w
weekpuzzel door dr. Pluizer
1
R
1
1
jfe
TfMI
EI
El
postzegels
hmm
sterrenhemel
DENKSPORTEN/HOBBY
oplossing vorige puzzel
NR.35
KRUISWOORDRAADSEL
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1981 PAG
*JD
De prijswinnaars van puzzel 34 zijn:
M. Burghouwt, Apothekersdijk 9, 2312 AC Leiden.
H. P. Heemskerk, 3de Poellaan 28, 2161 DM Lisse.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Horizontaal:
1 hoofd v.e. klooster; 7 schertsbena-
ming voor kat; 13 onaanzienlijk; 15
veelarmig waterdier; 16 stuk bouw
land; 18 vriend; 20 kleur; 22 schoor-
steenzwart; 23 schoolvak; 25 roei
spaan; 26 mager; 27 naaldboom; 28
kloosterlinge; 30 ombuiging aan een
hoefijzer; 31 niet parkeren (afk.); 32
halsboord v.e. trui; 33 vreemde titel;
35 dakbedekking; 37 persoonlijk vnw.;
38 zeegod; 40 aanhankelijkheid; 42 ar
moedig 44 lang en dun persoon
(scherts); 45 te weten (afk.); 46 regi
ment infanterie (afk.); 48 insekt; 49
vreemde taal; 50 samenzwering; 51 re
dactie (afk.); 52 briefaanhef (afk. La
tijn); 54 nummer (afk.); 55 regiment
(afk.); 57 deel van Groot-Brittannië; 59
langzaam; 62 opkoper van gestolen
goed; 64 eerstvolgende (afk.); 65 ple
zier; 67 griezelig; 68 Europeaan; 69
persoonlijk vnw.; 70 aanwijzend vnw.;
72 middel om melk te stremmen; 74
korte kous; 75 vaatwerk; 76 stekelhui-
dig dier; 78 genoegen; 81 holhoornig
zoogdier; 82 exploitant van vaartui
gen; 84 historische munt; 85 voor
voegsel bij maateenheden; 86 uitgave,
druk; 88 zeegod; 90 vuurwapen; 91
pelgrimsstaf.
Verticaal:
1 blaasinstrument; 2 gewricht; 3 wa
tergewas; 4 Sociaal-Economische
Raad (afk.); 5 sportevenement (afk.); 6
vertrouwelijk; 7 dwalen; 8 hoewel; 9
kleefstof; 10 mannelijk persoon; 11
maand v.h. jaar; 12 deel v.e. bloem; 14
dwaas; 15 stevige vogelveer; 17 half-
bolvormige overwelving v.e. gebouw;
19 onverdraagzaam ijveraar; 21 vogel;
23 opstootje; 24 pluis op wollen stof
fen; 27 saai (fig.); 29 houten drinkkom;
32 vestingwerk; 33 titel (afk.); 34 op
dit ogenblik; 36 opschrijven; 39 eetke
tel; 40 onenigheid; 41 bundel ineenge-
draaide haren; 43 gevleugeld dier; 45
ogenblik; 47 Europeaan; 51 verwoes
ting; 53 land in Midden-Amerika; 56
hoge functie; 57 sleutelbloemig plan
tengeslacht; 58 muzieknoot; 60 mu
zieknoot; 61 symbool voor argentum
(zilver); 62 krampachtige aandoening;
63 dier met gewei; 66 Bulgaarse munt;
68 hulpzeil; 71 liefderijk; 73 vrouwelijk
dier; 74 geneesmiddel; 75 bekwaam
heid; 77 geliefde van Zeus; 79 sierlijk
dier; 80 voorzetsel; 81 buitengewoon
groot mens; 83 gebogen been; 85
klein vertrek; 87 het gaan van eb en
vloed; 89 dwarshout aan een mast.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 35 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
66
67
68
70
71
73
74
76
77
79
80
81
82
83
84
86
87
88
89
90
91
32
Telling
Er is in deze kolommen al va
ker aan het licht gekomen dat
er bij het bridgen veel moet
worden geteld, wil men een zo
goed mogelijk resultaat boe
ken. Punten en slagen zijn heel
belangrijk, maar de betere
speler probeert ook de kaart-
verdeling van de tegenstan
ders aan de weet te komen,
omdat die een voorname rol
kan spelen bij het uitvoeren
van een speelplan.
In het hieronder ten tonele ge
voerde spel buitte de zuidspe
ler zijn mogelijkheden niet vol
doende uit en ging eentje
down, hoewel hij met enige
nauwkeurigheid zijn contract
had kunnen maken.
Zuid gever. Allen kwetsbaar.
Zie diagram
Zuid moest 6 SA spelen en
west kwam uit met schoppen
heer. Er zijn elf vaste slagen en
de twaalfde zal waarschijnlijk
uit de ruitens moeten komen.
Zuid nam de eerste slag en in
casseerde zijn topslagen in
harten en klaveren. Op de vier
de klaveren ging bij oost een
hartentje en bij zuid en west
een schoppentje weg. Hierna
volgden ruitenaas en -heer en
de derde ruiten uit noord.
Toen oost een kleine bijspeel-
de stond zuid voor de keus te
snijden op ruitenboer of te
spelen op een 33 ruitenver
deling. Hij koos voor het laat
ste en toen west niet meer be
kende viel het doek en kon het
spel niet meer worden gewon
nen.
Natuurlijk valt er iets voor te
zeggen toch maar de snit te
nemen, omdat west waar
schijnlijk lange schoppens
heeft, maar west kan best zijn
begonnen met vier schoppens
en drie ruitens.
Zuid had het zich gemakkelij
ker kunnen maken en hij tast
te, als zo vaak, in de eerste
slag mis. Als we mirakels even
buiten beschouwing laten
(west zou kunnen hebben H
8532
o V 5
o H62
VB107
HVB96 N 10
1084 w o 97632
A74
O AHB
o AV 105
A H 3
Voxxx oBxxxAxxxxin
welk geval het placing in
schoppen de oplossing zou
zijn) dan is de aanpak van de
ruitens de beslissende factor.
Om meer dan een reden doet
zuid er daarom goed aan de
eerste slag niet te nemen.
West vervolgt met schoppen
en dan blijkt direct de 51
verdeling in die kleur. Hierna
volgen de hartens en klaveren
en west toont drie klaveren en
(ten minste) drie hartens. Hij
kan dus niet meer dan twee
ruitens hebben én dat maakt
'de snit over oost (na ruitenaas
en -heer) tot een met zeker
heid winnende actie. De,twee
de reden om niet direct schop
penaas te nemen zal door de
nog betere speler worden on
derkend. Als west begonnen
zou zijn met vier kaarten in zo
wel schoppen als ruiten, dan
komt hij automatisch in dwang.
Noord bewaart een schoppen
tje en drie ruitens en zuid vier
ruitens. In een van deze kleu
ren moet west de ontbrekende
slag toestaan en het is bekend
dat een dwangpositie in de
meeste gevallen pas werkt als
de verliesslag(en) zijn afgege
ven.
Waar het in wezen op neer
komt is, dat hoe meer slagen
er zijn gespeeld voordat er een
kritieke situatie optreedt (het
nemen van een beslissing) hoe
groter de kans is dat die be
slissing de juiste zal zijn.
door
B. J. Nuys
België
Nederland heeft de 28e inter
land tegen België met 12-8 ge
wonnen. Dit is natuurlijk geen
verrassende uitslag, ook al
stuurde Nederland een jeugdig
team, bijna te noemen een
jeugdteam.
België speelde zonder de ge
broeders Verpoest en was
daardoor bij voorbaat kans
loos. Nederland kon zich per
mitteren de dames Heitmeier
en Vermeer in te zetten, van
wie Mieke Heitmeier zelfs won
van Walter van Bouwel.
Verder wonnen de eerste drie
borden. Hans Vermin van Ber
nard Lemmens, Geert Berends
van Danny Verschueren en
Toine Brouwers van de oude
meester Lèon Vaessen. Ad van
Tilborg en de junioren Hans
Tangelder, Tjong A Ong en
Daaf Kasse speelden remise.
Hans Speelman en Joan Ver
meer verloren.
In de stand van het diagram is
Mieke Heitmeier aan zet na
zwarts 43. 19-23. Mieke
speelde nu 44.33-28 en had
zowaar succes door zwarts
antwoord 44.... 6-11? en er
volgde 45.28x19 13x24 46.27-
21 16x38 47.39-33 38x29
48.34x25, waarna Van Bouwel
zich nog achttien zetten verzet
te tegen het onvermijdelijke
verlies.
In plaats van 6-11 moet na
tuurlijk 13-19, daarna kan het
volgende spelverloop ontstaan:
39-33 (houdt 27-22 en 27-21 in
de stelling en verhindert 6-11
door 28-22 9-13 32-28 23x21
31-26 18x27 26x6 met prima
winstkansen) 20-24 40-35 9-13
en het wordt remise. Maar be
ter voor wit is (in plaats van
39-33) 31-26 9-13 28-22 (ver
hindert nu ook 8-12 door 32-
28 enz.) 19-24 (niet 20-24 we
gens 26-21 en zwart loopt
vast) 39-33 20-25 40-35 en wit
wint.
Een laatste probeersel (na 31-
26): 8-13 28-22 19-24 en 39-33
VAN BOUWEL
HEITMEIER
9-14 26-21 20-25 40-35 14-19
remise.
Instructief is de manier waarop
Hans Vermin Lemmens ver-"
slaat (Vermin heeft wit). 1.31-
27 19-23 2.33-28 17-21
3.28x19 14x23 4.39-33 21-26
5.44-39 11-17 6.33-28 9-14
7.28x19 14x23 8.38-33 10-14
9.34-30 4-9 10.50-44 6-11
11.30-25 14-19 12.25x14
19x10 wellicht is 9x20 toch be
ter. 13.35-30 10-14 14.43-38 5-
10 15.49-43 1-6 16.40-35 17-
22 17.44-40 22x31 18.36x27
11-17 19.40-34 7-11 20.33-29
van meet af aan is dit de witte
opzet. 20 2-7 21.38-33 17-
21 22.30-24 14-19 23.45-40
19-X30 24.35x24 12-17
25.40x35 17-22 26.41-36
22x31 27.36x27 18-22? erkent
hiermee de zwakte van de
zwarte stelling, daarom geniet
7-12-17 de voorkeur. 28.27x18
23x12 29.24-20! 15x24
30.29x20 en omdat de zwarte
schijf op 18 is verdwenen be
slist deze 1 om 1 de partij. 30.
12-18 31.20-15 10-14 32.34-
30 7-12 33.39-34 21-27
34.32x21 26x17 35.34-29 16-
21 36.43-39 11-16 37.39-34 6-
11 38.29-24 21-27 39.33-29
17-22 en zwart geeft het op, de
doorbraak 24-19 13x33 34-29
33x24 30x10 is beslissend.
Carillon en draaiorgel op
Nederlandse folklorezegels
De Nederlandse bijdrage aan
het Europa-CEPT-gebeuren
bestaat uit twee zegels, die op
1 september a.s. in de verkoop
komen. Deze zegels krijgen
een waarde van 45 cent en 65
cent, waarbij het thema „Fol
klore" door middel van mu
ziekinstrumenten in beeld
wordt gebracht.
In 1956 werden voor de eerste
maal Europapostzegels uitge
geven. Nederland was één van
de zes landen die daarmee een
aanvang maakten. In de daar
op volgende jaren verschenen
de Europapostzegels met een
steeds grotere deelname van
andere Europese postadmini
straties. Tot en met 1973 volg
de Nederland het beleid van
de „Conférence européenne
des Administrations des Pos-
tes et des Télécommunica-
tions"(CEPT). Tot vreugde van
de „Europa"-verzamelaars
verscheen in 1979 weer een
Europa-serie als zelfstandige
uitgifte, na een onderbreking
van een aantal jaren, waarbij in
1978 weer één Europazegel in
combinatie met de zegel „25
jaar Europees verdrag tot be
scherming van de rechten van
de mens" was verschenen.
Op dit moment zijn 32 postad
ministraties aangesloten bij de
CEPT. Voor dit jaar werd ge
kozen voor het thema „Folklo
re", een onderwerp dat al eni
ge malen in deze rubriek aan
de orde is geweest. De verza
melaars van dit onderwerp
kunnen voor dit jaar rekenen
op 63 Europa-zegels. Alleen de
postadministratie van Vati
caanstad neemt geen deel aan
de uitgifte.
Het thema wordt op een zegel
van 45 cent in beeld gebracht
door de afbeelding van een ca
rillon. Voor het eerst toegepast
in Nederland en Vlaanderen,
kenmerkt het carillon nog
steeds de torenmuziek der
Lage Landen. Als zodanig
vormt dit dan ook een wezen
lijk bestanddeel van de Neder
landse folklore. Al in de mid
deleeuwen onderscheidde men
klokken in luidklokken, voor
waarschuwing bij brand, wa
tersnood etc., en uurslagklok-
ken voor de tijdaanduiding.
Vooral in de zuidelijke Neder
landen ging men ertoe over de
tijdaanduiding door de zware
uurslagklok aan te kondigen
met een muzikaal spel van eni
ge klokjes. Zo ontstond naast
de twee eerder genoemde
klokkensoorten een derde
soort, de speelklokken.
Het was natuurlijk bezwaarlijk
om dag en nacht een beiaar
dier in de toren te iaten zitten
om elk half- en heel uur de
klokken te bespelen. Dit heeft
uiteindelijk geleid tot de uitvin
ding van de speeltrommel
waardoor het carillon automa
tisch kon spelen.
Dat het carillon zich voorspoe
dig kon ontwikkelen is vooral
ook te danken aan de beroem
de klokkengieters Francois en
Pieter Hemony en de Utrecht
se beiaardier Jonkheer Jacob
van Eijck. Wie wat meer wil
zien en vooral ook horen over
carillons kunnen wij adviseren
een bezoek te brengen aan het
Klokkenmuseum te Asten
(N.Br.).
De zegel van 65 cent draagt de
afbeelding van een draaiorgel,
een instrument dat rond 1900
voor het eerst in de Neder
landse steden verscheen. In
1912 ontstond de naam „pie
rement" voor dit geheel nieu
we muziekinstrument. Het oud-
Nederlandse woord „pieren"
heeft ongeveer dezelfde bete
kenis als „zwieren". Met "pie
ren" kan dus omschreven wor
den het plezier maken en daar
bij vrolijk rond draaien op de
muziek.
Hoewel, althans tot 1920, alle
straat-draaiorgels in het bui
tenland werden gemaakt, is
het pierement een typisch Ne
derlands muziekinstrument ge
worden. Helaas Is geen enkel
boekorgel uit de beginperiode
In Nederland bewaard geble
ven In de staat waarin het van
uit de fabriek arriveerde.
Veel facetten uit de orgelhisto
rie kan men zien en beluisteren
in het Utrechtse museum „Van
speeldoos tot pierement". Hier
bewaart men ook het beste
voorbeeld uit de beginperiode
van de vaderlandse draaiorgel
geschiedenis, de „Aalster Ga-
violi", gebouwd in 1900. BIJ dit
vrijwel ongewijzigde orgel be
hoort een serie boeken uit om
streeks 1904. Ook kan men ie
dere zondagmiddag in Haar
lem een keur van draaiorgels
beluisteren. In de hal aan de
Werfstraat worden daar de
concerten verzorgd door de
„Kring van Draaiorgelvrien
den" die men gratis kan bijwo
nen.
Naast het woord „Europa" ziet
men op de zegels ook het
CEPT-vignet. Het ontwerp voor
de zegels werd verzorgd door
G. Noordzij uit Tuil en het
drukken was in handen van
Joh. Enschedé en Zonen te
Haarlem. De zegels blijven ver
krijgbaar zolang de voorraad
strekt.
door
L. Hofland
Siciliaans
Allereerst een verontschuldi
ging, vorige week beloofde ik
in deze rubriek het open kam
pioenschap van Nederland te
bespreken, maar het partijen
materiaal hiervan bereikte mij
te laat. U houdt het tegoed!
Vlak voor het begin van het
nieuwe schaakseizoen gaan
vele spelers, met goede moed,
beginnen aan het bijwerken
(herzien) van hun openingenre
pertoire. Bij het openslaan van
de beschikbare theorieboeken
zinkt bij het overgrote deel
echter de moed in de schoe
nen. De hoeveelheid varianten,
die men voorgeschoteld krijgt,
is dermate groot, dat het lijkt
alsof alleen beroepsschakers,
mensen zonder werk en „eeu
wige" studenten dit bij kunnen
houden. Neem bijvoorbeeld
het Siciliaans (tegenwoordig de
meest gekozen verdediging te
gen 1.e2-e4), als u rustig 2.Pf3
en 3.d4 speelt, kan uw tegen
stander kiezen uit o.a. Scheve-
ningersysteem, Taimanowa-
rlant of „Pils"variant. Van deze
systemen zijn afzonderlijk al
boeken vol geschreven, daar
komt nog bij dat nieuwe vond
sten in openingen reeds ont
dekt zijn voordat het theorie-
boek bij de drukker is. Een
weinig benijdenswaardige taak
voor de gemiddelde schaker.
Uitkomst voor diegenen, die
het openen met de e-pion nu
niet meer zien zitten, en sterk
overwegen met malle zetten
als 1.a3 of 1.b4 te beginnen,
biedt het zojuist verschenen
boek Siciliaans B van nationaal
meester Paul Boersma (prijs f
24,50 bij uitgeverij Andriessen
te Amsterdam). De schrijver
laat hierin, op goed geargu
menteerde en gedocumenteer
de wijze, zien, dat ook de min
der gebruikelijke bestrijdings
wijzen van het Siciliaans wit
kansen op openingsvoordeel
biedt. Besproken worden o.a.
varianten met 2.c3 en het Mor-
ragambiet (2.d4 cxd4 3.c3).
Het eerstgenoemde systeem
wordt door Boersma aanbevo
len voor de beginnende scha
ker, vanwege het rustige
speltype Hier een woord van
kritiek, rustige positionele stel
lingen zijn voor de zwakkere
schakers het moeilijkst te spe
len, omdat men vanwege het
gebrek aan aanknopingspun
ten veelal kiest voor het ver
keerde (of helemaal geen)
plan. Mijn opvatting is, dat
men het beste schaken leert in
scherpe combinatoire stellin
gen, daar het doel in die stel
lingen vaak zeer duidelijk is.
Daarbij komt nog, voor de
broodnodige successen, dat
een zwakkere speler zijn meer
dere eerder verslaat in een
scherpe stelling, dan in een
positionele. Dit omdat de ster
kere speler zich eerder vergist
in een diepe combinatie of een
verrassende wending overziet,
dan dat hij het verkeerde plan
kiest in een rustige stelling
Positief in het boek is ook het
flinke aantal illustrerende par
tijen, als de theoreticus een
variant beëindigd met „wit
E
is
li
111
i
w
A
ÉL ÉL
m
A
wan
1
Éi .4
2 4?
staat beter", dan kunt u in
deze partijen zien, wat met dat
voordeel wel of niet gedaan
kan worden. Voor diegenen
onder u, die uit zijn op een
snel succes, kan ik aanraden
het Morragambiet te bestude
ren. Treft u een tegenstander,
die zoals de arme zwartspeler
in onderstaande partij, niet he
lemaal op de hoogte is van dit
gambiet, dan is succes verze
kerd.
1.e2-e4 c7-c5 2.d2-d4 c5xd4
3.c2-c3 d4xc3 Een redelijke
manier in het gambiet te wei
geren is 3.Pf6 na 4.e5 Pd5
5.cxd4 heeft wit enig ruimte
voordeel. 4.Pb1xc3 d7-d6
5.Pg1-f3 g7-g6 Na 5. pc6 6.Lc4
Pf6? (het beste is 6.e6)
7.e5!dxe5 8. Dxd8t Pxd8
(8..Kxd8 9.Pg5!) 9. Pb5 Tb8 10.
Pe5 e6 11.Pc7t Ke7 12.Le3
kunt u vroeg thuis zijn van uw
e ai
nste
)rwie
'kopt
clubavond.6Lf1-c4 Lf84autc
0?l Hier is 7.e5! erg stek er
7.. Pc6 (7..dxe5 8|en
8.Db3! (niet 8.exd6 Pj uit
gelijk spel) e6 9.Lg5 Qvan
Pe4 met zeer sterken, m
voor wit. 7...Pb8-c6 8herk
(niet 8.Db3 Pa5! 9..Lxfkuur
10. Dd5 Pf6 en zwart wifcpit
stuk) 8...Pg8-f6 9.e4-«ara1
gaat in gambietstijl |de
rustiger is 9.h3 om hethiscl
Lg4 te verhlijanzi
9...Pc6xe5? Overziet wik d<
rassende 12de zet, na Mma
kere 9.. dxe5 was dit n» ve
gelijk geweest. 10jiddi
d6xe5 11.Td1-e1l ten
12.b2-b4! Met twee molver;
gen maakt de witspeler h vc
lijk, dat zwart zich in hetans
ragambiet geen onnauwM
heden kan permittereij^
kan nu een paard op df
gen. Dit is beslissend»
gram) 12...Da5xb4 13.1
Lc8-d7 Ook 13.. Pd7
Da5 15.Ld2 Dd8 16.10
17.Lb4! is moorden)
zwart. 14.Lb5xd7f
15.Pc3-d5 Db4-a5
18.La3l) 16.Ta1-b1
17.Tb1-b5! Zwart krijt
rust meer. 17...Da5-d8i
a3! De vluchtweg voor
ning wordt afgesned
exd5 19. Tbxd5 is ni
verloren voor zwart. 18.
19.Tb5xb7! e6xd5 Na 1
wint wit fraai door 20 1
Kxd7 21.Db5f! Kd6
Ke7 23.Pc6f 20.Tb7xdf'1
22-Tb7xa7f Zwart geeft
Na de vakanties lijkt ook het
astronomisch gebeuren weer
op gang te komen. De nachten
worden langer, zodat we lan
ger kunnen genieten van de
fascinerende dingen boven
ons. Nu een greep uit de ge
beurtenissen die de komende
maand ons te wachten staan.
Allereerst 12 september. Deze
nacht is maar liefst een tweetal
waarnemingen te verrichten als
het weer meewerkt. Allereerst
van een bedekking door de
maan van een ster die Nashira
heet. Om zeven minuten over
twee zal de bedekking van
Nashira in het sterrenbeeld
Steenbok aan de donkere zijde
van de maan waarneembaar
zijn. De ster heeft een helder
heid van magn. 3.8. Een kijker
is gewenst en het is zeker een
aardig object om fotografisch
vast te leggen, met daarbij een
precieze tijdwaarneming.
Vroeg op de avond van 12
september is een zeer nauwe
samenstand waarneembaar
tussen de planeet Uranus en
de ster 41 Libra (Weegschaal).
De helderheid van ster en pla
neet zijn bijna gelijk (magnitu
de 5.5). Wanneer de scheme
ring is begonnen zal men met
waarnemingen moeten begin
nen.
Voor hen die op 24 september
vroeg wakker zijn is er een
mooie samenstand waar te ne
men van de planeet Mars en
de maan die dan als een kleine
sikkel te zien is. Het verlichte
deel is 0,18. Om kwart voor
zes is de afstand tussen Mars
en de maan het kleinst. De pla
neet is te vinden 14° boven de
maan. In het Middellandse-
Zeegebied is zelfs een bedek
king van Mars waar te nemen
mogelijk iets voor de late
vakantieganger.
Behalve dat op 27 september
een overgang plaats vindt van
zomer- naar wintertijd is er om
rond zes uur een uiterst kleine
maansikkel waar te nemen,
slechts 23 uur vóór Nieuwe
Maan. Het vergt misschien
enig zoekwerk, maar aan de
oostelijke hemel moet een uir
terst dun sikkeltje te zien zijn.
Voor de waarnemer die er niet
in geslaagd is om in de maand
augustus meteoren waar te ne
men bestaat de mogelijkheid
om in september zijn of haar
geluk nogmaals te beproeven.
Het zijn met name de Taurlden
die vanaf half september tot
eind november zichtbaar zijn.
Hoewel zij een lager uurfre
quentie hebben dan de Perseï-
den, toch zijn deze Tauriden
de moeite van het waarnemen
waard, omdat ze vaak erg hel
der zijn.
Deze maand willen wij lezers
en lezeressen vragen of zij hun
opmerkingen en suggesties
eens willen zenden naar de re
dactie van dit blad. Ook vra
gen zullen wij met aandacht
behandelen.
Maan in september vol verrassingen
September:
3 sept.
7 sept.
11 sept
15 sept.
19 sept.
23 sept.
27 sept.
18.43
18.34
18.25
18.15
18.06
17.56
17.47
19.18
19.08
18.59
18.49
18.40
18.30
18.21
10.01
14.13
17.14
18.59
20.57
20.37
22.27
01.26
06.32
11.56
15.52
17.41
Astronomische gebeurtenissen in de
maand september
1 sept. 01h Saturnus 3° ten zuiden van de maan.
1 sept. 06h Jupiter 4° ten zuiden van de maan.
1 sept. 13h Vesta 0.2° ten noorden van de maan.
1 sept. 15h Venus 5° ten zuiden van de maan.
3 sept. 13h Neptunus stationair.
5 sept. OOh Uranus 5° ten zuiden van de maan.
5 sept. 07h De maan staat in het apogee.
6 sept. 21h Venus 1.9° ten noorden van Spica.
7 sept. 06h Neptunus 1.9° ten zuiden van de maan.
10 sept. 15h Mercurlus 4° ten zuiden van Saturnus.
13 sept. 19h Mercurius 3° ten zuiden van Jupiter.
15 sept. 12h Ceres in conjunctie met de zon.
17 sept. 04h De maan staat in het perigee.
20 sept. 19h Mercurius 0.4° ten zuiden van Spica.
23 sept. 03h Equinpx: begin van de herfst.
23 sept. 16h Mercurius grootste oostelijke elongatie (26°).
24 sept. 05h Mars 0.04° ten zuiden van de maan.
30 sept. 01h Vesta 0.4° ten zuiden van de maan.
30 sept. 02h Mercurius 9° ten zuiden van de maan.
Schijngestaltes van deMAAN:
