensonwaardi
ge praktijken en het congres
lid Ryan er samen met een
aantal journalisten poolshoog
te kwam nemen, werd deze
Ryan bij aankomst doodge
schoten. Vóór de meereizende
journalisten hierover konden
berichten, ging Jones over tot
de wanhoopsdaad, waarin zo-
velen hem volgden. Van die
journalisten schreef Charles
Krause van de „Washington
Post" een boek over deze
rampspoed, waaruit de gege
vens werden geput voor deze
serie.
Ter plekke maar ook in deze
tv-serie spelen zich hierbij
gruwelijke taferelen af.
TROS-tv meent de kijkers
hiervoor te moeten waarschu
wen. Daarom zal in het tv-
programma vooraf, de TV-
show van Ivo Niehe vanuit de
Florahal te Rijnsburg, tussen
de artiesten door ook prof.
Brouwers verschijnen, hoogle
raar in de massapsychologie
aan de Amsterdamse univer
siteit. Hij zal pogen een ver
klaring te vinden voor het
verschijnsel van massale zelf
moord, maar zeker ook voor
neigingen om uit angst of an
derszins toe te treden tot ge-
(loofsgroeperingen, die van het
aards gebeuren weinig goeds
verwachten. Maar ook hij kan
het laatste woord niet spreken
over het malafide vermogen
in een man om volgelingen
tot wanhoopsdaden te drijven.
Ook zal aan het eind van deze
tv-serie het telefoonnummer
op het scherm verschijnen
van de Stichting Korrelatie,
waarmee contact kan worden
opgenomen door kijkers die
moeite hebben met het per
soonlijk of in familie verwer
ken van beelden die er niet
om liegen. Gedacht wordt
hier ook aan ouders van wie
kinderen zijn toegetreden tot
religieuze sekten en die onge
lukken vrezen.
TON OLIEMULLER
Begeleiding van de geopereerde patiënte zeker zinvol.
HILVERSUM 1 „Je
denkt altijd dat het jou
niet zal overkomen. Maar
dan, na een onderzoek,
zegt de gynaecoloog tegen
je dat hij niet zo'n mooie
boodschap voor je heeft:
Je hebt kanker. Baarmoe
derhalskanker. Na zo'n
mededeling o.irt' je we
reld in, het leven stopt. Je
denkt dat er geen per
spectieven meer zijn".
In de voorlichtingsfilm „Ik
heb niet zo'n mooie boodschap
voor u", die VARA-tv vana
vond op Ned. I om 20.50 uur in
hef programma „Kijk Haar"
uitzendt, vertelt een aantal
vrouwen over haar ervaringen
met baarmoederhalskanker.
Ze praten over hun onwetend
heid, vage klachten, het bevol
kingsonderzoek, geruststellen
de woorden van artsen en gy
naecologen en over het mo
ment waarop ze werden ge
confronteerd met de keiharde
waarheid. De film is gemaakt
door Hedda van Gennep op
initiatief van de stichting
„werkgroep Avruel", waarin
vrouwen zitten die de ziekte
hadden en die zijn geopereerd.
Avruel is de afkorting van de
latijnse naam voor deze grote
operatie, waarbij de baarmoe
der, eileiders, eierstokken en
lymfeklieren worden verwij
derd.
De film is vooral bedoeld als
discussiestuk en gaat eigenlijk
niet zozeer over de ziekte zelf
als wel over het voorkomen
ervan. De vrouwen benadruk
ken hoe belangrijk het is tijdig
en regelmatig (elke twee jaar)
uitstrijkjes te laten maken.
Cellen die niet deugen, de zo
genaamde a-typische cellen,
kunnen dan in een vroegtijdig
stadium worden ontdekt en
bestreden. Soms is er namelijk
slechts sprake van een ontste
king. Bij twijfel volgt een klei
ne operatie (conisatie), waarbij
een dun schilletje rond de ope
ning van de baarmoederhals
wordt weggehaald. Worden
daarin kankercellen aange
troffen dan volgt de Avruel-o-
peratie.
De ervaring van de vrouwen
uit de werkgroep is dat lang
niet alle huisartsen bij de pil-
controle automatisch een uit-
strijkje maken, of doorverwij
zen naar de gynaecoloog. Ook
stellen zij vrouwen niet altijd
op de hoogte van deze moge
lijkheid. Met name vrouwen
die nooit klachten of onregel
matigheden hebben, blijven
dan jarenlang zonder enige
controle de pil slikken. Toch
kan ook bij deze vrouwen de
uitslag van een uitstrijkje „on
rustig" zijn. Dit hoeft niets
ernstigs te betekenen. Maar bij
één van de vrouwen in de
film, die jarenlang een „onrus
tig" uitstrijkje had en steeds
onder geruststellende bewoor
dingen naar huis werd ge
stuurd, bleek die onregelma
tigheid wel degelijk veroor
zaakt door kankercellen.
Veel vrouwen zijn bang om
een uitstrijkje te laten te ma
ken. Vaak ervaren zij de hou
ding waarin dit moet geschie
den als vernederend of zij
denken dat het pijn doet.
Daarom wordt in de film pre
cies vertoond hoe een uitstrijk
je wordt gemaakt. Het duurt
nog geen anderhalve minuut
en het is volstrekt pijnloos.
De werkgroep legt er de na
druk op dat, uit het feit dat al
leen vrouwen boven de 35 jaar
in aanmerking komen voor
het bevolkingsonderzoek naar
baarmoederhalskanker, niet
moet worden opgemaakt dat
„pilgebruiksters" zich pas na
hun dertigste zorgen hoeven, te
gaan maken. De film tracht
vrouwen ertoe te bewegen
zich niet met een kluitje in het
riet te laten sturen en zelf het
initiatief te nemen voor uit
strijkjes of verder onderzoek.
MARIAN KOENS
ADVERTENTIE
BIJ DE TIJD ALS GEEN ANDER!
Alleen de Citizen juwelier verstrekt het officiële gorontiecerlif icoot.
hou r I
het lJ
scherm
in het
oog
Een moeilijke jongen, Rob
v.d. Wal geheten, verblijft
al geruime tijd in de TBR-
kliniek, d.w.z. op gerech
telijk vonnis ondergaat hij
psychische opvang. Op ze
ker moment acht hij ech
ter de tijd rijp om terug te
keren in de maatschappij.
KRO-filmer Ad Braam
horst volgde deze jongen
met zijn camera. De kli
niekleiding werkt tegen,
omdat Rob niet rijp zou
zijn om op eigen benen te
staan. Hij vlucht dan,
vindt onderdak en werk.
Het valt hem echter niet
mee. Zijn opleiding is ge
brekkig. Hij heeft ook
problemen in zijn omgang
met anderen. Filmer
Braamhorst tekent hierbij
aan, dat Rob's falen te
maken heeft met zijn nei
ging om de problemen
heen te lopen in plaats
van deze aan te pakken
en op te lossen. Rob krijgt
met ontslag te maken. In
de film probeert Braam
horst aan te tonen, dat het
rijk wel gereed staat met
psychiatrische hulp, maar
onvoldoende werk maakt
van het begeleiden van
ex-patiënten.
Ned. II 22.20 uur.
Love boat
Scheepsarts Bricker houdt het
voor gezien: hij wil nooit meer
een vrouw.
Ned. I 19.00 uur.
Twee voor twaalf
Joop Koopman bezig aan de
laatste uitzendingen van zijn
intelligentie-quiz „Twee voor
twaalf".
Ned. I 20.10 uur.
Artsenij
In dit programma aandacht
voor gehandicapten. Er wor
den jaarlijks miljoenen uitge
geven voor technische voor
zieningen, maar er wordt te
weinig naar de mening van
deze mensen zelf gevraagd.
Ned. I 22.10 uur.
Muppetshow
De zangeres Joan Baez fun
geert ditmaal als gast van de
Muppets.
Ned. II 18.59 uur.
Slavenhandelaar
Opnieuw wordt de weg ge
volgd door Afrika van de Hol
landse slavenhandelaar Wil
lem Bosman.
Ned. II 19.25 uur.
Koning Arthur
Koning Arthur en zijn ridder
vrienden gaan op zoek naar
Lancelot.
Ned. II 20.27 uur.
Sullivans
In de Sullivanfamilie komt
men voorlopig niet uitgepraat
over de relatie tussen Maggie
en Dave.
Ned. II 21.55 uur.
Theresia
Bidden met Theresia heet het
programma, waarin tijdens de
advent gelovige mensen met
elkaar praten over de beteke
nis van het geloof voor hun
persoonlijk leven.
Ned. II 23.10 uur.
NEDERLAND 1
NOS
18.20 Nieuws voor doven en
slechthorenden
TELEAC
18.28 Avanti! Avanti! - herh.
les 8
VARA
19.00 Love Boat
20.10 Twee voor twaalf
20.50 Kijk haar
NOS
21.37 Journaal
21.55 Den Haag vandaag
22.10 Artsenij
22.45 Journaal
22.50 Nieuws voor doven en
slechthorenden
NEDERLAND2
NOS
18.25 Paspoort - voor Turken
18.35 Sesamstraat
18.50 Jeugdjournaal
KRO
18.59 De Muppet Show
19.25 Willem Bosman: In
goud en slaven,
reportageserie
KRO
20.27 De legende van Koning
Arthur, dramaserie
21.20 Brandpunt
21.55 De Sullivans, tv-serie
22.20 Ik ben het zitten zat
tv-film
KRO-RKK
23.10 Bidden met Theresia
van Avila
NOS
23.30 Journaal
23.35 Nieuws voor doven en
slechthorenden
»n, tv-serie
3 Journ. 19|
jal. 21.20
DUITSLAND 1
18.00 Das Kriminalmagazine.i
18.15 Inform, progr. 19.15;
19.45 Was sich neckt, das li*
tv-serie. 20.00 Journ. 20.1!
mentaire. 21.00 Amus.proa
Actual. 23.00 Hédda Gabler,
stuk. 1.30 Journ.
DUITSLAND 2
18.20 Der Bastian,
Progr.-overz. 19.00
muz. 21.00 Actual.
progr. 22.05 Das Innere blos
ment. 23.35 Journ.
DUITSLAND WDR 3
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Cu
tuurkunde. 19.00 Sport 19.(
nal 3. 20.00 Journ. 20.15 Da-,,
teuer (L'Aventura. Ital.
22.30 Filmrubr. 23.15 Actueel
zine. 24.00 Journ. C"
ars-
BELGIE NED. 1 te
18.00 Kleuterserie. 18.05
progr. 18.35 Jongerenprogij
Tekenfilmserie. 19.17 Inforrrgk
19.37 Meded. en MorgenTp]
Journ. 20.10 Spelprogr. 20.4o
.magazine. 21.30 Dallas, im
22.15 Sport. 22.45 Journ. |d
BELGIE NED. 2 fO
14.00-20.10 Zie Net 1. 20.1^
mentaire. 21.35 Filmrubr. L
BELGIE FRANS r
19.00 Region, magazine. 19.2|
bericht. 19.30 Journ. 19.5s
progr. 20.20 Filmrubr. met: li^
village, speelfilm. 23.15 JoL
weerbericht. fe,
BELGIE FRANS 2 f-
Tot 19.00 uur Zie Net 1.
19.00 Politieke uitzending. D(TC
listische gedachte. 19.30 J
met simultaanvertaling in gj
taal. 20.00 Le temps d'u
rair magazine van Jacques C
en Jean-Marie Mersch. 20.30 il
style - Les souvenirs de Paul f
De herinneringen
S3?I
auir,
i het begin van deze
Parijs woonden. Afl. 5: Le grof
Six - Poulenc, Milhaud, Aurfj
maine Tailleferre, Auric en Her
21.30-22.40 Concerts 1. Het vl
cert van Alban Berg. ultgevoa»*
het Nouvel Orchestre Sympf
van de RTBF o.l.v. Irwin ff®
m.m.v. Andre Gertler, viool. Fi|ai
ten uit Daphnis et Chloê, van vi
Ravel, uitgevoerd door het Rojf
Filharmonisch Orkest GeorgeL
co uit Boekarest en het RTBiJ
o.l.v. Erich Foldbusch. W'
NEDERLAND 1
NOS-NOT
10.00-11.30 Schooltelevisie
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
NEDERLAND 2
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
DUITSLAND 1
10.00 Journ. 10.03 Popmuz. 11.35
Documentaire. 12.10 Inform, progr.
12.55 Persoverz. 13.00 Journ. 16.15
Journ. 16.20 Reportage. 17.05 Jeugd-
progr. 17.50 Journ.
Popmuz. 11.35 Documentaire;
Inform, progr. 12.55 Persoverf"
Journ. 16.15 Inform, serieJM
Journ. 16.55 Sport. 17.40 Gevr
gazine. je
DUITSLAND WDR 3 KJ
8.00 Gymn. 8.10-11.40 Schot;
sie. 17.00 Schooltelevisie. f'
BELGIE NED. 1 fj
14.00-16.00 Schooltelevisie. }j,
BELGIE NED. 2 F
14.00-20.15 Zie Net 1. 20.lf;
nappingsroute (Secret ArmypC
rie. 21.10 Gevar. licht progr p
Cult, agenda.
BELGIE FRANS
12.00 Teletekst 14.00. ^r
15.00 Schooltelevisie 17.15
-Vakatures. 17.30 Gevar I
Hier en nu-magazine 19.02 (S) De we
:ingt Gods lol 19.45 (S) Leger de
wartier. 20.03 (S) Vierkant voor mi
ziek. 2102 (S) Op de vrije toer 21.53. (i
Schoffelen in de wijngaard 22.02 (5
NCRV-Donderdag-Sport. 22.50 Politiek be
keken. NOS: 23 02 (S) Met het oog op moi
gen. KRO: 0.02 (S) De Nachtspiegel. 1.02 (J
19.20 Richting. 19.30 (S) George B
bespeelt het AVRO Cone
Nieuws. 20.03 Jus in 'n kuilt
ken. die het leven kunnen
21.15 Spel mei poezie TELEAC: 3
cro-eleclr (3). 22.00 Managen
AVRO: 22 30 Nieuws 22 40 Trelp»
(S) Jazz spectrum. 23.55 Nieuws
HILVERSUM 3
NOS: 18.04 Oe Avondspits. TR(
Poster 20 02 Soul Show. 22.0I
23.02 LP-werk.
HILVERSUM 4
20.00 (S) Russ. klass. muz. 21.30
retlemuz. 21.55 HoorspelseriE
HïïjjnW en 8.03Echo 9.03 (S) Mensen en
TH medeklinkers 12.03 (S) Tussen
ficht sen. 13.06 Echo 13 16 (S) Kruis
16.02 (S) Op de valreep. 17.53 Marktber
i.s.m de K.N.B.T.B. 17.55 Meded
(7.30, 8.00 en 8 30
Nieuws.). NOS: 9.05 Gymn. voor
de vrouw. 9.15 Werkbank 9.25
VPRO: 9.32 Expres vpro 10 30 Nieuws.
10.32 Democriet. AVRO 11.05 De Nederl
11.20 Switch on. TROS:
11.32 Week in - week uit.
12 20 Agraria. NOS 12.26 "Meded. voor
land- en tuinbouw 12 30 Nieuws TROS
12.36 Aktua. 13.00 Nieuws. 13.11 Inkijk met
NOS: 13.30 Nieuws 13.32 Meer over
r. 14.30 Nieuws. TELEAC: 14.32 Dia-
'oorl. (2, herh.). NOS: 15.02 Spiegel
leder heel i
daad 8.05 Tijdsein
NCRV: 11.03 Pop
12.03 Goeiemiddag. VOO: 14.03 D
rade. 15.20 Popjourn. 15.30 (S) To
Hirvrtxarir NOS: 7.00 Nieuws. 7.0S
jn klass (8.00 Nieuws).
|(UL Muz. uit de Middeleeuwe
*73 d, naissance. 9 30 (S) Vri
Vi&ÜttK genconcert. Berlijns Filh
kest met sopraan: klas
ren. VOO: Muz. voor milj.
11.30-11.40 Journ. voor de scholer
(S) Nieuwe muzikale meesterwerkc
13.00 Nieuws. 13.05 (S) Nederl. mi
gazine. VPRO. 15.00 (S) Muziek
Waarop toch Jiri Benda? (2)
Weinig verrassende uitspra
ken in het gesprek tussen
Remmers en André van der
Louw. Het stond allemaal al in
de krant. Het haalbare in de
politiek, het verschil tussen
politieke droom en marginale
werkelijkheid, zeggen tot de
mensen waar het wel en waar
het niet over gaat, en meer
van die algemeenheden. Klap
pen die Van der Louw niet in
de politiek kan uitdelen
bewaart hij voor de sporthal.
De Navo is hij met iets andere
ogen gaan zien, omdat hij
imiddels iets ouder is gewor
den, dacht Remmers. Arbeid
en vrije tijd staan nu in een
heel andere verhouding tot el
kaar dan 25 jaar geleden, het
werk moet verdeeld worden,
en waar de klappen op CRM
gan vallen is nog niet duide
lijk, aldus André van der
Louw. Allemaal niets nieuws.
Een frappante visie op duide
lijke politiek wist Remmers
niet aan de overigens wel
spraakzame minister te ont
lokken. Dat alles gevat
bekende lokdaties. Rijd
een auto, zittend in eer
staande aan de bar.
Ikon startte met de serii
maal tuig. Ofschoon e
wat ruiten werden inge
en ander priv-eigendor
nield, is het nog niet du
welke houding de kijk
genover dit alles moet
men. Deze jeugd zendt
grepen signalen uit en I
er in deze eerste afleve
wel enig gehoor voor he
was het toch allemaa
meer dan een inleiding.
Op de Belgische zend
men iets merkwaardigs
den raakten in- de knoo]
wijl de commentator
deed van de wedstrijd K
lautern tegen Lokeren
enige tijd de wedstrijd
burg S.V. tegen Aberdee
het scherm. Een bijna
listische situatie. Ook di
levisie.
HAN JON
ADVERTENTIE
sÈ\ s
De zangeres Joan Baez vanavond te gast bij de Mup
pets.
Niet alleen kijken naar de TV.serie,
Arthur, koning voor eens en altijd De Morte d'Arthur Het Spectrum brengt
Terence H. White, f 10,50 Sir Thomas Malory, f 20,50 Uw boekhandel heeft
300 63 03 c 1981 INTHES inlern'reclamebureauspectrum »l'