Vaagheid van akkoord leidt
tot verschillende uitleg
jflDA en PvdA eisen
beide winst op
Pijnlijke •-
maatregelen
in verschiet
PTT-bloemen voor
alle 100-jarigen
Kabinet op brede basis
dichterbij dan ooit
Provincies moeten
inventariseren
Limburgse voetbalclub
weigert woonwagenkind
'BINNENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 2 SEPTEMBER 1981 PAGINA 11
Uit lil ui 111 in* iiii^ii Miiiimt niiimi'lil iiwi'iiiiniHiiiiiiiiiiiiiii——11—urn i ui'ii iiiiiM1 i iwiuiiiiiii' in i—iMuiiwi mi I T< oKinot nn Virpdo VtaciQ
|DEN HAAG Vaagheid is het tovermiddel
geweest dat CDA enerzijds en PvdA en D'66
anderzijds uiteindelijk in deze formatie tot
elkaar heeft gebracht De sociaal-economi-
kche geschillen tussen de drie zijn niet opge
lost maar eerder onder een lappendeken
van vage formules geveegd. Duidelijkheid
over wat er nu straks onder het nieuwe ka
binet gaat gebeuren en wie wat in zijn por
temonnee gaat voelen is er dan ook geens
zins. Met het bereikte .akkoord" kun je
voorlopig vrijwel alle kanten uit.
Dat bleek ook uit de commentaren van de
drie partijleiders. Lubbers en Van Agt vin
den dat met de aanvullingen op het akkoord
keiharde en pure winst is behaald door het
1CDA. Den Uyl en Terlouw vertelden echter
glunderend dat geen wezenlijke punten aan
'pet eerder bereikte akkoord zijn toegevoegd.
De voormannen van PvdA en D'66 vinden dat
de begroting van het zittende kabinet „dras
tisch overhoop moet worden gehaald", Van Agt
pet niet in hoe dat zou moeten en beweert dat
Terlouw en Den Uyl niet om de 4,5 miljard be-
tuinigingen heen kunnen. De PvdA heeft ech
ter a^ vorige week een verklaring uitgegeven
^vaaruit bleek dat de nieuwe socialistische be-
ïndslieden op Binnenlandse Zaken en Sociale
tkefi de 3 miljard bezuinigingen, die hier door
el en Van Agt zijn aangebracht, niet zo
zullen slikken. En een duidelijke afspraak
over 4,5 miljard bezuinigen in 1982, zoals steeds
door Van Agt werd geëist, zal men tevergeefs
in de aanvullingen zoeken. Het bedrag komt
nergens voor en is er volgens Den Uyl al even
min uit te berekenen. Volgens Van Agt kan je
tot geen andere conclusie dan ministens dit be
zuinigingsbedrag komen.
Hoe dan ook, het akkoord is er en het kabinet
kan er komen. Blikken we nog even terug naar
de eisen van het CDA op sociaal-economisch
terrein en wat er nu is afgesproken, dan valt
het volgende op.
1 procent
Het CDA eiste bij monde van Van Agt en Lub
bers het verwerken van de adviezen van dê
Nederlandsche Bank in het regeerakkoord. Een
van de belangrijkste punten uit het advies van
Zijlstra is het noodzakelijk geachte terugdrin
gen van het financieringstekort met twee pro
cent per jaar in 1982 en 1983 (globaal samen zes
miljard). In het gisteren bereikte akkoord
wordt louter gesproken over „een verminde
ring van het feitelijke financieringstekort in
1982 ten opzichte van 1981 met tenminste één
procfent, wat neer kan komen op drie miljard.
Dat betekent dus een verschil van minstens
drie miljard gulden per jaar. Bovendien valt dit
feitelijke tekort elke maand weer meer tegen
(het beloopt nu al 25 miljard of 8,33 procent) en
komt dus ook steeds verder van het door Zijl
stra gehanteerde maximale structureel toelaat
bare niveau van vier tot 4,5 procent te liggen.
Een andere eis van het CDA was dat de koop
kracht van de minima niet gegarandeerd kon
worden en zelfs niet kon worden toegezegd dat
deze groep het zou redden met een koopkracht
daling van één procent. Verder wilde het CDA
onderscheid tussen minima met en zonder bij
verdiensten (de echte minima). Deze term komt
niet in het akkoord voor maar Den Uyl heeft
wel „spijkerhard" vastgelegd gekregen dat wat
er in net akkoord is gezet over vermindering
van het overheidstekort en het stabiel blijven
van de belastingdruk, alleen maar dient ten
bate van de werkgelegenheid en dat dit alles
gekoppeld is aan een werkgelegenheidsplan dat
garanties geeft voor de koopkracht van de mi
nima en voor een verdere verkleining van de
inkomensverschillen (een zaak waar het CDA
al evenmin warm voor loopt).
Ogenschijnlijk is men het CDA een eind tege
moet gekomen in zijn verlangen dat wordt
vastgelegd dat elke gulden die voor nieuw be
leid wordt uitgegeven elders wordt bezuinigd.
Zorgvuldiger lezing leert echter dat de gebezig
de formulering nogal wat ontsnappingen moge
lijk maakt. Er staat letterlijk: „Voor de nieuwe
uitgaven, nodig voor het ontwikkelen van
nieuw beleid of het intensiveren van bestaand
beleid zal uiteraard de financiële ruimte be
schikbaar moeten zijn of volgens de regels van
het stringente begrotingsbeleid moeten worden
vrijgemaakt". Het woord ombuigen of bezuini
gen komt in deze formulering niet voor, en
over wat onder de „regels van stringent begro
tingsbeleid" valt, hebben PvdA en CDA de af
gelopen vier jaar vrijwel onophoudelijk
elkaar
van mening verschild.
grondig met
Rente
Tenslotte de hypotheekrente. Een minder be
langrijk punt voor het CDA, maar desondanks
wel een wens. Daar lijkt inderdaad van een
wijziging sprake te zijn, althans dat zou het
kunnen worden. In het eerste akkoord stond
erover dat boven de 375.000 gulden (geïn
dexeerd) geen aftrek van hypotheekrente meer
zou worden toegestaan. Verder stond er dat er
gewerkt zou moeten gaan worden aan een sy
steem, waarbij iedereen gelijke aftrekmogelijk
heden zou krijgen, ongeacht de hoogte van zijn
inkomen. Dat staat er allemaal nog steeds, zij
het dat dit nu geplaatst wordt tegen de achter
grond van de bevordering van het eigen wo-
ningbezit en de voorgenomen totale herziening
van het belastingsstelsel. Met andere woorden:
dat nieuwe systeem zou best nog eens een tijdje
op zich kunnen laten wachten. Nog liever ziet
het CDA dat systeem helemaal niet komen, en
het had daartoe ook een voorstel gedaan, maar
PvdA en D'66 wilden niet verder gaan dan het
schuiven op de lange baan.
ARJEN BROEKHUIZEN
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Nadat de drie
onderhandelaars gisteren
kort voor het middaguur met
een akkoord op zak van de in
formateur vandaan waren ge
komen, waren aller ogen ge
richt op Van Agt Gebruik
makend van het feit dat hij
nog tot 9 september kamerlid
is, nam de CDA-leider zelf
deel aan het beraad van zijn
fractie. Na ruim twee uur ver
gaderen kwam voorzitter
Lubbers meedelen dat zijn
fractie kon instemmen met de
conclusies van de informateur
en dat die beslissing unaniem,
was genomen. Van Agt zou
relfs het volgende advies aan
rijn partijgenoten hebben ge
geven: „Mijn vertrouwensba
sis is vergroot; vooruit over
de streep!"
De huidige en beoogde premier zei
later zelf, evenals Lubbers had ge
daan, dat de inschikkelijkheid van de
-PvdA voor hem de doorslag had ge
geven. „Er kan nu wel wat eerst niet
ton". Volgens Van Agt zullen de nu
Vastgestelde „regeltjes" hun uitwer-
fing niet missen. Hij doelde daarmee
met name op drie punten in de af
spraken:
financieringstekort wordt volgend
jaar met 1 procent teruggedrongen;
druk van belastingen en premies
mag niet groter worden;
nieuw beleid (met name werkgele
genheidsplan) alleen als daar geld
voor is of voor wordt vrijgemaakt
door bezuinigingen op andere over
heidsuitgaven.
Volgens Van Agt moet het een ieder
duidelijk zijn dat daarmee „sowieso"
voor een aantal miljarden wordt be
zuinigd. Naar zijn mening is het niet
belangrijk of dat er nu precies 4,5
zijn, het bedrag dat hij eerder zelf
had genoemd. Terlouw bleek die me
ning te delen. Ook volgens hem zal
de uitvoering van het regeerakkoord
ertoe leiden dat er tussen de vier en
vijf wordt omgebogen. Lubbers en
Den Uyl gingen niet verder dan de
constatering dat er flinke bedragen
mee gemoeid zouden zijn, maar dat
niemand kon uitrekenen hoeveel
precies.
Van Agt zei niet zozeer geïnteres
seerd te zijn in de „spectaculaire wij
zigingen" die PvdA en D'66 willen
aanbrengen in de begroting van het
zittende kabinet. „Als Den Uyl
moooiere middelen weet, prima. Zo
lang hij maar voldoende bezuinigt".
Op de vraag of hij nu van harte ging
regeren met socialisten en Democra
ten, antwoordde de CDA-leider. „De
eetlust komt waarschijnlijk al eten
de". Hij voegde daaraan toe dat het
vertrouwen tussen de nieuwe coali
tiegenoten zal moeten groeien. Van
Agt erkende dat er een ander beleid
gevoerd zal worden dan de afgelopen
vier jaar. „De aanwezigheid van
PvdA en D'66 kan niet zonder gevolg
blijven".
Voor Den Uyl, wiens fractie gistera
vond snel Ja" zei tegen het beoogde
centrum-linkse kabinet, is de essentie
van het regeerakkoord een geheel
andere. Naar zijn mening is die gele
gen in het feit dat alle financiële
maatregelen slechts zullen geschie
den tezamen met een beleid, dat de
werkgelegenheid stimuleert, dat ga
ranties (hoewel geen absolute) geeft
voor de koopkracht van de minima
en dat een verdere verkleining ga
randeert van de inkomensverschil
len. Volgens Den Uyl wijkt het nu
gesloten akkoord niet wezenlijk af
van de eerdere, die door het CDA
werden afgewezen.
WD-leider Wiegel, die in de komen
de kabinetsperiode in de oppositie
lijkt te geraken, vond het nog te
vroeg voor een gefundeerd commen
taar op het regeerakkoord. Wel
noemde hij in een eerste reactie het
betreffende stuk „zo Lubberiaans
van inhoud en stijl, dat niet op het
eerste oog is te ontwaren of de nood
zakelijke ombuigingen spijkerhard of
boterzacht zijn". Wiegel zei het ergste
te vrezen.
De„tandem"VanAgtenLubbersgisteravondnadefractlebespreklngen
op het Binnenhof.
Na ruim honderd dagen formeren lijkt het er dan echt vari„'
te komen: een kabinet op brede basis is nu dichterbij dan
ooit. Dat de totstandkoming van zo'n kabinet broodnodig is,
is op deze p^tats vele malen betoogd. Dat zo'n kabinet geba
seerd zou moeten zijn op een forse portie politieke wil ovér
en weer van de deelnemende partijen is evenzeer steeds be
nadrukt.
De turbulente politieke gebeurtenissen van de afgelopen
weken hebben ondanks alles niet doen twijfelen aan de poli
tieke wil bij de partijen als zodanig. De partijen als geheel
hebben steeds en consequent afgestuurd op de totstandko
ming van het nog steeds beoogde kabinet.
WAT veel meer aan twijfel onderhevig is geraakt is het po
litiek vermogen van enkele leidende individuele politici, om
mei elkaar en in het landsbelang samen te werken. En we
moeten eerlijk zeggen: de vertoning van gisteravond neemt
die twijfel niet weg, integendeel. Na de over en weer beleden
bereidheid om nu het brede kabinet te vormen begonnen
met name de heren Van Agt en Den Uyl elkaar alweer pu
bliekelijk het bloed onder de nagels vandaan te halen. Een
vreemde vertoning. Zelfbeheersing is na de vermoeienis
sen van de kabinetsformatie tot nu toe kennelijk een nog
slechts schaars goed bij de beide politici.
Al sprak men de laatste weken in de onderhandelingen
voornamelijk over cijfermatige verschillen, waar het in wer
kelijkheid om ging was het gemis aan vertrouwen poli
tiek en persoonlijk over en weer. Dat was voor Van Agt
vorige week zelfs aanleiding voor zijn opzienbarend en voor
het CDA zeer schadelijke vertrek als onderhandelaar. Nu
Lubbers er na drie dagen onderhandelen wat nieuwe cijfers
en formules uitgesleept heeft, is Van Agts vertrouwen plotse
ling weergekeerd.
Een weinig overtuigend geheel. Het zou daarom goed zijn
indien de heer Van Agt als beoogd premier nu zou worden
belast met de formatie-opdracht. In die functie kan hij bij de
bevolking het bij hem weergekeerde vertrouwen in de be
oogde coalitie overtuigend overbrengen. En een overtuigend
kabinet; dat is wat we in deze tijd van economische terug
gang broodnodig hebben.
TOPMAN FINANCIËN:
(Van onze sociaal-
economische redactie)
DEN HAAG Economisch herstel zal nog heel wat offers
vragen. Offers van particulieren, van het rijk en van de la
gere overheden. Daarbij zal het niet meer gaan om „minder
meer" of om het kappen van dor hout, maar zonder twijfel
doodgewoon om „minder", dat wil zeggen snoeien of zelfs
rooien. Dat stelde de schatkistbewaarder van het ministerie
van financiën, dr. A. Wellink, vanochtend op de jaarverga
dering van het beroepsverband van katholieke burgemees
ters in het Haags stadhuis.
Wellink voorziet een ingrijpende herschikking van prioriteiten
binnen en buiten de rijksbegroting om de aanpassingslasten zo
eerlijk mogelijk te verdelen. Daarbij gaat het volgens hem om
een operatie van tientallen miljarden guldens, veel meer dus
dan tot nog toe werd aangenomen. Een herstelproces zal voorts
jaren gaan duren en een grote wissel trekken op de onderlinge
solidariteit, aldus de topman van Financiën. Dat er het komend
jaar al weer van aanzienlijk minder economische groei sprake
zal zijn dan werd verwacht en dat de werkloosheid daarentegen
opnieuw alle records zal gaan breken, maakt dit alleen nog maar
Wellink hield de burgemeesters voor dat de betalingen aan de
lagere overheden die al fors zijn teruggedraaid, door de aan
staande bezuinigingen verder onder druk zullen komen te staan.
Amsterdamse
peuter aan
koningin
Beatrix bij haar
bezoek aan de
bedrijfscrèche
van de PTT In
de Bijlmer. De
peuters hadden
voor de
feestelijke
gelegenheid
hun eigen
kroontje op,
maar die van
de koningin
vonden zij
minstens even
mooi.
iEIDSCHENDAM Alle
honderdjarigen in Neder-
tnd hebben gisteren van de
'TT een bloemstuk gekre-
*Sn. Zo vierde „Tante Pos"
honderdste verjaardag
-an haar dochter „telefo-
Je". In de ochtenduren ging
-jet er iets officiëler toe; toen
Jezocht, zoals bekend, ko-
Jngin Beatrix het Dr. Ne-
jer laboratorium van de
,'TTln Leidschendam, waar
Alom in den lande begon 's
middags in de telefoondistric
ten tegelijkertijd een bijeen
komst van de telefoondirectie,
samen met vertegenwoordi
gers van het Rijk, de provin
cie, gemeentelijke en burgerlij
ke instellingen en het bedrijfs
leven. Om half drie werd via
Viditel een reportage vertoond
van het bezoek van de konin
gin aan het Lab in Leidschen
dam, waarbij staatssecretaris
Smit-Kroes (met de PTT in de
portefeuille) .als gastvrouwe
fungeerde.
Later in de middag bezocht de
koningin nog de 008-informa-
tie in Amsterdam en het post-
staan wordt in alle districten
„op eigen wijze" gevierd.
KAMER AKKOORD:
Kinderen mogen
meepraten over i i
rechtspositie stiltcgeDieden
DEN HAAG Kinderen
vanaf 12 jaar krijgen het
recht mee te praten over hun
eigen rechtspositie. Een
wetsontwerp dat deze
rechtspositie regelt is giste
ren met algemene stemmen
door de Tweede Kamer
goedgekeurd.
Het recht van het kind om
door de rechter om zijn of
haar mening te worden ge
vraagd, is van belang als ou
ders gaan scheiden, bij de re
geling van het omgangsrecht
na de scheiding, bij ontzetting
uit de ouderlijke macht, bij de
voogdijregeling en bij adoptie.
Het wetsontwerp bepaalt te
vens dat gehandicapte kinde
ren, die niet in staat zijn voor
de rechter te verschijnen, niet
van het hoorrecht mogen -
DEN HAAG Provinciale en gemeentelijke overheden
moeten maatregelen nemen tegen geluidsoverlast Dit
maakte minister Ginjaar van Volksgezondheid en Mi
lieuhygiëne gisteren bekend tegelijk met het van kracht
worden van de wet op de stiltegebieden.
De provincies moeten een inventarisatie maken van gebieden
waar de natuurlijke geluiden niet of nauwelijks worden ver
stoord en die als stiltegebied kunnen worden aangewezen.
Gemeentelijke bestemmingsplannen mogen vanaf 1 januari 1982
niet meer worden vastgesteld, als daarin niet is voldaan aan de
wettelijke geluidsnormen. Zo mogen er geen woningen langs
wegen worden gebouwd als het verkeerslawaai de normen over
schrijdt. De minister streeft er naar, dat rond het jaar 2000 het
verkeerslawaai met 25 tot 50 procent verminderd zal zijn.
Ongeveer 28 procent van de bevolking ondervindt regelmatig
overlast van lawaai. Dit leidt tot gehoorverlies, hoge bloeddruk,
snelle hartslag en verstoorde nachtrust. In 60.000 woningen
moeten geluidswerende voorzieningen worden aangebracht, om
dat de geluidsoverlast daar te groot is.
WITTEM De voetbalclub „Partij" uit het Limburgse Wit-
tum heeft geweigerd de 9-jarige Marco Schmeets van het
plaatselijke woonwagenkamp als lid te accepteren, op
grond van vermeende vernielingen op het terrein van de
club door bewoners van het kamp. Deze weigering heeft in
Wittem een storm van protesten doen losbarsten.
Het Limburgse PvdA-kamerlid Konings spreekt van „grove dis
criminatie" en in een brief aan de voetbalclub vraagt hij het be
stuur het besluit terug te nemen, of bij onwilligheid af te treden.
Volgens Konings dient de gemeenteraad de jaarlijkse subsidie
aan de vereniging in te trekken. De waarnemend burgemeester
van Wittem wil de zaak eveneens door de gemeenteraad behan
deld zien.
Zonnig
DE BILT (KNMI) - Het weer
blijft zijn zonnige en rustige
karakter behouden. Een
krachtig hogedrukgebied be
heerst het weer boven Skandi-
navie, de landen om de Noord
zee en Midden-Europa. In gro
te delen van die landen schijnt
de zon dan ook volop. Boven
Zuid-Skandinavie en Dene
marken bevond zich woens
noord-oostelijk is en de moge
lijkheid bestaan dat dit wol
kenveld ons land nadert,
wordt de kans dat donderdag
bewolking het land binnen
trekt niet groot geacht. Door
het stijgen van de barometer
in Zuid-Skandinavie en Dene
marken is de bewolking aan
oplossing onderhevig. In de
komende nacht daalt de tem
peratuur in het binnenland bij
weinig wind en een heldere
hemel tot ongeveer 7 graden.
Donderdagmiddag stijgt de
temperatuur tot 19 graden.
Weersvooruitzichten voor de
vakantielanden:
Skandinavië:
In het noorden toenemende,
bewolking gevolgd door regen.
Koud, 12 graden. In het mid
den en zuiden zonnige perio
den en 15 tot 20 graden.
Britse Eilanden:
Wolkenvelden, ook zonnige-
perioden. 16 graden in Schot
land tot 20 graden in Zuid-En-
geland. In Ierland af en toe
wat regen.
Denemarken, Nederland, Bel
gië, Noord-Frankrijk, Duits
land, Polen:
Droog en zonnig, 18 tot 21 gra
den.
Midden- en Zuid-Frankrijk,
Alpengebied en Noord-Italië:
Zonnige perioden, ook enkele
regen of onweersbuien, 20 tot
25 graden.
Midden- en Zuid-Italië, Joe
goslavië, Bulgarije en Grie
kenland:
Zonnig en droog. Warm, 25 tot
30 graden.
Hongarije en Roemenië:
Zonnige perioden, ook enkele
lokale buien, 22 tot 27 graden.
Iberisch Schiereiland:
Zonnig en warm, 22 graden in
het noorden tot 32 graden in
Midden en Zuid-Spanje.
Consumentenbond: Nederland
Oké is te commercieel
DEN HAAG De Consumentenbond vindt de manifestatie
„Nederland Oké", die deze week in de Ahoyhal in Rotter
dam wordt gehouden, veel te commercieel van opzet Onder
de dekmantel van een gesubsidieerde gezondheidsactie wor
den reclame en gezondheid teveel met elkaar in verband ge
bracht zo laat de bond weten.
De Consumentenbond wijst in haar kritiek met name op de aan
wezigheid van stands waarin reclame wordt gemaakt voor ency
clopedieën, kantoormeubelen en kindervoeding. Volgens de di
recteur van de stichting Nederland Oké, de heer W. Niezing, is
maar tien procent van de kraampjes op de gezondheidsbeurs
commercieel gericht. De bezoeker heeft zelf de keus al of niet
interesse voor dit soort informatie te tonen, aldus de heer Nie
zing.
Carnavalsviering met
tank veroordeeld
ARNHEM Een 34-jarige op
perwachtmeester is gisteren
door de krijgsraad te Arnhem
veroordeeld tot 1500 gulden
boete wegens joy-riding met
een tank tijdens het laatste
carnaval in Eindhoven. De op
perwachtmeester gebruikte de
tank voor een alternatieve
ontruiming van een kraak
pand. Omdat de carnavalsve
reniging had aangekondigd
dat er zwaar materieel ge
bruikt zou worden, zorgde de
politie voor begeleiding. De
krijgsraad sprak van een „mis
lukte stunt".
