ic de Jong
lipt
ijisvrouw
In handje:
sr, daar,
?eral
„Een hond
bijt niet
zomaar
Hector was altijd een brave hond.
Vertroeteld door het gezin en de grote
kameraad van de kinderen. De viervoeter
liet zijn tanden nooit zien. Hij werd immers
altijd goed verzorgd. Tot het moment dat
het zoontje van vier de in het zonnetje
„koesterende" Hector wil aaien. De anders
zo lieve hond hapt toe en een fikse wond in
zoontjes arm Is het gevolg. De familie
begrijpt er niets van. Z'n hele leven had
Hector nooit een vlieg kwaad gedaan en nu
ditHector is niet de enige hond die
plotseling gaat bijten. Jaarlijks raken
honderden mensen gewond doordat ze zijn
gebeten door een hond waarvan ze het juist
nooit hadden verwacht. Een van onze
verslaggevers sprak over dit onderwerp
met de enige hondenpsycholoog, die
Nederland rijk Is en legde ook zijn oor te
luisteren bij een fokker van Duitse herders.
LELYSTAD Martin Gaus uit Lelystad is de enige
hondenpsycholoog in Nederland. Hij wil zich echter
niet zo genoemd hebben. Hij omschrijft zichzelf als
dierentherapeut ofwel gedragsdeskundige. Vol
gens hem is het onmogelijk dat een hond zonder
aanleiding plotseling agressief wordt. Hij zegt:
„Dat is een langzaam proces. Geleidelijk merk je
dat de hond in de fout gaat. Niet van het ene mo
ment op het andere. Dat kan niet. Dat Is uitgeslo
ten".
Gaus meent dat die gedragsverandering hoofdza
kelijk wordt veroorzaakt door de mensen zelf. „Het
is een gebrek aan leiding geven. Ze denken dat
een hond een mens is en dan gaat men een soort
overlegstadium met hem aan. Ze gaan met de
hond praten, zo van: „Waarom doe je dat nou Jon
gen?" En: „Ik geef je toch zo lekker te eten en
zorg toch zo goed voor Je". Als de mensen dat
doen, gaat het verkeerd".
„Er worden dan menseneigenschappen gegeven
aan de hond. De mens moet zich realiseren dat
dieren In wezen wild zijn. Dat honden dus eigenlijk
ook wilde dieren zijn. Daarom moet je in elk geval
duidelijk maken dat je de baas bent over het
beest", zegt Gaus. Volgens de gedragsdeskundige
beseffen heel veel hondenelgenaren niet eens wat
het leerproces voor het dier Inhoudt. „Velen weten
nog niet eens hoe het belonen en straffen gaat",
zo zegt hij. De problemen met de meeste honden
ontstaan volgens hem als ze over de puberteit
heen beginnen te groeien. De meeste honden zijn
dan tussen de negen maanden en twee Jaar oud.
Herders
Vooral herdershonden hebben nogal eens een
kwade naam. Dat ras wordt In de volksmond vaak
als agressief aangeduid. Gaus is het daar totaal
niet mee eens. „Er zijn In Nederland veel herders
honden, evenals bouviers. Als er problemen zijn
met honden betreft het vaak deze rassen. Als vijf
procent van een onbekend ras, waarvan er mis
schien driehonderd zijn, iets doet, valt dat niet zo
op. Er zijn echter ongeveer zestigduizend herders
in Nederland. Dus als we dan weer vijf procent
aanhouden, gaat het om drieduizend herders die
een agressief gedrag vertonen. Op zich ligt dat
echt niet aan die hond".
Gaus meent dat kinderen honden vaak niet begrij
pen. „Honden worden door kinderen vaak gezien
als pups, als kleine hondjes. Als kinderen met el
kaar of met de hond gaan vechten of stoelen en
wat heet vechten of stoelen gaat zo'n dier dat
corrigeren en probeert de kinderen rustig te hou
den. Dat doet hij door te bijten. Maar hij bijt niet
omdat hij gemeen is. Nee, hij probeert de gang
van zaken weer goed te krijgen", aldus de dieren
therapeut.
Hondenkenner J.D. Kuiper, zelf fokker van Duitse
herders, komt ook tot de conclusie dat een hond
nooit zonder aanleiding zal bijten. Hij zegt: „Ge
plaagd worden kan een van de oorzaken zijn dat
een hond vanuit zijn drift tot zelfbehoud tot de
aanval over gaat. Die drift Is bij een hond het
sterkst ontwikkelde zintuig. Wanneer een hond bijt
voelt hij zich zo bedreigd, dat hij geen andere uit
weg meer weet". Volgens hem hebben honden die
bijten In de regel een verkeerde opvoeding gehad.
Statussymbool
Mensen kopen mensen vaak slecht gemotiveerd
een hond zonder dat ze ook maar Iets van het ka
rakter van het beest afweten. Kuiper: „Een hond is
vaak een statussymbool. Als je een televisiestuk
hebt waarin een herdershond voorkomt, wordt de
aanschaf van zo'n beest een rage. Dat was In de
tijd van die Lassle-serle net zo. De meeste mensen
kennen het karakter van een Duitse herder niet als
ze er bij mij een willen kopen. Er zijn er wel eens
geweest die een herder wilden hebben terwijl ze
op een flat wonen. Zulke mensen sluit ik so wie so
uit. Die kunnen bij mij geen hond krijgen".
„Ik vraag ook altijd waarom ze uitgerekend een
Duitse herder willen heben. Negen van de tien
kunnen me dat niet vertellen. Dat zijn niet de echte
liefhebbers. Er wordt zo vaak gedachteloos een
hond gekocht", aldus Kuiper. Er worden volgens
hem zelfs Duitse herders gekocht terwijl hun toe
komstige bazen er zelf bang voor zijn. „Die men
sen willen dan een gevoel van veiligheid hebben.
Zo van: Die hond zal me wel even verdedigen.
Zoiets kan natuurlijk nooit goed gaan".
Kuiper, die tevens een vermaard africhter Is, ver
telt dat warm weer ook van Invloed kan zijn op
agressief gedrag van een hond. „Als Je een hond
in de nieuwbouw achter het huls neerlegt op een
paar tegels in de brandende zon en het beest kan
niet In de schaduw komen dan kan dat psy
chisch invloed op hem hebben. Maar dat is bij
mensen net zo. Als ik in de zon lig en enorm veel
last van de warmte heb, terwijl ik nergens heen
kan, word ik ook prikkelbaar".
GER BLOKZUl
Mensen kopen vaak slecht gemotiveerd een
hond zonder dat ze ook maar Iets afweten
van het karakter van het beest.
n alle eenvoud in zijn Cadillac. Op da achtergrond de succeertjke Sorboatler, toonbeeld van kracht
r „Meneer Sorbo" staat Jac de
,53) uit Vorden. Je kunt hem een
■nan op fluweel noemen. Heel
land doet het huishouden met zijn
n. Sorbo hier, Sorbo daar, Sorbo
Tot ver buiten de landsgrenzen,
n Taiwan hangen zijn wasknijpers -
i lijn.
i Jong begon zijn carrière als
B-journalist bij het Vrije Volk in
lam. Hij vloog eruit toen hij
'de de roze partijvaan in zijn
en jnen te hijsen. In de handel lukte
m beter. Hij bedacht de Sorbo-
iformule. Maar voordat hij die
e stormachtig uitbuitte verdween
,ild in '70 in de Tweede Kamer, alwaar
rhoj noden van de (kleine) zakenman
rbei gde uit naam van de
in i ratische Middenstandspartij. Een
ni ira avontuur dat na een paar jaar
rbei1 va' van het Kabinet Biesheuvel
„n Ie in zetelverlies en daverende
nat J
nbl
„Sorbo hier, Sorbo daar, Sorbo Is uw
i"dl,uls Jac de Jong kan 6,1 met 0ekru,de "P-
luisteren. Tenslotte Is het zijn succes, dat
dagelijks door het vaderland schalt. Wie
grootste marskramer van Europa noemt
hëi! een toegeeflijke glimlach. Wie hem enige
nB,edicht kan rekenen op een wegwerpgebaar,
ic de Jong wil bescheiden heten. Ondanks
itpak, zijn Cadillac en zijn vorstelijke bulten-
abij kasteel Vorden. „Ik ben niet trots op
:esstory", bekent hij, nippend aan een prl-
Bourgogne in het Ruuriose hotel Avenarl-
iar hij zich met losse vanzelfsprekendheid
betoon voor de grote, vaste klant iaat wel-
ong is van zichzelf overtuigd. Zijn kracht is
illseerd In zijn beeldmerk: de Sorbostier.
:es in een Jaaromzet van 150 miljoen gul-
!zijn drijfveer Is een tafelbiljart,
tafelbiljart hoort een verhaal. Dat speelt al
'ntig Jaar geleden. Toen ben ik met onenlg-
iggegaan bij een handelmaatschappij in
idelijke artikelen. Ik was daar directlesecre-
later de sleutelfiguur. Ik zou daar algeheel
directeur worden, was mij toegezegd. Maar die be
lofte kwam men niet na. Dan begin ik voor mezelf,
heb ik gezegd. Wéét wat je doet, zei de directeur.
Je hebt hier biljarten geleerd, maar je zult toch echt
op een tafelbiljart moeten beginnen. De minachting
die uit die woorden sprak heb ik nooit vergeten. Ze
zijn al die jaren een prikkel geweest om te slagen.
En ik heb het gered".
Hoe Is het deze man gelukt de top te bereiken?
Met gevoel voor romantiek verhaalt hij van zijn
stuntelige start. In een Apeldooms koetshuis Is het
allemaal begonnen. Met drie telefoons op één bu-
zo i de laatste paar jaar dwingt het
een Sorbo veler bewondering af.
"^rpt ook rijke vruchten af. Jac de
i ojan er smakelijk van vertellen. Ook
bijjjn zakenfilosofie en over zijn zorg
t in^me-Willem-op-de-hoek.
ijn j
reau, een Juffrouw voor halve dagen en een kolen-
kachel die hij elke morgen zelf aanmaakte.
„Met die drie telefoons wekte ik de indruk alsof Ik
een hele schare personeel aan het werk had. Maar
Ik bediende ze allemaal zelf. Zette telkens een an
dere stem op. Ik reisde veel. In de kleine uurtjes
deed ik de boekhouding. Maar binnen een jaar had
Ik een vertegenwoordiger aan het werk. Het was
wel moeilijk. Ik heb m'n tong blauw moeten praten
voor de eerste tien mille krediet bij de bank. Na
één Jaar kon Ik bij wijze van spreken alles van ze
krijgen".
Leuk verteld, maar op die manier bouw Je nog geen
bedrijf op, dat 3500 detaillisten In Nederland dage
lijks volstouwt met huishoudelijke spulletjes.
„Nee, dat klopt. Ik had geen geld. maar wel Ideeén.
Toen Ik zelf begon heb Ik twaalf fabrieken in Ne
derland bezocht. Ze maakten stuk voor stuk artike
len In de huishoudelijke sfeer. Vanuit m'n vorige
werkkring was ik bij de meeste geen onbekenda
Wat ontdekte Ik? Ik ontdekte, dat deze middelgrote
bedrijven hun verkoop zeer oneconomisch gere
geld hadden. Gerichte verkoop zat er niet bij. Om
van marketing maar te zwijgen. Ik vroeg: wat Is uw
omzet? En bent u bereid om de verkoop aan mij
over te dragen? Dan garandeer Ik u een hogere
omzet tegen minder kosten. Ze geloofden me niet
zo erg, aanvankelijk. Maar na enige aarzeling zagen
ze dat het werkte. Al die bedrijven bestaan nog. Ik
heb het waar kunnen maken voor die fabrieken".
„Kijk, de moderne marketing gaat uit van het pro-
dukt. Ik begon met iets nieuws, Ik ging namelijk uit
van de ruimte. De ruimte bij de detaillist. Laat ik
het zo zeggen: er Is veel kapitaalverspilling in de
distributie. Er zitten te veel voorraden bij de fabrie
ken, de groothandel eri de detaillist. Het gaat om
de Juiste verhoudingen tusserf produktie, distributie
en consumptie. Da's In feite een planningprobleem.
Welnu, dat probleem heb ik opgelost met een uit
gekiend systeem."
Ome Willem
„Ik zal je vertellen hoe het werkt. Winkelruimte is
schreeuwend duur. Ome-Willem-op-de-hoek moet
vechten om boven water te blijven. Dat lukt hem
nooit als hij geen controle heeft op de juiste kwan
titatieve verhoudingen. HIJ moet z'n meters uitbui
ten. Hij moet meer omzet scoren per meter. Ik zie
die enorme strijd van al die ome Willems om te
overleven en daar speel ik op In. Wat de man pre
cies nodig heeft van de duizend Sorbo-artikelen
kan hij moeilijk berekenen. Kun Je hem niet kwalijk
nemen, hij werkt dag en nacht Kijk, daar hebben
wij nu onze computer voor. Ik bied hem een stuk
service. WIJ houden hier bij wat al die ome Willems
per meter en per artikel omzetten. En wij bevoorra
den onze 3500 detaillisten In Nederland constant
met ons pakket. Van een theezeefje tot een kurke-
trekker, van een nagelborstel tot een bezem, van
een stopnaald tot en met een klosje garen. Trou
wens, wist u dat sokken stoppen weer In raakt Ik
merk het aan de omzet van stopwoi".
Jac de Jong Is niet te stoppen. Vanuit de lederen
fauteuils in zijn ruim bemeten directiekamer voert
hij me door de magazijnhallen, die een paar jaar te
rug zijn bijgebouwd. „Onze omzet Is de laatste
twee Jaar verdubbeld", laat hij achteloos vallen.
„Kijk, daar bij de laadplaats staan een paar van
onze moederwagens. Ze zijn net bezig te lossen.
Wat u ziet zijn geplukte containers. Die worden ver
vangen door volle containers met allerhande artike
len. Die worden stuk voor stuk In de moederwa
gens gereden. Zes van die wagens rijden naar cen
trale punten in Nederland en bevoorraden daar
elke twee drie dagen tientallen kleinere wagens.
Die leveren op hun beurt de artikelen bij de detail
list af. We werken met acht artikeiengroepen. En
dat loopt prima".
Een milde, wijze glimlach Is mijn deel als Ik vraag
wie nu eigenlijk het risico loopt van onverkochte
voorraden.
„We hebben nauwelijks voorraden. Allemaal een
kwestie van planning. Die geschiedt op basis van
de behoefte die we kennen per verkooppunt. De fa
brikant op zijn beurt krijgt van ons een planning.
Het spreekt voor zich, dat wij als grote klant de
prijs beïnvloeden. Er zijn afspraken. Bij de fabrie
ken hebben we bijvoorbeeld de alleenverkoop be
dongen. De detaillist bieden vrij een grote service.
Ondanks dat zijn onze prijzen redelijk".
Met die alleenverkoop hebt u de fabrikant aan een
touwtje.
„Ja, maar daar maak Ik geen misbruik van. Als Ik
een fabrikant onder druk zet Is het om efficiënter te
gaan produceren. Maar dan geef ik ook aan hoe".
Enig in de wereld
Niet alleen Ome-Willem-op-de-hoek vindt Sorbo
aan zijn zijde In de strijd om het bestaan. Ook me
neer Albert Heijn is een vaste klant van Jac de
Jong. HIJ bekent tussen neus en lippen, dat nog en
kele „grote Jongens" op hem kunnen rekenen.
velen zijn knecht van de bank gewor
den".
Maar hun namen mogen absoluut niet In de krant.
Ze verkopen zijn artikelen onder eigen merk tegen
eigen prijzen.
De Sorbostier blijft oprukken. Steeds meer winkels
merendeels supermarkten zwichten. Neder
land telt 5500 detailzaken, elk met meer dan 100
vlerkante meter vloeroppervlak. Daarvan halen ér
3500 Sorbo In huls. „Mijn merkenfllosofie, het com
plete huishoudelijke onderhoudspakket onder één
paraplu, is enig in de wereld. Het slaat enorm aan.
We beperken ons niet meer tot het strikt huishou
delijke gebeuren. We zitten nu ook in de textiel en
hebben ons tevens op de wenskaarten en schrijf
behoeften geworpen. Van dat laatste heb Ik grote
verwachtingen. Voorals als je nagaat, dat de con
sument twee keer per week In de supermarkt komt.
In de boekhandel, waar je tot nu toe die spullen
ziet, komt vijfenveertig procent van de consumen
ten nooit".
Jac de Jong praat niet graag over zijn omstreden
optreden als politicus, een Jaar of tien geleden. HIJ
zat toen voor de Democratische Middenstands Par
tij In de Tweede Kamer. Volgens enkele partijgeno
ten zou hij die zetel op een onfrisse manier hebben
bemachtigd. Na een paar maanden kwam er een
scheuring In de tweemansfractie van de NMP en
richtte De Jong de Democratische Middenpartij op.
Hij bleef als onafhankelijk lid in de Kamer zitten.
Een en ander leidde tot verdachtmakingen en ge
rechtelijke stappen. Er vloeide geen bloed uit. De
kiezers kegelden hem na anderhalf Jaar de Kamer
uit
Ik herinner De Jong aan zijn toenmalige sociaal be
wogen uitspraak, dat de zelfstandige in dit land vo
gelvrij is.
„Dat Is nog zo. De overheid heeft een groot stuk
van zijn reserves weggenomen om behoorlijk te in
vesteren in de apparatuur en de mensen die hij no
dig heeft. De marges zijn uitgehold en velen zijn
knecht van de bank geworden". Voor hemzelf geldt
dat niet. Zelf is hij een man In bonus, geeft hij toe.
Hij wil niet nalaten zijn personeel (182 mensen) lof
toe te zwaaien voor hun aandeel In zijn succes. „Ze
werken soms over zonder dat ik het weet. Omdat
ze van hun werk houen". Het personeel heeft geen
aandelen in het bedrijf. „Dat punt is wel aan de
orde geweest. Maar zo lang de fiscus dat onaan
trekkelijk blijft maken, is daar weinig animo voor".
Jac de Jong beweert vrijmoedig dat hij keihard
werkt, samen met vrouw en dochter, die respectie
velijk het kantoor runnen en de verkoop leiden.
„Een goeie ondernemer vecht zich dood voor z'n
onderneming, niet voor z'n geld. HIJ ziet z'n zaak
niet als bron van gewin, maar als een opdracht. De
opdracht om Iets te betekenen in die korte tijd dat
je mag leven".
