Jerwondering over
ol van koningin
ijdens de formatie
D'66 node verder
met formatiewerk
Autospion
voor rech ter
Zigeuners:
verblijfs
vergunning
)f niets
Juristen buigen zich over tv-piraten
Geen extra
hart-bedden
in Antonius-
ziekenhuis
weer
m „ZIJ WIL PVDA IN KABINET"
PATIENTENVERENGING
VERONTWAARDIGD
99
Relschoppers sneller gepakt
reen vervolging
egen overtreders
koninginnedag Breda
■giwHNENLAND
LEIDSE COURANT/
WOENSDAG S AUGUSTUS 1981 PAGINA 9
(Van onze parlementaire
redactie)
W HAAG Hoewel onbedoeld heeft
l-leider Jan Terlouw gisteren het func-
leren van koningin Beatrix tijdens de
linetsformatie in opspraak gebracht. Vol-
s Terlouw zijn er maandag dingen ge-
rd met .staatsrechtelijk rare kantjes".
Ie naar aanleiding daarvan concludeert
s in politiek Den Haag dat er de konin-
nogal wat aan gelegen is een kabinet
de signatuur CDA-PvdA-D'66 tot stand
irengen.
Iconclusie won aan overtuiging, toen gister-
fid laat de heren Kremers (psycholoog, en
genoemd als opvolger van Van Agt) en
I Thijn (plaatsvervanger van Den Uyl in de
lA-fractie) van de koningin opdracht bleken
lebben gekregen een kabinet te formeren
[basis van het op 3 augustus door de infor-
Kurs uitgebrachte eindverslag". Kennelijk
jiste het staatshoofd weinig rekening te hou-
I met de diverse harde voorbehouden op dat
fclag, onder meer dat van CDA-leider Van
l die daarvoor de steun had gekregen van
gehele fractie.
een persconferentie, gehouden na afloop
leen vergadering met zijn fractie, verklaar-
jTerlouw dat het eindverslag van de infor-
leurs „onzuiver" was. Hij wees erop dat
|bers, De Koning en Van Thijn iets constate-
wat niet zo is, namelijk „dat de resterende
riemen" zijn opgelost. Volgens, Terlouw is
[niet waar. „De informateurs hebben zich er
van vergewist of hun bevindingen de in-
ming hebben van de onderhandelaars".
)'66-voorman vertelde dat hij pas maandag-
id (omstreeks half zeven) in het paleisje
het Lange Voorhout het eindverslag in
len had gekregen. Weliswaar waren hem
;ns het voorafgaande weekeinde een paar
/erpteksten voorgelezen, maar per se niet
lefinitieve tekst. Terlouw liet doorscheme-
dat hij zich in het gesprek met de koningin
ichtig verzet had tegen de gang van zaken.
heb wel degelijk „halt" geroepen", ver-
larde hij. Zijn fractie was alleen maar ak-
ord gegaan met het beginnen van de forma-
fase, omdat de „politieke werkelijkheid" (in-
tmming van CDA en PvdA) haar daartoe had
dwongen.
et dit soort mededelingen over zijn onder-
lud met de koningin doorbrak Terlouw overi
gs het taboe dat hierop rust. Traditiegetrouw
'dt over dergelijke gesprekken, behoudens
eigen advies, nimmer iets losgelaten.
itiek
het vuur van zijn betoog ontging het Ter-
w bovendien dat hij impliciet kritiek u(tte
de rol van het staatshoofd. Immers, konin-
Beatrix had op het moment dat zij de D'66-
rman ontving, het eindverslag al aanvaard
was het er derhalve mee eens dat het „ver
woord was tot formatie van een kabinet-
A-PvdA-D'66 over te gaan en daartoe een
Iracht te verstrekken". De basis voor dat ad-
s was echter de stelling van de informateurs
dat er geen problemen meer waren. In haar
ruim drie uur durende gesprek met de drie in
formateurs had de koningin echter uitvoerig te
horen gekregen dat er nog wel degelijk proble
men waren, Bovendien stond dat, zij het enigs
zins verhuld, ook in het eindverslag zelf.
„Gelet op de formatiebereidheid van de fractie
voorzitters vertrouwen wij erop dat bij de be
oordeling van de uit deze adviezen eventueel te
trekken consequenties geen problemen zullen
ontstaan, die het beoogde regeerakkoord in ge
vaar brengen", hadden de informateurs ge
schreven. Zij wisten het dus niet, zij vertrouw
den er slechts op dat de adviezen, die CDA-lei
der Van Agt ingewonnen wenste te zien bij so
ciaal-economische deskundigen, geen moeilijk
heden zouden veroorzaken. En dat terwijl Van
Agt voortdurend van de daken had ge
schreeuwd dat er zijns inziens op sociaal-econo
misch gebied (evenmin als op het terrein van
de kernwapens) nog geen akkoord was en dat
er aanvullende onderhandelingen nodig waren.
Voor het blok
Waarom de koningin een dergelijk kennelijk
onjuist eindverslag aanvaardde, daarover be
staat wel enig vermoeden. In de kring van de
informateurs viel maandag te vernemen, dat
men op deze manier Van Agt, die als enige de
indruk wekte (nog) geen formatie te wensen,
„voor het blok" had willen zetten. Vandaar ook
dat de drie onderhandelaars het eindverslag pas
in het paleisje te zien kregen, nadat het aan
vaard was en ook de koningin dus al besloten
had dat er nu één of meer fofrnateurs zouden
moeten komen. Op die manier zou Van Agt zo
onder druk komen te staan, hadden de infor
mateurs geredeneerd, dat hij wel zou moeten
bezwijken.
Onderonsje voor
de fractieverga
dering van de
PvdA. Van links
naar rechts: par
tijvoorzitter Max
van den Berg,
Wim Meijer, Joop
den Uyl en Relus
ter Beek.
Eerste voorwaarde was uiteraard wel dat de
kóningin de eindconclusies zou aanvaarden.
Volgens staatsrechtdeskundigen was zij daartoe
zeker niet verplicht. In het verleden is het
meermalen voorgekomen dat de koningin
(Juliana) een eindverslag weigerde, bijvoor
beeld omdat zij nog bepaalde zaken onderzocht
wenste te zien. Koningin Beatrix had die lijn
ook kunnen volgen en kunnen eisen dat de nog
resterende problemen eerst echt opgelost zou
den zijn, alvorens tot een formatie over te gaan.
In de kring van de VVD, welke'partij pas weer
aan bod zou kunnen komen als vaststaat dat
het nu beoogde kabinet er niet kan komen, is
men ervan overtuigd dat het staatshoofd „het
spel" van de informateurs mee heeft willen
spelen. Volgens dg liberalen is dat alleen ver
klaarbaar als men aanvaardt wat vaak wordt
beweerd: „dat zij het niet verantwoord vindt de
PvdA buiten het kabinet te houden".
Een bijzonder enthousiaste Hans van Mierlo,
genoemd als nieuwe minister van defênsie,-
komt de fractievergadering van D'66 binnen.
Gezeten: mr. Zeevalking.
(Vervolg van de voorpagina)
De Tweede-Kamerfractie
van het CDA distantieerde
zich van de verklaringen
van PvdA-leider Den Uyl en
D'66-voorman Terlouw. Bei
den stelden zich na het eind
verslag van de informateurs
op het standpunt dat over
sociaal-economische vraag
stukken niet verder kon
worden onderhandeld, om
dat hierover op 28 juli een
akkoord was bereikt. PvdA
en D'66 willen niets weten
van de CDA-eis, dat over
deze zaken opnieuw gespro
ken moet worden naar aan
leiding van adviezen van on
dermeer bankpresident dr.
Zijlstra. Verder nam de
CDA-fractie gisteren stel
ling tegen de aankondiging
van Den Uyl dat zijn partij
een kabinetscrisis zou ver
oorzaken zodra het nieuwe
kabinet zou besluiten nieu
we kernwapens op Neder
landse bodem te plaatsen.
Fractieleider Terlouw nam
gisteren scherp stelling tegen
het eindverslag van de infor
mateurs Lubbers, De Koning
en Van Thijn. Hij noemde de
bewering onjuist dat de reste
rende problemen nu zijn opge
lost en benadrukte dat D'66 de
eindconclusies niet kan onder
schrijven. Het bereikte progra
makkoord van 28 juli is voor
de Democraten uitgangspunt
bij verdere gesprekken. Dat
wil zeggen dat D'66 niet ak
koord gaat met de in het eind
verslag opgenomen nieuwe de
fensieparagraaf en dit eind
verslag is in de formatieop
dracht van de koningin nu
juist wel als basis voor de for
matie genomen. De Democra
ten willen echter onder meer
vastgelegd zien dat in decem
ber nog geen besluit over
nieuwe kernwapens zal wor
den genomen. Ook de PvdA
maakte gisteren duidelijk dat
dit voor haar als een natuur
lijk uitgangspunt geldt.
Alleen „onder druk van de po
litieke omstandigheden" is
D'66 bereid verder te forme
ren. Dat wil zeggen dat nu
PvdA en CDA door willen
gaan voor D'66 weinig anders
overblijft, zo maakte Terlouw
gisteren duidelijk. Om te voor
komen dat zij in de toekomst
buitenspel komt te staan (Ter
louw maakte duidelijk het
eindverslag van de informa
teurs prematuur te vinden en
niet van hun voornemens op
de hoogte te zijn geweest) riep
de fractie van D'66 gisteren
PvdA en CDA op een derde,
D'66-formateur naast Kremers
en Van Thijn toe te laten.
Hierdoor zou de kans op on
derling wantrouwen worden
verkleind, meent Terlouw.
Maar ook op zijn wens is de
koningin niet ingegaan.
UTRECHT Staatssecretaris Veder-Smit (volksge
zondheid) heeft het verzoek van het Antoniuszie-
kenhuis in Utrecht om zijn capaciteit voor hartope
raties met 36 bedden te mogen vergroten, voorlopig
van de hand gewezen.
De Nederlandse Hartpatiënten-vereniging is hierover veront
waardigd en heeft een scherp protest ingediend bij de bewinds
vrouwe. Het ziekenhuis zelf is „verbaasd". De 36 extra bedden
zouden de capaciteit voor open hartoperaties in het „Antonius"
doen toenemen tot 1500 per jaar. Dat wil zeggen dat er jaarlijks
500 operaties méér in Nederland zouden kunnen worden uitge
voerd. „Daarmee zou je mooi één of twee luchtbruggen kunnen
opruimen", aldus voorzitter J. van Overveld van de Hartpatiën
tenvereniging. De investering die het aantrekken van 36 extra
bedden mogelijk moet maken, bedraagt 8 miljoen gulden. Wat
per saldo aanzienlijk minder is dan het in stand houden van een
hartluchtbrug voor 500 patiënten per jaar, aldus Van Overveld.
Een operatie van een hartpatiënt in het buitenland kost onge
veer 25.000 gulden.
Een belangrijke motief voor de weigering van de staatssecretaris
zou zijn geweest, dat er in Utrecht een te grote concentratie van
hartchirurgie dreigt te ontstaan.
DEN HAAG De maker van de zogeheten „autospion",
een bolle spiegel die de autobestuurder meer zicht moet ge
ven, heeft gisteren voor de rechter een verbod geëist op
plaatsing van een artikel in het ANWB-blad „De Kam
pioen", waarin zijn product negatief wordt beoordeeld.
Kort geleden publiceerde de ANWB het artikel al in zijn week
blad „De Autokampioen". De publicatie'in „De Kampioen" zou
in september moeten geschieden. Volgens de ANWB is de auto
spion, die de dode hoek links achter de bestuurder zichtbaar zou
maken, niet werkelijk effectief. De ANWB stelt dat de speciale,
bolle, spiegel het beeld zo erg vertekent dat het enige tijd kost
om er uit wijs te worden. Een blik opzij werpen kost de automo
bilist minder tijd, zo stelt de ANWB. De maker van de autospion
acht deze kritiek volstrekt onjuist. Behalve een verbod op publi
catie van het artikel in „De Kampioen" eist hij rectificatie in
„De Autokampioen".
UTRECHT Vechtlustige
en vernielzuchtige voetbal
supporters zullen in het ko
mend seizoen sneller wor
den opgepakt, waarbij de sa
menwerking tussen de di
verse politiekorpsen een be
tere afstemming krijgt.
Daartoe is besloten op een bij
eenkomst van gemeentelijke
politiekorpsen met een eredi
visieclub in hun gemeente, de
rijkspolitie, de centrale recher
che informatiedienst en de
spoorwegpolitie.
SN HAAG De groep in Woensdrecht bivakkerende zi-
uners heeft gisteren geweigerd de negatieve beschikkin-
van het ministerie van justitie op hun aanvraag vóór
verblijfsvergunning in ontvangst te nemen. Via tolken
lakten de zigeuners duidelijk dat ze alleen positieve be-
ïikkingen accepteren.
ilgens een woordvoerder van Justitie betekent de weigering
t de zigeuners onmogelijk binnen dertig dagen een herhaald
rzoek voor een verblijfsvergunning kunnen doen. Volgens de
|els moeten de zigeuners Nederland nu verlaten. Hoe dat in
n werk moet gaan is vanochtend op het ministerie besproken,
nbtenaren van het ministerie constateerden gisteren dat zeker
helft van de 140 zigeuners van het terrein is verdwenen,
aar die groep zich ophoudt is het ministerie niet bekend. „Het
een openbaar terrein en je kunt niet van de Woensdrechtse
litie verlangen dat ze dag en nacht controleren of er iemand
rdwijnt", aldus een woordvoerster van Justitie.
JREDA De Bredase hoofdofficier van justitie zal geen
■rvolging instellen tegen de personen die op 30 april op
^ninginnedag in Breda zijn aangehouden wegens het ple-
pn van een overtreding.
BT ?°fcjofficier Van Leeuwen ziet verder geen reden om naar
|tü|nleiding van ruim zeventig schriftelijk ingediende klachtpn
ter het politie-optreden, een vervolging in te stellen tegen de
redase burgemeester of tegen de commissaris van politie. Op 30
iril werden tijdens een bezoek van de koninklijke familie aan
yreda 144 mensen aangehouden omdat ze wilden deelnemen
p#n een verboden demonstratie, of omdat ze wapens bij zich
padden, of vanwege het niet opvolgen van sommaties van de
riitie
(vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Het be-
langrijkste probleem
dat de PTT-juristen moe
ten zien op te lossen om
de bestrijding van pira
terij op de kabel-tv mo
gelijk te maken, ligt bij
de vergunningen die de
exploitanten van kabel
netten hebben. Volgens
die vergunningen moe
ten de exploitanten al
die programma's aan
abonnee's doorgeven,
welke particulieren ook
zonder kabel kunnen op
vangen. Uitzendingen
van piraten zijn nu al
leen op de kabelnetten
te zien omdat zij hun
zenders direct op de cen
trale antenne van het
kabelnet richten. Op
zich zouden de uitzendin
gen van piraten, indien
deze hun uitzendingen
niet speciaal op de cen
trale antenne richtten,
echter ook direct door
particulieren uit de
ether op te vangen zijn.
Volgens hun vergunning
zijn de kabelexploitan
ten daarom verplicht om
ook de piraten-program
ma's door te geven.
Het meesturen van een code-
sein of het uitzenden van een
testbeeld direct na de uitzen
ding van de normale program
ma's stuit eveneens op proble
men. Het uitzenden van code's
en testbeelden is voorbehou
den aan zendgemachtigden.
De Nederlandse overheid
heeft echter alleen een greep
op zendgemachtigden in ons
land zelf. Men zou de omroe
pen kunnen verplichten na
uitzendingen op Nederland 1
en 2 testbeelden uit te gaan
zenden of met alle pro-
gramms's een bepaalde code
mee te sturen. Op buitenland
se programma's heeft men
echter geen vat, waarmee de
aanpak van piraten in het wa
ter valt. De piraten zullen hun
uitzendingen dan namelijk
verschuiven van de Neder
landse netten naar de buiten
landse. Daartegen is optreden
nauwelijks mogelijk.
Wat betreft het afsluiten van
een net na afloop van een uit
zending doen zich nog andere
problemen voor. In het verle
den is besloten netten ook na
de uitzendingen bruikbaar te
houden om zo in geval van
rampen meteen te kunnen
gaan uitzenden. Via het afslui
ten van een tv-net zou dit niet
meer kunnen. Bovendien zou
den de exploitanten van ka
belnetten voor enkele uren in
de nacht mensen beschikbaar
moeten houden om de netten
af te sluiten met alle extra
kosten van dien, welke door-
Naast de juridische* problemen
spelen ook nog meningsver
schillen tussen minister Gar
deniers en staatsecretaris
Smit-Kroes. Deze laatste staat
veel coulanter ten opzichte
van de piraten dan haar CDA-
collega. Naar verwachting zal
de nieuwe PTT nota over en
kele weken opnieuw door bei
de bewindsvrouwen bespro
ken worden. Daarna zal men
nog een keuze moeten maken
over de methode om de tv-pi
raten aan te gaan pakken.
Ziekenfonds
moet 8900
smartegeld
betalen
UTRECHT Het Amster
damse ziekenfonds ATZ moet
de studente Willy Hemerijk
(24) een bedrag van 8900 gul
den, inclusief 2500 gulden
smartegeld, betalen. Zeveji
jaar geleden was in het behan
delcentrum van ATZ zonder
noodzaak een tand van het
meisje getrokken door een uit
Soedan afkomstige tandarts
die geen woord Nederlands
sprak. Aanvankelijk wilde de
vader van het meisje genoegen
nemen met een vergoeding/
van 750 gulden voor de kosten
van de prothese, maar het zie
kenfonds ging hier niet op in.
In 1976 diende de vader bij het
medisch tuchtcollege een
klacht in tegen de inmiddels
spoorloos verdwenen tandarts.
Het college sprak een beris
ping uit, maar ATZ bleef iede
re verantwoordelijkheid afwij
zen. Vervolgens startte de va
der een civiele procedure. Het
hof heeft nu in hoger beroep
een eerder vonnis van de
rechtbank bekrachtigd.
Mars tegen munitieopslag
Ruim zeshonderd deelnemers aan het internationale vre-
deskamp in Beilen hebben gisteren een demonstratieve
tocht gemaakt naar Coevorden om daar te protesteren
tegen de voorgenomen vestiging van een legeropslag-
plaats voor munitie.
Vangstverbod van
makreel in Noordzee
BRUSSEL De Europese
Commissie, het dagelijks be
stuur van de Europese Ge
meenschap, heeft de aangeslo
ten lidstaten laten weten dat
hun vissers moeten stoppen
met de vangst van makreel in
de Nyordzee en het Skagerrak.
En wel met onmiddellijke in
gang, en tot het einde van dit
jaar. De hoeveelheid vis die
gevangen is heeft het toegesta
ne maximum bereikt, aldus de
Commissie.
Heroïnesmokkel: drie
eisen van tien jaar
ROTTERDAM De Rotter-
damse officier van justitie
heeft gisteren voor het smok
kelen van 8,9 kilo heroïne van
Turkije naar Nederland, tien
jaar gevangenisstraf geëist te
gen een 25-jarige, een 32-jarige
en een 29-jarige man. Tegen
de eigenaar van een Rotter
dams hotel, een 57-jarige man,
werd vijf jaar geëist. Vijf an
dere verdachten in deze zaak
konden wegens gebrek aan
tijd gisteren niet voorkomen.
Aanhoudend warm
DE BILT Het was gisteren
een zonnige en warme dag. Op
diverse plaatsen steeg de tem
peratuur tot boven de 28 gra
den. In Soesterberg werd zelfs
een temperatuur van 29 gra
den afgelezen. Een hogedruk-
gebied dat zich uitstrekt van
de Azoren tot Noord-Polen
zorgde voor dit warme en zon
nige weer. Ook in de meeste
andere Europese landen was
het zonnig en warm. Alleen in
Noord-Ierland en Schotland
viel wat regen. Deze regenge-
bieden nemen echter snel in
betekenis af en vormen geen
bedreiging voor het weer bij
ons. In de luchtdrukverdeling
boven West-Europa komt wel
enige verandering. Boven Po
len neemt het hogedrukgebied
in betekenis af, terwijl het ho
gedrukgebied bij de Azoren
zich uitbreidt tot boven Schot
land. Voor het weer bij ons
heeft dit echter weinig gevol
gen. Het blijft droog, zonnig en
Vakantielanden:
Scandinavië, Finland: Flinke
zonnige perioden, maar ook
hier en daar een bui. 13 tot 24
graden.
Denemarken: Flinke zonnige
perioden, 19-25 graden.
Britse eilanden: Vooral in het
zuiden zonnig, in het noorden
wolkenvelden en mogelijk wat
regen, 18 tot 27 graden.
Benelux, West- en Oost-Duits-
land: 's Nachts mistbanken,
overdag zonnig en warm bij
maxima tussen de 25 en 30
graden.
Frankrijk: Zonnig en warm, 25
tot 30 graden. In Zuid-Frank
rijk later 33 graden en moge
lijk enkele onweersbuien.
Spanje, Portugal: Vooral in het
oosten eerst nog bewolking en
enkele buien, overigens ook
zon, 25 tot 30 graden.
Italië, Balkan, Griekenland:
Aanhoudend zonnig en warm
tot zeer warm. Bij zee 27 tot 30
graden, in het binnenland
plaatselijk 35 a 40 graden.
Alpengebied: Zonnig en warm
met in de dalen maxima tot
boven de 30 graden. 0-graden
niveau op ongeveer 3800 m
hoogte.
