weekpuzzel door dr. Pluizer
dierenportret
postzegels
DENKSPORTEN/HOBBY
oplossing uorige puzzel
NR. 40
CRYPTOGRAM
al
A
4
4
s
4
,A
s
CS
A
2'
LEIDSE COURANT-
ZATERDAG 3 OKTOBER 1981
PAGlL_
Horizontaal:
1. Expert op het gebied van het be
vrijden? (13);
8. Het gevolg Is dat de predikante
door een dwaas wordt omarmd
(5);
9. Het komt dikwijls voor dat ze over
deze watervlakte zaniken (9);
11. Uiteindelijk Is hier niets aan (10);
12. Het is pijnlijk daarover te gaan (4);
14. Er Is een mogelijkheid de maat
van de preekstoel te nemen (4);.
15. Totale hoeveelheid voedsel (8);
18. Een rijke handelaar zonder grond
is een grappenmaker (8);
19. Vis die bij mij thans terugkomt (4);
21. Vindt u zowel in België als In Ne
derland (4);
23. Vogel die In het onweer volkomen
opgaat (10);
25. Die vrijheid hebben wij aan de
Fransen te dankenl (9);
26. Zonder die zal afleiden niet luk
ken! (5);
27. Parlementair wetenschapsman?
(13).
Verticaal:
2. HIJ wordt van een toespraak niet
armerl (9);
3. Die neemt zijn gemak ervan om
de sluiter in werking te stellen
(10);
4. Aansporing om voedsel te nemen
(6);
5. Dit insekt treft u In het Erlemeer
aan (4);
6. Zulke maten vormen het begin
van veel narigheid (6);
7. Zouden zij bij deze werkzaamheid
niet buiten komen? (13);
8. Alternatief echt In den vreemde
(13):
10. Deze vogel komt In elke streek
voor (6);
13. Het overseinen van berichten
geeft Rle al werk voldoende (10);
16. Persoon die als een uitgehonger
de wolf begint te eten? (9);
17. Daar zit zij met haar gast! (6);
20. Hierover maakt per definitie geen
Europeaan zich druk (6);
22. Een beetje kaas kunt u hierin wel
kwijt! (5);
24. Die plant treft u in Bremen aan (4).
De prijswinnaars van puzzel 39 zijn:
S. van Veen, Dorpsstraat 119, 2435 AM Zevenhoven.
P. Baljet van Maanen, Noordeinde 2, 2311 CD Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 40 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant,
Postbus 11, 2300 AA Lelden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
jrtr
De]
iAfi.
het
)ort<
nog
ie ir
;eft
elijl
>uvv
ugb
y
CE
P
l t
\2
Voorkeur
Een van de waardevolste hulp
middelen die bij het tegenspe
len ten dienste staan, is het
kleurreferentie-signaal, waar
mee men aan kan geven naar
welke kleur de voorkeur uit
gaat om nagespeeld te krijgen
als partner aan slag komt. Met
name indien men in die kleur
zelf géén signaal kan geven is
deze conventie nuttig. In zo'n
situatie heeft de partner
meestal de keus uit twee kleu
ren, want de troefkleur en de
kleur waarin het signaal wordt
gegeven blijven buiten be
schouwing. De methode werkt
als volgt: speelt men in een
kleur een opvallend hoge
kaart, dan wordt om de hoog
ste van de twee resterende
kleuren gevraagd, speelt men
duidelijk de laagste, dan wordt
partner verzocht de laagste
van die twee te spelen.
Deze conventie moet nauwkeu
rig en met gebruik van het ge
zonde verstand worden toege
past. Men verwarre hem vooral
niet met het normale „aan
moedigende" of „afwijzende"
signaal dat aan het bijspelen
van hoge of lage kaarten is
verbonden. Het hieronder vol
gende voorbeeld zal e.e.a. ver
duidelijken:
4
V7
O
V54
4
H VB 10
4
H VB 10
4'
B82
N 106
O
AH 963
W O 87
O
42
z 98763
4
A42
4 9876
4
A H 9543
O
B 102
O
A 5
4
53
Zuid speelt 4 schoppen en
west komt uit met hartenheer.
In noord wordt een kleine ge
legd en oost, die door de uit
komst weet dat west ook har
tenaas heeft, wil de kleur
graag doorgespeeld zien, om
dat hij door introeven dan de
vrouw van noord onschadelijk
kan maken. Hij geeft dit aan
door een zo hoog mogelijke
kaart bij te spelen (het aan
moedigende signaal; het kan
ook omgekeerd, maar over die
voor- en nadelen gaat het nu
niet), in dit geval de 8. West
vervolgt met hartenaas en ziet
nu de 7 bij oost verschijnen.
Pas nu is het zeker dat de 8
aanmoedigend bedoeld was:
zou oost met B 10 8 zijn be
gonnen, dan was de 8 als af
wijzend bedoeld geweest.
Speelt men het kleurvoorkeur-
signaal niet, dan doet west er
goed aan eerst klaveraas te in
casseren, want als hij oost di
rect de derde harten laat troe
ven zit die tegen een dummy
aan te kijken die in de lage
kleuren identieke kaarten
heeft, zodat te verwachten valt
dat oost het in de helft van de
gevallen verkeerd zal doen.
Met gebruikmaking van de
conventie is het echter geen
enkel probleem. West kan te
kennen geven welke kleur oost
na moet spelen als hij zijn in
troever heeft gemaakt. Heeft
hij geen voorkeur, dan speelt
hij de oorspronkelijk vierde
van boven (de 6) om oost te la
ten troeven. Maar west heeft
wel degelijk voorkeur. Aange
zien de troefkleur en de kleur
waarmee het signaal gegeven
wordt (harten) buiten beschou
wing blijven kan hij aangeven
of hij ruiten (de hogere) dan
wel klaveren (de lagere kleur)
nagespeeld wil zien. Heeft hij
ruitenaas dan moet hij een
hoge harten (de 9) naspelen,
maar nu een duidelijk lage, dus
de 3. Als de boodschap over
komt troeft oost en vervolgt
met klaveren. West neemt en
kan, zoals het spel ligt, nog
maals harten spelen, die oost
met de 10 troeft. Zuid kan
overtroeven, maar wests boer
zorgt voor een tweede down
slag I
Keiler
Drie weken geleden, op don
derdag 10 september, is R. C.
Keiler op 75-jarige leeftijd
overleden. Op dinsdag 15 sep
tember is hij gecremeerd.
Twee dagen later werd zijn
overlijden pas bekend.
Keller is tientallen jaren Neder
lands sterkste speler geweest,
maar werd nooit wereldkam
pioen. Die eer was wel voor
zijn concurrenten weggelegd,
Ben Springer en Piet Roozen-
burg. Wel behaalde Keiler een
record aantal landstitels, der
tien keer eindigde hij als eer
ste.
In 1958 trok hij zich terug en
wijdde hij zich aan bestuurlijk
en organisatorisch werk. Hij
zat ik talloze commissies van
de dambond en was de eerste
die een opleiding voor damar-
biter verzorgde. Grootmeester
Keiler schreef ook damboeken,
onder meer een pocketboek,
het Prisma damboek, dat nog
steeds, na achttien jaar, wordt
verkocht.
Keller was meester sinds 1924,
hij was toen nog maar 18 jaar.
In Het Damspel van 1 maart
1943, dat de geschiedenis van
de meestertitel beschrijft.
staat: „In 1924 eindigden de
Heeren L. Duitz en R. C Keiler
beiden met 12 punten uit 14
op de eerste plaats. De her
kamp gewonnen door R. C.
Keiler".
En even verder, over de jaar
vergadering van september
1924: „Voor de aardigheid las-
schen wij een ranglijstje in van
de sterkste spelers van de
hand van den heer Gortmans:
1. R. C. Keiler, 2. H. de Jongh,
3. J. H. Vos, 4. B. Springer, 5.
A. K. W. Damme".
Het eerste diagram geeft de
stand aan in de partij Moser-
Keller (Paastoernooi 1946,
Bussum). Keiler speelde hier
14. ...20-25 15.29x20 15x24 en
dreigt 19-23 28x30 25x34
39x30 17x50. Wit kan zich al
leen verweren met 33-29x29,
waarna zwart prima staat,
maar speelde 16.44-40? en ver
loor door 16. ...17-21! 17.31-27
gedwongen 24-29 18.33x24
19x30 19.35x24 26-31 20.37x17
13-18 21.22x13 11x35 een schijf
en later de partij.
Het tweede fragment Is uit De
Graag-Keller, kampioenschap
van Nederland 1943, waarin
Keiler tweede werd achter Piet
MOSER
Roozenburg. De Graag speel
de hier 42.45-40 (39-34 is ver
hinderd door 24-30 enz.) 12-18
43.40-34 8-12 44.34-30 12-17
45.39-34 een symmetrische
stand, waarin de voorzet van
zwart de doorslag geeft. 45.
...17-22 46.28x17 21x12 47.34-
29 23x34 48.30x39 19-23 4939-
34 (33-28 26-311) 23-29
50.34x23 18x29 51.32-28 29-34
5237-32 24-29 5333x24 34-39
5438-33 39-44 5535-20 14x25
5635-30 25x34 5733-29 34x23
5838x17 44-49 5937-21 ge-
DE GRAAG
dwongen 16x38 6034-19 38^42
6136-31 26x37 62.19-13 49-40
63.17-11 40-1 64.13-8 37-41
653-3 41-46 66.11-6 42-48 673-
9 46-19 683-4 19-2 69.4-36 48-
39 7036-4 15-20 en de man,
die in 1923 kampioen van Gel
derland werd, tussen 1926 en
1955 dertien keer landskampi
oen, maar acht faalde in de
strijd om de wereldtitel (vier
matches verloren, in vier WK's
twee keer tweede, één keer
derde, één keer vierde), won
weer een partij.
door
'L. Hofland
|kc
?to
Z-<
Schaakcursus
Op donderdag 8 oktober start
de AVRO een cursus „schaken
voor beginners", zowel voor
radio als voor televisie. Uniek
bij deze cursus is dat ook visu
eel gehandicapten en gehoor
gestoorden de gelegenheid
wordt geboden schaken te le
ren, daar het cursusboek in
braille Is verschenen en de te
levisieprogramma's via Tele
tekst (pagina 199) worden on
dertiteld. Het hele project vindt
plaats in nauwe samenwerking
met de KNSB én honderden
plaatselijke schaakverenigin
gen, die zich bereid verklaart
hebben cursisten, indien no
dig, te begeleiden. Voor deze
cursus kan men zich opgeven
door middel van overmaking
van 30,75 op postgiro
123400 t.n.v. AVRO Academie
te Hilversum. Men krijgt dan
toegezonden een schaakspel
en het cursusboek, geen geld
voor een ieder, die maar enigs
zins twijfelt of schaken nu wel
zo leuk is; schaken is een
machtige ontspanning voor ie
dereen!
Voor het overgrote deel van de
lezers van deze rubriek is dit
laatste al bekend en is een
cursus voor beginners overbo
dig. Maar ongetwijfeld zijn er
in uw directe omgeving men
sen die niet kunnen schaken,
maak ze warm voor onze
sport! Als de schaakbond vol
doende groot is kunnen we in
de toekomst bij Studio Sport
misschien nog wel eens genie
ten van een samenvatting van
een partij Karpov-Timman.
De Avro is In de schaakwereld
geen onbekende naam, oudere
lezers zullen zich het AVRO-
schaaktoernooi van 1938 zeker
herinneren. De acht beste spe
lers ter wereld speelden toen
een dubbelrondig toernooi,
vier wereldkampioenen waren
van de partij nl.: Euwe, Capa-
blanca, Aljechin en Botwinnik
„aangevuld" met Keres (tot
zijn dood in 1975 behorend bij
de wereldtop), Fine, wonder
kind Reshevsky (nu nog steeds
een actieve grootmeester) en
Flohr. Keres en Fine wonnen
dat toernooi met een score van
8 1/2 uit 14.
In 1973 organiseerde de AVRO
weer een dubbelrondige acht-
kamp met o.a. Poloegajevski,
Szabo, Geiler en Timman (toen
nog geen wereltop). Dit toer
nooi werd gewonnen door Gel-
Ier en Szabo, voor Timman
was het toen waarschijnlijk zijn
laatste toernooi, waar hij op de
onderste plaats eindigde.
De volgende partij is uit dit
laatste AVRO-toernooi en ze is
m.i. karakteristiek voor de ma
nier waarop Timman in die tijd
speelde. Zijn tegenstander Lju-
bojevic, toen een klasse beter
dan Timman, wordt in de ope
ning en vroege middenspel
hard aangepakt (op remise
spelen deed Timman tegen
niemand), maar na een goed
gespeelde partij laat Timman
het in de beslissende fase even
afweten, met als gevolg een
nul. Toch zijn het dit soort par
tijen, die Timman tot de
wereldkampioenskandidaat
van nu hebben gemaakt, spe
len was voor hem belangrijker,
dan niet verliezen. Op deze
manier leerde hij veel facetten
van het spel kennen, daarbij
kreeg hij door deze instelling
de, in het professionele
schaak, nodige hardheid; zijn
natuurlijke aanleg en een stuk-
Je bezetenheid hebben voor de
rest gezorgd. Een goede les
voor talentvolle jeugdspelers.
J. Timman-L. Ljubojevic
Aljechinverdediging
1.e2-e4 Pg8-f6 2.e4-e5 Pf6-d5
3.d2-d4 d7-d6 4.Pg1-f3 Lc8-
f5?l De bedoeling van de Alje
chin is de witte centrumpion
nen naar voren te lokken, waar
ze een makkelijker doelwit
voor zwart worden. Vandaar
dat hier 4.Lg4, om een verde
diger van het witte centrum
onder vuur te nemen, gebrui
kelijk is. 5.Lf1-d3 Dd8-d7 6.0-0
Pb8-c6. 6.Pb4 is te vroeg, na
7.Lxf5 Dxf5 8.C3! Pc2 9.Ph4
De4 10. Pd2 Dd3 11.Tb1 heeft
zwart niets meer. 7.Ld3xf5
Dd7xf5 8.c2-c4 Pd5-b6
9.e5xd6 e7xd6 10.tf1-e1f Lf8-
e7 11.Lc1-g5l? Timman kiest
voor een scherpe strijd, met
11.d5 Pe5 12. Pxe5 (12.Pd4?
Dd3!) dxe5 13.Db3 houdt wit
een klein positioneel voordeel.
11...f7-f6 12.Lg5-c1 Pb6xc4
13.Pf3-h4 Df5-d7.
1
M
w
k
m
m
SK
A
m
mm
17.Dc2 en 18.Dxg6f belalat'
voordeel te halen, hij kiestht
ter weer voor de scherpst* o
14.Dd1-h5f Ke8-d8 15.P^n
Pc4-b6 (er dreigde Pd5) W(
a4 a7-a5, 17.Pc3-b5 C
17.Pb4 18.Pg6 Te8 lO.Pfl®1
20.Pe6t Kc8 21.Pexc7 Pa
slecht af voor zwart. 18.PI te
Dd7-e8 19.Dh5-h3 D«d<
20.Dh3-e6 Dg6-g8 21.D%er
Kd8-d7 22.Lc1-d2 T#H
23.b2-b4! Zwart moet niel
rust worden gelaten, wanl
werkt hij zich los en kaï
zijn pluspion gaan genl
23...Dg8-c4 24.D<
24.a5xb4 25.a4-a5! De Stej
laren van de zwarte ver|
ging worden onder vuur
men 25..Dxb5 faalt ni
26.De6f Kd8 27.axb6
28.d5! 25...Pb6-d5 26.
b7xa6 27.Ta1xa6 D
28.De4-f5f Kd7-d8 20.To$,
Pc6-b8 30.Ld2xb4? Ovt*"
volledig zwart's simpele
woord, na 30.Tea1 c6 31.Ln
Pc7 32.Dxb5 cxb5 33.T(^
Kd7 34.Tbb7 heeft wit l^j
steeds goede compensatie*/
30..Db5-b7! 31.Ta8|
Db7xb8 32.Df5xd5 DblL
Een toren is te veel, de str|tt
Vermoedelijk had Timman te
genwoordig niet geaarzeld om
nu met 14.d5! P6e5 15.f4 Pg6
(15.Pf7? 16.De2 Pb6 17.Pf5
Pxd5 18.Pc3!) 16.Pxg6 hxg6
33.Te1>a1 Db4-b2 34.Ta
Db2-c3 35.h2-h3 c7-c6 36.C
a2 d6-d5 37.Te1-b1 Lel
38.Da2-a7 Ld6-c7 Wit geeft*
°P- iee
Niet havik maar vos is
boosdoener op de Veluwe
Niet de havik maar de vos lijkt
de grootste boosdoener op de
Veluwe, waar de stand van de
„bodembroeders" zoals wul
pen, kieviten, nachtzwaluwen
en houtsnippen danig te lijden'
zou hebben. De postduiven-
houders zeggen zeer veel
schade te ondervinden van de
haviken, en kamerleden heb
ben onlangs bij de minister
van landbouw gepleit voor
overheidsingrijpen.
Volgens de minister echter
staat het aantal postduiven dat
aan de haviken ten prooi valt
in geen verhouding tot het to
taal aantal postduiven. Over
heidsingrijpen is dan ook niet
nodig, omdat er helemaal niet
Izoveel haviken in Nederland
zijn en „de jacht op vossen het
gehele jaar geopend is". Wel
wil <Je minister een onderzoek
naar de vossenstand overwe
gen.
De Vereniging tot Behoud van
Natuurmonumenten heeft laten
weten geen bezwaren te heb
ben tegen een Ingrijpen in de
vossenstand, als tenminste
vaststaat dat de vos de groot
ste boosdoener is, en dit is iets
waar nog lang niet iedereen
van overtuigd is. De minister
voegt daar in zijn antwoord
aan de kamerleden geruststel
lend aan toe dat de jachtwet
voor een „actief beheer" zorg
draagt, waarbij naast het be
lang van de landbouwers ook
rekening gehouden moet wor
den met belangen van natuur
wetenschappelijke aard.
Al in '73, en ook later in '79 en
zelfs nog vorig jaar, heeft het
Rijksinstituut voor Natuurbe
heer zich gebogen over de
problemen van de teruglopen
de stand aan kieviten, zwalu
wen en wulpen; daarbij is vast
gesteld dat de houtsnip in aan
tal op hetzelfde niveau is ge
bleven. Het beleid voor natuur
reservaten blijft er trouwens op
gericht ingrijpen door de mens
zoveel mogelijk achterwege te
laten.
In '77 telde de havikstand on-
jSSöSsS
De vos lijkt de boosdoener bij het teruglopen van het' aantal bodembroeders
geveer 400 broedparen; nu
zouden dat er volgens het
Rijksinstituut ongeveer 500
zijn. Het aantal vossen is onbe
kend, maar het instituut neemt
aan dat om een paar duizend
dieren gaat. Om die reden lijkt
het niet nodig de havikenstand
terug te brengen op lagere
aantallen.
Andere roofvogels, zoals de
kiekendief en de buizerd, ko
men in grotere aantallen voor.
Ook in '77 telde men 850
broedparen van de bruine kie
kendief, 130 broedparen van
de blauwe kiekendief, 50
broedparen van de grauwe
kiekendief en ongeveer 1650
broedparen van de buizerd.
Onduidelijk blijft in hoeverre
deze roofvogels debet zijn aan
de daling van het aantal bo
dembroeders.
In 1982 zestien ze^j
en een velletje
Een dezer dagen heeft de PTT
het postzegeluitgifte-program
ma voor het komende Jaar be
kend gemaakt. Zoals het er nu
uitziet kunnen de Nederland
verzamelaars rekenen op zes
tien zegels en een velletje.
Het uitgifte-programma wordt
geopend in januari met het
verschijnen van één bijzondere
zegel. Met deze zegel wordt
aandacht gegeven aan het
350-jarig bestaan van de Uni
versiteit van Amsterdam. In fe
bruari verschijnt eveneens één
bijzondere zegel. Deze zegel
wordt uitgegeven ter gelegen
heid van het 100-jarig jubileum
van de Koninklijke Nederland-
sche Schaatsenrijders Bond.
Rond maart-april zullen de
jaarlijkse zomerzegels In de
verkoop komen. Deze serie zal
bestaan uit vier zegels met
toeslag en krijgt als onderwerp
naar de civiele politiedienrf
heeft tot zijn pensionering
de Floriade 1982 te Amster
dam. In 1982 herdenkt men 1IA,
het feit dat Nederland en de de Kinder- en Zedenpoliti^
Verenigde Staten van Amerika ",or
al 200 jaar diplomatieke be
trekkingen onderhouden. Om
dit jubileum onder de aandacht
te brengen zal in de maand
april één bijzondere zegel wor
den uitgegeven.
werkt.
Het eerste bestuur werdl*
vormd door zeven prominrg
burgers van de gemeensc?
onder voorzitterschap van^
rel Nicolaas Winkel. Reed11.
1937 kon de toenmalige Ai81
t een grote delegatie afvaA,
Twee b jzondere zegels gewijd gen naar Nederland om deH'
aan het Waddengebied, staan nemen aan de grote W#c
voor de maand juni op de jamboree in Vogelenzang,
agenda. In augustus zal weer <iit moment heeft de vereni
één bijzondere zegel worden qroepen op Curacao, Arul
uitgegeven, gewijd aan het 50- St. Maarten en telt ongu
Jarig bestaan van Veilig Ver- 1500 leden. De huidige vo<
keer Nederland. ter van ^et hoofdbestuur jK
Een serie van Europa
Sir^omloop Kornet """is,er ven Vo,Ksgezond|
Bij het dertigjarig bestaar n
Deze zegels krijgen als onder- de vereniging in 1960 bocK
werp „Oude vestingen en ves- burgerij van Curapao aa
tlngstadjes". Het 1982-pro- vereniging een plaquette
gramma wordt afgesloten in de als waardering voor het
maand november met het uit
brengen van de jaarlijkse kin
derpostzegels. Hierbij gaat het
om een uit vier zegels bestaan
de serie met toeslag, met
daarnaast een velletje. „Kind
en dier" zal het onderwerp
vormen voor deze reeks.
Bij het uitkomen van dit pro
gramma waren de juiste data
van uitgifte, de eventuele ver
kooptijdvakken en de waarden
van de zegels nog niet bekend.
Op 16 september J.l. bracht de
PTT van de Nederlandse Antil
len een uit drie zegels bestaan
de bijzondere serie in de ver
koop, ter gelegenheid van het
feit dat in 1930 de vereniging
„De Antilliaanse Padvinders"
werd opgericht, onder de
naam van de „Nederlandse
Padvinders Vereniging", afde
ling Willemstad.
Initiatiefnemer was de heer
Marlnus van der Maarel. Deze
was kort daarvoor op Curapao
gearriveerd als lid van de Mili
taire Politie. Later ging hij over
van de vereniging ten bert"1
van de Curapaose jeugd. c
plaquette werd aangebi111
aan de Fortmuur, rechts C
het standbeeld van Carl Np
el Piar. Op een zegel I
waarde van 45 plus 20 c.
een leidster met welp
beeld. De stichter van de 10
liaanse Padvlndersverenlf-
M. van der Maarel, is te
op een zegel van 70 plus i
Het hoofdkwartier van de
vindersvereniging, het lan<
Ronde Klip, vormt het or
werp voor de zegel van
plus 50 c..
Naast deze serie verscheen u
vens een souvenirvelletje,
velletje bevat drie zegels,
wel één van 45 plus 20 c.,
van 70 plus 25 c. en één
1.- plus 50 c.. De zegels
den gedrukt in de kleuren
rood, blauw en zwart in c
door Joh. Enschedé en Zo
te Haarlem. Deze serie blljl
de verkoop tot 15 noven
a.s.. Voor het ontwerp van
geheel tekende Armando
velo uit Willemstad, Curap
