weekpuzzel door dr.Pluizer 5
SCHAKEN
«TnTTTTTTTI
llKi m
xif
if et b' ti
rs i i
postzegels
BRIDGEN
WETENSCHAPPEN
DENKSPORTEN/HOBBY
oplossing vorige puzzel
NR. 32
LETTERGROEPENPUZZEL
H
1
4
A
k
A
JL
I
A
A
A |S
a
LHDSE COURANT
ir^
ZATERDAG 8 AUGUSTUS 1981 PAQ
De prijswinnaars van puzzel 31 zijn:
Mevr. J.C.E. Lovink, Fr. van Mierisstraat 17a, 2316 Ak Leiden.
Th.N.M. Buters, Herenweg 42, 2361 ES Warmond.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Van navolgende 60 lettergroepen:
AAT AFE AMB AND ANT DIG DIG DIS EEN EGR ELL ELM EMI ENT ENT ERI EST
EUR EXC EXT FIE GEN GEO GEW GRA GRA INF INS ISO 1ST LEM LEN LEU MES
MPO NCE NST OEL OEN OTL REG REM RON SCH SNIJ SON STE STE STE TER
TIE TRA TTE UIT UIT ULA VOU WAL WOR ZEN
kunnen 20 woorden van 9 letters van navolgende betekenis worden gevormd. Bij
juiste oplossing geven de gezamenlijke beginletters een spreekwoord te lezen.
1.
meubelstuk
11.
aardrijkskunde
2.
bulten de stad zijnde
12.
verplaatsbaar veldhospitaal
3.
van mindere kwaliteit
13.
snijwerktuig van slagers
4.
lipbloemige plant
14.
tak van sport
5.
bepaalde muzieksnelheid
15.
onnatuurlijk
6.
niet ingewikkeld
16.
soort hardloopwedstrijd
7.
uitwijking
17.
ordelijke schikking
8.
vrouwelijke oefenmeester
18.
persoon die uitersten najaagt
9.
afzondering
19.
voortreffelijk
10.
land in Europa
20.
wanklank.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 32 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant,
Postbus 11, 2300 AA Leidon.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
door
L. Hofland
Baden-Baden
In het Westduitse Baden-Ba
den werd vorige maand een
groot schaaktoernooi gehou
den. Allereerst was er een be
hoorlijk sterk bezette groot-
meestergroep, daarbij werd
een open toernooi gespeeld
met voor de eerste drie plaat
sen het recht om aan het
grootmeestertoernooi van
1982 deel te nemen. Dit laatste
lokte vele sterke schakers naar
Baden-Baden, waaronder een
kwartet Nederlandse meesters,
die dit jaar buiten de grenzen
werk moeten zoeken, omdat
het IBM-toernooi weggevallen
is. Paul van der Sterren deed
zijn werk uitstekend door met
9 uit 9 iedereen ver voor te
blijven: het is verheugend te
constateren, dat de resultaten
van deze Amsterdamse mees
ter de afgelopen jaren een stij
gende tendens vertonen. Voor
een beroepsschaker is dit ook
nodig, want wil men in het te
genwoordige beroepsschaak
van een redelijke boterham
verzekerd zijn, dan moet min
stens het niveau van een
grootmeester bereikt worden.
Dit laatste lijkt voor de andere
drie Nederlandse meesters,
Bohm, Hartoch en Van der
Wiel een onmogelijke opgave
te worden, want ook hier was
een topplaats niet voor hen
weggelegd.
De twee andere topplaatsen
waren eveneens voor Holland
se schakers, namelijk Rob Witt
en Han Janssen, waarbij vooral
de tweede plaats van Rob Witt
zeer verrassend was. In het-
grootmeestertoernooi was
Kortsnoj de grote trekpleister,
maar weer demonstreerde de
vice-wereldkampioen dat hij
niet meer de kracht van drie
jaar geleden bezit. Met 8 uit 13
werd hij teleurstellend derde
achter Ribli en Miles; het abso
lute dieptepunt was wel zijn
nederlaag tegen de Duitse
hoofdklasser Bastian. Kortsno-
js enige hoop zal zijn, dat Kar-
pov hem gaat onderschatten,
maar op dat niveau lijkt mij
deze hoop ijdel.
Eindstand: 1/2. Miles, Ribli 9;
3. Kortsnoj 8; 4/5/6/7. Hort,
Gheorgiu, Ivkov, De Firmian, 8.
Unzicker 9/10. Honfi, Bastian,
11. Kestler 12/13. Borik, Staj-
cic, 14. Roos.
w
m
i
Een goede partij speelde co-
winnaar Ribli tegen de Joego
slavische meester Stajcic.
Z. Ribli - I. Stajcic
Tarraschverdediging.
1. c2-c4 e7-©6 2. Pg1-f3 d7-d5
3. d2-d4 c7-c5 4. c4xd5 e6xd5
5. g2-g3. Algèmeen geaccep
teerd als het beste systeem te
gen de Tarraschverdediging.
5... Pg8-f6 6. Lf1-g2 Pb8-c6 7.
0-0 Lf8-e7 8. Pb1-c3 0-0 9.
Lc1-g5. Voor de liefhebbers
van openingstheorie: de meest
gespeelde voortzettingen hier
zijn: A 9... c4 10. Pe5 Le6 11.
Pxc6 bxc6 12. b3 Da5 13. Pa4
Tfd8 14. e3 of B 9... cxd4 10.
Pxd4 h6 11. Le3 Te8 12. Da4
Ld7 13. Tad1 Pb4 14. Db3 a5
15. a4! Beiden met iets beter
spel voor wit. De zet die zwart
nu speelt is zwakker, wit kan
nu tenvolle profiteren van de
geïsoleerde d-pion.
9... Lc8-e67t 10. d4xc5 Le7xc5
11. Ta1-c1 Lc5-37? Nu komt
zwart in variant B met enkele
waardevolle tempi minder, om
iets van de zwarte opstelling te
maken moest zwart 11... Lb6
doen. 12. Pf3-d4. Bekend the
ma in stellingen met een geïso
leerde pion; kan wit het stop-
veld (het veld voor deze pion)
in handen krijgen, dan staat hij
beter. 12». H7-h6 13. Lg5-e3
Le6-g4. Zwart heeft geen an
der plan dan een 'verzwakking'
uit te lokken. 13... Pg4 haalt
niets uit, omdat zwart na 14.
Lf4 weer terug moet daar 14...
Tc8 na 15. Pxe6 fxe6 16. e4!
minstens een pion kost. 14. h2-
h3 Lg4-e6 15. Dd1-a4 Dd8-d7
16. Kg1-h2 Tf8-d8 17. Tf1-d1
Pc6-e5 18. Da4-b3. Zwart heeft
een gebrek aan ruimte, van
daar, dat stukkenruil zoveel
mogelijk voorkomen moet wor
den. 18.» Ta8-c8 18... Pc4 faalt
op 19. Pxd5! Pxd5 20. Pxe6!
fxe6 (20... Pxe3 21. Pxd8 Pxd1
22. Lxd5!) 21. Txc4 19. Pd4xe6
f7xe6 20. Le3-d4 Pe5-c6 21.
Ld4xf6! Ribli heeft de winnen
de combinatie al op het oog.
21.» Pc6-a5.
Zie diagram.
Terugnemen op f6 gaat niet
vanwege 22. Pxd5! exd5 23.
Lx5f Kh8 24. Lxc6 22. Pc3xd5l
Maar ook nu is het mogelijkl
22.» Pa5xb3 23. Pd5xe7t Kg8-
17. Andere voortzettingen kos
ten een stuk. 24. Td1xd7
Pb3xc1 25. Td7xb7! De slot-
pointe wit houdt een gewonnen
eindspel over.
25.» Kf7xf6 26. Pe7xc8 Td8xc8
27. Tb7xa7 Tc8-c2 28. b2-b4
Tc2-b2 29. a2-a4l Hieruit blijkt
de uitstekende techniek van de
Hongaar, hij geeft twee pion
nen terug, om dan met zijn
vrije a-plon de strijd te beslis
sen. 29... Tb2xb4 30. a4-a5
Pc1xe2 31. a5-a6 Tb4-a4 32.
Ta7-a8 Kf6-f7 33. a6-a7 ©6-e5
34. Lg2-c6. Zwart geeft het op,
want er volgt 34... Ta3 35.
Le8f Ke7 36. Lh5! benevens
te8* KI.
door
B. J. Nuys
Interland (3)
We zetten de serie overwinnin
gen uit de interland Sovjet-
Unie-Nederland voort met de
partij Tsipes-Bies uit de derde
ronde. Na Bies' 42. 10-14
(zie diagram) leek zwarts na
deel (schijf 20) redelijk geneu
traliseerd.
Tsipes vond toch nog een weg
naar winst. 43. 27-22 21-26 44.
22-181 23x12 45. 32-27 12-18
Natuurlijk niet 12-17 wegens
28-23 19x28 33x11 16x7 34-30
enz. 46. 27-221 18x27 47. 28-23
19x28 48. 33x31 26x37 49. 38-
32! 37x28 50. 34-30 25x34 51.
39x10 8-13 52. 10-4 13-19 53. 4-
10 19-23 54. 43-39 20-24 55. 39-
33 28x39 56. 10x44 24-29 57.
44-17 29-34 58. 35-30! 34x25
59. 17-8 Een problematisch
slot.
In deze ronde viel nog een be
slissing, bij JansenLetsjinski.
De cijferstand luidt: zwart:
6,8,11/14,16/19,22/24; wit:
25/27,31,32,35/39,44,49,50.
Mede door het ontbreken van
een schijf op 7 is Letsjinski in
een nadelige heksteliing te
rechtgekomen. Na Jansens 40-
35 moet hij dan ook wel spelen
33. 14-20 34. 25x14 19x10.
Jansen laat zijn prooi niet
meer los. 35. 39-34 10-14 36.
44-40 13-19 37. 34-30 24-29 38.
40-34 29x40 39. 35x44 14-20 40.
44-39 20-24 41. 30-25 8-13 42.
50-44 23-29 43. 44-40, 19-23 44.
39-33 de ongelijke strijd is ge
streden, Letsjinski moet offe
ren. 44. 16-21 45. 27x7 12x1
46. 32-27 6-11 47. 25-20 24x15
48. 33x24 1-7 49. 49-44 23-28
50. 38-32 28-33 51. 32-28 33-38
52. 27-21 22x33 53. 21x1 13-19
54.1x14 38-43 55. 14-25 en pas
nu gaf zwart zich gewonnen.
In de vierde ronde vielen de
beslissingen weer aan de bor
BIES
)AVIDOV
m m m wè
1 f i i
O O O
m jk s
TSIPES
JONG
den van Jansen en De Jong,
beiden verloren. De Jong
kwam er tegen Davidov niet
aan te pas. In de diagramstand
probeerde hij na zwarts 45.
22-27 in arren moede 46. 25-20
14x34 47. 33-29 24x33 48.
38x18 omdat hij in 33-29 23x34
30x39 ook geen vertrouwen
had. 48. 34-39 49. 18-12 39-
44 50. 12-7 44-50 51. 7-1 De
Jong heeft ten koste van een
schijf dam gehaald. Davidov
wikkelt echter simpel af naar
winst. 51. 50-45 52. 1-6 45-23
53. 35-30 23x41 54. 30-25 27-31
55. 25-20 31-36 56. 6-33 41-23
57. 33-44 16-21 58. 20-15 19-24
59. 44-35 24-29 60. 42-38 21-26
61. 35-49 29-34 62. 38-33 23-14
en verder verzet is nutteloos.
Jansen (zwart) ondernam in de
cijferstand
6,9,12,13,15,18/20,24,25. Wit:
28,29,32,33,35,37/39,43,45
een onverantwoorde winstpo
ging. 40. 25-30 41. 28-22
18x27 42. 32x21 12-18 43. 21-16
19-23 44. 37-31 23x34 45. 31-26
9-14 46. 26-21 14-19 47. 21-17
18-22 48. 17x28 13-18 49. 28-
23I 18x29 50. 33-28 20-25 51.
28-22 19-23 52. 22-17 23-28 53.
17-12 28-32 54. 38x27 29-33 55.
39x28 34-39 56. 43x34 30x39 en
Jansen verloor het eindspel en
Nederland de interland.
Man eert bewaker van Napoleon
Op het eiland Man verschenen
op 22 mei zeven bijzondere ze
gels. Hierbij waren ook de Eu-
ropa-Cept-zegels met de waar
de van 8 p en 18 p. Met een
uit vier zegels bestaande serie
brengt het eiland hulde aan
één van zijn zonen qit het ver
leden. Het betreft Mark Wilks,
luitenant bij het Royal Man
Fencible Corps". Dit korps valt
het beste te omschrijven als
een soort burgerwacht.
Een van de functies die Wllks
ooit bekleedde was gouver
neur van St. Helena, het eiland
waarheen Napoleon verbannen
werd en met wie Wilks zich
vaak onderhouden heeft. Toen
Wilks in een andere functie
aangesteld werd heeft Napo
leon meermalen zijn spijt be
tuigd over het feit dat men
hem zijn gesprekspartner had
ontnomen. Tot zijn dood in
1831 was Wilks voorzitter van
de volksvertegenwoordiging
van het eiland.
Op de zegel van 8 p ziet men
de jonge Wilks in het uniform
van het „Fencibles Corps".
Vervolgens een zegel in de
waarde van 22 p. Deze toont
de ambtswoning met het fort
St. George te Madras. Op deze
plaats in India heeft Wilks ooit
een hoog ambt bekleed. De
zegel van 22 p toont het
schrijfbureau van mahoniehout
dat aan Wilks toebehoorde. Dit
bureau werd op St. Helena
vaak door Napoleon gebruikt
en bevindt zich thans in het
huis dat Wilks op Man be
woonde. De serie wordt afge
sloten met een zegel in de
waarde van 25 p. Deze toont
Wilks op latere leeftijd met op
de achtergrond de buiten
plaats die hij bewoonde op
Man. Het ontwerp voor deze
zegels werd vervaardigd door
A.D. Theobald en het drukken
was in handen van „The House
of Questa" in Engeland.
Honderd jaar geleden verwier
ven de vrouwen op Man het
kiesrecht, zij het op beperkte
schaal. Ter gelegenheid van dit
feit werd een zegel uitgegeven
In de aarde van 9 p. Op deze
zegel ziet men de portretten
van mej. Emmeline Goulden
(later mevrouw Pankhurst) en
haar moeder mevrouw Sophia
Jane Goulden. Vooral Emmeli-
j
"ICC j
Ï8v ISLE OF MAN 1
ne Pankhurst was een vurig
strijdster voor de emancipatie.
Tussen de portretten ziet men
de tekst „Votes for Women
1981". Zowel ontwerper als
drukker zijn dezelfde als de
voorgaande zegels.
De Europa-Ceptzegels hebben
een waarde van 8 p en 18 p
en ook hier het thema „Folklo
re". Op de zegel van 8 p ziet
men een kruis, zoals dat vol
gens de traditie verbonden is
aan het bijgeloof onder de
boeren en vissers. Op de
avond van de 1e mei werden
takken van de esseboom afge
broken (vooral niet gezaagd of
gesneden). Deze takken wer
den met de wol van schapen in
de vorm van kruisen bijeenge
bonden. Deze kruisen hing
men boven de voordeur en
verborgen in het lange staart-
haar van het vee. Men hoopte
dat hierdoor het vee be
schermd zou worden en veel
melk zou gaan geven.
Ook de vissers van Man had
den een dergelijke bescher
ming in de vorm van een kruis-
graatje uit de kop van een vis
soort, plaatselijk bekend als
„Bollan". Om zeker te zijn van
de juiste koers ging men dan
ook vast niet naar zee zonder
een dergelijk graatje op zak.
De zegel van 18 p toont een
dergelijk graatje, met op de
achtergrond een paar vissers
scheepjes. Deze schepen zijn
op Man bekend onder de
naam „Nickeys". De zegels
werden ontworpen door J.H.
In de vorm van een uit twee
zegels bestaande serie schenkt
de Noorse PTT aandacht aan
het „Internationaal Jaar van de
Gehandicapten". Deze zegels
zullen op 25 augustus a.s. in
de verkoop komen en hebben
een waarde van 150 ere en
220 ore.
De motieven op de zegels ge
ven op symbolische wijze de
saamhorigheidsgeest in de ge
meenschap weer. Daarnaast
dragen de zegels de tekst
„Funksjonshemmedes Inter-
nasjonale Ar". De zegel in de
waarde van 150 ore kreeg als
motto: „Wij moeten samen
gaan Wij zijn medeburgers".
Het motto voor de zegel van
220 ore luidt: „Wij zijn bij
UU bent bij ons". Deze laat
ste zegel werd gedrukt In de
kleur blauw, die van 150 ore
werd gedrukt in de kleur rood
bruin. Het ontwerp werd ver
vaardigd door Arne Johnson
en het drukken was In handen
van de Zegeldrukkerij van de
Noorse Nationale Bank.
7
2
3
4
5
V
7
Y
'9'
10
11'
12
13
14
15
16
17
18
19
20
In zijn boek „Bridge Magie"
heeft de bridgepuzzelredacteur
van het Engelse maandblad
„Bridge Magazine", Hugh Dar-
wen, een collectie bridgepro-
blemen bijeen gebracht om
van te smullen. Het beste, dat
de laatste decennia op dit ge
bied is verschenen, vindt men
er In terug en de schrijver be
perkt zich niet slechts tot het
geven van het probleem en de
oplossing, maar geeft tevens
een inzicht in de wijze van den
ken, die zo efficiënt mogelijk
tot de oplossing leidt.
Het onderstaande probleem is
uit het boek afkomstig en is
gecomponeerd door de Cana
dees Mel Stover.
Het past, gezien de energiecri
sis, misschien niet geheel in
deze tijd, want het aantal hoge
kaartpunten dat wordt verspild
is waarschijnlijk een wereldre
cord, maar fascinerend is het
wel: Zie diagram.
Zuid speelt 3 SA en west komt
uit met ruitenheer. De verdedi
ging gaat zo sterk mogelijk te
werk door de eerste slag met
het aas over te nemen en te
vervolgen met ruitenvrouw en
ruiten 10, waarop west zijn bei
de klaverhonneurs wegdoetl
De klaverboer van oost wordt
daardoor een potentiële entree
Verspilling
AHV
"AHV
ogeen
V 1098765
42
486543 m 42
097654 w o032
©H ©A V1098765
«AH L *34
4 B 1097
B 108
B432
32
voor de vrije ruitens en de
vraag is nu hoe zuid aan zijn
negen slagen kan komen.
Denkt u er eens over na, alvo
rens de oplossing te lezen.
Oplossing bridgepro-
bleem:
Zuid moet voor alles voorko
men dat hij „aan de tafel wordt
geplakt" (vertaling voor niet-
ingewijden: dat noord aan slag
komt), want^lan komt hij niet
verder dan acht slagen. Daar
om moeten in de slagen 1 t/m
3 in noord de schoppenvrouw,
-heer en -aas worden wegge
daan. Zuid néémt de derde rui
tenslag met de boer enP 1
nu schoppenboer, 10 lie
waarop in noord de lin
vrouw, -heer en -aas vf
nen. -H
Hierna volgt schoppen^
ontstaan er een aantal
ten: A. west neemt en'ul'
seert een tweede schcfedl
lag. Zuid gooit een klayMei
west moet vervolgens w
de vork van zuid spete
drie slagen in die kleur b
en oost moet caplttsje
noord-zuid maken nod u
klaverslagen of een klaveer
een ruitenslag. B. westt v<
en speelt direkt harteren
maakt zijn drie slagen e(pp<
die klaverboer tweeden k
houden, wordt met ruito te
slag gebracht en mfsle
noords klavervork spelik
west neemt niet. Zuid^,,
seert twee hartenslagi
brengt oost met ruite
slag. Die kan dan twee i
lagen maken, maar mo
weer in noords klavervo
len.
Opgemerkt kan nog
dat 3 SA het enig me
manchecontract voor
zuid is. Het voor de ha
gende 5 klaveren gaat
schoppenstart down,
oost een introever krijgf
Diamanten op
Uranus en Neptur
De planeten Uranus en Neptu-
nus, respectievelijk 20 en 30
maal verder verwijderd van de
zon dan de aarde (de afstand
tot de aarde bedraagt vele mil
jarden kilometers), zijn niet be
dekt met bevroren ammonia
en methaan, maar misschien
met een andere glinsterende
stof, diamant. Tot deze conclu
sie is, zoals deze week gemeld,
de Amerikaanse natuurkundige
Marvin Ross gekomen. De bui
tengewoon hoge temperaturen
(tussen de 3000 en 12.000 gra
den fahrenheit, ofwel 1600 tot
6500 graden celcius) en de
grote druk die op de planeten
heersen kunnen de aanwezige
koolstof hebben omgezet in
diamant, zo schrijft Ross in het
Britse wetenschappelijke blad
Nature.
Volgens de laatste theorie be
staan de planeten uit rotsachti
ge kernen, bedekt met een
laag ijs, ammonia en methaan,
en een buitenste laag water
stof en helium. Dr. Ross be
weert echter dat het methaan
(het hoofdbestanddeel van
aardgas) uiteen gevallen is in
koolstof- en waterstofatomen
en dat de koolstofatomen zijn
samengeperst tot diamant. Hij
heeft bij zijn onderzoek de
gangbare beschrijving van bei
de planeten vergeleken met de
resultaten van onderzoek naar
het gedrag van methaan onder
buitengewone omstandighe
den.
Volgens de sterrenkundige
William Hubbard van de uni
versiteit van Arizona zijn de
temperaturen op beide plane
ten zeer hoog, terwijl de druk
varieert van 200.000 tot zes
maal de atmosferische druk op
aarde. Onder dergelijke om
standigheden zou methaan
zich ontbinden in waterstof en
koolstof, zoals miljoenen jaren
geleden ook op aarde koolsto
fatomen onder hoge druk tot
steenkool en diamant werden
samengeperst. Bij hogere tem
peraturen zouden de atomen
nog dichter op elkaar worden
geperst, zodat een metaal
wordt gevormd, aldus Ross.
Zo er diamanten bestaan op
beide planeten, dan kunnen zij
de vorm hebben van kleine
vlokken die door de lagere at
mosfeer van de planeten zwe
ven. Het is ook mogelijk dat de
diamenten de rotsachtige kern
van de planeten bedekken.
De waterstofatomen kunnen
een verbinding aangaan met
de diamanten, maar kunnen
ook zijn samengeperst tot een
metaal. Wat waterstof onder
zulke omstandigheden precies
doet, valt niet met zekerheid te
zeggen.
Volgens Hubbard bestaan de
twee planeten, elk bijna vier
FS
keer zo groot als defc
voor ongeveer een vijf»
uit koolstof. Dit beteka
diamant in enorme hoef
den zou voorkomen, i
kans dat de diamant
afzienbare tijd gewonm
worden is uiterst klein. I
De geleerden die het
van methaan hebben I
zocht, hebben gebrul
maakt van zg. schokgr
perimenten. Daarbij wol
te beproeven materiaal|
kleine container gepla
vervolgens met een ge
gel beschoten. Een frac
een seconde wordt hette*
riaal dan samengeperst
hit en dat moment is
metingen van belang, t
gende moment is alles
en is de container wep"
gen.
Toch een
ruimtestation?
Er bestaan plannen «mi
Space Shuttle, het ruin m
waarvan het eerste exrfg
dit jaar een geslaagde m
reis en een eveh ge$^
landing maakte, een I rm
ming te geven. Daarto 5|
een permanent ruimt» p
worden gebouwd, een
vervolg op een aantal £j|
volle tochten van de
Dit Is de mening van
Beggs, het nieuwe hoeft?
de Amerikaanse ruim*/
dienst. NASA. Hij heef,
aanwijzingen gegeven c
dit station er uit mo
maar een blijvend staticH
het zeker zijn. Het idcH
besproken met function u
van het Witte Huis, en M
hlngton staat men nW
zend tegenover de p
Een studiegroep zal binr
de plannen nader uitweb
