Opnieuw bundel karikaturen
ran CD A-er Joop Walenkamp
Australische Van den Bergs zouden toch niet
neer naar Holland willen „remigreren"
Provinciale
begroting '82
sluitend met
„kunstgrepen"
Start nieuwe
studie
richting aan
Leidse
universiteit
/REGIO
LEIDSE COURANT
DINSDAG 8 SEPTEMBER 1981
A 26 JAAR TERUG IN LISSE EN OMGEVING
j!"t zei Annie van den
rg gedecideerd. „No!
in z'n leven niet; we
j't think about that!",
igeerde Annie (wiens
or- en achternaam al
n kwart eeuw lang
letisch als Ennie
indenburk geschreven
uden moeten worden)
een voorzichtige
aag van oude
derlanders, of ze zich
;er voorgoed in
illand zou willen
igen. „What about
u, Bill „Of course
it ma", antwoordde
11, die 26 jaar geleden
ig gewoon Wim heette
sindsdien, behalve
0 eventuele streken,
elk geval zijn haren
eddeels is
rijtgeraakt. Ook Bill
ind het allemaal erg
uk hier, maar hij
iegt over een paar
eken weer steevast
et „mom" naar het
lidelijk halfrond, waar
jn home is.
oormalige emigranten, een
irte wijle een keertje terug
de geboortegrond: Annie
r Bill van den Berg,
ustralische staatsburgers
et een Hollands verleden,
raks weer thuis in het
rritoir van woestijnen en
ingeroes. Beide Van den
ergs is het over there naar
n vleze gegaan, ook al zou
r dat aan het voorkomen
an good old Bill niet afzien:
het droge klimaat heeft hem
[klaarblijkelijk goed
geconserveerd en er is geen
pnsje te veel aan zijn botten
Wijven hangen.
9e familie Van den Berg
peft goed „geboerd" in
.ustralië, zo heet dat. Een
ivend specimen van een
oot legioen, dat in het
jfde decennium van deze
uw eieren voor z'n geld
>os en zijn heil zocht in
>n vreemde,
onderdduizenden
ederlanders zijn sindsdien
01 illusies neergestreken in
e dominions, waar hare
Iritse majesteit nog steeds
üs beeldenaar fungeert
naar het empire naar de
listorie is verwezen.
.ustralië, Nieuw-Zeeland,
anada, de „States", Zuid-
frika (auw; ik durf deze
atste naam nauwelijks in
e kolom te drukken zonder
officiële en officieuze
fkering en toorn van zoveel
irecht verontwaardigden te
riskeren), maar goed: Zuid-
Afrika dus ook, en
Zimbabwe in mindere mate;
wellicht ook Israel en
IJsland. Alleen als je
helemaal op iaren bent
gekomen is daar de oranje
zon van Spanje, met de 65-
plus warmte, in de schaduw
van bergen die naar de
Middellandse zee aflopen.
Maar dat is geen noodzaak;
alleen maar een wensdroom
in het avondland.
De Van den Bergs kozen
voor het patroon van de nog
levenslustige Nederlanders
die in de vijftiger jaren en
masse over de horizon
heenkeken en ver weg een
toekomst gingen opbouwen,
omdat daar nog de
vleespotten te vinden waren:
een toekomst, die in het
oude Europa afgedaan had.
Maar je komt altijd weer
terug op de plaats „der
misdaad". Op de plek waar
het leven begon en
waarheen' herinneringen
blijven trekken. Ontelbaren,
met hele gezinnen tegelijk,
hebben de grote
volksverhuizing in die na
oorlogse periode overleefd,
en zijn er beter van
geworden. Wie faalde, heeft
er een fikse tol voor moeten
betalen. Maar daar hebben
we het nu niet over; het
geheel nieuwe bestaan heeft
de Van den Bergs geen
windeieren gelegd. Geen
miljonairs, maar tevreden
„piepel", en in goeden doen.
Ooit eens terug naar het
moederland, dat geen
vaderland meer kan zijn.
Bijna iedere emigrant loopt
met dat idee rond. Met alle
verworvenheden zich nog
even terugwanen in de
schoot waaraan men
ontsproten is. Maar ach, wat
is er toch ontzettend veel
veranderd. Wat benauwd is
het allemaal geworden; rond
de Zuiderzee, in het landje
met de rutschbanen en de
grote haast, waar eigenlijk
binnen de grenzen geen
plaats voor is. Maar toch
gehoor geven aan de roep,
en er even voor sparen: „we
hebben het uitstekend, maar
och, hoe zou het dóór nog
zijn. God, we zijn er toch
geboren, we hebben er lief
en leed gedeeld; we hebben
er onze eerste scharrelpartij
gehad. Onze familie woont
er nog. Ons leven is daar
begonnen, en we hadden er
de beste verwachtingen
van". Het is alleen anders
>k voor weduwe Annie
van den Berg, die acht
kinderen had en „destijds"
nog in Lisse woonde, in
Vreewijk, waar de van den
Bergs lief en leed deelden
met fijne buren, de In 't
Velds. Nog één keer
dolgraag daar naar toe. Dat
was de wens van moeder
Annie en zoon Wim-Billie.
En die twee streken onlangs
neer op Schiphol, na een
gevlogen wereldreis. Ach,
het kostte veel geld, maar
wat is geld en, trouwens, je
doet er geen jaar meer over,
zoals in de era van de
Verenigde Oostindische
Compagnie. Je hebt wat geld
apart gelegd, en het moest er
eens van komen, want het
bloed kruipt waar het niet
gaan kan. In een „plane",
een „wide body plane", een
vliegtuig, waarmee je met
minstens driehonderd
stervelingen tegelijk
verplaatst wordt, kwamen
Annie en Wim nog eens
naar Lisse. Ze logeren nu bij
de familie In 't Veld, aan de
nnemonenstraat. „Very dear
people now", dierbare
mensen, die samen met
Annie en de haren lief en
leed hebben gedeeld.
Leed vooral; zo hoor ik nu,
bij deze gelegenheid.
Mevrouw In 't Veld,
meneer, en in mindere mate
de kinderen In 't Veld (op
de foto staat rechts een fiks
opgetrokken zoon Herman
In 't Veld, maar die weet er
nauwelijks iets meer van),
kunnen er alles van
vertellen. Het was in die
naoorlogse jaren voor veel
mensen niet gemakkelijk,
het hoofd boven water te
houden. Ook voor de
„Bergies" niet. Vandaag de
dag hebben we opnieuw met
dat probleem te maken,
ofschoon in veel gevallen de
„nucleaire toekomst"
daaraan schuldig is. Enfin,
in 1955 vond de familie Van
den Berg het welletjes: de
maat was vol. Australia
bound. Veel slechter kon het
niet. Dus dan maar de bullen
pakken, inschepen, en aan
de andere kant van de glóbe
opnieuw beginnen en verder
gaan. Maar zou je de cultuur
missen Cultuur missen So
what; je moet nog leven ook.
En als je niet al te veel
bindingen in dit opzicht
hebt, hoeft emigreren geen
doodvonnis te zijn.
Eigenlijk schrijf ik dit stukje
voor de Lissese
„betrekkingen" van de Van
den Bergs; voor het bijna
ingesloten thuisfront, maar
ook voor mensen die
wikken en wegen bij het
bepalen van hun kansen bij
een mogelijk „uitwijken"
naar een ander, „veiliger",
safer werelddeel. De
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deie rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
I*
emigratiegolf is weer in
beweging gekomen. Solvabel
en betrouwbaar, werkzaam
naar inzet; gemeubileerd on
ongemeubileerd. Het lijkt op
een redden van het vege lijf.
Opnieuw. Na Wereldoorlog
II. En sta maar eens op een
viaduct laat ik zeggen bij
Zoeterwoude Hoge Rijndijk,
in de A 4 dan zie je de
randstad in alle proporties,
Na 26 Jaar terug In Lisse: links Bill van den Berg en moeder Annie, arm in arm
In 't Veld, zoon Herman en vader In 't Veld. Beide families schijnen er, zo op 't oog,
zijn.
met goeie ouwe buurvrouw
niet minder op geworden te
van torenflats tot torenflats
rondom. Iets dergelijks kun
je ook in Australië
tegenkomen, maar dan
houdt het ook verder 1000
kilometer op. Een atoombom
maakt daar minder kans.
Annie en Bill „Vendenburk"
houden zich daar niet mee
bezig. Ze zijn inmiddels
gesetteld, om het zo maar
eens te zeggen. Ruim 25 jaar
geleden baseerden ze hun
verwachtingen nog op
cowboy-verhalen vanuit het
land der onbegrensde
mogelijkheden. Ze moesten
alleen de handen uit de
mouwen steken. Maar dan
had ie de kans op een goed
resultaat.
Alleenstaande Annie en
haar acht kinderen schoten,
after all, in de roos. Na een
tijdje geacclimatiseerd te zijn
in een „opvangkamp" bij
Sydney, sloegen ze hun
vleugels uit Na 26 jaar
hebben ze, na veel ups and
downs want het ging echt
niet zo gemakkelijk, als ze
zich hadden voorgesteld
bereikt wat beoogd werd.
Maar ook hier won de
aanhouder, nog vóór de
aandeelhouder.
Vandaag is Annie, met een
hoofd grotere Bill, in Lisse,
bij de In 't Velds. En maar
rondkijken, met die 26 jaren
extra in het levenspakket.
Eerste indrukken (en ze
hèdden het kunnen weten):
„wat is het hier
verschrikkelijk klein...!" En:
„wat hebben de mensen hier
een niet te temmen haast.
Alles vliegt van hot naar
her. Over wegen die wij,
Australiërs, flinke
fietspaden zouden noemen".
Nou ja, en dan rijdt men
volgens Ennie and Bill nog
aan de verkeerde kant van
de weg ook! Ach Jesus; waar
zijn we na 26 jaar gebleven?
Geen enkel probleem! Laten
we het daar maar op
houden. Van den Berg;
Annie en Bill, ze hebben tot
voldoening geëvalueerd en
ze vonden hun beslissing
anno 1955 de minst slechte.
Nee: terugkomen is er niet
meer bij. Mevrouw Annie:
„de Hollanders weten niet
half hoe goed we het wel
hebben in Australia, you see.
Er wordt in Holland een
heleboel gepraat over die
goeie sociale voorzieningen
en zo, maar dan moet je dat
eens in Australië meemaken.
Dat is een voorbeeld voor
Nederland. En dan heb ik
het nog niet eens over de
vele (financiële) voordelen
die de oudere mensen daar
ten deel vallen, en de lage
belastingen. Nee, niks terug
naar Nederland, maar weer
naar Australië, naar mijn
kinderen daar. Maar wel
met een gevulde bagage vol
herinneringen aan
Nederland en Lisse, en the
Dutchmen".
Bill, eens Wim, vertrok als
14-jarige uit Lisse. Vorige
week pakte hij de fiets en
begon zijn oude omgeving te
verkennen. In de kortste
keren was hij weer op de
hoogte wat betreft de
Kanaalstraat, de Heereweg,
de straten waar hij ooit heeft
gewoond; Vreewijk en de
Narcissenstraat en z'n fiets,
z'n bicycle, werd ook
richting Sassenheim en
Voorhout gestuurd. Een
beetje onbeholpen, in het
begin, en met een sterke
neiging naar links rijden,
maar allengs lukte het vrij
aardig allemaal. Al had hij 't
na al die ritten wel
behoorlijk in het zitvlees
zitten. Immers, in Australië
pakt Bill gewoon de „car";
net zoals wij in Nederland
doen, als we geen tijd meer
hebben. Maar het is wel 'n
verschil hoor.
Nog een paar dagen de tijd
om Hollandse herinneringen
op te doen; om razendsnel
over te schakelen van het
Australische Engels op het
bollenstreekse (gebroken)
Nederlands. Wel een bewijs,
dat de Van den Bergs al vele
mijlen ver van hun
geboortegrond verwijderd
zijn geraakt. Op 23
september is Annie jarig.
Die verjaardag viert ze dan
in het vliegtuig, op weg naar
Australië. Aan boord; met in
haar memory allemaal
prettige herinneringen, die
een wat trieste inslag
kunnen hebben. Want ze
laat, zij aan zij met Bill, een
groot aantal erg goede
vrienden achter, in Lisse.
M*nk«n, •xploltant van
Ual ijsbanen. „Als HIJ nog
doorgaat, krijgen wa
aan alfstedantocht".
aan Handrfk van Voordan, commissaris Dick Tessataar, wethouder van
•van van politie. „Bij zijn opleiding op da volkshuisvesting. „Hij cultiveert
politieschool heeft hij duidelijk nog zorgvuldig de gespannen relatie
geleerd te kijken als Oom-agent", met Rooie Vrouwen, Feministen en
wat dies meer zij. Zou hij daarom in
1978 al die voorkeurstemmen heb-
r Mast „Individualist."
vergeten te vertellen, daf
Erepenning der Gemeente Lelden
weer wordt afgenomen, ala hij de
Tour de France nog eens naar Lel-
PORTRET VAN LEIDEN
99
ben gehad?"
BEIDEN Brandweercommandant J.
roekman, wethouder H. van Damschrijver
't Hart Drie karikaturen in de nieuwe
indel „Portret van Leiden" van de hand van
DA-raadslid Joop Walenkamp. De bundel
cstaat uit 48 tekeningen en „passende" bij-
5hritten van meer of minder bekende Leide-
zren. Na in zijn vorige bundel het universi-
leven op papier te hebben gezet beeft
'tienkamp zich nu aan hetandere" Leiden
twaagd.
fcn groot deel van de voortreffelijke portretten
is afkomstig uit het Leidse politieke leven. Maar
daar blijft het niet bij. Een exploitant van een
snackbar en een oud-directeur van de openbare
bibliotheek ontbreken niet. „En zo is een zeer af
wisselende galerij van 'Leidse kopstukken' tot
stand gekomen,aldus burgemeester C. Goekoop
in zijn voorwoord. De tekeningen zijn ter bege
leiding voorzien van een korte tekst, die duide
lijk maakt hoe Walenkamp over zijn slachtoffers
denkt. Soms wat honend, vaak zeer treffend.
Walenkamp heeft in zijn bundel geprobeerd zo
actueel mogelijk te zijn. Daarom vielen „kop
stukken als oud-burgemeester Vis af. De teke
naar stelt dat een dergelijke bundel tot gevolg
heeft „dat de verstandhouding tussen slachtof
fers en maker aanzienlijk zal bekoelen. Maar ik
kan daar tegenoverstellen, dat ik aan het maken
van deze bundel veel plezier heb beleefd.De le
zer zal het bij het aanschouwen van de produk-
ten van de pen van Walenkamp niet veel anders
vergaan.
„Portret van Leiden" is vanaf zaterdag voor
J 7,90 te koop bij de Leidse boekhandel.
LEIDEN Aan de Leid
se rijksuniversiteit gaat
morgen een nieuwe stu
dierichting informatica
van start. De studierich
ting is ingesteld op ini
tiatief van de Leidse
universiteit, de techni
sche hogeschool in Delft
en de Rotterdamse Eras-
musuniversiteit. Dit jaar
start de studierichting
zowel in Leiden als in
Delft. In Rotterdam kan
men niet voor september
1982 beginnen.
Informatica is een nieuw ter
rein van wetenschap, dat tege
lijkertijd met de stormachtige
opkomst en ontwikkeling van
de computer is ontstaan. De
studierichting is gericht op de
bestudering van de verschil
lende aspecten van de automa
tische verwerking van gege
vens.
De start van deze nieuwe stu
dierichting wordt luister bijge
zet door een speicale bijeen
komst met als thema „maat
schappelijke behoefte aan in
formatici De bijeenkomst
heeft morgen vanaf half vier
plaats in zaal 176 op de eerste
verdieping van het Centraal
Rekeninstituut aan de Wasse-
naarsweweg 80. Prof. dr. A.
Kassenaar, de rector magnifi
cus van de Leidse universiteit
houdt een welkomstwoord.
Daarna houden achtereenvol
gens prof. ir. D. Wolbers
(Delft), prof. dr. J. Verhoeff
(Rotterdam) en prof. dr. A.
Verrijn Stuart (Leiden) korte
inleidingen over informatica.
Aansluitend aan de inleidin
gen is er gelegenheid tot het
stellen van vragen.
LEIDEN/DEN HAAG De financiële situatie van
de provincie Zuid-Holland in het komende begro
tingsjaar mag ronduit slecht worden genoemd. Legt
het financiële debacle van de Kiltunnel bij Dord
recht (12 miljoen gulden per jaar) al een grote druk
op de subsidiestroom van de provincie naar vereni
gingen en welzijninstellingen, de verhoging van de
rijksuitkering uit het provinciefonds met één pro
cent biedt Zuid-Holland nauwelijks soelaas om
trendmatige prijsstijgingen op te vangen. Toch is de
verantwoordelijke gedeputeerde, drs. J.H. Boone,
erin geslaagd door enkele „kunstgrepen" de begro
ting voor 1982 sluitend te maken.
Wanneer de begroting door Provinciale Staten wordt aan
vaard, wordt voor ruim één miljoen gulden op de reserves
ingeteerd en voor bijna zes miljoen gulden bezuinigd. Een
forse tegenvaller voor de provincie is het bedrag aan opcen
ten op de motorrijtuigenbelasting. G.S. (Gedeputeerde Staten,
het
bestuur) dachten aanvankelijk veel meer geld
te peuren uit dit extraatje. Het autopark in Zuid-Holland
steeg in de afgelopen anderhalf jaar eenter niet met vijf pro
cent dit had het rijk becijferd maar met minder dan
één procent. Dat scheelt de provincie in 1882 maar liefst
ruim vier miljoen gulden aan inkomstenderving. Ook willen
G.S. hun bijdrage in het tekort van het veer Maassluis/Ro
zenburg met 125.000 gulden verhogen.
De bezuinigingen, zoals G.S. die zich voorstellen, ko
men voor een groot deel neer op vermindering van het
onderhoud aan provinciale wegen, rijwielpaden en
vaarwegen. Ook het integraal onderzoek naar de drin
kwatervoorziening moet flink inleveren (2,6 ton). Ver
der verwacht de provincie nog tonnen te kunnen be
sparen op energiegebruik, vormingswerk en andere
subsidies. Vooral de sector cultuur en sport moet het
bezuren. Enkele periodieke stortingen in bepaalde
fondsen (Sportaccommodaties, Mohumentenrestauratie)
worden met tonnen tegelijk gereduceerd.
