Solidariteit
wil meeregeren
•IZwarte landen proberen
Zuid-Afrika te isoleren
iGeesteli jke in Iran
jeist beveiliging
Stegen bomaanslagen
Familieleden
willen einde
maken aan
hongerstaking
Sadat pakt zijn
tegenstanders
hardhandig aan
Begin en Reagan willen
strategische banden"
Arrupe uit
ziekenhuis
PATRIARCH VAN
KOPTEN AFGEZET
GRAPO-
leider
dood
geschoten
'BUITENLAND:
LEIDSE COURANT
MAANDAG 7 SEPTEMBER 1981 PAGINA 7
GDANSK Het Poolse
vakverbond Solidariteit
Aal blijven streven naar
een dialoog met de rege
ring, maar blijft vast
houden aan zijn voor-
;te eisen: volledig
.kingsrecht, toegang
t de massamedia en ar-
iderszelfbestuur. De
nd zal zelf voorstellen
bvoor economische her
vormingen in Polen op-
eer continuïteit
In beleid van EG
JONDEN Tijdens het in-
Jformele beraad van de mi
nisters van buitenlandse za-
"nken van de tien EG-landen
ein Londen is besloten tot het
rinstellen van een permanent
rgroepje van drie diplomaten
jïer bevordering van de con
tinuïteit van het beleid.
.jHet voorzitterschap van de
Europese Gemeenschap wis-
rgelt elk half jaar. Om nu toch
continuïteit van beleid moge
lijk te maken zal het voorzit
tende land ondersteuning krij
gen van twee diplomaten uit
de twee landen die voorgingen
als voorzitter en een diplomaat
uit het land, dat het volgende
'half jaar met het voorzitter-
(schap wordt belast. De minis
ters hebben in Brocket Hall bij
Londen, onder meer van ge
dachten gewisseld over de
kwestie Namibië, het Midden-
Oosten, Afghanistan en een
jnieuw Pools verzoek om voed-
.elhulp.
stellen. Solidariteit ziet
zichzelf als de belang
rijkste kracht achter „de
revolutie die in Polen
plaatsvindt", zo staat in
het verslag dat het lan
delijk bestuur van het
vakverbond gisteren uit
bracht aan het eerste
congres van Solidariteit
in Gdansk. Het congres
wordt wellicht vandaag
afgesloten.
Uit het verslag blijkt dat Soli
dariteit zichzelf steeds meer
als een maatschappelijke be
weging beschouwt, en niet uit
sluitend als een vakbeweging.
Tot dusver heeft Solidariteit
nog geen programma opge
steld dat een uitweg uit de cri
sis kan wijzen, maar op daden
van de regering gewacht, zo
zegt het verslag. Omdat het
vakverbond geen invloed kan
uitoefenen op de regeringspo-
litiek, kan hel daar ook geen
verantwoordelijkheid voor
dragen. „De regering is echter
onbekwaam gebleken. De eco
nomische toestand is nu veel
slechter gebleken. Daarom
moet Solidariteit nu actief
gaan werken aan een nieuw
beleid en constructieve oplos
singen voorstellen. Wil Solida
riteit een actieve rol spelen en
medeverantwoordelijkheid
kan gaan dragen, dan is het
nodig, aldus het verslag, dat er
met de regering overeenstem
ming bereikt over arbneiders-
zelfbestuur.
Volgens Solidariteit heeft zij
vele malen blijk gegeven van
zijn verantwoordelijkheidsge
voel voor net lot van de natie.
Maar terwijl het vakverbond
geduld en bereidheid toonde
toonde tot compromissen, deed
de overheid nieuwe aanvallen
tegen de bond.
De leider van Solidariteit be
klemtoonde zaterdag aan het
begin van het congres het be
lang van de eenheid van de
bond, nu zij aan steeds meer
aanvallen bloot staat. De ver
wachting is dat Walesa eind
deze maand wanneer het
tweede deel van het congres
wordt gehouden, opnieuw zal
worden gekozen als leider van
Solidariteit.
De nationale televisie slaagde
erin op de eerste dag een
veerslag uit te zenden van het
congres, maar moest zich giste
ren op beslissing van de 892
afgevaardigden terugtrekken.
Buitenlandse televisieploegen
konden ongehinderd hun gang
gaan.
De Poolse regering heeft giste
ren met een rapport tegen
wicht willen geven aan de be
weringen van Solidariteit.
Volgens de Poolse regering is
de economische toestand
slechter geworden sinds het
vorig jaar gesloten akkoord in
Gdansk dat tot 1985 de rege
ring meer dan 100 miljard gul
den kost aan salarisverhogin
gen e.d. Daarvoor stelt de re
gering de Solidariteit verant
woordelijk omdat ze het land
voortdurend in een situatie
van spanning laat.
Het congres van Solidariteit
valt samen met ongewoon om
vangrijke oefeningen van de
Russische strijdkrachten. On
geveer 100.000 soldaten nemen
er aan deel. Moskou heeft de
bepalingen van de akkoorden
van Helsinki geschonden door
de oefeningen niet drie wej-
Met congres van solidariteit in Gdansk
ken van te voren aan te kon
digen. De oefeningen vallen
samen met grote vlootoefenin-
gen in de Oostzee.
ct
Lnew york/johannes-
BURG In de Verenigde
Naties worden pogingen in
het werk gesteld om Zuid-A
frika volledig te isoleren.
&Nadat vrijdag eerst de alge-
•*mene vergadering van de
VN met ruime meerderheid
nde deelnemeing van Zuid-A-
"Irika aan het debat over Na-
ibië verhinderde, kwamen
le Afrikaanse landen in ac-
;ie. De vijftig naties werk
teen het afgelopen weekeinde
aan een ontwerp-resolutie
^teneinde het blanke minder-
_heidsbewind volledig in het
^solement te drukken. De re
solutie kómt waarschijnlijk
morgen al in de algemene
vergadering aan de orde.
Vandaag werd er niet verga
derd in verband met de vie
ring van „Labor Day" in de
VS.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Haig liet
afgelopen weekeinde in een
interview met de New York
Times weten dat de VS door
behoedzame besprekingen met
Zuid-Afrika vooruitgang heeft
geboekt in de richting van on
afhankelijkheid voor Namibië.
„We zijn nog niet waar we
zouden willen zijn, maar we
zijn nader tot elkaar geko
men", zo zei hij. Volgens Haig
hebben de Verenigde Staten in
de Veilihgeidsraad van de VN
hun veto uitgesproken over
een veroordeling van Zuid-A
frika wegens zijn inval in An
gola, omdat ze het verlangen
hebben „de Zuidafrikaanse
houding te kunnen blijven
beinvloeden".
De Zuidafrikaanse regering
staat overigens in eigen land
onder groeiende druk van een
publieke opinie die ophelde
ring verlangt over de militaire
operaties in Angeola. Meer
dan een week geleden kondig
de het opperbevel aan dat de
Zuidafrikaanse troepenmacht
zich uit Angola zou terugtrek
ken. De terugtrekking is ech
ter nog steeds niet voltooid.
Volgens Angola bevinden zich
in dat land ongeveer 11.000
Zuidafrikaanse militairen.
Een Britse journalist, BBC-ra-
dioverslaggever Mike Wool-
dridge, is zaterdag licht ge
woond geraakt toen enkele
Zuidafrikaanse vliegtuigen het
vuur openende op een groep
persmensen in het Angolese
frontgebied.
Duizenden
mensen namen
deel aan de
begrafenis van
de openbare
aanklager van
Iran, Ali
Ghodussi, die
zaterdag bij
een
bomaanslag in
zijn kantoor om
het leven
kwam.
oJïEHERAN Om een eind te maken aan de
vloedgolf van bomaanslagen en moorden,
jwaarvan vooral de leiding in Iran het
^^slachtoffer is, heeft een geestelijk leider in
jgJran een betere organisatie van de veilig
heidsdiensten in het land geëist. De ajatol-
npah Mosseim Ali Montazeri, wiens zoon
^eveneens het slachtoffer van een aanslag ge-
worden is, zei dat de vele aanslagen bewij
zen dat de veiligheidsdiensten in het land
slecht georganiseerd zijn. Sinds eind juni
verloren meer dan zeventig prominenten
k"Oor aanslagen het leven.
jongste slachtoffer is de procvreur-generaal
^van de revolutie, hojatoleslam Ali'Ghodussi, die
zijn kantoor om het leven kwam. Hij werd gis
teren begraven, tesamen met het hoofd van de
politie Hoeshang Datsgerdi, die zaterdag over
leed aan de verwondingen die hij vorige week
had opgelopen bij de aanslag op president Rad-
jai en premier Bahonar.
De Iraanse pers meldde in het weekeinde de
executies van 34 aanhangers van de oppositie.
Bij aanslagen in de Koerdische stad Banen
kwamen de commandant van de revolutionaire
gardisten en een openbare aanklager om het le-
Inmiddels heeft de Moedjahedien-e-Khalq-be-
weging voor het eerst de verantwoording voor
de aanslag op président Radjai en premier Ba
honar opgeëist.
Helft Britse
jeugd voor
gebruik geweld
(Van onze correspondent Bert
van Velzen)
LONDEN Bijna de helft
van de rond 750.000 Britse
werklozen tussen de 16 en 21
jaar denkt dat geweld ter-
wille van politieke verande
ringen te rechtvaardigen is.
Dat blijkt uit een opiniepei
ling die is uitgevoerd in op
dracht van de commerciële
televisie.
Van de jonge werklozen die
werden ondervraagd was 44
procent van oordeel dat
geweld terwille van politieke
doelen kon worden gerecht
vaardigd en 41 procent vond
dat niet. Tweederde van de in
de opiniepeiling ondervraagde
werklozen was van oordeel dat
de werkloosheid de voornaam
ste oorzaak was van de recente
Engelse stadsrellen. Eenderde
was van oordeel dat de stads
rellen gerechtvaardigd waren.
Inmiddels is gebleken dat de
Britse vakbonden, die vandaag
hun jaarlijks congres zijn be
gonnen, een half miljoen leden
hebben verloren.
ROME De generaal-overste
van de orde der Jezuïeten, Pe
dro Arrupe, is zaterdag uit het
ziekenhuis ontslagen. De ge
zondheid van de 73-jarige je
zuïet is volgens de artsen aan
zienlijk vooruitgegaan. De ver
lammingsverschijnselen zijn
bijna geheel verdwenen. Arru
pe werd op 7 augustus door
een hersenbloeding getroffen.
Als zijn waarnemer heeft hij
de Noordamerikaan Vincent
O'Keefe aangesteld.
(Van onze correspondent)
BELFAST Er tekent zich een groeiende verwijde
ring af tussen de republikeinse gevangenen in de
Maze-gevangenis in Belfast en hun familieleden. De
families willen dat de hongerstakings-acties wor
den stopgezet, maar de gevangenen zelf hebben
vooralsnog besloten tot voortzetting van de cam
pagne, die moet leiden tot erkenning van hun poli
tieke status. De families van de hongerstakers heb
ben nu besloten medische hulp in te roepen zodra
een hongerstaker in coma raakt. Uiteraard kan een
gevangene nadat hij weer bij bewustzijn is, beslui
ten zijn hongerstaking te hervatten, maar tot dus
ver heeft geen van de vijf gevangen die na interven
tie van familieleden hun actie hebben gestaakt dat
gedaan.
De IRA-leiding heeft de gezinnen laten weten dat ze niet zal
proberen de acties te beeindigen, maar wel de besluiten van
naaste verwanten zal respecteren, als ze ingrijpen wanneer de
gevangene in coma raakt.
In totaal zijn er nu al tien gevangenen als gevolg van de honger
staking overleden. De 25-jarige John Pickering, die een straf
van 26 jaar uitzit, is vanmorgen de 21ste hongerstaker gewor
den.
De marxistische Inla (Iers Bevrijdingsleger), veel kleiner dan de
IRA, heeft gisteren aangekondigd dat het voorlopig geen opvol
ger zal aanwijzen voor Inla-lid Michael Devine, die op 20 augus
tus overleed. Tot dusver leverde de Inla een hongerstaker voor
elke drie IRA-hongerstakers. „Als we dat volhouden zijn we
binnen een half jaar uitgestorven", zo lieten de 28 Inla-gevangen
in de Maze-gevangenis gisteren weten. „Het is nu duidelijk dat
de Britse regering veel onverzettelijker is dan wij aanvankelijk
verwachten".
Er zijn berichten dat ook de IRA verontrust is over het verloop
van de campagne. Tijdens het congres van de Britse vakbonden
deze week in Blackpool zal Elizabeth O'Hara, een zuster van de
overleden hongerstaker Patsy O'Hara, proberen een pleidooi te
houden voor de eisen van de republikeinse gevangenen in Noor-
d-Ierland.
In een woning is het zuiden van Belfast is in de nacht van
vrijdag op zaterdag een Britse soldaat doodgeschoten en
een tweede ersntig gewond. De tweee militairen, die geen
dienst hadden, werden onder vuur genomen door een groep
mannen die het huis waren binnengedrongen. De daders
wisten te ontkomen. Tot dusver dit jaar zijn in de Noor-
diers provincie tien Britse soldaten omgekomen.
Sadat tijdens zijn urenlan
ge toespraak tot het parle
ment
CAIRO Het Egyptische staatshoofd, pre
sident Anwar Sadat, heeft met ijzeren hand
zijn tegenstanders uitgeschakeld. Hij heeft
het hoofd van de Koptische (christelijke)
kerk, patriarch Shenouda, afgezet, de oorlog
verklaard aan het machtige geheime genoot
schap van de Mohammedaanse Broeder
schap en verklaard geen enkel medelijden
te zullen betrachten met hen die ook maar
de minste vergissing zullen begaan die het
land nadeel zal toebrengen.
In een drie uur durende toespraak voor parle
ment en Shura (adviesraad) die door radio en
televisie werd uitgezonden, maakte Sadat zater
dag bekend dat 1500 mensen gearresteerd wa
ren, dat 13 religieuze organisaties (tien moham
medaanse en drie christelijke) waren ontbon
den, dat kerken en moskeeën niet meer voor
politieke doeleinden mochten worden gebruikt
en dat eigendommen van enkele organisaties,
religieuze genootschappen en personen in be
slag genomen waren. De maatregelen waren
genomen om „een ernstige bedreiging voor de
nationale eenheid, sociale vrede en nationale
veiligheid" tegen te gaan, die voortgekomen is
uit de recente botsingen tussen mohammeda
nen en Kopten. Die botsingen zijn, volgens Sa
dat, door politieke partijen uitgebuit om zijn be
wind te ondermijnen. Tegenover journalisten
verklaarde hij verdere arrestaties niet te zullen
uitsluiten.
De zuiveringsacties betreffen ook 67 journalis
ten en medewerkers van radio en televisie (te
genstanders van het vredesakkoord met Israël
en de akkoorden van Camp David) die worden
overgeplaatst naar het departmeent van voor
lichting, en hoogleraren die een slechte invloed
op studenten uitoefenen. Degenen die zijn gear
resteerd, zouden verhoord worden door een
speciaal bureau van de openbare aanklager. De
bevindingen zouden openbaar gemaakt wor
den. Over de genomen maatregelen zal donder
dag een nationale volksstemnflng worden ge
houden. Vorige referendums leverden steeds
een uitslag van minstens 95 procennt ten gunste
van de voorstellen van Sadat op.
Patriarch Shenouda
De meest drastische maatregel is het ontslag
van de 58-jarige Koptische leider Shenouda,
sinds 1971 patriarch van de Koptische kerk. Hij
nam vorig jaar Sadat tegen zich in door de
paasvieringen af te gelasten nadat zich in Op-
per-Egypte rellen hadden voorgedaan tussen
moslims en christenen. Sadat benoemde zater
dag vijf bisschoppen van de uit 26 leden be
staande heilige synode van de Koptische Kerk
tot een raad die de zaken tijdelijk zal beharti
gen. „Shenouda dwaalde omdat hij zichzelf tot
politiek leider wilde maken. Hij had zijn eigen
doeleinden en meende dat de Kopten vervolgd
werden".
Het grootste deel van de kritiek van Sadat was
echter gericht op de moslim-fanatici, vooral de
Mohammedaanse Broederschap en de zgn. mo
hammedaanse verenigingen die vooral jonge
mensen en studenten omvatten. Twee opposi
tiepartijen werden door de president beschul
digd van uitbuiting van de godsdienstige strijd
om de regering uit het evenwicht te krijgen.
„Met ingang van heden is er niets meer dat de
twee gemeenschappen van het land (moslem en
Koptisch) genoemd wordt; er is slechts één ge
meenschap. Het uitbuiten van religie voor poli
tieke of partij-doeleinden is verboden. Het ge
bruik van bedehuizen voor dergelijke doelein
den is niet toegestaan. Geen politiek in religie
en geen religie in politiek".
De koptische christenen in Egypte zien zich ge
plaatst tegenover een tienvoudige meerderheid
van soennitische mohammedanen onder een
bevolking van 32 miljoen zielen. De spanning
tussen beide gemeenschappen ontlaadde zich in
juni toen een twintigtal doden en ongeveer ze
ventig gewonden vielen bij dagenlange ongere
geldheden in de armenwijk van Cairo. Aanlei
ding tot dit geweld was de voorgenomen bouw
van een moskee op grond van een christen. De
Mohammedaanse Broederschap beschuldigde
de Koptische Kerk ervan in het zuiden van het
land een eigen staat te willen stichten. De Kop
ten daarentegen beweren dat de Broederschap
uit is op uitroeiing van de Egyptische christe
nen.
99
NEW YORK De Israëli
sche premier Begin, die gis
teren voor een tiendaags be
zoek aan de Verenigde Sta
ten in New York is aangeko
men, zal morgen naar Was
hington gaan voor bespre
kingen met president Rea
gan, die hij voor het eerst
zal ontmoeten.
Volgens Israëlische kringen in
Washington zal Begin de Ver
enigde Staten militaire steun-
faciliteiten in zijn land aanbie
den, zoals gebieden voor het
opslaan van Amerikaanse wa
pens, munitie en ander mate
rieel om te gebruiken wanneer
vijandelijkheden uitbreken in
het gebied van de Perzische
Golf. Ook de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken,
Alexander Haig, heeft gezegd,
dat uitbreiding van de „strate
gische banden" een belangrijk
punt van bespreking zou zijn.
Tot de kwesties die zeker ter
sprake zullen komen behoort
de hervatting van het overleg
over Palestijnse autonomie op
23 september, de stationering
van Syrische Sam-raketten in
Libanon en de economische
hulpverlening.
Honduras sluit
grens voor
vluchtelingen
El Salvador
SAN SALVADOR Hon-
duras heeft zijn oostgrens
met El Salvador afgesloten
om de toevloed te stoppen
van vluchtelingen die het
geweld in dat land ontvluch
ten, zo hebben functionaris
sen van hulporganisaties
meegedeeld.
Volgens hen zijn Hondurese
militairen er zelfs toe over ge
gaan Salvadoriaanse vluchte
lingen uit te leveren aan de
veiligheidstroepen van El Sal
vador.
Het Rode Kruis meent dat
meer dan 150.000 mensen zijn
gevlucht, meestal naar Hondu
ras en Guatemala. De toevloed
in die landen levert proble
men op.
In de week van 22 tot 28 au
gustus zijn in El Salvador bijna
tweehonderd mensen ver
moord. Deze balans heeft de
juridische hulpdienst van de
Salvadoriaanse aartsbisschop
zaterdag gepubliceerd in San
Jose (Costa Rica).
De katholieke hulporganisatie,
schat dat vier-vijfde van de
moorden voor rekening komt
van para-militaire groepen.
Denemarken wil
geen stationering
neutronenwapen
KOPENHAGEN Dene-
marken zal nooit toestaan dat
het neutronenwapen op zijn
grondgebied wordt gestatio
neerd. Dit heeft minister Kjeld
Olesen van buitenlandse za
ken verklaard na een bijeen
komst van de leiding van de
regerende sociaal-democrati
sche partij.
De minister kritiseerde de
Amerikaanse beslissing, het
neutronen wapen te gaan pro
duceren, en voegde eraan toe:
„Noord-Europa is een gedenu-
cleariseerd gebied, maar dat
gebied moet worden uitge-
'breid aan weerszijden van de
scheidingslijn die dwars door
Europa loopt".
Olesen zei, dat Moskou ten on
rechte alle kwalen van de we
reld toeschrijft aan de Vere
nigde Staten. Hij wees het
streven van de Amerikaanse
minister van defensie, Wein
berger, naar een overwicht op
de Sovjet-Unie, evenzeer van
de hand.
BARCELONA Een van
Spanjes meest gezochte ter
roristen, Enrique Calixto, is
zaterdag in zijn apparte
ment in Barcelona doodge
schoten door de Spaanse po
litie.
De 31-jarige Calixto werd, na
een schietpartij van een uur
met de politie, dodelijk getrof
fen toen hij uit een raam van
zijn woning op het dak van
een ander huis sprong. Cerdan
was, naar algemeen wordt
aangenomen, de leider van de
GR^PO, „revolutionaire anti
fascistische groepering van de
eerste oktober".
Achttien maanden geleden
wist hij nog met drie andere
guerrillastrijders te ontsnap
pen uit de Zamora gevangenis
in het noordwesten van Span
je. De GRAPO-leider zat daar
een gevangenisstraf uit van 30
jaar voor het vermoorden van
twee politiemannen. De ande
re vluchtelingen werden al
eerder weer opgepakt of ge
dood tijdens schietpartijen, al
dus de politie.
Calixto zou de man geweest
zijn achter de moord op vier
Madrileense politiemannen op
1 oktober 1975, de datum
waaraan de Maoïstische guer
rilla-organisatie haar naam
ontleende.
Machts
overname in
Nicaragua
voorkomen
MANAQUA In Nicara
gua zijn twaalf mensen
gearresteerd op verdenking
van het willen omverwer
pen van het linkse Sandinis-
tische bewind in het land, zo
heeft het ministerie van bin
nenlandse zaken in Mana
gua bekendgemaakt Vol
gens het ministerie is de op
standelingenbeweging opge
rold na een onderzoek naar
een „contra-revolutionaire
samenzwering".
De Sandinistische regering in
Nicaragua kwam in 1979 aan
de macht na een bloedige bur-
-geroorlog.
Onder de groep arrestanten
bevindt zich de vice-minister
van binnenlandse zaken, Leo-
nel Poveda Sediles, aldus het
ministerie. Sediles vocht tij
dens de burgeroorlog mee met
de Sandinisten. Drie maanden
geleden werd hij in de Nicara
guaanse regering opgenomen.
