JERRY
BROWN
meest illustre
Californische
politicus
„Ik ben een
slachtoffer van de
omstandigheden"
Onze correspondent in Washington, Dick Toet, heeft in de afge
lopen zomer een omvangrijke trip door de Verenigde Staten
gemaakt. Hij bezocht achtentwintig staten en verbleef drie we
ken in Caiifornië. In bijgaand artikel wijdt hij een beschouwing
aan de politiek binnen deze Amerikaanse staat en schenkt in
het bijzonder aandacht aan de gouverneur van Caiifornië, Jerry
Brown, ondanks zijn betrekkelijke jeugd al een politieke vete
raan, die nog alle tijd heeft een belangrijke rol te spelen in de
landelijke Amerikaanse politiek.
WASHINGTON De politiek in Caiifornië
is zo kleurrijk als de staat zelf. Gouverneur
Jerry Brown is de enige van de vijftig
Amerikaanse gouverneurs, die internatio
nale bekendheid heeft. Drieënveertig jaar
oud. is hij al een politieke veteraan, die in
de komende decennia nog een belangrijke
rol in de Amerikaanse politiek kan spelen.
In 1976 was hij een succesvolle Democra
tische presidentskandidaat, maar trok zich
terug, nadat hij Jimmy Carter in vier „pri-
meries" (voorverkiezingen) had verslagen.
In 1980 probeerde hij het nog eens, maar
ditmaal wist hij geen aanhang-van beteke
nis op de been te krijgen. Brown heeft nu
al aangekondigd er in 1984 niet bij te zul
len zijn, daarmee de race om de democra
tische kandidatuur vrijwel zeker overlatend
aan Edward Kennedy en Walter Mondale.
Brown heeft nu zijn zinnen gezet op de se
naatszetel van de republikein Hayakawa,
waarover de Californische kiezers zich in
1982, aan het eind van Browns tweede ter
mijn, zullen uitspreken. Hoewel Brown zelf
zich daarover op dit tijdstip nog niet wenst
uit te laten, mag worden aangenomen, dat
hij erop rekent na eenzesjarige senaats
periode, ook op nationaal niveau vol
doende aan de weg te hebben getimmerd
om in 1988 een succesvolle stormloop
naar het Witte Huis te kunnen onderne
men.
Wat de timing betreft ligt hij dan precies
gelijk met Ronald Reagan, zijn voorganger
als hoogste politieke „baas" in Caiifornië,
die ook zes jaar nodig had om vanuit Caii
fornië het Witte Huis te bereiken. En als
Brown wat langer zou willen wachten dan
heeft hij in ieder geval zijn leeftijd mee.
Volgend jaar is Brown nog altijd twintig
jaar jonger dan ex-gouverneur Reagan in
1974 was.
Uiteenlopend
Dat men, sprekend over de Californische
politiek, snel met zulk volstrekt uiteenlo
pende figuren als Reagan en Brown op de
proppen komt, is niet verwonderlijk. Het
verleden van de staat is gekenmerkt door
politiek opportunisme. Het gebruik van
marihuana is er feitelijk legaal. Californiërs
hebben zich echter ook in grote meerder
heid uitgesproken voor de doodstraf. In
tegenstelling tot de nationale trend bouw
de Caiifornië een traditie op van econo
misch conservatisme en een nogal pro
gressieve koers op sociaal gebied.
Ondanks het feit, dat de Democratische
Partij in Caiifornië een veel grotere aan
hang heeft dan de Republikeinse Partij
werd Reagan in 1966 gekozen tot gouver
neur. Dat was twee jaar na de eerste stu
denten-opstanden in Berkeley en een jaar,
nadat in een aantal zwarte wijken rellen
waren uitgebroken. Reagan voerde zijn
campagne voornamelijk op grond van de
angst bij de grote middenklasse voor de
militanter wordende protesten van studen
ten en negers.
Vier jaar later kon hij door de steeds feller
wordende anti-Vietnambeweging op het
zelfde thema voortborduren. De door De
mocraten beheerste Californische volks
vertegenwoordiging hield Reagan echter
van een rigoureuze Conservatieve omme
zwaai af. In 1974 bleek Caiifornië Reagan
en de Republikeinse Partij meer dan beu.
Jerry Brown, toen pas zesendertig, werd
voornamelijk gekozen, omdat hij Demo
craat was en de zoon van een gouverneur,
die Caiifornië van 1959 tot 1967 in ieder
geval op economisch gebied behoorlijk
had geholpen.
Nationale figuur
Brown had weinig tijd nodig om tot een
nationale figuur te worden. De rede, waar
mee hij zijn ambt aanvaardde, duurde
maar acht minuten. In plaats van zijn nieu
we positie te vieren met grote partijen,
ging hij op de avond van zijn inwijding met
enkele vrienden naar een Chinees restau
rant. Hij weigerde te gaan wonen in de
protsérige gouverneurswoning, die de
Reagans raison van een miljoen dollar
Een handicap voor Brown, zeker als hij gaat meespelen in de landelijke politiek, is
het feit, dat hij nog vrijgezel is. Van tijd tot tijd zijn er geruchten over een huwelijk,
zoals twee jaar geleden, toen Brown werd gesignaleerd in gezelschap van de zange
res Linda Ronstadt.
hadden gebouwd en huurde een eenvou
dig flatje. De bij het ambt horende limousi
ne en het gouvernementele vliegtuig wer
den door Brown verkocht.
Bovendien slaagde Brown er in recordtem
po in de door Reagan achtergelaten finan.-
ciële warboel recht te zetten en een fors
tekort om te buigen in een overschot.
Browns populariteit steeg ondanks zijn
weinig modieuze standpunten tegen de
doodstraf en kernenergie tot grote
hoogte. Toen hij ir\ 1976 Carter in vier
voorverkiezingen versloeg, alvorens zich in
het belang van de eenheid binnen de De
mocratische Partij terug te trekken, leek
Browns opmars naar het Witte Huis
slechts een kwestie van tijd. Gezien zijn
leeftijd was er tijd genoeg.
Problemen
In de zomer van 1978 begonnen er echter
problemen voor Brown te rijzen. Een anti-
belastingbeweging, gericht op het meer
dan halveren van de onroerend-goedbe-
lasting in Caiifornië, groeide als kool.
Brown verzette zich fel tegen de beweging,
maar nadat de verlaging in een referen
dum met grote meerderheid was aan
vaard, reageerde Brown alsof hij het voor
stel zo ongeveer zelf had bedacht.
„Brown for president", zo was het in 1979, maar het streven van Brown bleek toen niet serieus. Wellicht komt de letk
in 1988, wanneer Brown een periode van zes jaar in de Senaat achter de rug heeft-mits hij daarin volgend jaar wordt (n'jij
nog geleverd moest worden, dan gebeur- Jaar wel enige kans maakt in de toch al nige Republikeinen, die zich
de dat op de verkiezingsdag. Brown vocht moeilijke race om een senaatszetel, die nu vroeg stadium fel tegen de oorlo
terug en won zijn herverkiezing met een in Republikeinse-handen is. Mocht Brown nam uitsprak. Hij overwoog in
grotere marge dan zijn voorgangers ooit
hadden gepresteerd.
Tij gekeerd
die zetel verwerven, dan zou Caiifornië, over te stappen naar de Dem
geheel in strijd met de gewoonte in de se- Partij. McCloskey loopt inmiddel
naat, vertegenwoordigd worden door twee danig in de pas, dat veel Repub
hem de beste kandidaat zien. De
staat echter ook, dat zijn „verte
nogal progressieve senatoren. De andere
Californische zetel wordt namelijk bezet
Maar het tij keerde zich tegen hem. Zijn fi- door Alan Cranston, een van de weinige
nancieel-economische opvattingen liepen meer liberale Democraten die vorig jaar
nog wel aardig parallel met de nieuwe niet onder de Republikeinse stoomwals
Conservatieve beweging, maar op sociaal werd verpletterd. Cranstons zetel komt
gebied alsmede door zijn stellingname pas In 1986 weer „onder de hamer",
tegen kernenergie en zijn steun aan mi- De Republikeinen maken duidelijk grote Angeles, is een van de meest
lieu-actlegroepen, werd hij in toenemende kans hun zetel te behouden, maar dan die- staande zwarte politici in de
mate het mikpunt van bijtende rechtse nen ze eerst wel hun eigen problemen op
spot. „Gouverneur Manestraal", werd zijn te lossen. De zetel wordt bezet door sena-
tor Hayakawa (75), een intellectueel, die
in de verkiezingsstrijd ernstige
spelen.
Er zijn nog twee andere Californ
tici van meer dan plaatselijk
een, Tom Bradley, burgemeeste
Het referendum werd het beginpunt voor
Conservatieve acties in andere staten en
gaf de opkomende Conservatieve bewe
ging de eerste grote zege. De overtuiging
groeide, dat belastingen fors konden wor
den besnoeid zonder al te grote offers in
de dienstverlening. Feit is echter, dat
Brown de al flinke reserve op de staatsba-
lans met vooruitziende blik nog verder had
laten uitdijen. De belastingverlaging kon
daardoor verrassend soepel worden opge
vangen.
Bovendien, zo gaven ook tegenstanders
van het voorstel toe, was de onroerend-
goedbelasting in Caiifornië zó hoog gewor
den, dat vele huizenbezitters in grote fi
nanciële problemen waren gekomen. Voor
Brown bleef echter voornamelijk het ver
wijt, dat hij een „politieke draaikont" zou
zijn, onberekenbaar en slechts uit op per
soonlijke successen. „Ik voer alleen maar
de volkswil uit en probeer daar de positie
ve kanten van te benadrukken", zo ver
klaarde Brown zijn ommezwaai.
„Proposition 13", zoals het voorstel werd
genoemd, sloeg niettemin een flinke bres
In Browns populariteit. Vlak voor de ver
kiezingen in 1978 lag Brown in de opinie
peilingen zelfs vier procent achter op zijn
Republikeinse rivaal. Maar indien al het
bewijs van Browns politieke kwaliteiten
bijnaam in Conservatieve kringen.
Trouwens, ook binnen zijn eigen meer pas op zeventigjarige leeftijd vanuit de
naar rechts hellende Democratische Partij universitaire wereld in de senaat terecht-
begon de sympathie, of liever bewonde- kwam. Hayakawa mag dan een duidelijk
ring voor Brown ernstig te tanen. Zijn mis- conservatief man zijn, hij pleegt de partij-
lukte poging om zich ook in 1980 in de De- discipline op gezette tijden met liberale
mocratische race voor de presidentskandi- uitschieters te doorbreken,
datuur te wagen, deed hem voorlopjg van Tegenstanders beweren, dat hij als hij
het nationale politieke toneel verdwijnen. al aanwezig is menigmaal stemt zonder
In zijn eigen staèt zit Brown inmiddels ook het geringste benul te hebben waarom het
weer tot over zijn oren in de problemen. In gaat. In elk geval is de man ook bij de Re-
juni van dit jaar dook in een van de rijke publikeinen in Caiifornië niet bijster popu-
fruitgebieden van Caiifornië dei Middel- lair. Hoewel de arme Hayakawa nog niet
landse Zeevlieg op. Het insect, hier aange- eens heeft beslist, of hij al dan niet voor
duid als „medfly", kan een ramp beteke- herverkiezing in aanmerking wil komen,
nen voor de Californische fruitindustrie. De wordt er onder zijn partijgenoten in Cali-
plaag die zich al eerder aandiende, leek fornië al hevig getwist over zijn opvolging,
vorig jaar onder controle. Toen zij opnieuw
werd gesignaleerd veroorzaakte dat regel- Gold water ir
rechte paniek. Vanuit de fruitindustrie J
werd onmiddellijk het bespuiten vanuit de Een van de kandidaten is Barry Goldwater
lucht van alle verdachte gebieden geëist, jr-. zoon van de oude Goldwater, die Re-
maar Brown ging daar tot opluchting van publikeins presidentskandidaat in 1964 en
een aanzienlijke groep verontruste burgers senator van Arizona was. De jonge Gold-
niet op in.
Draaitol..
water heeft zijn naam mee. want pa ligt, na
zijn zware nederlaag tegen Lyndon John
son in 1964, allang weer midden in bed bij
de Republikeinen. Nogal wat Republikei-
Later ging hij toch door de knieën, onder nen fluisteren echter, dat dit zo ongeveer
meer omdat de regering in Washington het enige positieve is wat ze over Barry jr.
had gedreigd al het Californische fruit in kunnen zeggen.' Hij wordt onder meer be-
quarantaine te plaatsen. Het bespuiten stempeld als „saai, weinig flexibel en te
met malathion van enorme oppervlakten, conservatief".
waarvan sommige delen dicht bevolkt, Ie- De Republikeinen hebben wel een betere
verde hem de woede op van zijn milieu- kandidaat, Pete McCloskey, die Caiifornië
vrienden en deed de toorn van de fruitte- thans in het Huis van Afgevaardigden ver-
Iers („te weinig, te laat") niet afnemen, tegenwoordigt, maar aan hem kleëft weer
„Zie je wel: gouverneur .draaitol", riepen een ander bezwaar. Hij behoort tot een
zijn tegenstanders in koor.
met uitsterven bedreigde groep van Ame-
Brown is opnieuw flink gezakt in de popu- rikaanse politici: gematigde Republikeinen,
lariteitspeilingen en zelfs zijn trouwe aan- McCloskey, die als marine-officier diende
hangers vragen zich af of Brown volgend in Korea en Vietnam, was een van de wei-
Staten. Hij maakt een goede ka
jaar de eerste zwarte gouverneul
fornië te worden. De ander, Toi
was bekend als een van de bel
leiders van de anti-Vietnambev
als echtgenoot van actrice Jai fer
maar begint nu ook aandacht tyja
vanwege zijn politieke activrteite ro,
jaren geleden richtte hij de „Cai^c|
Economie Democracy" (CED)
tiegroep, die onder meer een soij,^
ratieve bedrijfsstructuur bepleit.|
Rijk en links
Onbespied en dus onbeschimp
media, die Tom en Jane onver:
schilderen als rijke, linkse
heeft Hayden vooral in Caiifornië
ke basis gelegd. Hoewel hij g 9r'
Brown meestal steunt en zijn
zich vooral richten op het verwf
invloed binnen de bestuursorgaiv®
Democratische Partij, menen VJ
dat Hayden meer pijlen op zijn b n
In elk geval acht men, bij de hfen
niekerige ontwikkeling binnen i
cratische Partij de tijd niet ver^
er door de Democraten ernst#
gehouden zal moeten worden i u
dens CED. 1
Gouverneur Jerry Brown blijft ecflK
lopig de meest illustere van delOE
sche politici. Hoewel hij, bij a) c
problemen, nóg twee in de Anjre
politiek ernstige handicaps te Oij.
heeft hij is vrijgezel en heeft!
voor Amerikanen herkenbare Pr'
lijkt zijn rol in de nationale polit«(b(
lange na niet uitgespeeld. Ook ien
de senaat volgend jaar niet zou)er
Zelf zei Brown onlangs in een tv 0
„Berichten over mijn dood zijn $L
dreven". J,.
VERDACHTE ATLANTA:
NEW YORK Als in Amerika ie
mand wordt verdacht van moord, is
vaak door de media al vonnis gewe
zen, voordat het eigenlijke proces
begint. Het geval van de massa
moorden in Atlanta vormt hierop ze
ker geen uitzondering. Er is zoveel
informatie uitgelekt, er zijn zoveel
beschuldigingen geuit en zoveel rod
delverhalen gepubliceerd, dat Wayne
Bertram Williams, de drieëntwintig
jaar oude free-lance fotograaf en ta
lentenjager, die wordt beschuldigd
van de moord op twee van de ach
tentwintig zwarte jongeren, die dood
in Atlanta zijn aangetroffen, een for
meel verzoek heeft ingediend om
zijn zaak te seponeren, omdat een
eerlijk proces niet meer mogelijk is.
Als dit drieënveertigste verzoek van Wil
liams wordt afgewezen en de kans
daarop is groot dan zal het proces
waarschijnlijk eind januari beginnen, ruim
zes maanden, nadat hij werd gearresteerd
en in een cel van de staatsgevangenis Ful
ton County in Georgia werd opgesloten.
Besphuldigingen, dat Williams een homo-
sexuele verhouding had met de twee jonge
mannen, die hij volgens de aanklacht heeft
vermoord en dat hij meer af weet van de
andere jonge slachtoffers, zijn in alle Ame
rikaanse kranten uitgebreid uit de doeken
gedaan. Verder is het in zijn nadeel en
radio, televisie en kranten kunnen er niet
genoeg van krijgen dat te benadrukken
dat er aan de reeks moorden in Atlanta
blijkbaar een einde kwam met zijn arresta
tie.
Tegenaanval
Bezorgd over deze schadelijke publiciteit
drong Williams er niet alleen op aan om de
zaak tegen hem te seponeren, maar zette
hij ook de tegenaanval in met een zorgvul
dig opgezet antwoord op de meeste aan
tijgingen in de pers. Zijn geslepen advoca
te, Mary Welcome, slaagde erin een ver
slaggever de gevangenis binnen te smok
kelen voor een interview, dat inmiddels is
gepubliceerd In het blad „US".
Williams schildert daarin zichzelf af als een
onschuldig slachtoffer van de omstandig
heden, gevangen genomen als gevolg van
de enorme nationale druk, die werd uitge
oefend om de massamoordenaar te pak
ken, nadat zowel de federale overheid als
de staat Georgia een grote hoeveelheid
geld in het onderzoek hadden gestoken.
Toen hem werd gevraagd waarom de
moorden na zijn arrestatie waren opge
houden, antwoordde Williams: „Is dat wel
zeker? Er worden in Atlanta nog steeds
mensen vermist. Ik denk, dat ze, nu ik hier
zit, hebben besloten om de publiciteit wat
in te perken, zolang de aandacht van het
publiek op één persoon is gericht."
Had hij iets te maken met de twee jonge
mannen die hij vermoord zou hebben? „Ik
ken ze niet eens". Had hij een van de an
dere slachtoffers gekend? „Nee, nooit"..
Was hij homofiel? „Nee, al zoveel mensen
hebben me" dat gevraagd. Nee".
Williams liet zich ook zeer kritisch uit over
de ondervragingsmethode, die de politie
gebruikte om hem tot een bekentenis te
dwingen. „Tijdens het verhoor werd me
verteld, dat mijn ouders hadden bekend,
dat ik met deze zaak iets te maken had en
dat zij de zwarte kinderen gezien hadden.
Dat was helemaal niet waar".
Niet schuldig
Op de vraag waarom hij dacht, dat de offi
cier van justitie niet om de doodstraf
vroeg, antwoordde Williams: „Om de een
voudige reden, dat ze weten dat ik niet
schuldig ben. Ze moeten hun gezicht red
den".
De kritiek op het onderzoek en vérhoor is
Williams door de politie van Atlanta zeker
niet in dank afgenomen, maar hij heeft zijn
punt gescoord en gereageerd op alle be
langrijke beschuldigingen die door de me
dia tegen hem zijn geuit.
Van zijn kritiek op het politiëel onderzoek
politie lijkt eveneens een groot deel ge
rechtvaardigd. Men neemt nu aan, dat
minder dan twintig van de achtentwintig
moorden door dezelfde moordenaar zijn
gepleegd. Wat er derhalve ook over Wil
liams wordt besl.st, de politie heeft nog
steeds niet alle zaken opgelost.
Als Williams niet schuldig wordt bevonden,
dan moet het onderzoek opnieuw begin
nen. Op de vraag wat er volgens hem dan
met hem zou gebeuren, antwoordde Wil
liams: „Laten we het er maar op houden,
dat ik niet bang ben voor mijn leven. Ik zal
echt niet paranoïde worden, want je gaat,
als het je tijd is".
