over status
vluchtelingen
deTijd
obelpri js voor de
„rede grote steun voor
luchtelingenwerk"
HP
fENLAND
Solidariteit verliest
greep op stakingen
Verzet Israël
tegen uitspraken
van Moebarak
BKS3BH
LE1DSE COURANT
DONDERDAG 15 OKTOBER 1981 PAGINA
nde
iide
n o
iet
r De Nobelprijs
jn je vrede 1981 gaat
Hoge Commisa-
ieJjoor de Vluchtelin-
de Verenigde Na-
NHCR). Ook
eeg deze organisa-
Nobelprijs. De voor
het UNHCR,
lingencommisaris
irtling, noemde de
ing in een eerste
„een aanmoediging
vluchtelingen-
De uitreiking van
ter waarde van
gulden is op 10 de
in Oslo.
ni
er )e Nobelprijs voor de
c8e>aren dit jaar 79 kandi
daten aangemeld, waaronder
achttien organisaties. Van de
Verenigde Naties dongen naast
het UNHCR (United Nations
High Commission for Refu
gees) het kinderfonds UNI
CEF en het VN-fonds voor be
volkingsactiviteiten UNFPA
mee naar de Nobelprijs. Ook
de Salvadoraanse Commissie
voor de Rechten van de Mens
en het Leger des Heils waren
kandidaat.
Onder de individuele kandida
ten voor de Vredesprijs bevon
den zich de Zweedse voor
vechtster van de vrede Alva
Myrdal, de Poolse vakbonds
leider Lech Walesa, Zimbab-
wes premier Robert Mugabe
de bisschop desmond Tutu, een
vooraanstaand tegenstander
van het Zuidafrikaans Apar-
theidsbeleid.
Het Hoge Commisariaat voor
de Vluchtelingen werd in 1951
voor een periode van drie jaar
opgericht. Het moest de pro
blemen oplossen waarvoor
West-Europa zich gesteld zag
door de stroom vluchtelingen
uit Oost-Europa. In 1954 kreeg
het daarvoor de Vredesprijs.
In die tijd beliep de begroting
van het UNHCR nog vijf mil
joen dollar, in 1981 is dat een
half miljard dollar.
De voorzitter van het Noorse
Nobelcomité, Professor John
Sannes, liet weten dat de Vre-
desprijs aan het UNHCR is
toegekend voor het werk dat
wordt verricht voor de ver
lichting van de vluchtelinge-
nellende in de wereld. Hij
wees op de grote toename van
vluchtelingen de laatste tijd,
zoals de twee miljoen mensen
die uit Afghanistan vluchtten
en de honderdduizenden die
Vietnam verlaten. Voor al,
deze mensen betekent het
UNHCR erg veel, aldus pro
fessor Sennes.
De leider van de vluchtelinge
norganisatie Hartling zei in
een reactie vanuit Genève dat
de toekenning van de prijs
aantoont dat de tien miljoen
vluchtelingen in de wereld
niet in de vergetelheid zijn ge
raakt. Hij voegde daaraan toe
dat „Vluchtelingen niet de
slechtste mensen van de we
reld zijn".
Tot nu toe is de Nobelprijs
voor de vrede dertien keer
aan een organisatie toegekend.
Het Rode Kruis kreeg de prijs
in 1917, 1944 en 1963. De laat
ste organisatie die de prijs
kreeg was Amnesty Interna
tional in 1977.
De Deense ex-premier Poul Hartling op bezoek in een
vluchtelingenkamp in het Afrikaanse Zambia. Hartling is
de Hoge Commisaris voor de Vluchtelingen van de VN-
vluchtelingenorganisatie UNHCR.
AAG Wanneer
land een vluchte-
at is een politiek
ling? Deze vragen
ltro^n zich steeds meer
I landen die bereid
/luchtelingen op te
Door de terug-
in de economie
ei er minder geld
s de opvang van
exielingen beschikbaar
nen. Dan kunnen al-
worden toe-
'hah, voor wie er echt
eg terug meer is.
lensen die om lou-
inomische redenen
nd ontvluchten, is
[een plaats. Daar-
:ijn er landen die
bedelingen selecteren
hditieke kleur. Voor
«partijdig vluchte-
is dat geen
zaak. Nobelprijs-
k jar van de vrede
exphet Hoge Commisa
riaat voor de Vluchtelin
gen van de Verenigde Na
ties (UNHCR), zal zich
binnen korte tijd op dit
vraagstuk moeten werpen.
De eerste zes maanden van dit
jaar zijn 53.000 mensen uit
Vietnam 'per boot gevlucht.
Was het in de beginjaren na de
Amerikaanse uittocht uit Viet
nam nog zo dat de mensen
goede redenen hadden om te
vluchten, de laatste tijd twijfe
len diplomaten in Azië steeds
meer aan de motieven van
bootvluchtelingen.
Meer en meer zijn het econo
mische vluchtelingen die uit
wijken omdat ze voor zichzelf
en hun gezin geen toekomst
meer zien. Zij weten van te
voren dat als ze opgepikt wor
den ze de vluchtelingenstatus
krijgen. Het land waarvan een
schip hen in zee oppikt, moet
ze opnemen. Wat voor motie
ven de Vietnamezen ook heb
ben.
Iemand is volgens de Verenig
de Naties vluchteling als hij of
zij niet in staat is naar eigen
land terug te keren omdat
daar vervolging wacht vanwe
ge ras, godsdienst, nationali
teit, lidmaatschap van een be
paalde groepering of politieke
opvatting. De meeste Vietna
mezen die voor 1976 met de
Amerikanen tegen de huidige
machthebbers vochten, en dus
alle reden hebben om te
vluchten, zitten al lang en
breed in Amerika.
Een groot percentage boot
vluchtelingen ontsnapt Viet
nam nu om aan de militaire
dienstplicht te ontkomen en
omdat ze economisch gezien in
Vietnam geen toekomst meer
zien. Dit bleek onder meer in
juni van dit jaar, uit een onder
vluchtelingen in Hong Kong
gehouden enquete.
Een ander een groot deel van
de Vietnamezen neemt de wijk
omdat ze van familie berich
ten uit het Westen krijgen
waarin juichende verhalen
staan over opvang, werk en
welvaart. Een andere „trek
ker" is de Amerikaanse zender
„The Voice of America" die in
het Vietnamees van te voren
aankondigt hoeveel vluchte
lingen de Verenigde Staten op
willen nemen. Ook de BBC
verzorgt uitzendingen naai
Vietnam.
Een andere magneet is eer
Duitse boot die permanent
vlak buiten Vietnams territo
riale wateren gestationeerd is
om vluchtelingen op te van
gen. De Duitsers hebben het
schip om humanitaire redenen
voor anker gelegd: de stroom
vluchtelingen was in het begin
zo groot en ging in zulke
wrakke bootjes de zee op, dat
dit een goede oplossing leek.
Vluchtelingenwerkers in bin
nen- en buitenland zeggen dat
het schip jammer genoeg
steeds meer als een trekpleis
ter gaat fungeren voor men
sen, die eigenlijk helemaal
geen politiek vluchteling zijn.
Het vluchtelingenbeleid: wel
ke vluchtelingen laat je toe en
wie niet, wordt door sommige
landen zeer selectief toegepast.
Volgend jaar willen de Ameri
kanen ruim 140.000 Vietname
se bootvluchtelingen opnemen.
Aan de andere kant stuurt
Amerika elke maand duizend
Salvadorianen naar hun land,
waar hun overlevingskansen
gering zijn. Haïtianen die in
even wrakke bootjes als de
Vietnamezen vluchten voor
het bloedige regime van „Baby
Doe", worden ook vaak terug
gewezen.
Landen zijn het dus niet over
eens over het feit wie als poli
tiek vluchteling opgenomen
moet worden. Hoge commisa
ris Poul Hartling van de
UNHCR dringt al een tijd lang
bij de Amerikaanse president
Reagan aan om vluchtelingen
uit El Salvador op te nemen.
Tenslotte kregen Nicaraguaan
se vluchtelingen in het verle
den wel altijd automatisch po
litiek asiel.
De Deen Hartling wil voor de
bootvluchtelingen geen onder
scheid maken tussen economi
sche en politieke vluchtelin
gen. In een interview met de
Engelse krant The Guardian
zegt hij: „Mensen die eenmaal
in een boot zitten kunnen niet
meer terug. Wat voor motie
ven die personen hebben
maakt niet uit. Hij of zij moet
gewoon opgenomen worden".
Of het werkelijk zo* is dat
mensen niet meer terug kun
nen is eigenlijk nooit onder
zocht. Wel is bekend dat van
uit Nederland een paar jaar
geleden een drietal Vietname
zen is teruggekeerd. Hoe het
hun vergaan is, is echter niet
bekend.
Het beleid van Hartling stuit
op verzet. Een aantal van zijn
collega's bij de UNHCR vin
den dat er een duidelijker en
doorzichtiger beleid gevoerd
moet worden. Een aantal
Westeuropese regeringen steu
nen hen daarbij.
Deze week vergadert het
UNHCR in Genève. De landen
praten daar over de aangekon
digde grenssluitingen voor
Vietnamese bootvluchtelingen
van landen als Maleisië en de
Filippijnen. Deze landen zijn
overspoeld met vluchtelingen.
Een aantal afgevaardigden wil
alsnog de discussie over de
vluchtelingenstatus op de
agenda zetten. Of dat lukt is
echter nog de vraag.
ROEL DEN OUTER
oiglaar geëist
m i
avr^i Turkse
g"5-premier
—RA De openbare
{er bij een rechtbank in
heeft zes jaar gevange-
geëist tegen de Turkse
lier Ecevit. Hij wordt
ligd van belediging
rechtse regering-Demi-
vorig jaar het veld
limen voor de huidige
machthebbers. Ece-
eerder een centrum-
igering leidde, was tij
regering van Demirel
ileider.
kgan benoemt
liteurs tot
ïssadeur'
^^NGTON De Ameri-
organisatie van be-
ilomaten heeft bij pre-
Reagan geprotesteerd
de vele „amateurs" die
ambassadeur benoemt.
Sn Amerika de gewoon-
een nieuwe president
i nieuwe ambassadeurs
tt en daarbij zijn poli-
vrienden niet vergeet,
[ers blijkt nu, dat bijna
ït van de benoemingen
plingen in de buiten
dienst betreft, meer dan
tder president sinds de
Wereldoorlog. Vol-
Jl* organisatie van be-
iplomaten gaat het om
Ijjes", die nog moeten
Pn wat zij 'waard zijn.
*Pndelswijze van de presi-
fnaakt een aanfluiting
(zorgvuldige selectie, de
ig en de ervaring van
epsdiplomaten".
WARSCHAU De grote onvrede onder de Poolse be
volking over de slechte voedselsituatie in het land is er
de oorzaak van dat het vrije vakverbond Solidariteit
steeds meer zijn greep op plaatselijke protestacties ver
liest. Ondanks een oproep van het bestuur van Solida
riteit om tot 24 oktober niet te staken, is gisteren op
talrijke plaatsen in het land het werk voor korte of
langere tijd neergelegd.
De voornaamste actie was in de plaats Zyrardow, waar 12.000
vrouwelijke arbeiders voor de tweede achtereenvolgende dag
het werk neerlegden. Zij houden de fabrieken bezet. Elders in
het land werden in 17 chemische fabrieken waarschuwingssta
kingen van twee uur gehouden. Voor de komende dagen staan
weer nieuwe acties op het programma.
In de hoofdstad Warschau worden de geruchten over wijzigin
gen in de partijtop aftreden van partijleider Kania op
nieuw sterker. Morgen komt het Centraal Comité van de Poolse
communistische partij in Warschau bijeen.
Geen beloning vangers van Yorkshire Ripper
LEEDS De twee Britse politiemannen die vorig jaar de
Yorkshire Ripper, de grootste massamoordenaar uit de Britse
misdaadgeschiedenis, arresteerden, krijgen geen beloning. Er
was een bedrag van ruim 100.000 uitgeloofd voor degene die de
Ripper zou pakken of daarvoor aanwijzingen zou geven. Een
commissaris in Yorkshire heeft nu bepaald dat de twee agenten
niet meer dan hun taak deden toen zij in januari van dit jaar een
man oppakten, die later de Ripper bleek te zijn. In mei werd de
Yorkshire Ripper tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld.
TEL AVIV De Israëlische
minister van buitenlandse za
ken Yitzhak Sjamir heeft zich
gekeerd tegen verklaringen
van de nieuwe Egyptische pre
sident Hosni Moebarak, waar
in steun wordt uitgesproken
voor het „onbetwistbare" Pa
lestijnse recht op zelfbeschik
king en op zelfbestuur voor
Arabisch Oost-Jeruzalem. Is
raël heeft nooit ingestemd met
die denkbeelden en zal daar
nooit mee instemmen, aldus de
minister voor de Israëlische
radio. Sjamir verwierp het Sa-
oedische vredesvoorstel, het
eerste plan van Arabische
kant dat Israëls bestaansrecht
impliciet erkent.
Volgens de minister is dat
voorstel er op gericht Israël
stukje voor stukje te vernieti
gen.
In Israël is trouwens in het al
gemeen erg kritisch gerea
geerd op de uitlatingen van
Moebarak. Men spreekt van
een duidelijke klimaatsvers
lechtering tussen beide landen.
De Soedanese president Ni-
meiri die gisteren aanwezig
was bij de installatie van Moe
barak tot president van Egypte
heeft gisteren bekend gemaakt
dat er een Egyptisch-Soeda-
nees plan bestaat ter bestrij
ding van de activiteiten van
de Libische leider Khadaffi.
Deze beraamt acties tegen zijn
land. Er is onder meer lucht-
verdedigingsmaterieel naar
Soedan gestuurd. Egypte zelf
krijgt de beschikking over
Awacs, de vliegende radar-
toestellen waarmee de militai
re activiteiten van Khadaffi
beter in de gaten kunnen wor
den gehouden.
UITGEPUT
DOOR DURE DOLLAR
In veel ontwikkelingslanden
is de waarde van het geld
gekoppeld aan de waarde van
de dollar. Die is dit jaar flink
gestegen, Daardoor moest
het nationaal missiebureau
veel meer guldens gebruiken
om in Tanzania, Indonesië en
andere landen de beloofde
hulp ook echt te geven.
Zodoende waren de
middelen, die ons missie
bureau voor 1981 ter be
schikking had, in augustus
al uitgeput.
Aanvragen om hulp die
daarna zijn binnengekomen,
ook de meest dringende,
moesten worden door
geschoven naar het eind van
het jaar. Zal er dan genoeg
'geld zijn om op oude èn
nieuwe aanvragen positief in
te gaan? Wij staan voor een
geweldige opgave! De jonge
kerken in de Derde Wereld
moeten hun scholen, kli
nieken, parochies en
vormingscentra open kunnen
houden. De inzameling in
deze Wereldmissiemaand
1981 wordt een krachtproef
voor onze solidariteit, die zich
juist in tijden van crisis en
duurte moet bewijzen.
GIRO 1566
WERELDMISSIEMAAND
DEN HAAG
Vrij Nederland beschrijft de
„totaal nieuwe gewaarwor
ding" voor Den Uyl, dat zelfs
zijn partijgenoten onder de mi
nisters hem alleen laten vech
ten. Zo zou Marcel van Dam
tegen zijn leider zijn uitgeval
len met de woorden: „Blijf van
me af; ik ben je staatssecretaris
niet." Een groot interview ook
met Jelle Zijlstra. „Innovatie
doet voor werkgelegenheid
niet terzake. Wat mij betreft
maken ze veredelde muizen
vallen. Als er maar mensen
aan werken en de afzet gega
randeerd is. Innovatief Er
zijn grote nota's over, van eco
nomische zaken. Ik heb ze ge
lezen, meermalen. Trekpaar
den Speerpunten Het zijn al
lemaal woorden. Daar koop je
allemaal niks voor." Voorts
wordt gesproken met PvdA-
voorzitter Max van den Berg.
„Ik zelf heb de meeste zorgen
over de positie van vrouwen.
En de jongeren. Ik zie hoe de
nieuwe jongerenbeweging
dreigt in te schrompelen en te
verharden. De FNV is op zich
zelf teruggeworpen. Als we die
niet snel een politiek perspec
tief kunnen aanreiken, komt
de sociaal-democratische be
weging op zijn achterste kont
te liggen". De actrice Linda
van Dyck, tante Coleta in
„Twee vorstinnen en een
vrouw", zegt in een vraagge
sprek: „Ik zie op tegen eroti
sche scenes in Nederlandse
films, omdat ze zo gruwelijk
worden behandeld. Ook als de
sex vulgair en dierlijk is, moet
ze wel aan een bepaalde ge
moedstoestand gekoppeld zijn.
In de meeste Nederlandse
films betekent sex niks. Ik zie
alleen veel bewegend wit vlees
en gehijg zonder enige func
tie." Het blad heeft een boe
kenbijlage.
De Haagse Post beschrijft hoe
de vakbonden en Den Uyl te
genover elkaar zijn komen te
staan. „Het is zeer twijfelach
tig of- de loonverhoudingen
van bovenaf geregeld kunnen
worden. Het kan wel eens tot
ernstige verstoringen op de ar
beidsmarkt leiden." Ook een
portret van IK V-secretaris
Mient Jan Faber. „Je moet uit
eindelijk een vakorganisatie
worden. Een echte vredesorga
nisatie waar de politiek niet
omheen kan. Zoals de vak
bond, daar kan de politiek ook
niet omheen als je over so
ciaal-economische problemen
praat." Met vice-voorzitter Ize-
boud van de CPN wordt ge
praat over de toenadering tot
de PvdA. „Het is echt hard no
dig om samen te werken, en
alles wat in die richting gaat,
beoordelen we positief. Maar
we gaan natuurlijk niet onze
eigen tradities, peilers van een
authentiek Nederlands com
munisme, waar we aan hech
ten, wegstoppen terwille van
de PvdA. We gaan niet krui
pen." Het omslagartikel gaat
over de moord op Sadat. „Vast
is komen te staan dat het com
plot twee jaar geleden is opge
zet, en dat het zijn oorsprong
heeft in het onwaarschijnlijke
decor van een militaire kap
perswinkel op een artillerieba
sis, twintig kilometer van Cai-
De Tijd publiceert het laatste
interview met de vermoorde
Sadat. „Ik zat alleen in een
donkere cel. Ik kon alleen op
mezelf terugvallen of kapot
gaan. God heeft me toen ge
holpen mijn ware ik te ont
dekken. Toen ik dat had ont
dekt, wist ik: ik moet mijn le
ven inzetten voor deze vrede.
Het verbaasde mij dan ook dat
mijn reis naar Jeruzalem in
1977 door buitenstaanders als
een donderslag bij heldere he
mel werd ervaren." Een arti
kel ook over de chaos die de
bezuinigingen aanrichten in de
universitaire wereld. „Dui
mendraaiende wetenschap
pers, massa-ontslagen voor de
tijd van één uur, wegrottende
gebouwen, studiemiddelen
achter slot en grendel. Eén
ding is duidelijk: het manage
ment deugt in geen geval. Wie
een groot bedrijf zou leiden
zoals menige universiteit be
stuurd wordt, zou op staande
voet zonder gouden handdruk
de laan uitvliegen." Herman
van Veen tenslotte bekent in
een interview dat de Harlekijn
in hem de politiek heeft ont
dekt. „Ik geloof dat er mensen
zijn die angst kunnen exploite
ren. Dat doen rechts en links.
Dat doet ook de anti-kerne-
nergiebeweging. Zulke syste
men moet je niet vertrouwen."
Ook dit blad heeft een boeke-
nextra.
In de Groene Amsterdammer
een gesprek met het nieuwe
PvdA-Kamerlid Elske Ter-
veld. Moet er een aparte vrou
wenpartij komen? „Ik zie niets
in feminisme zonder socialis
me. Als ik een gelijke verde
ling wil van kennis, macht en
inkomen, dan over de hele li
nie. Een partij, die alleen ge
lijkheid wil tussen mannen en
vrouwen, niet tussen alle men
sen, daar heb ik geen bood
schap aan." Een groot inter
view ook met de Chileense re
volutionaire Carmen Castillo.
„In tijden waarin je leven ge
vaar loopt, is het heel natuur
lijk dat je je voort wilt planten,
dat je je leven veilig wilt stel
len in een nieuw leven, dat jou
overleven zal." Het blad
spreekt de voorzichtige voor
spelling uit, dat de vredesma-
nifestatie op 21 november in
Amsterdam, wel eens meer
mensen zou kunnen trekken
dan de 300.000 van Bonn.
„Veiligheidspolitiek, lange tijd
het privéterrein van deskundi
ge hogepriesters, is definitief
gedemocratiseerd."
Elsevier beschrijft hoe minis
ter Den Uyl „als een dorstige
fanaat in de Haagse woestijn
op zoek is naar geld". Een niet
met name genoemde CDA-mi-
nister: „Eigenlijk is het heel
simpel. Den Uyl moet 180 gra
den door de bocht, anders
breekt het kabinet". In Else
vier ook een exclusief inter
view met de nieuwe Egypti
sche president Moebarak.
„Camp David is Camp David.
Wij zullen ons houden aan ons
woord: aan de vredesovereen
komst en aan normalisatie. Er
zijn speculaties dat er een
nieuw beleid zou komen na de
teruggave van de Sinaï. Dat
zijn we beslist niet van plan."
Ook wordt gesproken met de
Gelderse commissaris van de
Koningin mr. Geertsema. Hij
noemt de brede maatschappe
lijke discussie over kernener
gie een vlucht van het Neder
landse parlement voor zijn
verantwoordelijkheid. „Een
echte discussie wordt het niet.
Ik zeg wel eens, in mijn meer
demagogische ogenblikken,
dat het precies hetzelfde is als
je een maatschappelijke dis
cussie gaat ontketenen tussen
de aanhangers van bisschop
Gijsen en de gereformeerde
bonders, die elkaar naar hun
eigen geloof proberen over te
halen." Elders beschuldigt
oud-minister van buitenlandse
zaken Schmelzer de vredesbe
weging ervan de verhouding
oost-west te vertekenen. „Wat
de vredesbeweging niet moet
doen, en daar is ze ook niet
voor gekwalificeerd, is zich
een oordeel veroorloven over
bepaalde concrete militaire
kwesties. Zeker niet als die uit
de context van de gehele
wereldconstellatie worden ge
licht."
Hervormd Nederland praat
met vakbondsbestuurder Her
man Bode. „Of Den Uyl ge
loofwaardig in zijn beleid kan
blijven, hangt er volledig van
af of hij een gelijkwaardig
werkgelegenheidsplan op tafel
kan brengen en ervoor zorgt,
dat het kabinet hem ruimte
geeft voor de financiering
daarvan." Het omslagartikel
beschrijft hoe de angst voor
tv-satellieten Den Haag re
geert. De NCRV krijgt een
pluim. „Deze omroep blijft
nuchter bij alle mythevorming
over satelliet en kabel, en
heeft voorgesteld een groot
kabelexperiment uit te voeren
met tientallen televisiepro
gramma's, om zo de behoefte
van de Nederlandse kijkers te
peilen." Een hoofdartikel stelt
vast: „De Hollanditis, de Hol
landse ziekte, is van een
schimpwoord een geuzennaam
geworden. In vele talen is het
in de woordenschat opgeno
men. Daarmee wordt gelogen
straft wat critici van de vre-
desstrategie van het IKV zei
den: dat ze een schone-han-
denpolitiek was en tot isole
ment va_n ons land zou leiden."
