„Fien" mag geen Pien worden in nieuwe musical van Eric Herfst TERUGBLIK huwelijk van Herhaling van Nederlands meisje met Turkse jongen TELEVISIE VANAVOND TELEVISIE WOENSDAG RADIO VANAVOND RADIO WOENSDAG met VrijhekJ (1). KRO: 18.50 SO Helmut 1 chartas. 19.00 Wat oeen oog heett gezH 19.45 Kruispunt. 20.00 (S) Piano Meesteri rle. 21.10 Spektakel. 22.20 OverwegW 22.30 Nwa. 22.40 (S) Zln In muziek. 23.301 Muziek op het spel (138). 23.55 Nws. i HILVERSUM 3 NOS: 18.04 (S) Oe Avonflspi VARA: 19 02 (S) Popdonder plus. 22.02 ....and all that |azz. 23.02-24.00 (S) Elp dinsdag 4 augustus 1981 pagina NEDERLAND 1 NOS 18.25 Nieuws voor doven en slechthorenden 18.55 Bereboot EO 19.00 EO-Zomerkrant 19.30 Grizzly Adams, tv-serle 20.20 Het ontstaan van 21.00 Muzlekult Coral Ridge Curch 21.15 Het woord des kruizes NOS 21.37 Journaal 21.55 Kunst van de twintigste eeyw: Glacomo Balla en het futurisme, documentaire NOS 22.55 Journaal 23.00 Nieuws voor doven en slechthorenden NEDERLAND2 NOS 18.57 Journaal NCRV 18.59 Zo moeder, zo dochter 19.25 Kerkepad '81 NOS 20.00 Journaal NCRV 20.27 Angst om je hart, tv-spel 22.00 Hier en nu 22.40 Tien woorden NOS 22.55 Journaal 23.00 Nieuws voor doven en slechthorenden DUITSLAND 1 (Region, progr.: NDR: 18.00 AchtJ Zoll, tv-serie. 18.30 Aktual. 18j| Kleuterserie. 18.55 Achtund 19.25 Region, magaz. 19.59 Progl verz. WDR: 18.00 Licht progr. 1S| Der Aussteiger. 19.15 Aktual. 19j^ Licht progr.). 20.00 Journ. 20J Spelprogr. 21.00 Aktueel magl 21.45 Dallas, tv-serie. 22.30 Akti| 23.00 Die Idlotenlaterne, tv-st 23.45-23.50 Journ. DUITSLAND 2 18.20 Tekenfilm. 18.57 Tip. 19f Journ. 19.30 Das Verraeterlor, s filmt Aansl.: Aktuele filmkritiek. 2lJ( Aktual. 21.20 Report. 22.05 Infoi progr. DUITSLAND WDR 18.00 Kleuterprogr. 18.30 Klndet rie. 19.00 Lichte muz. 19.45 Popmt 20.00 Journ. 20.15 Die unterricht» stunde, toneelstuk. 21.15 Klass. pie nomuz. 21.45 Gesprek. 22.30-231 Jazzmagaz. Aansl.: Journ. p BELGIE NED. NET 1 |d 18.30 Kinderfilmserie. 18.35 Kleut^s progr. 19.07 Uitz. door derden. 19.ij Meded., morgen en lotto-winnaari: 19.45 Nws. Aansl.: Verkeerstiq. 20.10 Showprogr. 20.55 Wet e}1 schapp. serie. 21.55 Klassiek concef. 22.25-22.40 Toto en nieuws. ic BELGIE NED. NET 2 I. 18.30 Klnderfllmserle. 18.35 Kleutrf' progr. 19.07 Uitz. door derden. 19.® Meded., morgen en lotto-winnaaf, 19.45 Nws. Aansl.: verkeerstld, 20.10 Dierenfilm. 21.00-22.45 Galikf speelfilm BELGIE FRANS 18.30 Culinair progr. 19.00 Regio magaz. 19.25 Lotto en weerber. 19.1, Journ. en toto. 19.55 Filmkwis. 20.J| Les faucheurs de Marguerites, tv-s* rie. 21.25 Fllmreport. 22.20-22.4 Journ. en weerber. NEDERLAND I NOS 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden TROS 15.30 Angle tv - serie 15.55 TROS Sport Extra NEDERLAND2 NOS 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden DUITSLAND I 10.00 Journ. 10.03 Durch Wuste und Wildnls. speelfilm. 11.40 Progr. voor ouderen. 12.10 Gesprek. 12.55 p4K0CI soverz. 13.00 Journ. 16.10 Jouif"61 16.15 Inform, progr. 17.00 Tekenfllij), t serie. 17.25 Natuurfilm. 17.50 Jounjmg DUITSLAND II i ki 10.00 Journ. 10.03 Durch Wuste urnen Wildnls. speelfilm. 11.40 Progr. vo^qq ouderen. 12.10 Gesprek. 12.55 PeT, soverz. 13.00 Journ. 15.00 Kindervj*er kantieprogr. 17.00 Journ. 17.10 Dijk kalte Herz, tv-serle. 17.35 Gevind progr. g BELGIE NEDERLANDS NET I 17.00 Jeugdserie. 17.50 Tekenfilm. ie BELGIE NDERLANDS NET II Van 17.00 tot 18.00: Zie NET I. BELGIE FRANS 17.00 Gevar. jeügdmagaz. Bij de Vara mochten wij gis- teravond een wijle verkeren in het „Paradis Latin", in een Parijse revue dus, die met alle andere Parijse revues gemeen bleek te hebben dat zij door trokken was van een alle per ken te buiten gaande kitsch. En die bleek dan af en toe nogal ergerlijke vormen aan te nemen. Ik doel nu met name op een hoogst krankzinnig nummer waarin zogenaamde „hulde" werd gebracht aan de gevallen Franse soldaten uit de eerste wereldoorlog. Een uitermate smakeloze rimram, die je ondanks alles niet voor mogelijk had gehouden. Des gewenst konden wij op het an dere net daarna ook nog enke le ogenblikken kijken naar de Caterina Valente-show. Daar ging het uiteraard veel braver aan toe, maar daar stond dan weer tegenover dat Caterina „iets van Bach" zong. Johanr 1 Sebastian was nauwelijks hen31, kenbaar, maar hetzelfde veif schijnsel zou zich ongetwijfelr 1 voordoen in het geval dat, pa'r1 weg, Elly Ameling „iets vafe, vader Abraham" zou zingen, f Wim Bosboom beloofde ifer Tros-Aktua „dit gekweldKe< land" een nieuw kabinet. Ei?f: Marcel Bruyns durfde zelfs t|ko voorspellen dat het allemaal31" „over veertien dagen gepiept»- is". Ofschoon hij meteen daarnt- na in interviewtjes met Vailsl Agt en Den Uyl toch nog waiWl paniek trachtte te zaaien. EiPie verder kwam nog vast te staad31" dat Dries eerder geneigd is to£nÉ het opentrekken van een flesj{*ltl wijn dan Joop, maar hij spraF 1 zich dan ook uit tegen „dijp1 sippe gezichten en pruillipjesT die Den Uyl na hem enigszinf" leek te trekken. HERMAN HOFHUIZEN30 Minister houdt onderzoek achter de hand over TROS-radioprogramma (Van onze parlementaire re- DEN HAAG Indien daar aanleiding toe is zal de rege ringscommissaris bii de omroe pen een onderzoek instellen naar de gang van zaken rond de plannen van de TROS de komende maanden zeventien concerten van jonge klassieke musici op te nemen en daar van 25 tot 35 radiouitzendin gen te gaan maken. Dit we gens de betrokkenheid van het Sporthuis Centrum bij deze uitzendingen en mogelijke sponsoring van andere bedrij ven. Dit heeft minister Garde niers (CRM) geantwoord op vragen van het Kamerlid Lankhorst (PPR) over de uit zendingen. Volgens de minister zal de TROS zelf in principe de kos ten dragen van de benodigde faciliteiten, regie- en produk- tiewerk en de honoraria van de optredende musici. In hoe verre Sporthuis Centrum naast het beschikbaar stellen van de lokatie ook nog een deel zal betalen van de koste£„ staat nog niet vast. Daar is ni overleg over gaande mai naar verwachting zal de bij drage van het sporthuis nieF substancieel zijn, aldus Garde* niers. De TROS zal in ruil daarvoor slechts op een scheiden en feitelijke wijze plaats van opnamen noemei aldus de minister, die stelt d' dit in lijn is met de Omroe] wet. De minister ontkent dat de si pérvisie van de uitzending! zou berusten bij de Stichtii Live Music Now, een stichtii die nauwe banden onderhouj met de TROS. De supervi berust bij de TROS, aldus minister. De stichting heeft leen de musici in dienst tussen de TROS en de stichL ting bestaan werkafspraken Ook ontkent de minister d de TPOS in overtreding vi de Omroepwet zou handelf als door de stichting brievi aan derden zijn verzond» waarin werd gevraagd om e< financiële bijdrage voor de uilj zendingen. RADIO/TELEVISIEleidse courant Erie Herfst: „Wij laten Flen niet alleen als theater vrouw, maar vooral ook als mens zien". reikt, maar heeft ook veel moeten presteren om er iets van te maken. Een hele uitda ging derhalve voor Pien. Jaspenen: „In deze musical mag ik niet Pien spelen. Ik moet Fien laten zien eh ben bezig dat te worden. Bij alles wat ik instudeer vraag ik me af hoe Fien dat gedaan en ge zegd zou hebben. Zoals zij bijv. in momenten van verstilling totaal niets kon doen en toch duidelijk aanwezig was. En dan ook ineens weer alle re gisters open met prachtige creaties. Zij was een vrouw met een scherpere kijk op menselijke zaken dan de ge middelde mens gegeven is en die dat ook in spel waar wist te maken. Zij werd door het publiek op handen gedragen. Het ligt niet in de aard van onze mdsical een voorstelling in een voorstelling te maken. We laten geen artieste zien, maar een vrouw die een groot actrice was, een levend, al thans geleefd hebbend mens". Joop Stokkermans is al begon nen met het schrijven van de muziek. En Hans van Maanen hoopt zich tijdig vrij te kunnen maken van zijn balletwerk voor de choreografie van deze musical. Voor de zeven andere dragende rollen buiten het koor om worden momenteel besprekingen gevoerd met dragers van bekende toneelna men. Het welslagen daarvan wordt mede bepaald door al of niet verplichtingen elders. Ooit kwam Jasperien in haar musical met die titel als „En- fel van Amsterdam", dus wel- aast als verpersoonlijking van zichzelf neerdalen uit de theaterhemel. Nu zal de ziel, het wezenlijke van „Fien" zich in haar moeten uitstorten. Want Pien is vastbesloten „Fien" te laten zien. TON OLIEMULLER van Choral Ridge werd een concert gegeven, waarvan al een deel werd uitgezonden. Hierop vanavond het vervolg. Ned- I 2L00 uur. Woord des kruises In het programma „Woord des kruiseseen verhandeling door bijbelleraar Metcalfe over dood door de zonde. Ned-1 2115 uur. Het futurisme In het begin van deze eeuw ontstond een nieuwe kunst vorm, die door de Italiaanse dichter Marinetti werd om schreven als „futuristisch", nl. gericht op de toekomst. In zijn manifest ging hij de bekende schilderkunstige opvattingen te lijf en pleitte hij voor nieu we, waarvan de contouren en de inhoud zouden moeten worden bepaald in directe har monie met de samenleving. De schilder Balla wierp zich op als de grote voorvechter voor deze schilderkunstige stro ming. Ned. I 2L55 uur. Moeder en dochter Gerard v.d. Berg en zijn panel houden zich weer bezig met het spel de juiste moeder bij de juiste dochter te voegen. Ned. II1819 uur. Kerkepad Bij het volgen van het „Ker kepad" worden Hoorn, Wog- De vaste groep begelei ders van Ge rard v.d. Berg, die de Juiste moeder aan de goede dochter kop pelt, v.l.n.r. Rlen Poort vliet. Marijke Merckens.Y- vonne Keuls en Wlm Dus- sel. num en Zwaag aangedaan, waar typische kerken staan Ned. II1915 uur. Tien woorden Gereformeerd predikant dr. F. von Meyenfeldt uit Hilversum sprak met studenten over de tien geboden, die hij tien woorden noemt. Vanavond komt het vijfde woord aan bod. Ned. II 22.40 uur. Morgenmiddag Morgenmiddag is „Angie" er. weer, de Amerikaanse co rn edyvrouw, gevolgd door de jeugdkampioenschappen ten nis voor jongens en meisjes tot dertien jaar. len jaai Woensdag Ned-1 15.30 uur. AMSTERDAM - Na wat in de loop der jaren Jasperlna de Jong en Eric Herfst op theaterterrein al overhoop hebben gehaald -onrust op roepend cabaret, show, muzi kaal zangspel- zoeken zij nu een leven neer te zetten in een musical. Momenteel sa men bezig de laatste oortjes te versnoepen van hun voor stelling „Tussen zomer en winter" gaan zij volgend jaar het toneel op met een gespeeld en gezongen por tret van de tragisch aan haar einde gekomen actrice Fien de la Mar. Met Herfst als de schrijver van dit le vensverhaal en aan de touw tjes van de regie en Jaspe rien in de titelrol van de musical die „Fien" gaat he ten. Fien de la Mar gold als een be genadigde theatervrouw. Dochter van de nooit vergeten Nap, grootgebracht tussen de coulissen, in de keuken van het theaterbedrijf, van kinds been af op de planken, vulde zij met stem en statuur menige revue, film en toneelspel, alsof elke rol speciaal voor haar ge schapen scheen. Haar talent bezat dat moeilijk in woorden te schetsen overrompelende. Zij schonk haar personages niet alleen een figuur, maar ook een ziel, een eigen adem en adel, de huiver der herken ning. Cor Ruys, Louis Davids, met wie zij optrad, zij bleven levenslang haar bewonderaars. Meer vakvrouw dan vedette, legde zij een onwaarschijnlijk lief karakter aan de dag, dit in een zekere hulpeloosheid. Toch kende men haar ook als een „moeilijk mens", een ster ke vrouw die recht voor zijn raap met verwijten en terecht wijzingen kon strooien. Jasperien, in de wandeling Pien: „Maar „Fien" mag geen Pien worden. Zolang ik al op treed, worden mij de teksten op het lijf geschreven. Door Eric eerst, later Guus Vleugel, nadien Ivo de Wijs. Dat gaat nu voor de eerste keer niet ge beuren. In gespeelde verhaal vorm wordt zo indringend mo gelijk een portret getekend van Fien zonder rekening te houden met mijn specifieke kanten. In deze musical gaat het niet om mij, maar om Fien, de theatervrouw. De speelteksten worden geschre ven door Eric, de liedjes door Ivo. Ik zelf ga me er op toeleg gen een rol te spelen, een fi guur gestalte te geven en een karakter vorm. Daar kom ik berg, die Fien persoonlijk heeft meegemaakt, heeft toe gezegd mij daarbij behulpzaam te zijn. Hij helpt mij 'af te stap pen van Pien en over te gaan in Fien. Dat kwikzilverige in mij zal ik tijdelijk moeten af leggen. Fien was meer een lijdzaam type, met uitschieters van felle passie. Zij had ook iets tragisch. Leed aan levens angst, een gespleten mens, voorzien van een theaterta lent, waarmee zij alles kon en waar zij tegelijk bang voor was". Eric Herst: „Ik loop al een paar jaar met het idee voor deze musical. Het moet het verhaal van een carrière wor den, van een aanbeden actrice waar je nog voortdurend over hoort. Het is alweer vijftien jaar geleden, dat zij triest aan Flen de la Mar zoals zij in een van haar films te zien was als een vrouw die weet hoe zij mensen voor zich Inneemt haar einde kwam, een sprong uit het raam uit wanhoop. In haar jaren ging zij door het le ven als een vedette, als een publiekslievelinge. Zo werkte haar uitstraling naar buiten, terwijl zij in eigen kring hoog genoteerd stond om haar thea trale gaven. Daarover is men nu nog niet uitgepraat, vooral ook omdat zij een echt „mens" geweest is met al haar hebbe lijkheden, nu eens beminne lijk, dan weer furieus gedre ven. Zij heeft geleefd in een overgangsperiode van het theater, op de drempel van het klassieke komediantendom en het keurig geregelde, gesubsi- diëerde artistieke verkeer van nu. Een heleboel jongeren hebben misschien nooit van haar gehoord. Dat is jammer, want in haar leven zit een vol overgave aan haar vak, een fascinerende vrouw. Dat moet herkenbaar worden in onze musical". Fien de la Mar van 1898 werd 67 jaar. In haar tienerjaren al toonde zij in het gezelschap van haar vader Nap over een veelzijdig talent te beschikken. Zij speelde toen de titelrol in de operette „Madora". Nadien verscheen zij als cabaretière en nog weer later begon zij o.l.v. Cor v.d. Lugt Melsert aan een toneelloopbaan bij het toenmalige Rotterdamse Hof stadtoneel. Op haar 35e jaar richtte zij een eigen gezelschap op, dat zich vooral bezig hield met amusement als vorm van kunst Zij kon werkelijk alles, beschikte ook over een feilloos geheugen. Van een tussen het programma ingeschoven voor dracht las en leerde zij tussen twee bedrijven door haar tekst, die vervolgens als diep doorleefd bij het publiek over kwam. Als weinig andere to neelkunstenaars bezat zij het vermogen zich de ware mens toe te eigenen van de figuur die zij spelen moest Zijver- vulde ook gastrollen bij ./Thea ter" en „Ensemble" en deed hoofdrollen in de in de jaren '30 op gang gekomen Neder landse filmindustrie. Zo bijv. „Pygmalion" van Shaw en de vrolijke film „Op stap". Eric Herfst en Jasperien ben deze films bekeken. Eric heeft haar zelfs nog eens zien optreden. Om over haar te' kunnen schrijven verzamelt hij levensgegevens uit de eer ste hand. Die krijgt hij aange reikt van Jenny Pissuisse, de dochter van de grote Jean- Irfiuis. Haar is gevraagd dit materiaal in interviews neer te leggen. Zij doet dit vooral aan de hand van gesprekken met aan het theater verwante en verknochte mensen die Fien nog hebben meegemaakt, van nabij hebben gekend. Guus Oster, Sylvain Poons, Bob Scholte, Mary Dresselhuys en nog anderen hebben haar van zeer nabij gekend en zitten nog vol verhalen, die zij mo menteel aan Jenny toevertrou wen. Dit ruwe materiaal ver werkt zij tot een boek over op en ondergang van Fien, dat volgend jaar als een biografie zal verschijnen, terwijl Eric deze stof gebruikt voor zijn musical. Zo ontstaan er niet al leen verhalen over de gebeur tenissen rond Fien, maar ook over haar naarmate zij ouder werd meer verwarde binnen wereld. Haar levensangst nam steeds ernstiger vormen aan met uiteindelijk fataal gevolg". Jasperien: „ik heb haar nooit gezien. Ik speel haar leven na, zoals ik dat aantref in de tek sten van Eric. Ik heb haar be keken op oude films, niet met de bedoeling dezelfde gezich ten te trekken. Daardoor wordt een karakter niet be paald. Het gaat uiteindelijk niet om wat anekdotische ge gevens uit haar leven, maar om de gehele mens, de ware Fien". En dat levert naast haar thea tersuccessen een uitermate ge compliceerd wezen op. In be minnenswaardige buien kon zij mensen naar zich toehalen, die zii later hard weer van zich afstootte. Zij had geen res pect voor wie zich aan haar onderwierpen. Wel voor de mannen, die haar talent bege leidden, dan wel persoonlijk indruk op haar maakten. Dat was ten eerste Cor v.d. Lugt Melsert, de toneelregisseur die haar tot toneelcreaties wist aan te zetten. Dat was ten tweede Piet Grossouw, haar echtgenoot, de bouwer ook van het Amsterdamse Nieuwe de la Mar-theater. Zij kon heel lief zijn en direct daarop vloekte zij je stijf. Daar wordt in de musical geen misbruik van gemaakt, zeker ook omdat die uitbarstingen moeten toe geschreven worden aan haar psychische gesteldheid, de voortdurende levensangst. Als jonge vrouw heeft zij die kun nen verstoppen achter een overrompelende bravoure, misschien ook wel kunnen compenseren in de rollen, die zij in het theater speelde. Daarmee appelleerde zij wel licht aan het overigens onwe tende publiek. Zij tastte door in de diepere lagen van wie haar bewonderden. Dat kon heel vervelende consequenties uitlokken. Ook bij haar man. Die sloot haar voor straf dan op in de badkamer. Na uren lang verblijf daar smeekte zij om weer er uit te mogen met de kinderlijke toezeggingen lief te zullen zijn en niet meer stout Kinderlijke uitingen van dezelfde vrouw die dezelfde avond nog op het toneel haar publiek beroerde met voldra gen karakters in rollen die zij zich eigen had gemaakt, waar zij de diepte aan mee gaf van mensen die lijden aan het le ven en tegelijk er boven staan. Er waren ook mensen bang voor haar, omdat zij soms sloeg bij onenigheid. Dit alles maak te haar tot wie zij in wezen was. Eric Herfst: „Zij heeft nogal eens conflicten gehad in haar vak. Daarin lijkt zij onredelijk, maar als ie de aanleiding kent moet je haar inderdaad soms gelijk geven". Jenny en Eric hebben hier tal van verhalen over vernomen. Die speelden vooral ook in de jaren '30 bij de opnamen van Nederlandse films. Daarvoor werden Duitse regisseurs naar hier gehaald. Dat gaf ten eer ste taalmoeilijkheden, maar ten tweede het verschil tussen filmische en theatrale invals hoeken. Zij speelde zoals zij in de zaal gewend was, het grote, brede gebaar, terwijl de regis seurs van scènetje naar scène tje wandelden. Zij dachten en werkten vanuit een ander vak dan dat van Fien. Fien kreeg aanwijzingen waarmee zij niet uit de voeten kon. Dit leidde tot menig misverstand. Daarbij liet Fien zich vaak niet onbe tuigd, zeker niet als midden in een opname er niet voldoende film in de camera bleek te zit ten. Een karakter als het hare, het openstaan naar en het inleven in anderen had zij nodig om haar rollen met uitstraling te kunnen spelen. Dat maakte haar tot wie zii was. Dat deed haar soms ook moeilijk zijn voor haar omgeving. Zii zat vol onverwachte dingen. Blijk baar een ongewis karakter, soms ongedisciplineerd, dan weer alle theatereisen tot in het extreme volgend. Zo wil len Eric Herfst en Jasperien haar in Hun musical portrette ren, als een mens die kan staan voor elk ander. Buiten dien leidde Fien een ander le ven dan de gemiddelde mens. In haar tijd heette een tournee ook werkelijk een tournee. Af hankelijk van de laatste trein, die nooit gehaald werd, werd er geleefd in hotels, roman tisch ia, maar niet minder ge compliceerd voor de persoon lijke verhoudingen. Hierin is door de snelle auto later ver andering gebracht Cor Ruys bewonderde haar als geweldenaar in haar vak. Zij kreeg veel van nature aange- Omdat de film „Angst om je hart" over het huwelHk van een Nederlands meisje, een onderwijzeres, met een Turkse jongen, een gastar beider, nogal wat gesprek ken losmaakte, heen de NCRV besloten tot een her- haling. Dit spel werd ge schreven door de in 1979 bverleden André Kuyten, die zelf de vertoning nooit heeft meegemaakt. De jon gen als gelovige moslim stelt eisen, die ziJ als protes tants meisje niet waar kan maken. We schreven eerder over deze film, dat de hier uit voortvloeiende conflic ten scherp in beeld komen, niet het minst door de overi gens moeizaam verkregen samenwerking met Turkse kringen hier te lande. Regis seur Boud Smit had in Ineke Holzhaus en Murat Dogany igit twee spelers, die samen de conflictueuze sfeer na aanvankelijke verliefdheid goed weten op te roepen. Ned. II 20.27 uur. Zomerkrant De „Zomerkrant" neemt een kijkje in Orvelte, biedt een bij belverhaal en houdt zich ver der bezig met Bas en Barbara. Ned. 119.00 uur. Grizzly Adams Nkoma moet op wens van de dorpsbewoners een poema do den, die de buurt onveilig maakt. Ned. 1 19.30 uur. Fossielen De fossielen, dat wat diep in de grond bewaard bleef, ver tellen veel van de geschiedenis van de wereld. Hierover gaat het zevende deel van de serie „Het ontstaan van de wereld" Ned. I 2020 uur. Kerkconcert In de Presbyteriaanse kerk

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1981 | | pagina 2