s Cineast Wajda ontleedt in Man van i jzer de Poolse geschiedenis Holland-België" een nieuw tv-spel TERUGBLIK RADIO/TELEVISIE TELEVISIE VANAV ial TELEVISIE ZATERpfr RADIO VANAVOND RADIO ZATERDAG LEIDSE COURANT VRIJDAG 13 NOVEMBER 1981 Als overtuigd aanhanger van de doelstellingen van het Poolse vrije vakverbond „So lidariteit" maakte de cineast Andrzej Wajda begin dit jaar een zeer actuele film „Man van ijzer", die gewijd is aan de sociale en politieke ver schuivingen in Polen, na de eerste grote staking in Gdansk, vorig jaar augustus. In het licht van de situatie van nu behoort „Man van ij zer" misschien alweer een beetje tot het verleden, maar de film is een messcherpe anaylse, die bijdraagt tot een beter begrip van de woeilige omstandigheden in Polen. Op het filmfestival van Cannes stond het voor de jury buiten kijf. dat dit werkstuk de „Gouden Palm" verdiende. Dè VPRO zendt zijn film zon dagavond uit (Ned. II 20.45 uur). „Man van Ijzer moet onge twijfeld een doorn in het oog van de Poolse autoriteiten zijn. ja. zelfs bijna een vorm van gezichtsverlies. Wajda's bekendheid en de (afgedwon gen) lichte versoepeling van de censuur hebben er onge twijfeld toe bijgedragen, dat de film mocht uitkomerv zon der dat er al te erg in gesne den werd. Een andere regis seur had dit naar alle waar schijnlijkheid niet voor elkaar gekregen, maar gezien de in ternationale faam die Wajda geniet, zal de Poolse censuur zich wel gewacht hebben voor de gevolgen van een weige ring. Wajda's „Man van ijzer" is het verhaal van Maciec Tomczyk, een van de voor aanstaande leiders tijdens de staking van augustus 1980 in Gdansk, maar meer nog een overzicht van de gebeurtenis- sen in Polen van 1968 (het jaar van de studentenopstand) tot de oprichting van „Solida riteit". Een film die de toe stand in dat land ontleed- van jaar tot jaar. oorzaken aan toont en de algehele verbon denheid van het Poolse volk laat zien. HOMMAGE En bovendien is „Man van ij zer" een hommage aan Leen Walesa, die ondanks de druk. die aan alle kanten op hem uitgeoefend werd, zich toch staande wist te houden tot op de dag van vandaag. Het ver haal begint wanneer Winkiel (Marian Opania, een radio- verslagger. dus uiteraard in staatsdienst), naar de haven stad Gdansk gestuurd wordt om verslag te doen van de ge beurtenissen. Hij komt echter al gauw achter de ware aard van zijn opdracht. Hij moet tevens zoveel mogelijk aan de weet komen, over Maciec Tomczyk (Jerzi Radziwilo- wicz), een van de stakingslei ders. Tomczyk vertegen woordigt de radicale stroming binnen de stakingsbeweging. Het is de bedoeling clat Win kiel. Tomczyk in zijn reporta ge min of meer zwart maakt, om zo splitting binnen de be weging te bewerkstelligen. En de gematigde groep onder druk te zetten om zich naar de wil van de overheid te schikken. Al op weg naar zijn hotel in Gdansk vraagt een chauffeur hem waarom hij, als nieuwsman de kant van de overheid kiest inplaats van zich te scharen aan de zijde van de stakers, die immers vechten tegen het monopolis tische karakter van de mach- Andrzej Wajda: „In mijn films wil ik mijn optimisme uit dragen over de toekomst van het Poolse volk". tuitoefening en tegen de ge ringe vrijheid van meningsui ting. In zijn hotel wordt Win kiel opgevangen door kapi tein Wirzki van de veilig heidsdienst. die hem bijzon derheden over zijn missie ver strekt. De volgende dag slaat Winkiel Tomczyk gade. wan neer deze een speech afsteekt in de massa van zijn gehoor, ontmoet hij de omroeptechni- cus Dzidek, die beweert een ex-klasgenoot van Tomczyk te zijn Dzidek nodigt hem uit een illegale filmvertoning bij te wonen, waar films gedraaid worder. die in het geheim zijn gemaakt tijdens de ar- beidsonlusten van 1970. En waarin de jonge stakingslei der een actieve rol speelde. Ook vertelt Dzidek hem over de relatie tussen Tomczyk en zijn vader, die tijdens de we deropbouw van Polen na de oorlog een „modelarbeider" was, een metselaar die als voorbeeld diende voor andere arbeiders. Deze kwam tijdens de bloedige opstand van 1970 om het leven Tomczyk ver brak vóór die tijd echter al zijn contacten met zijn vader, die zelf gekant was tegen de idealen van de rebellerende studenten in 1968. Stukje bij beètje krijgt Winkiel een beeld van Tomczyk's leven. Vanaf de studentenopstand, de onlusten van 1970, zijn in dividuele protestacties, tot aan zijn rol in Gdansk in 1980. Winkiel bouwt een net van relaties op onder de betrokke nen bij de staking in de Le- ninwerf. Kort nadat hij infor matie over Tomczyk aan Wir zki heeft uigeleverd. weet hij aan een passe-partout te ko men en slaagt erin de ook voor de pers gesloten werf binnen te dringen. Daar wordt juist he.t akkoord tussen het stakingscomité onder lei ding van Lech Walesa en vice-premier Jagielsky gete kend. Deze dag wordt Riet al leen historisch voor Polen, maar ook voor Winkiel die al enige tijd geplaagd werd door zijn geweten. Maar op een niet.zo aangename manier... VERVOLG „Man van ijzer" geldt als een vervolg op Wajda's „Mens uit Marmer", waarin hij de on- tredderende situatie van Po len na 1945 schetst. Het „Wirtschaftswunder" dat daarop volgde, en de teleur stelling die toen tot de bevol king doordrong dat het socia lisme niet leidde tot het ideale Polen dat velen voor ogen hadden. Arbeiders en intelli- gentia sloegen na de oorlog de handen ineen en hadden een gemeenschappelijk ideaal Een betere samenleving waarin iedereen het goed zou hebben. Zo ontstónd een nieu we mentaliteit van verbon denheid, soberheid, werklust, discipline en produktiviteit. die natuurlijk uitstekend pas te in de traditie van het socia lisme. Ook Wajda had een diepgeworteld vertrouwen in de toekomst, en zette zich per soonlijk in voor de wederop bouw. In „Mens van marmer" kijkt hij terug op deze perio de. door de ogen van de vader van de jonge stakingsleider uit „Man van ijzer". Hieron der enkele fragmenten uit een interview (van Jerzy Diatlowicki) met Wajda, voor dat hij „Man van ijzer" reali seerde. - Heeft u geprobeerd de waar heid weer te geven in „Man van ijzer" en heeft u het ge voel dat u daarin geslaagd bent? „Ik kan u daarop niet precies een antwoord geven. Het pu bliek moet dat doen. Vooral het publiek dat betrokken is bij de gebeurtenissen (in Gdansk, red). Bovendien ge loof ik niet dat iemand de ab solute waarheid kan weerge ven in een kunstuiting. Het is een kwestie van historische gebeurtenissen, waarvan fo to's, getuigenverklaringen en documenten bestaan. Dank zij deze bronnen konden we dichter bij de waarheid ko men. Onze pogingen gaan in die richting. Overal waar dat mogelijk was, hebben we do cumentaire-materiaal, zoals authentieke foto's, film en ge luidsbanden gebruikt". BOODSCHAP - Uw films zijn in het buiten land op een meer universele manier geïnterpreteerd dan in Polen, als protest tegen de on- menselijking, het totalitarisme de degradatie van de mens. Welke boodschap heeft u in uw laatste film voor de we reld? „Ik wil, bovenal, mijn opti misme uitdragen. Ik deel dit optimisme met veel mensen. Ik heb het Poolse volk nog nooit zo veel vertrouwen en optimisme zien vertonen als de laatste tijd. Ondanks alle moeilijkheden, de recessie is het een nieuw element. Sinds 1945 heb ik niet meer zulk enthousiasme gekend. Ik wil de dit gevoel in de film heb ben, aantonen waar het van daan komt. waar het allemaal begon en waarom deze ten dens iedereen meesleept. Ik geloof dat dit optimisme is ge boren uit de hoop dat we op de weg zijn, die leidt naar het accepteren van het sociale sy steem waarin we leven". YVONNE JANSEN Ondernemings raad van de A VRO naar de rechter HILVERSUM De onderne mingsraad van de AVRO is het niet eens met de vorige week bekend gemaakte beslui ten van het algemeen bestuur inzake de wijzigingen in de top van het bedrijf en heeft in een brief aan het personeel aange kondigd naar de rechter te stappen. De ondernemingsraad vindt enerzijds dat er op basis van de wet op de ondernemingsra den door het algemeen bestuur procedurele fouten zijn ge maakt en anderzijds dat de di recteur radio en televisie, Sie- be van der Zee, gezien de uit komsten van een onderzoek naar de topstructuur bij de AVRO door een onafhankelijk bureau te mild is behandeld. Men zegt het moeilijk te kun nen verkroppen, dat AVRO- voorzitter Keijzer vorige week met geen woord heeft gerept over het tussentijds aanstellen van een soort manager, die tij delijk, totdat een nieuwe alge meen directeur zou zijn be noemd, de leiding van het be drijf van Van der Zee h ad moeten overnemen. Dit zou door het bestuur na het be kend worden van de resulta ten van het onderzoek, zijn - toegezegd. Het AVRO-bestuur heeft vori ge week besloten een nieuwe algemeen directeur aan te trekken, die zich echter voor lopig voornamelijk gaat bezig houden met het sociaal beleid en de marketing. De onderne mingsraad vreest nu. dat deze benoerping, die tot stand moet komen na het maken van een profielschets en een normale wervingsprocedure, lang op zich zal laten wachten. Nederlands tv- werk op festival HILVERSUM De NOS zal vier films inzenden naar het internationaal televisiefestival, dat van 5 tot en met 13 februa ri 1982 in Monte Carlo wordt gehouden. In de afdeling drama gaat het AVRO-programma „Kruis of munt", een gedramatiseerde documentaire over de psychi sche gevolgen van een zware, hartaanval. In de sector actua liteitenprogramma's worden ingezonden het VPRO-pro- gramma „Het monster", een portret van de uitvinder van de neutronenbom, de reporta ge „De muur" over twintig jaar Berlijnse muur van Tele- vizier-magazine van de AVRO en „Incest", een Brandpunt- special van KRO-t.v. De NOS-documentaire „Co Hoedeman-animatiefilmer" heeft samen met de door Ag nes Varda geregisseerde film „Murs murs" op een interna tionaal festival in Montreal de frijs voor de beste televisie- ilm gekregen. De documen taire, die op 5 oktober 1980 in ons land werd uitgezonden, laat zien hoe Hoedeman, die drie jaar geleden voor een van zijn animatiefilms een Ameri kaanse Oscar kreeg, leeft en werkt. 9? AVRO-tv heeft een nieuw spel op het programma genomen, dat „Holland-België" heet en tegehstanders van de noorde lijke en de zuidelijke Neder landen (België) tegenover el kaar zet De leiding van dit spel krijgt de praatgrage en - vaardige Jos Brink. Het spel werkt zo, dat er in vijf ronden wordt gespeeld tussen twee ploegen van zes. Beide teams hebben een vrouwelijke aan voerder. De Belgen brengen Lut Leyssen mee. bekend van BRT-radio, en de Nedérlan- ders vinden morele steun bij Maudy Kellerman. Het gaat niet om prijzen, maar om de nationale eer. Het publiek, dat geacht wordt in ruime mate aanwezig te zijn, dient voor bijval te zorgen. Jan Meulen- dijks en Bart Schuil, die ook met het idee voor „Babbelo- nië" kwamen, zijn de beden kers van dit spel. dat een test bevat op verstandelijke en fy sieke vaardigheden. Artiesten zorgen voor het breken van de spanning. In de eerste uitzen ding komen daarvoor de groep Venus", Lee Towers, Benny Neyman en Micha Marah uit België, die zingt namens de rode duivels. Ned. I 19.00 uur. The West De vrouwen krijgen het moei lijk in de vierde aflevering van „How the West was won". Eén moet er uit de handen van aanranders gehaald wor den, een andere bedenkt zich tweemaal vóór het tot een hu welijk komt en de derde wordt gepakt door een zwerm bijen. Voor haar leven wordt ge vreesd. Ned. I 20.15 uur. Minister-presiden t Vanavond geen gesprek met de minister-president, omdat deze maandag in het parle ment verschijnt met de rege ringsverklaring. Bovendien is Jaap van Meekren ziek. al stond Wil Simons al gereed. Ned. 1 21.55 uur. Geloven De Mounties opnieuw met komisch programma. „Geloven in mensen" heet het programma, dat gesprekken weergeeft met mensen, die het De Hlllk in de kerk(en) niet meer zien zitten. Zij geloven meer in de mens, hoe een wankel wezen ook. Ned. I 21.55 uur. Ontmaskering onvermijdelijk dus. Ned. I 22.25 uur. Brandstichter In de Britse tv-film „De jacht op de brandstichter" blijkt een vuurliefhebber het vooral op fabrieken te hebben voorzien. Die pyromaan moet dus ge vonden worden. Behalve een verzekeringsman krijgt hij ook een journalist achter zich aan. „De Hulk" slaat andermaal groen uit van woede, wie niet als een jonge vrouw met een baby problemen krijgt met een bende. Ned. II 18.59 uur. De Mounties Opnieuw een Mounties-show. Piet en René krijgen de steun van Joke Bruys, Ad Visser, de zangeres Precious Wilson en de dansers van Barry Stevens. Ned. II 20.27 uur. Nieuw land In Australië duurden de moei lijkheden in het emigranten gezin erg lang. In de laatste af levering komt een boel echter toch op zijn pootjes terecht. Ook met de liefde, want Mark en Conor komen nader tot el kaar. Ook in de buitenwereld wordt de situatie rustiger. En dan valt er weinig meer te verhalen. Ned. II 21.30 uur. Soap. Mary blijft zorgen houden over haar baby, terwijl de pa ren Jessica en El en Jodie en Maggie in opvallende situaties terecht komen. Ned. II 23.10 uur. Sinterklaas Morgen komt Sinterklaas in ons land. Hij arriveert per boot in Hindeloopen en komt ook op de tv. Henk van Stipriaan en de burgemeester van die gemeente staan klaar om de Sint te ontvangen. Zaterdag Ned. I 12.00 uur. Morgenmiddag Voor de kinderen zijn er „Dag huis. dag tuin", de Lawaaipa pegaai en „Stuif es in". Zaterdag Ned. I 15.30 uur. Wieteke van Dort morgenmiddag vervend in de weer in „De Lawaaipapegaai". Sinterklaas morgen in ons land en op de tv. NEDERLAND 1 NOS 18.20 Nieuws voor doven en slechthorenden TELEAC 18.28 Follow me OS. 18.43 Open Schooltijd NOS 18.58 Journaal AVRO 19.00 Holland-Belgie, spel- programma 20.15 How the west was won, tv-serie NOS 21.37 Journaal HUM.VERBOND 21.55 Geloven in mensen AVRO 22.25 De jacht op de brandstichter. (The firechasers), tv-film NOS 0.10 Journaal 0.15 Nieuws voor doven en slechthorenden NEDERLAND2 NOS 18.25 Paspoort voor Spanjaarden 18.35 Sesamstraat 18.50 Jeugdjournaal TROS 18.59 De Hulk, tv-serie NOS 20.00 Journaal TROS 20.27 De Mounties Show 21.30 Het Nieuwe Land, tv- serie 22.25 AktuaTV 23.10 Soap, tv-serie NOS 23.40 Journaal 23.45 Nieuws voor doven en slechthorenden DUITSLAND 1 (Reg. progr.: NDR: 18.00 Fay. tv-se- 18.30 Actual. 18.45 Kleuterserie. Henil 19 s pro 18.55 Kuemo 19.25 Reg. magaz. WDR: 18.00 Amus. ken sieht alles, tv-ser, s.progr. 19.10 Actual 20.15 Die Braut sagt speelfilm. 22.05 Ecoi Actual, en pariemei Sport; 23.25 Kaz 6 Co! 0.10-0.15 Journ. DUITSLAND 2 18.20 Slapstick. 18j 18.57 Progr.overz. 19,t Buitenlandse report, r progr. 21.15 Dierenprq al. 22.20 Cult. maaaz] progr. 23.15 Die drTe N three musketeers). I W Journ. DUITSLAND 3 WDR 18.00 Hallo Spencer. Cursus geschiedenis. 1 magaz. 19.45 Journal 20 15 Filmdocum. 21.30 Inform, progr tv-serie. 22.45 Film^ Journ. A BELGIE NEDERLAND® 18.00 Kleuterprogr. progr. 18.30 Tekenflln School. 19.05 Uitz. 19.35 Meded. en morg. 20.10 Weerber. 20. t (Suru), speelfilm. 22.1L gaz. 23.15-23.30 Nws." BELGIE NEDERLANDS?, .18.00 Kleuterprogr |dse progr. 18.30 Tekenfilrwn School. 19.05 Uitz. fT' 19.35 Meded. èn morg( Lei 20.10 Weerber. 20.15 route, tv-serle. 21.10, s progr 22.10-22.40 C?en BELGIE FRANS pr 19.00 Reg. magaz. tt OC weerber 19.30 Journ.Lrnp progr. 21.15 Le Dibbf" 22.50-23.10 Journ. an Ie fl belgie fhans 2 aria Tot 19.00 uur: Zie NetU v so: De man en zijn we6T een serie van 4 uitzeil aan de kunstenaar |üjk 19.30 Journaal met Ln_ ling in gebarentaal. F1. Amerikaanse .tv-seri^eidf hoofdrollen: Jack K|pr Walberg e.a. Afl 7 0cl ling. 20.45 Vendredi-jgUl sportmagazine. geprqj Raymond Arets e het spel Vendredi-Matf" Télè-Tourisme. Toerisr van Guy Lemaire over bezienswaardigheden België. NEDERLAND 1 TELEAC 10.00 Cursus management O.S. 10.30 Fries voor Friestaligen TELEAC 10.50 Micro-electronica in bedrijf NOS 12.00 Intocht van Sint Nicolaas 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden 15.30 Journaal AVRO 15.32 Dag huis, dag uit, dag opbergschuur 15.45 De lawaaipapegaai presenteert: Papele- waaigaai 16.10 Stuif es in NEDERLAND 2 NOS 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden DUITSLAND 1 10.00 Journ. 10.03 Die Braut sagt nein, speelfilm. 11.50 Actueel progr. 12.10 Cult, magazine. 12.55 Perso- verz. 13.00 Journ. 13.( 14.10 Journ. 14.15' 14.45 Inform, progr. ytp 17 00 Documentaire, f zie NDR: 17.30 Progr overj/jre/ wortet wird immer. L 17.30 Actualiteiten. progr.) vele jvraa DUITSLAND 2 *seh 12.00 Progr.overz. Melde en amusement voor bij,r Duitsers. 14.45 Journ! filmserie. 15.10 Jeugdr form, progr. 16.15 Klnq56 Jeugdserie. 17.05 JoOegrt form, progr. ijk, \PR- DUITSLAND 3 (WDR) mot 16.30 Cursus Duits. 17! kunde. 17.30 Inform, sr 1 zijn BELGfENED. *Un£ 12.00 Reportage. 15.0<pmd< 15.30 Cult, aktuaiiteit. fstel) speelfilm 'Verl depc BELGIE FRANS 'flau 10.30 Cursus Engels. nje( serie. 11.30 Inform. Progr. voor Italianen.' magazine. 14.30 Shof in8 Documentaire. 16 15 ndel Spanjaarden 16.45 VV 17.15 fiockmagazine. 3]Je jeugdprogr. |oc/j HILVERSUM 1 18.06 Echo. 18 20 Punt Uit 19 55 Overwe ging 20.03 Country time. 21 02 (S) Nine O'clock Jazz 22.02 (S) Goal NOS: 23 02-24.00 (S) Met het oog op morgen VOO: 0.02 (S) Count Down 1 30 I igain 2 00 I P.P.: 18.20 Uitz. v<fn de PPR OVERHEIDS VOORLICHTING: 18.30 De Nederlandse An tillen. VOO: 18 40 Info magazine. 20 00 Mono. NOS: 21.00 Suara Maluku. OS.: 21.40 Open Schooltijd. RVU: 22.10 Volksu- 22 40 NOS-Cultui jyOcsjN leder heel uur nieuws. VARA WT 7 02 (S) Hallo hier Hilversum' f! (8.06 Dingen van de dag 10.30 J L (S) Z.I. 12 03 (S) Tussen slari en 'itht tinish. 1306 (S) In de Rooiè Haan. 15 02 (S) Muziek un Studio 16 02 (S) De Speeldoos. 17.55 Meded SOS- en politieberichten 9.30 Nws. TROS: 9.32 Bosboom 6 Bekooy (10 30 Nws.) 11 30 Nws 11 32 Leven als een waterlelie. O.S. 1156 Open Schooled. 12 26 Meded. voor land- en tuinbouw 1^30 Nws 12.36 Aktua 13.00 Nws J3.11 Aktü- a-extra (13.30 Nws.) 14.00 Coulissen. (14.30 Nws.) 15 00 Har 16.30 Nws.) 17 00 Aktua-« 17.30 Nws. 17.36 A 10.00 (S) Cor restmuzigk 11.4 lucKt in. 13.00 Nws. 13 0 mengcfc 15.00 IS) Volksn 6 Afgezien nu even van het al of niet gewone filmwerk „Twee voor twaalf", was het gisteren een moeilijk avondje op. het scherm. Zo ging het in „Kijk Haar" onder ahdere'hatuurlijk weer over 'kijk hem': dat wil zeggen over het verkrachten van vrouwen. Een uiteraard alleszins te verfoeien (mis handeling die door de presen tatrice van het programma werd omschreven in termen, die ik hier nou maar niet zal citeren, maar waarvan ik wel moet zeggen dat zij door menig ietwat beschaafd mens niet zö gauw in de mond zullen wor den genomen. De ter illustra tie opgevoerde vrouwen, met wie „het" dus was gebeurd,le ken mij overigens niet al te ge lukkig gekozen. In beide ge vallen ging namelijk aan het delict „een borreltje" vooraf en niet dat het daarom minder afkeurenswaardig zou zijn. maar er zijn gevallen van ver krachting denkbaar waarin de zaken nog duidelijker liggen Voor de rest ben ik van me ning dat „Kijk Haar" de haar toegemeten belanf'6e - derlijk dom behanf1 on ielfs datt de damesrmm na hetiböven omsclen de kinderarts^ Heli aan het wóórd lid recht iets tegen de bleëk te hebbenL^ waarschijnlijk meW de rubriek, teven* legenheid gebruikt te verklaren dat vf meelevend en half en dat „politici ere het algemeen zetfJ zijn. Laat naar je tyËC mens op zó n" morrt te denken. -I ,.Den Haag VancJ"^ de op stapel staan? c toging in Amsterdf 31 over een week) |mat' Met name in haart' e tot de „geremde" LWt' gebeurde dusdanig1' wel enigzins tot dr, en moest kommen gemaakt wordt v°r arr maar aan de rnasr ning om het niet tCzan HERMAN HP en llema

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1981 | | pagina 2