Diamant-imitaties
overspoelen de
Nederlandse markt
rrangheden en onwetendheid over joden en het jodendom
ÜEUW ISRAËLITISCH WEEKBLAD ONDERZOCHT SCHOOLBOEKEN
latelliet-
devisie
Volgend
tar al
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 29 SEPTEMBER 1981 PAGINA 13
STERDAM „Het jodendom de staat
ël krijgen in de leerboeken voor de lagere
>ol slechts minimale aandacht. De boeken
onvolledig en hun auteurs onwetend. Kort-
H het resultaat is bedroevend en onze ver-
entingen zijn beschaamd".
stelt het NIW, het Nieuw Israëlitisch Week-
dat het laatstverschenen nummer wijdt
een eigen onderzoek naar de belangrijkste
ledenis- en aardrijkskundeboeken voor de
school. Het blad is de boeken nagegaan
bespreking van de joden en het jodendom,
is de middeleeuwen en de Duitse bezetting
lederland.
en over de Kruistochten en andere perioden
[de Middeleeuwen besteden vrijwel geen aan-
kt aan de joden. Het blad noemt dit „verras-
li". De joodse geschiedenis wordt in de boeken
^interessant gevonden, de staat Israël wordt
'n één boek genoemd en van anti-semitisme
de auteurs nooit te hebben gehoord, zo
Et het NIW.
ïbesteden de meeste boeken ruime en goed ge-
Imenteerde aandacht aan vervolging, onder
ging, concentratiekampen, Februaristaking en
Sraard Anne Frank. Maar de nazivervolgingen
fi op zichzelf; nergens komt het waarom van de
tolgingen aan de orde. Over Hitiers waantheo-
rieën over de Ariërs als superieur ras wordt zelfs
niets opgemerkt.
„Bovendien komen de joden uit de lessen tevoor
schijn als een zielig, verdrukt, vervolgd volk, zon
der historie", aldus het NIW.
De geschiedenisboeken maken er wel melding van
dat de Duitsers zes miljoen joden hebben ver
moord, maar volgens het NIW zullen de lagere
schoolleerlingen uit de meeste leerboeken de in
druk krijgen dat die vervolgingen met de Duitse
inval in Nederland zijn begonnen en zich alleen tot
ons grondgebied hebben beperkt.
Voetnoot
In het geschiedenisboek „Vroeger was het anders"
staat een stukje uit het Dagboek van Anne Frank,
met een bechrijving van Westerbork en van wat
de Duitsers met de gijzelaars deden. Het boek geeft
een indruk van het verzet, „maar helaas wordt
niets verteld over de Februaristaking", aldus het
blad.
In deel drie van „Geschiedenis in onderwerp en
opdracht" wordt eerst iets vermeld over de eerste
oorlogsdagen, maar dan staat er plotseling: „Spoe
dig begon de vervolging van joden". De redenen
van die vervolgingen blijven voor de leerlingen
verborgen, zo schrijft het NIW. Gaat het om con
centratiekampen, dan heeft het boek alleen aan
het eind van het hoofdstuk de voetnoot: „Concen
tratiekamp kamp waarin de tegenstanders van
de Duitsers werden opgesloten".
Aanhalingstekens
Het geschiedenisboek „Sleutel tot het heden" ver
meldt dat met de Februaristaking voor het eerst in
de geschiedenis niet-joden hun joodse mede-bur
gers hielpen met gevaar voor eigen leven. Het
NIW vindt dat met deze zinsnede tal van niet-jo
den in andere landen en andere tijden tekort
wordt gedaan. NIW: „Het boek heeft wel een kaar
tje van Europa met alle concentratiekampen met
naam en dodental. De vraag daarbij: Welke waren
de ergste? Noteer de namen van de kampen met de
aantallen slachtoffers. Dat gaat, hoe goed bedoeld
ook, net iets te ver", aldus het NIW, „want wat is
vreselijker dan erg?"
In de geschiedenismethode „Terugzien en ontdek
ken" staat dat Hitier het joodse volk als zijn groot
ste vijand beschouwde. „Waarom? hij vindt dat de
joden niet in Duitsland thuishoren", geeft het
boekje als antwoord. „Zij zijn van een ander ras
dan wij, Germanen", zeggen de nazi's. „Alle joden
in Duitsland en in de door Duitsland bezette gebie
den, moeten uitgeroeid worden. Ze moeten vernie
tigd worden". In het NlW staan er aanhalingste
kens bij deze laatste zinnen. Het blad merkt op dat
de auteurs deze tekens op de essentiële plaats ech
ter zijn vergeten. „Het is nu alsof de auteurs me
nen dat joden moeten worden uitgeroeid", aldus
het NIW.
Het hoofdstuk vervolgt: „Duitse soldaten trekken
het land binnen. Joodse winkels worden geplun
derd; duizenden joden worden uit hun huis ge
sleurd en in concentratiekampen opgesloten De
eerste stap op weg naar één groot Duitsland was
gezet!" Een wat vreemde manier van uitdrukken,
aldus het NIW-commentaar.
„Oude en nieuwe tijden" geeft als reden voor de
jodenvervolging: „Alleen omdat ze jood waren,
hebben ze dit moeten lijden". En over het verzet
kunnen de kinderen lezen dat „de mensen van het
verzet de gevangenen op avontuurlijke wijze heb
ben bevrijd".
Volgens het weekblad is het met de aardrijks-
kunde-methoden niet veel beter. Bij het karikatu
rale af is soms de bespreking over het jodendom.
Een van de lessen zou zelfs beginnen met de tekst:
„De joden vormen een merkwaardig volkje".
Over Israël wordt in de boeken wel verteld, maar
toch weten de auteurs het in één van de boeken te
presteren de kinderen voor te houden dat Israël
een deel van Arabië is. („Ondertussen hebben de
joden een sterke staat in Arabië opgebouwd"). Het
NIW: „We hebben de Bosatlas er eens op nagesla
gen, maar Israël is toch echt een afzonderlijke
staat. De auteurs waren de PLO vooruit".
In de methode „Hier en daar" wordt de joodse reli
gie geassocieerd met joodse jongens- en meisjesna
men, waaruit de leerlingen de mooiste mogen kie
zen. Het boek stelt de kinderen verder voor om
een bezoek te brengen aan een jodenkerkhof.
NIW: „Joden als bezienswaardigheid. Trouwens
wat is een jodenkerkhof? Het woord joodse be
graafplaats zou te verkiezen zijn geweest boven de
term jodenkerkhof, die merkwaardige associaties
oproept".
Het NIW verzucht dan dat er na 1981 jaar samen
leven van christenen en joden en vierhonderd jaar
joodse gemeenschap in Nederland, er in de school
boekjes meer belangstelling bestaat voor boeddhis
me en hindoeïsme dan voor het jodendom.
Het Nieuw Israëlitisch Weekblad heeft zijn bevin
dingen op vrij koele, bijna beleefde wijze beschre
ven. Het redactionele commentaar wijst erop dat
de leerlingen niet worden doordrongen van de ge
varen van discriminatie, de uitwassen van antise
mitisme. Het onderwijs, zeker al op de lagere
school als het tweede milieu waarin een kind te
recht komt, moet al het tegengif vormen tegen het
neerkijken op het minachten van minderheden.
Maar volgens het NIW kan er zelfs gesteld worden
dat de leerboekjes somtijds discriminatie aanwak
keren. Voor wie meent dat onderwijs meer is dan
het overdragen van kennis, kunnen de uitkomsten
van het doorlezen van deze schoolboekjes niet an
ders dan teleurstellend genoemd worden".
HENK ENGELENBURG
EL EUROPA EN
Island in huiskamer
.VERSUM Heeft uw ge-
te al een schotel Zo niet,
is het waarschijnlijk op-
ieten geblazen, want vol-
itjid jaar wordt in ons land en
ts in Europa satelliet-tele-
ie^ie waarschijnlijk al moge-
En dat is drie tot vier jaar
Ier dan was verwacht.
:1 Europa en delen van Rus-
in de huiskamer, snelle
iwsreportages, actualitei-
U flitsende programma's, dag
io! nacht. Als we het Ameri-
kiïse weekblad Time mogen
loven, dan wil iemand die
}funaal satelliet-televisie heeft
keken, zelfs nooit meer „ge-
->on" naar de buis kijken,
Amerikanen kij-
al via de satelliet en er zul-
i er nog vele volgen.
^ïenkort zal Frankrijk de communi-
je-satelliet OTS-2 gaan gebruiken
[■behoeve van televisie-kijkend Al-
Hje. Ontvangst via deze satelliet is in
1 Europa mogelijk. Bovendien heeft
nfcigenaar van de OTS-2, de ESA of
Space Agency (dat is de Eu-
l*se ruimtevaartorganisatie waarvan
Nederland deel uitmaakt), een
kanaal op deze satelliet
luurd aan een nieuwe commerciële
omroep: Satellite Television,
ilotte zenden twee Russsche televi-
itten via de Gorinzont-satellieten
de ontvangst van deze satelliet-
ilen is een speciale schotelantenne
lifig en verder wat elektronische ap-
i ^tuur. Het Nederlandse bedrijfsle-
ol heeft deze spullen al in voorraad,
dfeens commercieel manager Van
n van de Arnhemse firma Huoma
:n al twintig gemeenten in ons
belangstelling getoond voor zijn
'angstations. De gemeenten Am-
lam en Hellendoorn hebben derge-
stations al.
erna
tjrigens heeft de'exploitant van het
jgse kabeltelevisie-net de Casema
ïgs laten weten voorlopig geen te-
iebeelden van de Russische Gori-
in de Haagse huiskamers door te
;n geven. De maatschappij wil de
ies afwachten totdat is besloten
[et overnemen van satelliet-beelden
itemming van de overheid heb-
;ns een leverancier van ontvangst-
voor satelliettelevisie kan
ich nog heel anders lopen. Hij ver-
eljdat het nog geen twee jaar zal du-
>f half Nederland zit via de OTS-2
ïsie te kijken. „Vandaag of morgen
iceert een elektronica-tijdschrift
een beetje handige doe-het-zelver
eigen schotel met versterkers en
itters kan bouwen en binnen ééi
rond de duizend gulden
mpleet bouwpakket in de han-
zo beweert hij.
oorsprong is de OTS geen om roep
een communicatie-satelliet,
lzakelijk in gebruik bij de Europe-
-organisaties voor wetenschap-
tlke doeleinden. Na het afronden
ighet wetenschappelijk programma,
de satelliet nog prima te werken,
het apparaat aan televisiemaat-
>pijen te verhuren, weet de ESA er
[wat geld aan te verdienen. Toch is
;n communicatie-satelliet en geen
ip-satelliet, zegt de Nederlandse
Het staatsbedrijf stelt zich op het
rnnt dat het gebruik van de OTS-
ïen om deze reden verboden is.
/i ontvangst van OTS-2-signalen el-
onmogelijk te maken, hebben de
;se PTT-organisaties een codesig-
aangebracht, een zogenaamde
ïbler". De industrie heeft daarop
ïr alweer decoderingsspparatuur
den, waardoor de uitzendingen
normaal zijn te ontvangen. De
Op meer dan 30.000 kilometer boven ons televisietoestel hangen nu al zeker twee satellieten die televisie
programma's uitzenden. De Europese OTS-2 en de Russische Gorizont. Over een paar jaar ook nog een
Luxemburgse, een Duitse, een Noorse, een Britse, noem maar op.
lende netten op even verschillende tijd
stippen eindigen.
Twintig stations
In het grootste deel van Nederland
wordt al jaren naar buitenlandse televi
sie gekeken. De Nederlandse PTT heeft
het plan om alle signalen van het bui
tenland op te gaan vangen en aan de
kabel-ontvangstinstallaties door te ge
ven. Met de nieuwe ontwikkelingen
van satelliet-televisie, zouden de mees
te Nederlanders zeker twintig televi
siestations op de buis kunnen krijgen.
Tot nog toe wordt de realisatie van het
PTT-plan echter opgehouden door on
der meer auteursrechtelijke problemen.
De handel
Vanwege de vermanende vinger van
de PTT wagen de grotere bedrijven op
het gebied van kabel- en satelliet-tele
visie zich nog niet openlijk aan het sa
telliet-avontuur.
„Wij doen te goede zaken met de PTT",
zegt men bij Siemens.
„Wij zijn er klabr voor, maar we wach
ten tot we weten waar we aan toe zijn
en er orde in de chaos van satelliet,
commercie en kabel is gebracht," zegt
men bij Philips.
Intussen kunnen kabelexploitanten
toehappen op de financieel gunstige
aanbiedingen van kleine bedrijven die
zich hebben toegelegd op satelliet-tele
visie. Een kabelnet is tot op heden na
melijk beslist geen zaak die goudgeld
oplevert.
De omroepen
De omroepen in Hilversum liggen er
eigenlijk nog niet wakker van.
„Als je het beste programma maakt,
heb je niets te vrezen", zei Vara-om-
roepsecrgtaris Van Wijk eind '79 nog.
Toch heeft Koos Stroovos van de Vara
de taak gekregen om het bestuur van
de omroep te informeren over nieuwe
ontwikkelingen bij kabel- en satelliet
televisie.
„Niet omdat we satelliet-televisie als
een soort bedreiging zien,'maar als het
komt wil de Vara meedoen. Wij zien
onszelf niet als puur Nederlands zend
gemachtigde. We stellen ons voor dat
we er in Europees verband leuke, posi
tieve dingen mee kunnen doen".
Een soortgelijk standpunt bij de Avro:
„We moeten de kans krijgen te concur
reren met die buitenlandse zenders die
hier binnenkort zijn te ontvangen. De
huidige omroepwet geeft die kans
niet".
Een NOS-woordvoerder: „Wij onder
zoeken al geruime tijd de gevolgen van
satelliet-televisie".
Toch zegt men bij de Avro:
„Zo'n geweldige haast heeft dit alles ei
genlijk ook niet. Die buitenlandse zen
ders zijn namelijk wel leuk, maar het
Nederlandse publiek heeft het liefst
Nederlandstalige programma's.
De Vara: „Zo'n Russisch programma is
alleen maar aardig als je de Teleac-cur-
sus goed gevolgd hebt. Anders weet je
niet eens welke ploegen er tegen elkaar
spelen".
Een standpunt waar de Casema-woord-
voerder zich bij aansluit. Hij vraagt
zich af of de Haagse kijker bereid is
een kwartje per maand extra te betalen
voor Russische televisie-programma's
die hij nauwelijks kan volgen.
Een beeld van de stralingsgordels van televisie-satellieten. De grenzen
moeten niet al te nauw genomen worden. Met goede apparatuur is het
namelijk best mogelijk een satelliet te ontvangen die niet op het land
gericht is. Wat het aantal te ontvangen programma's betreft, zit Neder
land wel goed.
Britse maatschappij verkoopt deze ap-
paratuur zelf.
In een brief op poten a^n de Amster
dam en Hellendoorn heeft de Neder
landse PTT zich tegen de gemeentelijke
plannen gekeerd, maar beide steden
hebben zich tot op heden niets aange
trokken van de boze PTT. In Neder
land bestaat er namelijk nog geen wet
die kabelexploitanten verbiedt bepaal
de programma's door te geven. De PTT
kan hen dus geen strobreed in de weg
leggen. „Eigenlijk mogen we signalen
die we goed ontvangen niet eens ach
terhouden", aldus een kabelexploitant.
De enige duidelijke uitspraak is tot op
heden van de rechter gekomen. Het
Amsterdamse gerechtshof heeft be
paald dat het kabelnet in de hoofdstad
afgesloten moet worden voor tv-piraten
wanneer zij geen auteursrechten heb
ben betaald voor speelfilms die zij op
de kabel brengen.
Wel heeft de ministerraad onlangs het
plan gelanceerd om de vergunning
voor een kabelnet aan voorwaarden te
binden, om piraterij en andere onge
wenste uitzendingen tegen te gaan,
maar deze maatregel is nog niet van
kracht. Bovendien blijkt het afsluiten
van het kabelnet praktisch onmogelijk,
omdat de programma's op de verschil-
„ASSURADEUREN MOETEN VOORZICHTIGER ZIJN"
BUSSUM De Nederlandse
juwelenmarkt wordt al ge
ruime tijd overspoeld met
namaak diamanten. Verze
keringsmaatschappijen zijn
hier nogal eens de dupe van,
omdat soms zij nep-diaman-
ten verzekeren. Die hebben
een veel lagere waarde dan
de echte. De assuradeuren
moeten zich veel terughou
dender opstellen bij het ver
zekeren van sieraden. Bo
vendien moeten zij certifica
ten van echtheid en taxatie-
rapporten gaan eisen. Dit
stelt de heer J. van Eek,
schade-expert uit Bussum.
Een van de imitatie-diaman
ten staat bekend onder de
naam zirkoon. Deze steen is
van natuurlijke afkomst, ge
maakt van het element zirco
nium. De stenen benaderen de
hardheid van diamant; ze ko
men zelfs in dezelfde kleur
gradaties voor. Zirkonen heb
ben echter wat minder „vuur"
en glans dan de echte edel
steen en ook het soortelijk ge
wicht is niet hetzelfde. De
kostprijs van de zirkoon is
vanzelfsprekend veel lager
dan van echte diamant. Zijn
de zirkonen in bijvoorbeeld
goud gezet, dan kan een taxa
teur het gewicht niet vaststel
len en dus niet te weten ko
men wat wel en niet nep is.
„De weg voor fraude ligt dan
ook helemaal open", aldus de
heer Van Eek. „Bovendien zijn
er kleine, malafide laboratoria'
die zirkonen van een vals
echtheidscertificaat voorzien
en ook handelaren, winkeliers
en klanten hebben niet altijd
goede bedoelingen. Het meest
worden de zirkonen in sex-
clubs en bars verkocht aan
mensen die buiten de normale
distributiekanalen om hun
zwarte geld kwijt willen".
Bonafide juweliers kunnen
worden bedrogen door hande
laren die zirkonen voor echte
diamanten aanbieden. Of die
winkelier heeft dat niet in de
gaten, omdat hij niet zo'n goe
de taxateur is, of hij weet het
wel. „Is hij dan zo eerlijk om
op het prijskaartje te vermel
den dat het om een imitatie
gaat of niet?", vraagt de heer
Van Eek zich af.
„Het kan dus gemakkelijk ge
beuren dat een klant denkt
zich een juweel met diamanten
aan te schaffen en daar ook de
volle prijs voor betaalt, terwijl
de stenen vals zijn. Maar het
gebeurt ook andersom dat de
klant de juwelier oplicht. Men
laat bijvoorbeeld een sieraad
taxeren dat zo te zien bestaat
uit een echte, centrale edel
steen met een roos van kleine
diamantjes eromheen. Een ar
geloze juwelier, met te weinig
kennis van zaken, taxeert het
sieraad en bepaalt de prijs in
het taxatie-rapport. De juwe
lier laat zich gemakkelijk mis
leiden door de grote, opvallen
de centrale, die inderdaad
meestal echt is. Daardoor zal
het hem niet opvallen dat er
tussen de diamantjes een paar
zirkonen zaten. De eigenlijke
waarde van het siëraad is dan
veel lager. Juist bij meerdere
stenen in één zetting kan een
taxateur makkelijk de fout in
gaan".
Van Eek benadrukt dat ook
verzekeringsmaatschappijen
op deze wijze worden „getild".
In de meeste gevallen zou dat
niet opzettelijk gaan, omdat
men er niet van op de hoogte
is dat het sieraad onecht is.
Maar is er eenmaal opzet in
het spel, dan valt dat niet te
bewijzen en bij diefstal of ver
lies dienen de maatschappijen
het volle bedrag uit te betalen.
De schade-expert denkt dat de
assuradeuren taxatie-rappor
ten en certificaten moeten
gaan eisen om te voorkomen
dat ze juwelen tegen een onei
genlijke prijs in hun verzeke
ring opnemen.
Opleiding
„Maar wat is de waarde vap
een taxatie-rapport als volgens
de wet iedereen naar eer ep
geweten mag taxeren?", zo
vraagt beëdigd taxateur Brit
som uit Amsterdam zich af.
Hij vindt de kwaliteit van de
taxateurs niet zo hoog. Niét
omdat ze ter kwader trouw
zijn, maar omdat het deze
mensen veelal ontbreekt aan
voldoende kennis en ervaring.
Sinds kort bestaat er welis
waar een opleiding voor voor
beëdigd taxateur, maar lang
niet alle winkeliers die óók
taxeren blijken deze vrij zwang
opleiding te volgen.
Britsom: „Zo blijven er dus
een hoop mensen over die
denken verstand van zaken te
hebben, maar dat in feite niet
hebben. Vandaar dat heel wat
stenen, echt of vals, lang niet
altijd op hun juiste waardg-
worden geschat".
Toch bestaan er methoden orri
echte van valse diamanten té
onderscheiden, met name alt
het om losse stenen gaat. Men
kan bijvoorbeeld werken mei
röntgenstralen of met een dia*
mantdetector, die het bestaan®
de warm te verschil tussen zir*
konen en diamanten onfeil*
baar aantoont. Het voordek
van de detector is dat ook ge*
zette stenen te controleren
zijn. De taxateurs kunnen
hiervan profiteren voor het
beoordelen van sieraden. De
beide apparaten zijn echter
duur en worden dan ook voon»
namelijk door de grote labora»
toria gebruikt.
Britsom: „Toch zouden ook
winkeliers en verzekeraars
zo'n apparaat moeten hebbeq
om de toenemede fraude ia
deze branche een halt te kun»
nen toeroepen".
MARIAN KOEN$
Het lampje van de diamantdetector licht op als de taxateur met een imitatie te doen'
heeft.
