Nederland produceerde
oorlogsgas in Indië
QoidóaOowumt
Gasten uit provincie
gebruikt als buffer
bij kroning Beatrix
Looningreep
moet FNV
mild stemmen
V3
Uitspraak in kort
geding „Grote Luyk"
weer uitgesteld
Protest ouderen
tegenstijging
ziekenfondskosten
n Huis'
voor
affen
ente-
itie
-i
Aantal aanvragen
duurtetoeslag veel
lager dan geschat
Auto onder schot
HOOFDCOMMISSARIS DE RHOODES:
Vier jaar voor moord
op vriend van dochter
PvdA-koers krampachtig
'MET
INLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1981 PAGINA 11
stuur
ril partij
effen
Het hoofd-
DS '70 zal de
partij de ko
per brief ad-
de partij niet
Bij de verkie-
16 mei verloor
x enige zetel
i Kamer,
iber wordt een
5 '70 congres
Ede. De leden
dan uitspre-
toekomst van
Partijvoorzitter
»gh meent dat
Xiitieve beslis-
•den.
De derde mis
daadroman van
VVD-kamerlid
Joekes speelt
aan het Voor
hout. Een hui
veringwekken
de geschiede
nis, zo te oor
delen aan het
gezicht van
fractieleider
Hans Wiegel,
die gisteren
een exemplaar
van het boekje
in handen
kreeg.
DEN HAAG Voor de twee maal is de uit
spraak in het kort geding dat de huurder van het
Amsterdamse kraakpand „Grote Luyk" tegen de
staat en de burgemeester van de hoofdstad heeft
aangespannen, uitgesteld. Dit is gisteren door de
Haagse rechtbank, waar het geding dient, meege
deeld.
Huurder Prins had het kort geding aangespan
nen nadat de krakers, die er eerst door een knok
ploeg waren uitgezet, het pand op eigen kracht
weer hadden heroverd. Van justitie mochten de
krakers er toen blijven wonen. Met dat besluit
was Prins het niet eens.
UTRECHT In een telegram aan minister Gar
deniers van volksgezondheid heeft de Unie van
Katholieke Bonden van Ouderen geprotesteerd
tegen de premiestijging voor de vrijwillige zie
kenfondsverzekering. De Unie is ook tegen een
eigen bijdrage voor geneesmiddelen.
Deze week werd bekend dat de premie per 1 ja
nuari waarschijnlijk weer tien procent omhoog
moet. De Unie verlangt maatregelen om het ac
ceptatie- en premiebeleid van de particuliere
verzekeraars aan banden te leggen. Er moet een
eind komen aan de concurrentiestrijd tussen
vrijwillige ziekenfondsverzekeringen en particu
liere verzekeraars, aldus de Unie.
RT Steeds
iten gaan korten
ntegarantie die zij
aankoop van een
»emeente Utrecht
antie zelfs hele-
fen. Dit heeft de
vereniging „Ei-
;teren gezegd'.
vereniging zijn
n bang geworden
executies van
doordat huisei-
financiële ver
liet meer na kun-
Zij hebben geen
t deze „executie-
en door Qp hun
1 jeld te reserveren
ities die zij geven,
r moeten de aan-
ingbezitters bloe
een woordvoer
en Huis".
itatie
mhoog
Op 1 januari
loeten de alimen-
ischeiden mensen
■ent worden ver-
feft het ministerie
vastgesteld op
p gestegen kosten
ntlfionderhoud. Het
Ie alimentaties, of
I de rechter zijn
door de geschei-
fcelf zijn afgespro-
j de verhoging on-
kunnen man en
ling een andere
in. Het staat hun
om overeen te
liet de totale ver-
siechts een deel
fs helemaal geen
taald behoeft te
de partijen niet
itemming kunnen
pien naar de rech-
cht krijgt
in'n%s
F'
porten
teer
T In het re-
I de Merwedelan-
,'iland van Dord-
;t steun van pro-
rdeejk wordt aange-
]en centrum voor
De voornaamste
is een 22 meter
die volgend jaar
:ent(aar za' z'Jn-
B&Ceuw WOI"dt er te'~
ervjC3uden, om het ef-
e sneeuw te krij-
skiër. Het cen-
i verder eenlan-
__i een ijsbaan, een
in, een crèche en
Het geheel
;d door een wie-
Jas 65
ïrder
^t gulden"
De Vereniging
indse Gemeenten
seerd de Bejaar-
ind jaar niet duur-
j dan acht gulden,
ilden duurder dan
Pantal gemeenten
pten onder dit be
ren. Daar gaat de
juari 1982, £7.25 of
Ruim een mil-
len en jyeduwen
(tig jaar gebruiken
prting geeft op het
openbaar vervoer
jiek-, toneel- en
(ingen. De pas is
jgeldig en hoeft
|er te worden aan-
rerdacht van
ind delicten
|M Een zeven
tigen uit Poortu-
jgisteren voor de
lan Rotterdam te-
op verdenking
van zeker drie-
UW9icten in nog geen
De jongen heeft
i^rd delicten be-
vele honderden
niet meer te her-
i gaat om diefstal-
lichtingen, inbra-
andingen. De ver
huisde bovendien
van huurkamer
1 Ojamer zonder* de
nuT ^uur te hetalen.
u .rein lag in Rotter-
richt en Antwer-
DEN HAAG Nederland
heeft van '39 tot midden '42 in
Nederlands-Indië op grote
schaal het uiterst giftige mos
terdgas geproduceerd in een
speciaal daarvoor gebouwde
fabriek in Batujajar, in de
buurt van Bandoeng. De hoe
veelheid van 45.000 liter mos
terdgas welke Nederland nooit
heeft gebruikt, is midden '42
in verband met de Japanse in
val opgeslagen in vier tanks in
een dichtgemetselde bunker.
Daar heeft het gelegen totdat
een team van TNO in 1979 het
gas in een speciale oven ver
brandde. Dit heeft een woord
voerder van het ministerie
van buitenlandse zaken giste
ren meegedeeld.
Volgens de woordvoerder
heeft het KNIL in de dertiger
jaren besloten het gas te pro
duceren in verband met een
mogelijk internationaal con
flict waarbij Nederlands-Indië
betrokken kon raken. De Ne
derlandse autoriteiten zouden
niet in strijd met het protocol
van Genève heben gehandeld.
Dat verdrag verbiedt het ge
bruik van chemische en bacte
riologische wapens, maar zegt
niets over opslag en bezit. De
zaak is tot nu toe in de sfeer
van een staatsgeheim gehou
den omdat allereerst de gassen
moesten worden opgeruimd en
men bang was voor onrust on
der de bevolking ter plekke.
Het „blaartrekkend" gas werd
voor het eerst tijdens de Eerste
Wereldoorlog gebruikt. Het
dringt door de kleding heen
en veroorzaakt na enkele uren
pijnlijke blaren. Bij grote hoe
veelheden is het dodelijk.
In '77 vroeg de Indonesische
regering het kabinet Den Uyl
om eens te komen kijken naar
het gebied waar vroeger de fa
briek stond. De oppervlakte
bleek verontreinigd en de ve
getatie aangetast, ae bevolking
sprak van een vroegere „ver
dachte" fabriek van de Neder
landers. Minister Scholten van
defensie stuurde een team van
TNO, dat grote hoeveelheden
chloorgas in de bodem ontdek
te door lekkende flessenmet
deze stof. De bunker was voor
het team „werkelijk verbijste
rend": van het mosterdgas was
niets weggelekt. De speciale
oven die Nederland bouwde
om het gas te verbranden,
werd met het bevoorradings
schip van de marine de „Pool
ster" naar Indië vervoerd. Ge
durende juni, juli en augustus
'77 werkte het team aan het
verbranden van de oven. In
donesië maakte later bekend
zeer tevreden te zijn met de
afloop van de zaak.
MEEVALLER 43 MILJOEN
(Van onze parlementaire, redactie)
DEN HAAG Driekwart van de mensen die volgens schattin-^
gen in aanmerking komen voor de eenmalige duurtetoeslag heb
ben er ook werkelijk een aangevraagd. Het bedrag dat met de
eenmalige uitkering is gemoeid, zal hierdoor 37 miljoen lager
uitvallen dan was geraamd. Staatssecretaris Dales (sociale zaken)
heeft dat gisteren in de Tweede Kamer gezegd. In plaats van 125
miljoen zal er waarschijnlijk maar 88 miljoen gulden nodig zijn
om de uitkering te betalen.
Uit een steekproef in Rotterdam is gebleken dat van de aanvra
gen 17 procent moest worden afgewezen. Van de aanvragers
blijkt 47 procent een bijstandsuitkering te hebben en bijna een
kwart een AO W-uitkering. Minimumloners vormen een tiende
van de aanvragers.
De meeste aanvragen kwamen binnen in gebieden met een rela
tief hoge werkloosheid als Zuidoost-Groningen, Twente en
Zuid-Limburg. Kleinere gemeenten scoorden over het algemeen
relatief hoger in het aantal aanvragen dan de grote steden.
Daaruit maakt mevrouw Dales op dat schaamte toch niet zo'n
grote rol gespeeld moet hebben bij het aanvragen van de uitke
ring.
Zoals bekend konden (onvolledige) gezinnen die louter van een
minimum moeten rondkomen tot 1 november een speciale uit
kering aanvragen. Met die sluitingstermijn zal volgens de staats
secretaris de nodige soepelheid worden betracht. Nu is het de
beurt aan alleenstaanden met een minimuminkomen of -uitke
ring. Zij komen in aanmerking voor een uitkering van 150 gul
den en kunnen daartoe tot 1 januari een op het postkantoor ver
krijgbaar formulier inleveren bij de gemeentelijke sociale dien
sten.
Een politieman houdt een kofferdeksel van een Belgische auto onder schot, die was
gebruikt bij een overval gistermiddag op een postkantoor in Rotterdam. De politie
vermoedde dat een van de twee overvallers zich in de bagageruimte schuilhield. De
auto bleek echter leeg te zijn. De overvallers maakten een nog onbekend bedrag buit.
DEN HAAG De bur
gers uit alle provincies,
die vorig jaar april op de
Dam in Amsterdam van
dichtbij de inhuldiging
van koningin Beatrix
mochten meemaken,
zouden daar tevens een
ander doel mee hebben
gediend. „We hebben
mensen en kinderen uit
de provincie gebruikt als
een soort bufferzone tus
sen de optocht en het
minder goedwillende pu
bliek". Deze woorden
zegt het maandblad
„Kri" van de Vereniging
van Reklasserinsginstel-
lingen te hebben opgete
kend uit de mond van
mr. C. de Rhoodes,
hoofdcommissaris van
politie in Amsterdam.
De politiechef zou dit hebben
gezegd op een vorige maand
in Utrecht gehouden, beslo
ten symposium voor veilig
heidsmanagers. Bij die gele
genheid zou De Rhoodes ook
onthuld hebben dat hij tij
dens de inhuldiging op eigen
gezag scherpschutters gepos
teerd had. „Na veel palavers
zag de ministerraad van
scherpschutters af. Uiteinde
lijk heb ik op eigen risico en
kele scherpschutters op de
daken geplaatst". Volgens De
Rhoodes had hij hiertoe be
sloten, omdat er Ieren waren
gesignaleerd, „die eventueel
de leden van het Britse ko
ningshuis iets konden aan
doen".
De hoofdcommissaris zou
verder hebben verteld dat
Amsterdam pas in februari
het bericht had gekregen van
de inhuldiging op 30 april.
„Dat was een te korte tijd
voor een goede voorberei
ding". Het draaiboek van de
regering was klaar op 15
april, zodat toen pas daarna
de bewegingen van de ver
schillende staatshoofden be
kend werden. Hoewel dezen
eigen veiligheidsmensen
meebrachten, bleef de eind
verantwoordelijkheid bij De
Rhoodes. Voor de gelegen
heid had hij zijn recherche-
korps kunnen verdubbelen:
van 400 tot 800 man.
„De Arabieren en de Marok
kanen in de hotelkeukens
waren wel een probleem,
hoewel dat achteraf wel mee
viel. Maar met die mensen
moet je toch altijd voorzichtig
zijn, want ze komen met een
bepaalde staat van dienst uit
hun eigen land," aldus De
Rhoodes in „Kri". Hotel
Krasnapolsky zorgde voor
weer een geheel ander pro
bleem. „Dit hotel was groten
deels door de pers afgehuurd
en u weet net zo goed als ik,
dat dat niet het gemakkelijk
ste publiek is waarmee we te
maken krijgen".
De Rhoodes zou^het, gezien
de zeer ernstige rellen, een
„wonder boven wonder"
hebben genoemd dat er met
de gasten niets is gebeurd.
„Als de mensen werkelijk
kwaad willen en je hebt eeiv
beperkt wapenarsenaal, dan
kun je als politie niet veel
doen. De beslissing om te
schieten zou in overleg wor
den genomen. In geval van
tijdnood zop ik het alleen
doen. Maar die beslissing heb
ik gelukkig niet hoeven ne
men".
Volgens „Kri" heeft De
Rhoodes nog meer meeval
lers ontdekt. „Het autopark
van de M(obiele) E(enheid) is
juist door deze dag erg goed
momenteel. Ik kreeg alles
wat ik' wilde". Niet juist vond
de hoofdcommissaris, aldus
het blad, dat een aantal poli
tiemensen geen medaille kre
gen. „De vergadering na de
kroning begonnen ze daaro
ver. Dat zijn dingen waar
Nederland groot in is. Dat
hoef ik u niet te vertellen".
Na zijn lezing zou De Rhood
es tevergeefs gevraagd zijn
om concrete tips. „Personen
zijn niet te beveiligen. Sadat
is daar het laatste voorbeeld
van. Het is vrijwel ondoenlijk
om algemene tips te geven.
Het veiligste is om hoge gas
ten in een cel te zetten tot
het over is. Maar de vraag is:
zijn de gevangenisbewaar
ders van Justitie te vertrou
wen? Dat weet je ook niet".
RIK IN T HOUT
ROTTERDAM De Rotterdamse rechtbank heeft gis
teren een 45-jarige man veroordeeld tot vier jaar on
voorwaardelijke gevangenisstraf wegens het doods
chieten' van de vriend van zijn dochter. De officier van
justitie had drie jaar geëist.
De man maakte met een revolverschot een eind aan de verhou
ding tussen de dochter en haar vriend, omdat de jongen aan her
oïne was verslaafd. De vader vreesde dat zijn dochter ook ver
slaafd zou raken en dat haar vriend, wiens afkickpogingen tel
kens mislukten, op het geld van zijn dochter uit was. De man zei
dat hij door wanhoop de controle over zijn emoties had verloren.
OPVALLEND feit in het nieuws van de afgelopen dagen:
de vakcentrales CNV en (in wat mindere mate) FNV "zien
volgend jaar veel liever een korting op de inkomens via een
investeringsloon dan via een solidariteitsfieffing. Voor een
goed begrip: de solidariteitsheffing is door de twee informa
teurs van socialistische huize met instemming van de PvdA
en onder verzet van het CDA in het lijmakkoord gezet; het
investeringsloon stond vlak voor het ontstaan van de kabi
netscrisis in de interne voorstellen van Van Agt, die zoals
bekend door de PvdA-ministers werden afgewezen.
De PvdA contra de vakbeweging dus. Duidelijker dan ooit
manifesteert zich hier dat de PvdA geen eigen inzichten,
geen eigen beleid heeft om de onafwendbare sociaal-econo
mische problemen te lijf te gaan. De PvdA, wel goedwillend
en bereid er tegenaan te gaan, zit daardoor in de hoek waar
in men zich bfjna als vanzelf gedwongen voelt „nee" te zeg
gen tegen voorstellen van anderen. Zelfs de vakbeweging
loopt de PvdA nu voorbij.
De PvdA zou er goed aan doen niet al te krampachtig vast
te houden aan de solidariteitsheffing. Als blijkt dat de sociale
partners, wanneer zij eenmaal voor de keus staan tussen soli
dariteitsheffing en investeringsloon, voor dat laatste kiezen,
dan moet dat niet zonder gevolgen blijven.
Investeringsloon moet Voor met name de vakbewei
ging veel aantrekkelijker zijn. De solidariteitsheffing ver
dwijnt in de grote belastingput en men moet maar afwachten
of de werkgelegenheidsinspanningen die ervan betaald wor
den (of niet) een beetje controleerbaar en stuurbaar te maken
zijn. Het investeringsloon blijft in bedrijven of bedrijfstakken
en de bestemming kan de werkgelegenheid zeer rechtstreeks
en zeer zichtbaar ten goede komen. Het is in deze kolom de
afgelopen weken al vaker betoogd: het overleg tussen de so
ciale partners moet nu eerst eens een reële kans krijgen, al
vorens de politici zich nog verder in hun schuttersputjes in
graven.
(Vervolg van de voorpagina)
Sommigen binnen de FNV verwachten dat Den Uyl
nog veel verder zal gaan. Op een bijeenkomst van de
bouwbond FNV voorspelde voorzitter Buys vanoch
tend in Amersfoort, dat de komende regeringsverkla
ring een algemene korting op de prijscompensatie zal
aankondigen van één procent. Zo'n maatregel zou niet
alleen de hoogste, maar alle inkomens treffen. FNV-
loondeskundige Frans Drabbe verklaarde desgevraagd
niet te weten waarop deze verwachting van zijn bond
genoot is gebaseerd. „Maar als zij juist is betekent dit
onherroepelijk oorlog met de vakbeweging", aldus
Drabbe.
Insiders verwachten, dat de grootste vakcentrale, de FNV,
gezien het beoogde doel niet al te veel problemen zal maken
over een „inkomenscorrectie", indien en voorzover die ten
minste beperkt blijft tot een aftopping van de prijscompensa
tie en de vakantietoeslag. Bedacht moet worden dat Den Uyl
een nivellerend gebaar nodig kan hebben om de pil van
maatregelen die de vakbeweging nog te slikken zal krijgen
wat te vergulden. In dit verband moet gedacht worden aan
beperking van het ziektegeld en de invoering van wachtda-
gen, waartoe pen Uyl zich in het lijmcompromis van de in
formateurs Halberstadt en De Galan heeft verplicht. Zo die
maatregelen al enige kans maken do,or de vakbeweging te
worden geslikt, kan dit alleen als duidelijk is dat ook de be
ter betaalden een flinke veer zullen moeten laten, zo wordt
geredeneerd.
Het fellé verzet tegen deze ziektewetmaatregelen werd van
ochtend nog eens geïllustreerd door uitlatingen van FNV-
bouwbondvoorzitter Buys. In Amersfoort voorspelde hij dat
het kabinet volgende week een aantasting van de ziektewe
tuitkeringen zal aankondigen die de werkgevers in 1982 al
1,1 miljard gulden aan premies uitspaart. Tegenover die las
tenverlichting staat volgens Buys geen extra werkgelegen
heid. Daarnaast zou het kabinet van plan zijn de bovenwette
lijke ziektewetuitkeringen te verbieden. Daardoor zouden
zieke werknemers voortaan niet meer kunnen rekenen op
de volle 100 procent van hun verdiende loon, maar terugval
len naar 85, misschien zelfs 80 procent. „Ook daarbij gaat het
om honderden miljoenen die de werkgevers niet meer hoe
ven te betalen", aldus Buys. „Het lijkt erop dat Bestek'81
weer terug is: lastenverlichting voor ondernemers en hakken
in de sociale voorzieningen. Het is weer een stap op weg naar
de totale afbraak van de verzorgingsstaat", zo zei Buys.
OPKLARINGEN
DE BILT - Tussen een hoge-
drukgebied ten zuidwesten
van Ierland en een depressie
boven Scandinavië stond bij
ons in het afgelopen etmaal
een noordwestelijke stroming.
In de over zee aangevoerde
lucht kwamen enkele buitjes
tot ontwikkeling. De tempera
tuur liep in de loop van giste
ren op tot ongeveer 10 graden.
Morgen zal het genoemde ho-
gedrukgebied nog wat verder
naar het oosten zijn opgedron
gen. De buienkans neemt dan
ook verder af, terwijl in het
temperatuurverloop maar wei
nig gaat veranderen. Ook el
ders in West-Europa zal het
weer in het algemeen wat ver
der verbeteren. Vooral in
Frankrijk mag op enkele da
gen zeer fraai najaarsweer ge
rekend worden.
Weersgesteldheid van gisteren
De Bilt zw
Deelen mc
Eelde l.bi
Eindhoven zw
Den Helder l.t»
Lh. R'dam l.t»
Vlissingen l.t»
A berd
Brussel"*
Frankfort
w.bew. 10 70.3 n
Geen krant ontvangen? Bel
tussen 18.00 en 19.00 uur
nummer 071-122248 en per
speciale koerier wordt de
krant alsnog nabezorgd.
Casablanca
Istanboet
Las Palm as
Tel Avlv
iw.bew. 11 87 i
geh.bew. S 3 In
zw.bew. 26 -On
n.ontv. n
zw.bew. 28 22 On
