K uilm eldingspli ch t
voor New- Yorkers
ieuwe golf
an kritiek op
olidariteit
Italiaanse kritiek op
houding van
VS bij luchtgevecht
LLAR
NIEUW
GER
Luikse
Sint-Servaas
volledig
afgebrand
Amerika
wil wèl
praten met
Moskou
PASSAGIERS GEKAAPT
POOLS VLIEGTUIG
BLIJVEN IN BERLIJN
Escalatie geweld
Midden-Amerika
Paus wil film over zijn
leven eerst zelf zien
™!)anje wil
^Jvo-basis
P Gibraltar
"W -
Orkaan
treft
Japan
3>ngerstaker afgelost
Kok Witte Huis onthult eetgewoonten presidenten
BUITENLAND
TERDAM De dollar is
ren op de internationale
barkten opnieuw in
de gedaald. In Amster-
jwas de slotkoers ongeveer
Jrhalve cent lager dan de
joers van donderdag. In
|en werd de laagste prijs
1de hele week genoteerd,
aling van de dollarkoers
geen duidelijke oorza-
Over het algemeen wordt
[alende tendentie van de
arieven in de VS aange-
Jtsnapte spion
er in de cel
IHINGTON Leden
Ie Amerikaanse federa-
iherchè hebben vrijdag-
|d de veroordeelde Sow-
pion Christopher John
ie gearresteerd.
t ontsnapte anderhalf jaar
l§ |jen uit een zwaar bevei-
rollfl gevangenis in de staat
Taafingt011- Hij was in april
lUlpt veroordeeld wegens het
Dpen van geheimen inza-
merikaanse satelliet-tech-
{ie aan de Sowjet-Unie
ruim 215.000 gulden
p werd vorige week gear-
|rd terwijl hij zat te eten
fi restaurant in Port An-
in de staat Washington.
LUIK Een grote brand
heeft de Sint Servaaskerk van
Luik, die een jaar geleden nog
was gerestaureerd naar aanlei
ding van het 1000-jarig be
staan van de stad, volledig
verwoest. De Belgische brand
weer moest ook gisteren nog
het tot op de fundamenten af
gebrande middenschip van de
kerk in het centrum van de
stad bewaken. De brand was
vrijdag al uitgebroken en
vlamde zaterdag weer groot
scheeps op. Vrijdagavond wa
ren alle bewoners in de omge
ving van de kerk geëvacueerd,
omdat zich giftige gassen ont
wikkelden.
Aan de vlammen zijn veel on
herstelbare kunstschatten uit
de 13e, 14e en 17e eeuw ten of
fer gevallen. Tot nu toe is de
oorzaak van de brand niet be
kend.
MINISTER HAIG:
WASHINGTON De Ame
rikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Alexander
Haig, heeft gisteren nog
maals benadrukt dat de Ver
enigde Staten bereid zijn tot
onderhandelingen met de
Sowjet-Unie.
Hij sprak hiermee Russische
beschuldigingen tegen als zou
de Amerikaanse wens tot we
derzijdse wapenbeheersing
slechts geveinsd zijn. „Ik ge
loof niet dat het probleem
schuilt in de communicatie",
aldus Haig. „Het probleem is
dat de Sowjet-Unie tot nu toe
niet leuk heeft gevonden wat
wij gezegd hebben". De Vere
nigde Staten zijn bereid de
Russische regering halverwege
tegemoet te komen bij het ver
beteren van de dialoog. Dat is
echter alleen dan mogelijk, al
dus de bewindsman, als de
Sowjet-Unie wat meer zelfbe
heersing aan de dag legt dan
de laatste zes jaar het geval is
geweest.
Explosie van
Taiwanees
vliegtuig doodt
110 inzittenden
TAIPEH (TAIWAN)
Alle 110 Inzittenden aan
boord van de zaterdag
boven Taiwan ontplofte
Boeing 737 zijn omgeko
men. Tot de passagiers
behoorden 21 buitenlan
ders, 18 Japanners en
drie Amerikanen.
De eigenaars van het vliegtuig,
de Taiwanese Far Eastern Air
Transport, hebben laten weten
dat er een grondig onderzoek
naar de ramp «al worden inge
steld om na te gaan of er, zoals
de geruchten willen, sabotage
is gepleegd. Het ongeluk deed
zien voor kort nadat de Boeing
was opgestegen en een hoogte
van 7000 meter had bereikt.
Mensen op de grond hebben
twee ontploffingen gehoord.
Zij zagen dat het voorste ge
deelte van het vliegtuig werd
losgescheurd.
LEIDSE COURANT MAANDAG24AUGllSniS!9ei PAGINA 7
NEW YORK New York is een stad
met miljoenen kuilen in het wegdek;
soms kan men zelfs beter spreken van
kraters. Onlangs nog kreeg een vrouw
een schadevergoeding toegewezen van
ruim 2,5 miljoen gulden. De bus waarin
zij reed denderde door een kuil in Second
Avenue, waardoor zij haar rug brak. Eer
der dit jaar liep een bejaarde vrouw ern
stige verwondingen op toen ze in de 73e
straat in een kuil liep die vijf meter diep
en breed was. Niemand had de moeite ge
nomen om een bordje neer te zetten om
de niets vermoedende voorbijgangers
voor het gapende gevaar te waarschu
wen. Volgens de Newyorkse automobiel
club is éen derde van het in totaal ruim
9.300 kilometer lange wegennet van de
stad hard aan reparatie toe en een derde
van alle L319 bruggen „hersteld" moet
worden.
Tot voor kort werden al deze ongemakken
geaccepteerd. In het telefoonboek van Man
hattan staat voorin, temidden van de num
mers van politie en brandweer ook het
nummer van de gemeentelijke instantie, die
je moet bellen als je een nieuwe kuil wilt
melden.
In de afgelopen jaren heeft het stadsbestuur
trouw tientallen miljoenen guldens schade
vergoeding uitgekeerd aan mensen die ern
stig letsel opliepen door het slechte wegdek.
De laatste tijd werd getracht de aansprake
lijkheid te beperken. Maar daarover is de
stad in botsing gekomen met een organisatie
van advocaten, die de belangen van de weg
gebruikers behartigt Burgemeester Koch
had er een wet doorgejaagd die bepaalt dat
de stad niet verantwoordelijk is, als het
stadsbestuur niet vijftien dagen vóór het on
geluk vari het bestaat van de kuil op de
hoogte is gesteld. Er kwamen krachtige pro
testen. Moet een man die met zijn fiets in
een kuil rijdt het zonder smartegeld stellen,
enkel en alleen omdat hij het stadsbestuur
niet van te voren in kennis heeft gesteld
van een mankement waar hij zelf niet van
op de hoogte was?
Leven riskeren
Een advocaat stelde dat „de mensen in New
York met elke stap hun leven riskeren",
waaraan hij eraan toevoegde dat de burgers
al sinds jaar en dag steen en been klagen
over het trage optreden van de gemeente als
ergens de straatverlichting kapot is of wan
neer er weer eens kuilen zijn geconstateerd.
Hij noemde als voorbeeld de talloze gebro
ken auto-assen op de Merrickboulevard, die
vlakbij Kennedy Airport loopt Vanwege
het slechte wegdek staat de boulevard be
kend als het Ho Chi Minh-weggetje.
De gemeente heeft nu ook de gevolgen on
dervonden van het slechte wegdek. Jaren
lang werd er gereden met oude bussen van
General Motors. De zijkanten vertoonden
nog al wat deuken en losgedreunde metalen
platen werden niet gerepareerd en klapper
den er lustig op los. Soms viel er tijdens een
dienst een motor uit, maar de meeste bussen
deden trouwe dienst Toen kocht de stad 637
nieuwe bussen, zeer moderne met donker
getint glas en opschriften als „Een plezierige
dag toegewenst". Maar helaas, deze bussen
waren niet sterk genoeg. Na enkele maan
den kuilen zakten de onderstellen in elkaar.
Het stadsbestuur haalde daarop alle bussen
van de weg en weigerde de fabrikant te be
talen. Ironisch detail is dat de fabriek een
grote inbreng heeft gehad bij de vervaardi
ging van het ruimteschip, waarmee de eer
ste mens op de maan kwam. Maar tegen de
Newyorkse kuilen moest zelfs deze fabri
kant het afleggen.
Kaarten
Wanhopig ging het stadsbestuur op zoek
naar nieuwe bussen. Renault liet bliiken het
voertuig te hebben, waarnaar gezocht werd.
Renault zei een bus te kunnen leveren die
het in New York wel uit zou kunnen hou
den. Het was een model dat ze eigenlijk al
leen maar aan ontwikkelingslanden wordt
verkocht
•CHAU De komende week zullen
tien de onderhandelaars van de rege-
en de vrije vakbond Solidariteit weer
.westie van vrije toegang tot de media
?«Ve vakbond bepraten. Gezien de storm
tiek die Solidariteit de afgelopen da-
n verschillende kanten te verduren
gekregen, lijkt het zaak voor de vak-
om niet te hard van stapel te lopen,
overleg zal uitsluitend gaan over „toe-
voor de vakbond tot de massamedia",
•voor Solidariteit neerkomt op het ver
gen van zendtijd op televisie en radio
ier toezicht van bovenaf. Volgens vake
swoordvoerder Januz Onyszldewicz
It er woensdag gepraat. Hij waarschuw-,
echter voor dat als de gesprekken
opleveren Solidariteit zijn acties zal
iden tot t.v. en radio. Vorige week
;ten de typografen van kranten in heel
twee dagen ter ondersteuning van de
•ndseis.
leeft Solidariteit de laatste dagen niet aan
"c uit binnen- en buitenland ontbroken. Zo
ht het politburo van de Russische com-
itische partii zaterdag de Poolse regering
lem vast te houden aan de beginselen van
jvjetmarxisme en alles te doen om de eco-
lc®~e weer nieuw leven in te blazen. Hel
verder aan jjp een harder optreden tegen
naaiationele krachten en zei dat het noodzaak
het vertrouwen van de bevolking te her-
rn-
dieou heeft Warschau gezegd te verwachten,
eektard wordt opgetreden tegen stakingen en
Ber-B politieke stabiliteit wordt hersteld. Vol-
ojhet politburo tonen de moeilijkheden in
irt opnieuw aan hoe belangrijk het is dal
NogK>mmunistische partij wordt geleid dooi
hét-
zin sl
Leninistische normen. De Poolse televisie deed
vrijdag een felle aanval op Solidariteit, die zij
betichtte van het bedrijven van politiek. In de
netelige kwestie van arbeiderszelfbestuur staan
de regering en de onafhankelijke vakbond nog
steeds tegenover elkaar. Premier Jaruzelski liet
donderdag tegenover directeuren van onderne
mingen weten dat de regering voorstander van
zelfbestuur is en van een grote mate van auto
nomie in de bedrijven. Maar de staat moet hel
recht op de benoeming en ontslag van de direc
tie behouden. Solidariteit wil juist dat de werk
nemers de directeuren kunnen benoemen en
ontslaan en bovendien bepalen wie de „vruch
ten van de dagelijkse arbeid" toekomen.
De toezegging van de mijnwerkers in Silezië
zaterdag om gehoor te geven aan de oproep van
de vakbondsleiding om „acht vrije zaterdagen"
door te werken, betekent een steuntje in de rug
voor de vakbond. De mijnwerkers wensen wel
dat de extra steenkolen ten goede komen aan
de ^xport om daarmee de import van genees
middelen te betalen. Daar staat tegenover dal
de drukkers in Olsztyn, in het noorden, nog
steeds weigeren het blad van de plaatselijke
communistische partij te drukken, ondanks hel
einde van de tweedaagse staking van collega's
elders in het land. Zij zullen hun actie beëindi
gen zodra de televisie haar belasterende verkla
ring intrekt over het al dan niet bedreigen van
werkwillige collega's vorige week. In de Huta-
staalfabrieken in Katowice dreigt ook onrust
naar aanleiding van een oproep van de vak
bondsvertegenwoordigers om een referendum
te houden over het al of niet ontslaan van een
directeur. Die verbood vorige week het ver
schijnen van het bedrijfsblad van Solidariteit.
Er zouden spotprenten tegen de staat en tegen
de Sovjet-Unie in hebben gestaan.
Het gekaapte Poolse vliegtuig op de Berlijnse luchtha
ven Tempelhof.
WEST-BERLIJN Voor de tweede maal binnen vijf weken
is een gekaapt Pools vliegtuig in West-Berlijn geland. Za
terdagavond dwong een 25-jarige Pool, dreigend met een
naar later bleek ongevaarlijke handgranaat, eeivttweemoto-
rig toestel van de Poolse luchtvaartmaatschappij LOT
koers te zetten naar West-Berlijn.
Het vliegtuig, een Antonow-24, maakte een binnenlandse vlucht
van Wroclaw naar Warschau. Het arriveerde kort na zeven uur
op de luchthaven Tempelhof, in de Amerikaanse sector van de
gedeelde stad.
De man had de handgranaat, verborgen in een draagbare radio,
aan boord gesmokkeld. Op Tempelhof werd de Antonow onmid
dellijk door de Amerikaanse militaire politie omsingeld, maar de
kaper maakte geen moeilijkheden en gaf zich onmiddellijk over
De 39 passagiers en de vier bemanningsleden konden ongedeerd
het toestel verlaten. De kaper werd gearresteerd.
Twee passagiers, mannen van 19 en 22 jaar, maakten van de ge
legenheid gebruik politiek asiel te vragen en vlogen later niei
naar Polen terug met het gekaapte toestel. De kaper is door dt
Amerikanen aan de Westduitse politie overgeleverd.
Het was de vijfde maal sinds 1969 dat een Pools vliegtuig op eer
binnenlandse vlucht wérd gekaapt en in West-Berlijn terech
kwam.
Scherpe foto's van Saturnus
PASADENA De Ameri
kaanse ruimtesonde Voyager-2
zendt schereper foto's van Sa
turnus naar de aarde dan de
Voyager-1, hoewel de satelliet
nog 3,9 miljoen kilometer van
de planeet verwijderd is.
Overmorgen komt de Voya
ger-2 tot op ongeveer 100.000
kilometer van Saturnus.. De
meeste aandacht van de we
tenschappers gaat Uit naar fo
to's van de om elkaar gedraai
de ringen in het ringenstelsel
en de „stofstralen" die de rin
gen van binnen naar buiten
kruisen.
SAN SALVADOR Het
geweld in de Middenameri-
kaanse staten El Salvador
en Guatemala is de afgelo
pen dagen ernstig geësca
leerd. In beide landen is
melding gemaakt van op
gruwelijke wijze gepleegde
massamoorden. Het doden
tal loopt in de honderden.
In El Salvador zijn de afgelo-
Een dagen meer dan 100 ont-
oofde lichamen gevonden
van mensen, die tijdens de
avondklok uit hun huis zijn
gehaald en geëxecuteerd. Op
een aantal lijken werden de
tekens van een van de ex
treem rechtse „Eskaders des
doods" aangetroffen. In de af
gelopen twintig maanden zijn
in El Salvador naar schatting
zo'n 22.000 mensen vermoord,
van wie de meesten door rege
ringstroepen en de rechtse
doodseskaders.
In Guatemala hebben, naar
gisteren bekend werd, voor
aanstaande inwoners van een
plaatsje bij de grens met Mexi
co hun eigen massagraf moe
ten graven. Ongeveer twintig
dorpsbewoners werden, door
naar men vermoedt een van
de vele in het land opererende
doodseskaders, vermoord, uit
andere delen van het land
wordt ook melding gemaakt
van moordpartijen. In Guata-
mala komen door het politiek
geweld elke maand zo'n 300
mensen om het leven.
Heilsleger stapt
uit Wereldraad
DRESDEN Het Leger des
Heils stapt uit de Wereldraad
van Kerken. De secretaris-ge
neraal van de Wereldraad, dr.
Philip Pdtter heeft dit in een
brief aan'het dagelijks bestuur
laten weten. Het Leger had in
1978 zijn lidmaatschap al opge
schort na een gift uit het anti-
rascismefonds van de Wereld
raad aan het patriottisch front
van Zimbabwe, dat onder lei
ding stopnd van de huidige
premier Mugabe. Dr. H. Fiolet
van de Raad van Kerken
Nederland zei in een reactie te
hopen dat in Nederland de sa
menwerking tussen het Leger
en de kerken zal blijven be
staan.
(Van onze correspondent Cees
Manders)
ROME De paus wil de
film die over zijn leven ge
maakt is eerst zelf zien,
voordat die aan het publiek
zal worden vertoond. De
film heet „de man die van
verre kwam" en is gemaakt
door de Poolse regisseur Za-
nussL
Het gaat hier niet om een soort
„Nihil obstat" van de paus, een
officiële kerkelijke goedkeu
ring dus, maar toch heeft de
H. Vader erop gestaan de eer
ste geromantiseerde film van
zijn leven zelf te bekijken. Dit
gebeurt dezer dagen in Castel
Gandolfo, waar de paus deze
zomer zijn intrek heeft geno
men. Het is de bedoeling dat
de film volgende week zijn of
ficiële première beleeft op de
Biennale, het tweejaarlijkse
filmfestival van Venetië.
t en
^fegering in Madrid zou
,dhs de
Spanje zal vol-
maand voorstellen de
E militaire basis op Gi-
lr te veranderen in een
-basis. Dit heeft de
t krant Sunday Times
•en gemeld,
igen.
naai
de krant de bedoeling
t fa met ^aar voorstel de
ni T%oude strijd over de rots
I Spanje en Engeland te
ligen. Ook wü zij de
tussen Spanje en de Brit-
5' °Ronie, die 12 jaar geleden
£®Qlgesloten, weer open stel-
V.O.je twee landen twisten
rots s'nds 1704, toen
"^t Britse en Nederlandse
>tuufen bestaand leger Gi-
ees5f innam,
land;
De
nen:
ech'
v.di
ROME De Italiaanse rege
ring heeft gisteren in enig
zins bedekte termen kritiek
geoefend op de Amerikaanse
houding ten aanzien van het
Libisch-Amerikaanse inci
dent van verleden week,
waarbij twee Libische vlieg
tuigen werden neergescho
ten. Minister van defensie
Laqorio verklaarde dat de
VS het recht hebben om in
internationale wateren oefe
ningen te houden. „Maar in
dit geval werd het werd ge
daan met dezelfde dosis om
zichtigheid als iemand die
een sigaret aansteekt met
een staaf dynamiet".
Het Amerikaans-Libische inci
dent heeft Italië in een moei
lijk parket gebracht. Amerika
is Italië's beste vriend en
bondgenoot, maar ook de Libi
sche president Khadaffi is ie
mand die er in Italië zijn mag.
Italiaanse bedrijven hebben
zeer grote belangen in Libië
en de Italiaanse kolonie daar
wordt steeds groter. Khadaffi
heeft Italië nodig om zijn
woestijnstaat technisch
draaiende te houden en Italië
heeft Libië nodig als afzet
markt en olieleverancier. Bei
de landen hebben daarnaast
ook nog nauwe historische
banden. Italië heeft Khadaffi
altijd ontzien, en nooit echt
meegedaan met de hetze die
westerse landen de laatste ja
ren tegen hem hebben ge
voerd.
Maar diep in het hart is de Ita
liaanse regering best wel te
vreden met de les die Libië
verleden week is geleerd. In
Rome groeit al enige tijd de
verlegenheid over het indruk
wekkende wapenarsenaal dat
Khadaffi in zijn woestijnstaat
aan het opbouwen is. Onder de
zandwoestijn worden hele ste
den gebouwd met alle voorzie
ningen tegen radio-actieve be
smetting, opslagplaatsen en
lanceerinstallaties. Rome kan
het weten want in vele geval
len zijn Italiaanse bedrijven
hierbij ingeschakeld. Al deze
installaties kunnen, zo is men
zich in Rome bewust, nooit
aangelegd zijn voor uitsluitend
defensieve doeleinden. Italië
moet zich geen illusies maken,
zo luiden de commentaren in
Rome; Khadaffi's wapentuig
staat gericht op Zuid-Europa.
TOKIO De orkaan Thad.
die het dichtbevolkte hart
van Japan heeft geraakt,
heeft minstens 17 mensenle
vens geëist. De politie vreest
dat nog meer slachtoffers
gevonden zullen worden. De
orkaan is gisteren afgedre
ven naar zee.
De wervelstorm was de zwaar
ste die de grote Japanse bevol
kingscentra sinds 16 jaar heeft
getroffen. De stortregen waar
mee de storm gepaard ging,
veroorzaakte grondverschui
vingen en overstromingen.
Hier en daar stond het water
28 cm hoog. Er zouden ruim 80
gewonden zijn gevallen, ter
wijl nog 22 personen vermisl
zijn. Meer dan 3000 woningen
zijn in het water komen te
staan en er zijn 86 bruggen
weggeslagen.
Ook In Tokio was sprake van aanzienlijke wateroverlast.
n dil
boni ST Vanmorgen heeft opnieuw een gevangene van
.dra.1"8® republikeinse leger (Ira) in de Maze-gevangenis in
aaii?' aanffesl°ten bij de hongerstakingsactie, die al
n de gevangenen het leven heeft gekost
haafUWe hongerstaker heet Bernard Fox. Hij is 30 iaar oud en
iriika straf van twaa** Jaar uit wegens bezit van explosieven en
Hegen van een bomaanslag op een hotel. Fox neemt de
in van ex-hongerstaker Patrick Quinn, die thans onder
che behandeling is.
(Van onze correspondent
Cees Manders)
ROME Wie geïnteres
seerd is in de eetgewoon
ten van de Amerikaanse
president Reagan, kan
niet voorbijgaan aan wat
de 73-jarige Pietro Orcini
hierover heeft opge
merkt Orcini, een tot
Amerikaans staatsburger
gepromoveerde Italiaan,
verzorgt de maaltijden in
het Witte Huis, al 20 jaar.
Hij bracht deze week,
uitgerust met een diplo
matiek paspoort, een be
zoek aan zijn geboorte
streek in Noord-Italië,
die hij in 1945 verruild
had voor de „States". De
vertrouwde omgeving
maakte hem openhartig,
en de tot nog toe geheime
tafelmanieren van de
Amerikaanse presidenten
waren toen in een mum
van tijd onthuld. Carter
was een Pietje-precies,
alles op zijn vaste plaats,
alles op zijn vaste tijd.
Johnson een luidruchtige
slokop, en Kissinger een De manier waaroo de
veelvraat Nixon en Ken
nedy wilden altijd iets
anders dan wat er op het
menu stond en Reagan is
de bescheidenheid zelve:
hij overdrijft nooit, houdt
zich altijd aan kleine por
ties van het een en van
het ander.
presidenten hun bestek
op het bord leggen als ze
klaar zijn met eten vindt
de restaurateur van het
Witte Huis nog het frap
pants. Carter legde mes
en vork met de punt
naar het midden van de
tafel gericht, Johnson
deed wat hem uitkwam,
Nixon legde mes en vork
altijd gekruist, en Reagan
legt ze altijd scheef naast
elkaar. Volgens Orcini
zegt dit het meest over
het karakter van
staatslieden, maar wat
dat dan zegt, daarover
laat hij ook in zijn ge
boortestreek geen woord
los.
CEES MANDERS
Intussen hebben de verenigingen van weg
gebruikers in New York alle kuilen, gaten
en scheuren in de wegen in kaart gebracht.
Een gat werd aangegeven met een cirkel,
een scheur met een inktpunt en een echte
kuil met een vierkantje. De kaarten zijn
aangeboden aan het stadsbestuur met de
mededeling dat was voldaan aan de ver
plichting om de stad in kennis te stellen van
het bestaan van de oneffenheden in het
wegdek. Het stadsbestuur weigerde de kaar
ten, maar een rechter bepaalde dat accepta
bel waren, eigenlijk nog beter dan de kaar
ten die het stadsbestuur gebruikte. Het ho
ger beroep in deze zaak is momenteel in be
handeling en de kuilen zijn er nog steeds.
Een medewerker van de afdeling die zich
met de reparatie bezighoudt kon niet zeggen
of het waar is, dat het wel 180 jaar zal duren
voor alle straten geëgaliseerd zijn. „Nee,
niet zo lang. Laten we zeggen honderd jaar.
Nou ja, misschien toch wel iets langer".
TERRY COLEMAN
