weekpuzzel door dr. Pluizer postzegels WETENSCHAPPEN oplossing vorige puzzel NR. 42 RUITENPUZZEL A m II m El ES mm a 21 D s2 a se» m m m DENKSPORTEN/HOBBY LQDSE COURANT. ZATERDAG 17 OKTOBER 1981 PAG1 De prijswinnaars van puzzel 41 zijn: J.L. van Heesch, Rosmolen 42, 2317 SK Leiden. C. van der Poel-Sassen, Aert van Neslaan 146, 2341 HJ Oegstgeest. De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd. Rond de genummerde vakjes dienen woorden van 4 letters van na volgende betekenis te worden Ingevuld. Al deze antwoorden lezen In de richting van de wijzers van de klok. De beginletter van dat eerste antwoord komt in het vakje boven het cijfer 1; het vakje waarin de beginletter van elk van de overige antwoorden komt, dient door com binatie met de letters van de omringende antwoorden te worden vastgesteld. Bij juiste oplossing vormen de gezamenlijke letters op de buitenrand te beginnen met de letter boven het cijfer 1 en rechts verder gaan de een spreekwoord. 1. tweestemmig gezang; 2. vistuig; 3. vrucht; 4. rijstbrandewijn; 5. rank vaartuigje; 6. reclamelicht; 7. toe spraak; 8. dwingende omstandigheid; 9. soort bunzing; 10. naaldboom; 11 wandelplaats; 12. ruwe steenmassa; 13. omwenteling; 14 opnieuw; 15. on sierlijk van vorm; 16. soort tapijt; 17. vreemde munt; 18. op rotsige kusten groeiend zeewier; 19. Argentijnse munt; 20. Europeaan; 21. familielid; 22. ontstekingskoord; 23. deurstijl; 24. deel v.e. boom; 25. zonder energie; 26. deel v.e. geweer; 27. ronde sneeuwhut; 28. met gretigheid; 29. af gesneden schijf; 30. moesplant; 31. zwavelzure kalk; 32. smerig; 33. Euro pese hoofdstad; 34. watervogel; 35 geneesheer; 36. bezieldheid; 37. de vies; 38. hardop; 39. plotselinge snelle overval; 40 dans in 3/4-maat; 41. on vriendelijk; 42. graanpakhuis; 43. wei nig levendig; 44. houten getimmerte; 45. lading v.e. schip; 46. vogel; 47. slaapplaats voor baby's; 48. land In Azië; 49. bedaard; 50. zulvelprodukt; 51. bedehuis; 52. bodwelming door sterke drank; 53. vervoermiddel; 54. gemalen produkt; 55. deel v.h. been; 56. kostbaar pelswerk; 57. traag; 58. hoolstapel; 59. Europeaan; 60. herkau wend zoogdier; 61. uiting van vrolijk heid; 62. l-vormlge gordijnroede; 63. vloeistof; 64. wilde pruim; 65. klein sa menhangend hoopje; 66. gewonden bundel; 67. poedelhond; 68. verfris sende lekkernij; 69. boom; 70. fijn ge hakt veevoer. Oplossingen onder vermelding van Puzzel 42 dienen uiterlijk woensdagmiddag In bezit te zijn van: Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden. Lastig Spellen die op verschillende manieren kunnen worden aan gepakt, zijn vaak lastig te be handelen, omdat veelal de tijd of de kennis onvoldoende is, om uit te rekenen welke me thode het kansrijkst moet wor den geacht. Het verdient In zulke gevallen dan ook aanbe veling een speelplan te volgen dat, afhankelijk van de ontwik kelingen. tussentijds kan wor den gewijzigd zonder dat men. daarmee extra risico's neemt. Het onderstaande spel stamt uit de praktijk, maar werd door problemist Paul Luckacs van een extra moeilijkheid voor zien. Het loont de moeite de oost-west spellen voorlopig niet te bekijken en eerst eens voor uzelf een plan op te ma ken, vervolgens te zien of dat In overeenstemming is met het gegeven spelverloop en ten slotte te proberen de op het beslissende moment gestelde vraag te beantwoorden. ♦H B 10 °A5 2 OA H V «AB62 ♦32 n ♦9765 O V B 9 7 3 w o°10 06 4 7 OB9 75 *H V 4 3 *10 987 A V 8 4 °H864 O 10 8 3 2 5 Onder voortdurend passen van oost-west belandt zuid in een zes schoppencontract, waarte gen west met klaverheer uit komt. Gaat uw gang. Het is niet zo eenvoudig een redelijk speelplan te vinden. Aan vaste slagen telt zuid er 4 in schop pen, 2 in harten, 3 in ruiten en 1 in klaveren. Dat zijn er tien, dus moeten er nog twee bijko men. Als oost-west exact de zelfde distributie hebben (3-3- 3-4) kan zuid een harten- en een ruitenslag ontwikkelen, maar erg aannemelijk is dat zitsel niet, omdat een 3-3-ver- deling in een kleur minder vaak voorkomt dan een 4-2- verdeling en dat eerste zou hier in maar liefst drie kleuren het geval moeten zijn. Beter Is het daarom de zaak eens van noord uit te bekijken drie schoppens, twee harten, drie ruitens, een klaveren en drie introevers in klaveren leveren 12 slagen op. Dat moet een betere methode zijn, want een 4-2 zitsel in harten en/of ruiten deert niet en het spel wordt ook gewonnen als het zit zoals het In het eerste geval moet zitten: Dus: klaveraas, klaver getroefd, ruitenaas, klaver hoog troeven, ruitenheer, kla ver hoog tróevenschoppen naar de heer en schoppen boer, waarop zuid een harten tje afgooit. Tot nu toe heeft de tegenpartij steeds moeten be kennen en ruitenboer is niet gevallen. Schoppen 10 wordt gespeeld en oost bekent. En nu de hamvraag: welke kaart speelt u In zuid bij? Denkt u er rustig over na, alvorens verder te lezen. Het juiste antwoord is: een ruitentje. En wel om de volgende redenen: als de troe ven 3-3 zitten is er geen vuiltje aan de lucht, want dan gaat slechts een hartenslag verlo ren. Zuid moet er daarom van* uitgaan, dat oost met 4 schop pens Is begonnen en zich daartegen proberen te wape nen. Als oost (die al 4 klaveren en 2 ruitens heeft laten zien) nog 3 hartens en geen ruitens, heeft, kan het contract nooit gewonnen worden: ruitenaas wordt afgetroefd en er gaat een hartenslag verloren; heeft oost 2 hartens en 1 ruiten over, dan maakt het niets uit wat zuid wegdoet: hij maakt zijn contract; maar als oost nog 1 harten en 2 ruitens heeft (zoals hier) dan wordt het spel slechts gemaakt als zuid ruiten wegdoet en vervolgt met har tenaas en een kleine harten. Ruitenaas en hartenboer wor den dan altijd gemaakt. door L. Hofland Merano/Tilburg De wereldkampioenschaps match lijkt (na de vierde partij) op een treurige afgang voor Kortsnoj uit te lopen. De ram pen in de eerste twee partijen heeft u hier vorige week kun nen zien, de derde partij leek enig herstel in te luiden; Korts noj maakte, met wit, makkelijk remise, maar toen kwam de dramatische vierde partij, na 25 zetten had Kortsnoj, via de Russische verdediging!, een volledig gelijke stelling bereikt. Wat er toen gebeurde moet aan een ernstige concentra tiestoornis geweten worden; de uitdager liet zich als een kind overrompelen. Voor de match had ik gedacht, dat Kortsnoj het geen twintig partijen vol zou houden, het ziet er nu ech- ter naar uit, dat hij na tien par tijen weer naar Zwitserland terpolistoernooi, meer span ning en, wat belangrijker is, een grote hoeveelheid Interes sante partijen. De deelname van Timman, Kasparov en Lar- sen staat borg voor levendig vechtschaak, zij accepteren niet zonder meer remise tegen collegatoppers. Dit In tegen stelling met het „toeristen- schaak" van ex-wereldkam pioen Boris Spasski, die zoveel mogelijk met behulp van zijn routine en faam remise pro beert te maken. Na zeven ronden lijkt de strijd om de eerste plaats te gaan tussen Petrosjan, Beljavski en Timman. Kasparov Is definitief afgevallen door een nederlaag tegen oud-wereldkampioen Petrosjan, ik krijg de Indruk, dat dit supertalent In Tilburg zich alles denkt te kunnen per mitteren; tegen de echte wereldtop valt dat zwaar te gen. Zijn partij tegen onze landgenoot Timman is hiervan een goed voorbeeld. «I. TimmanG. Kasparov Ko- ningsIndisch 1.d2-d4 Pg8-f6 2.C2-C4 g7-fl6 3.g2-g3 Lf8-g7 4.Lf1-g2 0-0 5.Pg1-f3 d7-d6 6.0-0 c7-c5 7.Pb1-c3 Pb8-c6 8.d4-d5 Pc6- a5 9.Pf3-d2 a7-a6 10.Dd1-c2 Ta8-b8 11.b2-b3 b7-b5 12.LC1- b2 b5xc4 13.b3xc4 Lg7-h6 14.Pc3-b1! Mijns inziens maakt deze zet het zwarte, van Panno afkomstige, systeem dubieus. Het zwarte paard op a5 wordt op deze manier nutteloos ge maakt. bovendien is het zeer lastig om dit paard in het spel te brengen, dit in tegenstelling tot Pa3. Na 14.f4?l wordt de zwarte opzet gerechtvaardigd door: 14...e5 15.dxe6 Lxe6 16.Pd5 Txb2! 17.Dxb2 Lg7! 18.Dc1 Pg4 19.Tb1 Te8 en zwart heeft goed spel voor de kwaliteit. 14~.e7-e5 15.Lb2-c3 Lc8-d7 16.Pb1-a3 Tb8-b4l? Ten koste van kwaliteit pro beert Kasparov zijn openings probleem op te lossen, maar nu krijgt hij een nieuw pro bleem: genoeg compensatie vinden voor de kwaliteit. 17.Lc3xb4 c5xb4 18.Pa3-b1 Dd8-c7 19.e2-e3 Ld7-f5 20.Pd2-e4! Lf5xe4 20..Kg7 21.Pbd2 geeft wit geen enkel probleem meer. 21.Lg2xe4 Pa5-b7 Een pion terugwinnen was niet verstandig; 21..Dxc4 22.Dxc4 Pxc4 23.Ld3 Pb6 24.Lxa6 Pxd5 25.Pd2 met vrij spel voor de witte torens, waarna de winst nog maar een kwestie van tijd is. 22.Pb1-d2 Pb7-c5 23.Le4-g2! De tweede secure verdedi- glngszet, na bijv. 23.Tab1 Pxe4 m a Ma A A a m i m m A A m m w*m m m a m m 24.Pxe4 Pxe4 25.Dxe4 15 26.Dc2 f41 krijgt zwart nog ver velende tegenkansen. 23.~Tf8-b8 24.Tf1-b1! In combi natie met de volgende zet, de enige manier om voordeel te houden, anders speelt zwart eenvoudig a6-a5-a4, waarna het sterke pionnenduo b4-a4 zeker voldoende compensatie biedt voor de kwaliteit. 24...06- a5 25,a2-a3 e5-e47f Diagram 1 Te actief gespeeld, zwart's eni ge kans was het bouwen van een soort vesting, wat In deze stelling neerkomt op niets doen. Nu heeft wit, na het ver mijden van de valstrik 26.Pxe4 Pfxe4 27.Lxe4 b3l met stuk winst, te veel aanknopingspun ten. 26.a3xb4 a5xb4 27.Lg2-h3 Ge richt tegen de manouevre P6- d7-e5, na de tekstzet kan zwart zijn stelling niet meer versterken en moet lijdzaam toezien hoe wit winnend voor deel opbouwt. 32.c5xd6 Dc7xd0 33.Lh3-f1 Pd3-e5 34.Te2-a8 Dd6-d7 35.Ta6xf6l De juiste manier om met een pluskwaliteit te spe len, deze teruggeven ,op het goede momentl 35...Lg7xf6 36.Dc2xe4 Tb8-c8 37.De4xb4 h5-M 38.Db4-f4 Kg8-g7 39.g3xh4 Dd7-d6 40.Pb3-d2 Hier overschreed Kasparov de tijd. De stelling is volkomen hopeloos, want 40...Dxd5 faalt op 41.Pe4l Dxd1 42.Dxf6 enz. Het probleem van de maand september was een fragment uit de partij Ravlkumar—Nlel- len Esjberg 1980. Zwart moest remise houden In de volgende stelling: Diagram 2 HIJ speelde hier 1..Ka8? om na 2.b6l Kb7 3.bxc7 Kxc7 4.cxd6 tot de verschrikkelijke ontdek king te komen, niet beide pion nen te kunnen stoppen. Ook 1..dxc5? 2.b6! helpt niet. De enige zet is 1_Kb7l wit heeft nu de volgende mogelijkheden: A. 2.cxd6 cxd6 1/2—1/2 B. 2.a6 Ka7! 3.b6 Kxa6! 4.bxc7 kb7 5.cxd6 Kc8 1/2—1/2 C. 2.c6 Ka7l 3.b6 cxb6 4.axb6 1/2—1/2 Talent Met enige regelmaat staat er in de damwereld een talent op. Zo zullen we binnenkort reke ning moeten gaan houden met de jeugdige Kouassi Djedje, een 16-, inmiddels misschien 17-jarige dammer uit Ivoor kust. Hij eindigde in een sterk bezet toernooi als vierde achter Ma- mlna N'Diaye, Benoit Gba en Jacques Ba. De eerste diagramstand is uit de partij Djedje-Boubacar Tou- re na zwarts 2024. Djedje speelde het voordehand lig gende 27. 40-34 en zwart ant woordde In plaats van met 8- 12 gevolgd door 10-15 met 21- 26. Djedje aarzelde niet: 28. 33- 29 24X33 29. 38x18 19-24 8-12 is nauwelijks een alternatief 30 30X19 14X12 31. 34-29 10-15 32. 29-23 9-14 33. 35-30 13-19 34. 32-27! wits voordeel groeit per zet 8-13 35. 36-31 26x37 36. 42X31 15-20 37. 31-26 20-24 38. 27-21 24X35 39. 49-44 wit staat zo goed dat hij zich dit offer gemakkelijk kan permit teren, zwart heeft geen schijn van kans 39. 19-24 40. 23- 18 12X32 41. 21X1 32-37 42. 22-18! op direct 1-23 komt im mers 13-18! 23x16 37-41 en zwart heeft goede kansen op remise 42 13x22 43. 1-23 11-17 44. 23X46 3-9 45. 46X5 9- 14 46. 5X30 35X24. De strijd is gestreden, al heeft zwart compensatie voor zijn schijfje minder. Djedje koerst behendig naar winst: 47. 44-40 22-27 48. 40-34! leuk gevon den: op 27-32 volgt 34-29 24x33 43-38, op 24-30 komt 25-20 enz. 4817-22 49. 34- 29! 24X33 50. 25-20 22-28 51. 26-21! 27X18 52. 20-14 16-21 53. 14-10 21-27 54. 10-5 27-32 55. 5-14! Alweer prima: 43-38 is remise door 32x43 5x49 33-39 48-42 6-11 42-37 11-17 en 48-42 dreigt 42-37 ook 32- 38 43x23 33-39. 5532-38. Er dreigde 14-20. Op 33-38 eerst 43-39 en dan de dreiging 14-20. Nog een variant (in plaats van 32-38): 6-11 14-20 33-39 43x34 32-37 48-42 37x48 20-25 48x30 25x61 en Djedje wint. 56. 43x23 33-39 57. 14-25 39-44 58. 25-39 44X33 59. 48-43 en Toure gaf zich ge wonnen. Al even subtiel kwam de winst tot stand in zijn partij met Me- less, ook uit het Internationale toernooi te Abidjan. In de dia gramstand speelde Djedje (na HL JU O; vü I m is ti, 1 <5 f DJEDJE 9-14) 49. 40-34 15-20 50. 34-30 17-22. Natuurlijk staat Djedje al een schijf voor, toch is de ma nier waarop de winst tot stand komt leerzaam. 51. 31-27 22X31 52. 26X37 2-8 53. 32-27 8-13 54. 27-22 13-19 55. 22-17 20-24 56. 17-12 24x35 57. 49-44 23-29 58. 12-7 29-34 59. 7-1 14- 20 60. 25X23 34-40 61. 44-39 40-45 62. 39-34 35-40 gedwon gen, 45-50 verliest door 1-6 en zwart heeft geen zet meer. 63. 1-6! 40X18 64. 37-32 18-23 65. 6-50 23-29 66. 50-6 en zwart gaf het op. DJEDJE n! Tegen Mamado-j Sow g mis. In de cijferstar I 26/28. 31/33, 36, 39, zwart 6, 8, 11/13, 16/18 1 speelde Djedje 38. en volgde er 39. 27-22 40. 39-341 30X39 41.1 17X28 42. 26-21 16xf* c IC 49-32 6-11 48. 36-31 11t 11-16: 32-27'22-28 31-1, de onweerlegbare dreigif 21 27-36 4». 31-26 251, 32-491 uit. J. Vier exportzegels Dinsdag a.s. zal de P.T.T. een serie van vier bijzondere post zegels In de verkoop brengen, waarmee aandacht wordt ge geven aan de industriële- en agrarische export van ons land. Het ontwerp voor deze zegels, die een waarde hebben van 45, 55, 60 en 65 cent, werd vervaardigd door Charles A. Jongejans uit Amsterdam. Op de zegel van 45 cent krijgt men een beeld van het spoor wegrangeerterrein „Kijfhoek" te Rotterdam, links hiervan een graafmachine, rechts een scheepsschroef. De zegel van 55 cent toont een havengezicht te Amsterdam met links een glotstuk en rechts een weeg- werktuig. De export van tuln- bouwprodukten, tomaat en sla, vla Schiphol wordt In beeld ge bracht met de zegel van 60 cent. Export van zulvelproduk- ten door middel van wegtran sport vormt het onderwerp voor de zegel van 65 cent: het klaverblad Ouderijn, waarnaast links een ei en rechts twee ka zen. Al deze zegels zijn uitge voerd In de kleiden geel, rood, blauw en zwart. De oplage van de zegels van 45 en 55 cent is 100.000 vellen van 100 stuks. De zegel van 60 cent werd ge drukt in een oplage van 60.000 vellen van 100 stuks. Tot slot de zegel van 65 cent, deze werd gedrukt In een oplagen van 120.000 vellen van 100 stuks. Het drukken In raster- diepstuk was in handen van Joh. Enschedé en Zonen te Haarlem. De zegels zullen, zo lang de voorraad strekt, tot 1 november 1982 verkrijgbaar zijn. Dit jaar zal voor de 20e maal de „Dag van de Aerofilatelie" worden gevierd. Ter gelegen heid van dit feit zal de Neder landse Vereniging van Aero- Philatellsten „De Vliegende Hollander" In Aviorama op Schiphol een luchtposttentoon- Bije- of wespesteek kan dodelijk zijn Per jaar worden er in Neder land 1,4 miljoen mensen gesto ken door een bij of een wesp. Een pijnlijke maar goedaardige prik; na een paar dagen is het leed geleden. Toch kón zo'n steek dodelijke gevolgen heb ben. CBS-cijfers vertellen dat er tussen 1969 en 1979 tien mensen aan zijn gestorven. Zij reageerden ongewoon sterk op het gif. Sinds kort is er een nieuw geneesmiddel op de markt, gemaakt van zuiver bije- en wespegif. waarmee deze overgevoelige mensen zich kunnen laten behandelen. Tientallen mannen en vrouwen hebben een panische angst voor bije- of wespesteken. En niet altijd ten onrechte. Zij kunnen behoren tot de groep mensen die zó overgevoelig is voor het gif van deze insecten dat zij kans hebben korte tijd na de steek te overlijden, als tenminste niet snel medische hulp wordt verleend. „Uitgaan de van Amerikaanse cijfers zijn vier op de duizend mensen al lergisch voor bije- en wespes teken", zegt Dr.L. Smithuis, klinisch chemicus in Helmond en In zijn vrije tijd verwoed amateur-imker. „Ik heb de Indruk hoewel Ik niemand wil verontrusten dat de cijfers van het CBS over het aantal doden aan de lage kant zijn. In het buitenland is het dodenaantal veel hoger. Waarschijnlijk worden de diag noses niet altijd Juist aan het CBS doorgegeven. Zo heb Ik toevallig gehoord dat er alleen al in Brabant in 1979 drie van deze sterfgevallen zijn ge weest". Histamine Het menselijk lichaam beschikt over afweerstoffen die een be scherming bieden tegen bacte riën: de zogenaamde imuun- globuline eiwitten. Het is al Ja ren bekend dat mensen die er gens allergisch voor zijn, een imuunglobuline eiwit van de zogeheten E-klasse In het li chaam hebben. Dit reageert met het gif en vormt histamine, een stof die verantwoordelijk is voor de allergische verschijn selen zoals rode ogen, jeuk en een loopneus. Smithuls: „Een gewone allergie is nooit dodelijk. Maar bij de steek van een insect komt de glfdosls direct in het bloed te recht. Bij overgevoelige men sen kan dit een zeer felle reac tie veroorzaken van misselijk heid, braken, maagkrampen, moeilijk ademen en slikken en bewusteloosheid. De allergie manifesteert zich zich na een eerste steek nog niet zo duide lijk. Wel is de reactie krachti ger dan bij niet overgevoelige mensen. Het In het lichaam ge spoten gif activeert de afweer stoffen tot het vormen van his tamine In het bloed. Pas bij een tweede steek dat kan Jaren later zijn veroorzaakt de histamine de heftige reac tie, die in sommige gevallen tot de dood kan leiden". De nieuwe behandelingsmet hode is erop gericht de over gevoeligheid ongedaan te ma ken. Dit gebeurt door de pa tiënt enige tijd met zuiver bije-' of wespegif te behandelen. Als beschermingsmaatregel vormt het lichaam dan anti-stoffen. Na die behandeling doet men vervolgens de zogenaamde „beschermde provocatie- proef", waarbij levende insec ten de patiënt in de veilige omgeving van het ziekenhuis moeten steken. Als na deze proef op de som de hevige reacties uitblijven Is men voor goed genezen van de allergie. „Normaal is het beslist niet no dig een bljesteek te laten be handelen. De bult en de pijn gaan vanzelf over. Het is vol doende de angel er uit te trek ken en het wondje te desinfec teren. Helaas is het niet van te voren vast te stellen of men overgevoelig Is. Maar mensen die na een eerste steek sterke re verschijnselen bij zichzelf constateren dan alleen een zwelling en wat pijn, doen er goed aan een dokter te raad plegen. Voor hen Is de nieuwe behandelingsmethode be doeld, want een volgende steek kan fate ben", meent J stelling organiseren. Men zal er kunnen kennis maken met een groot aantal aspekten van de aerofilatelie. De tentoonstelling zal worden gehouden op 24 en 25 oktober a.s. en is geopend op zaterdag van 11.00 uur tot 17.00 uur en op zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur. Op verzoek van „De Vliegende Hollander" heeft de P.T.T. een speciaal poststempel ontwor pen. Dit stempel zal worden geplaatst op alle post die za terdag 24 en zondag 25 okto ber a.s. wordt bezorgd in de tentoonstellingsruimte. Boven dien zijn er gedurende de tijd dat de tentoonstelling geopend is speciale enveloppen ver krijgbaar van verschillend for maat (fdc en klein kabinet). In de moeilijke jaren na de Eerste Wereldoorlog werden In Engeland tal van organisaties voor oud-militairen opgericht. Het was veldmaarschalk Earl Halg die aandrong op samen smelting, om tot één krachtig geheel te komen. Dit had ais resultaat dl juli 1921 het Britse if kon worden opgericht, f legenheid van het 60-jarr leum van deze orgs' bracht de PTT van hetJJ Man een uit vier zeg£ staande bijzondere serf* Gelijk met deze serlf scheen op Man een bijzf> zegel In de waare van 7 aanleiding van het feit f« kerk van St. George bestaat. Als motief „Geboortescène" voorkomt in een glas venster in de Jubllerei Hierdoor doet deze vens dienst als kerstzei Een zegel van 9 p. onderwerp „Het Interni Jaar der Gehandicaptei motief wordt gevorrr een groep schoolkin een kerstspel uitvoerej deze zegel dient kerstzegel. Het drukkl jgels Vaddlngton of I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1981 | | pagina 22