Met primaat Jozef Glemp nieuwe
generatie aan leiding Poolse kerk
Rellen luiden einde in van
traditionele Britse Bobby
Trieste situatie
Braziliaanse
landarbeiders
Korte metten
Staking in
Poolse havens
kerk
wereld
Europees Parlement kiest geen vaste vergaderplaats
Voor een paar tientjes
per jaar geruster in het zadel.
Libanese
christenen
bereid af te
zien van
hulp Israël
Kostbare kruiken ontdekt
in Westduitse kerk
afiJTTENLAND"
LEIDSE COURANT/
WOENSDAG8IULI1981 PAGINA 7
Drits pers-
ureau Reuter
liet gewenst
a Iran
gHERAN Het bureau
ai het Britse persagent-
hap Reuter in Teheran is
I iteren op last van de
aanse autoriteiten voor on-
paalde tijd gesloten. De
5 urnalisten van het persbu-
au, die tegen de belangen
«n het land zouden hebben
ihandeld, hebben twee da-
-^n de tijd gekregen om
ran te verlaten. Dit is giste-
in door Radio-Teheran ge-
OMgens het bericht is het
trs kantoor een „centrum
Dor samenzweringen tegen de
jamitische revolutie in Iran",
i laandag en dinsdag zijn Ne-
dsfcn personen die schuldig zijn
g ^vonden aan geweld en sa-
orienzwering tegen de Iraanse
uktvolutie geëxecuteerd. Bo
vendien zijn in de heilige stad
at|om, de zetel van imam Kho-
geieiny, de afgelopen dagen
haeertig tegenstanders van het
raanse bewind gearresteerd.
'olgens Radio-Teheran gaat
et om leden van linkse groe-
r eringen of aanhangers van de
[gezette president Bani-Sadr.
fnder hen bevindt zich een
orrespondent van diens
;wxant, de „Islamitische Revo
catie". Drie Zuidkoreaanse di-
ln|omaten hebben te horen ge-
ig&egen dat zij „niet gewenst"
-hfUn in Iran.
P^eheim contact
yS-Cuba tijdens
Regering-Carter
Washington De vere-
ligde Staten hebben tijdens
gje regering van president
Üarter geheime contacten
onderhouden met Cuba, zon-
ivfer dat Cuba's voornaamste
tondgenoot, de Sovjet-Unie,
laarvan op de hoogte was.
^Mt heeft een voormalige
i functionaris van de Ameri
kaanse regering gisteren ge
legd.
)46inds de Cubaanse revolutie
'®Van 1959 zijn de officiële be-
94rekkingen tussen de VS en
Tuba verbroken. De gesprek
ken, sinds 1978 gevoerd, liepen
ivorig jaar stuk op de Cubaanse
'hulp aan verzetsbewegingen in
J Afrika en Latijns-Amerika. De
I regering-Reagan zou niet ge
neigd zijn de gesprekken met
Cuba, dat wordt gezien als een
van de ondersteuners van het
terrorisme in de wereld, voort
te zetten.
ie
gloren en Denen
awillen toelichting
"bp voorstellen
-Brezjnev
-OSLO De regeringen van
Noorwegen en Denemarken
hebben de Russische president
Brezjnev om een nadere toe
lichting gevraagd op zijn voor
stellen voor een atoomwapen-
yrije zone in Noord-Europa.
Brezjnev deed de voorstellen
verleden week, tijdens zijn on-
Fderhoud met ex-Bondskanse
lier Willy Brandt in Noorwe
gen en Denemarken, beide
k NAVO-lid, wordt al geruime
Itijd gesproken over een kern-
wapenvrije zone in Noord-Eu
ropa. De twee landen hebben
besloten in vredestijd geen
'ternwapens op hun grondsge-
lied toe te staan.
Een opmerkelijk gezicht In de straten van Liverpool:
een Bobby, weliswaar met de traditionele helm, maar
toch gewapend met een geweer voor traan-en-
braakgasg ranaten
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN De Britse minister van
binnenlandse zaken en justitie, Wil
liam Whitelaw, heeft de Engelse poli
tie sterkere helmen en brandvrije kle
ren beloofd. Die moeten de Bobbies
beter beschermen tegen projectielen
van agressieve straatschenders. Tij
dens het, door Whitelaw geprezen op
treden van de politie bij de rellen in
Londen en Liverpool van de afgelo-
Een dagen, raakten meer dan twee-
onderd politiemannen gewond. In
Liverpool slaagde de politie er pas in
de jeugdige herrieschoppers te laten
afdruipen na het gooien van braak-en-
traangasgranaten, hetgeen later ook
door Whitelaw is goedgekeurd.
Nu pas is gebleken dat de ongewapende
Britse Bobbies met hun ouderwetse hel
men en plastic schilden eigenlijk niet op
gewassen zijn tegen bruut straatgeweld.
In een veldslag in het Toxteth-district in
Liverpool heeft een van de agenten een
schedelbreuk opgelopen. Sommige van
zijn collega's zullen door hun verwon
dingen nooit meer gewone dienst kun
nen doen. Nu geweld hoogtij viert blijkt
de vaak geprezen Bobby een eenvoudige
veldwachter die alleen in uitzonderlijke
gevallen met een gummiknuppel op
straat verschijnt Voor het gebruik van
vuurwapens is een speciale vergunning
nodig, die alleen in uiterste omstandig
heden gegeven wordt aan speciaal opge
leide scherpschutters.
De Britten hebben geen nationaal poli
tiekorps en geen rellenpolitie, vergelijk
baar met onze Mobiele Eenheid. Agenten
die straatgeweld moeten onderdrukken,
hebben stevige, stalen helmen nodig in
plaats van hoofddeksels van kurk en
bordpapier, naar een model uit de vorige
eeuw. Waterkanonnen en gepantserde
voertuigen zijn eveneens onontbeerlijk.
Nu beschikt de Britse politie over niets
dan patrouillewagens en autobussen om
naar de plaats des onheils te rijden. Bij
aankomst zijn de ramen meestal al ver
nield, zodat veel politiemannen al ge
wond zijn door rondvliegend glas, voor
dat ze iets hebben kunnen doen.
Het is allemaal erg primitief, ouderwets
en oer-Brits. Daardoor staat de politie
vaak machteloos en kunnen oproer
kraaiers hun gang gaan. In Liverpool
zijn zo min mogelijk relschoppers gear
resteerd „om te vermijden dat het
geweld zou toenemen". Winkels en kan
toren werden geplunderd en vernield
zonder dat een politieman te bespeuren
viel. De agenten stonden ergens samen
gedromd met de armen en de schilden
boven het hoofd om zich te beschermen
tegen stenen, bouten, molotov-cocktails
en andere projectielen, afkomstig van
zwarte en blanke jongetjes, die zelfs ge
kaapte brandweer- en bestelwagens ge
bruikten om de gelederen van de politie
te rammen.
De rellen in de Londense wijk Southall,
waar al twintig jaar tienduizenden Azia
tische Britten wonen, hadden een duide
lijk racistische achtergrond. De Aziati
sche bevolking weigert zich te laten ter
roriseren door blanke straatschenders,
die met dat doel naar Southall komen,
vaak opgehitst door het Nationale Front
dat de kleurlingen uit Groot-Brittannië
wil verdrijven. Ook sommige Britse con
servatieven willen de immigratie nu nog
verder indammen. Maar zelfs een volle
dig immigratieverbod kan het probleem
niet oplossen, want een groot deel van de
kleurlingen is in Groot-Brittannië gebo
ren en getogen. Sommige zwarte families
wonen al sinds het midden van de acht
tiende eeuw in Liveit>ool, toen de stad
nog een van Engelands grootste in- en
uitvoerhavens van Afrikaanse slaven
was.
In Liverpool hebben zwarte en blanke
jongeren sémen tegen de politie gevoch
ten, tegen de „pigs" (varkens), zoals de
agenten op z'n Amerikaans genoemd
worden. Bijna 25 procent van de blanke
„Liverputlians" zit zonder werk. Onder
de zwarten is dit probleem nog groter;
men schat het aantal daar op zestig pro
cent. Zij wonen hoofdzakelijk in de ver
pauperde wijk Toxteth, waar het krioelt
van de boeven. Geen huisvrouw durft
daar nog alleen te winkelen en bij de
meeste winkeliers ligt een karabijn on
der de toonbank.
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
STRAATSBURG Het 434 leden
en 3.500 personeelsleden tellend
Europees Parlement is er gisteren
na een dag lang vergaderen en
vele maanden van voorbereiding
niet in geslaagd definitief te kie
zen voor één vaste vergaderplaats.
De parlementsleden zijn onderling
dermate verdeeld, dat voor onbepaal
de tijd de bestaande toestand gehand
haafd blijft: de voltallige maandelijk
se vergaderingen in de Franse stad
Straatsburg, de commissie- en fractie-
-vergaderingen in Brussel en het se
cretariaat „halverwege" in Luxem
burg. Indien het Europees Parlement
op één in plaats van op drie verschil
lende plaatsen zou werken, zou dat
de Europese belastingbetaler per jaar
De beslissing over een vaste werk
plaats voor het Euro- parlement be
rust feitelijk bij de EG-raad van mi
nisters (de regeringen van de tien lid
staten gezamenlijk), maar die heeft
tijdens de Europese top van Maas
tricht in maart j.l. bij gebrek aan een
stemmigheid besloten de huidige situ
atie te handhaven, hoe kostbaar en
ondoelmatig die ook is. Een duidelij
ke uitspraak van het Europarlement
zelf had echter de EG-ministerraad
de knoop kunnen doen doorhakken.
Het Europarlement bleek echter ver
deeld over de keus tussen Brussel en
Straatsburg. Voor Brussel pleit vooral
het feit dat ook de andere EG-instel-
lingen (Europese Commissie, minis
terraad) daar'gevestigd zijn en verga
deren, terwijl Straatsburg (op de
grens met Duitsland) vooral symbo
lische betekenis heeft voor de vrede
in Europa, door de Franse regering
voor geen enkele prijs als Europees
centrum wordt losgelaten en niet
onblangrijk door de meeste parle
mentsleden als stad het aantrekke
lijkst wordt gevonden.
VERGEEFS ONDERHANDELD
WARSCHAU De arbeiders in de Poolse Oostzeeha
vens van Sczzecin, Gdansk en Gdynia hebben vanmor
gen een uur gestaakt voor hogere lonen en betere wer
komstandigheden. Om drie uur vanmorgen werden de ij
lings begonnen besprekingen afgebroken, zonder dat er
overeenstemming was bereikt
Bij aanvang van de onderhandelingen heeft de minister van ma
ritieme economie, Bejger, gezegd dat de regering aan de eisen
tegemoet wil komen, maar dat de havenarbeiders niet meer
kunnen krijgen dan anderen. De arbeiders dreigen vrijdag op
nieuw te staken. Werknemers van de Poolse luchtvaartmaat
schappij en mijnwerkers in Silezië hebben ook met dergelijke
acties gedreigd. De stakingen zijn de eerste acties sinds twee
maanden. Zij brengen, zo kort na het bezoek van de Russische
minister van buitenlandse zaken, Gromyko, de Poolse leiders in
verlegenheid.
Intussen is het gisteren hervatte proces tegen de vier anti-com
munisten opnieuw verdaagd tot 23 juli. De rechter is niet inge
gaan op het verzoek van de openbare aanklager om de vier op
nieuw in hechtenis te nemen. In Szczecin is gisteren opnieuw
een forum opgericht van orthodoxe communisten, voorstanders
van de harde lijn.
Kortsjnoj:
Familie
inzet van
schaakspel9
BELGRADO De uit
geweken Russische scha
ker Victor Kortsjnoj
heeft de Russische auto
riteiten ervan beschul
digd een schaakspel te
spelen met zijn vrouw en
zoon, die ondanks her
haalde verzoeken nog
steeds geen uitreisvisum
hebben gekregen. Vol
gens de schaker probeert
Moskou hem onder zwa
re psychologische druk te
zetten in verband met de
komende tweestrijd met
de Russische schaker
Karpov om de wereldti
tel. De match, die in sep
tember had moeten be
ginnen, is door de inter
nationale schaakbond
uitgesteld in afwachting
van informaties uit de
Sovjet-Unie over de mo
gelijkheden om het gezin
Kortsjnoj te herenigen.
advertentie
Met het Fiets Garant Plan kunt u uw nieuwe fiets
verzekeren voor een premie alsof er geen dieven bestaan.
Zo heb je een fiets, zo heb je niets. Maar dankzij het
Fiets Garant Plan kunt u uw nieuwe merkfiets nu voor een paar tientjes
per jaar verzekeren. Uw fietshandelaar weet er alles van.
Fiets Gerust. Met het Fiets Garant Plan.
Alleen bij de erkende rijwielhandel.
Illegaal gestookte drank eist 147 doden in India
NEW DELHI In India slachtoffers voor wier leven
zijn de afgelopen dagen als wordt gevreesd,
gevolg van het drinken van In de stad Bangalore, waar'
illegaal gestookte alcohol zich de gevallen voordeden,
147 mensen gestorven. In zie- zijn 44 mensen gearresteerd
kenhuizen liggen nog vijftig wegens het verkopen van de
drank. In India sterven jaar
lijks duizenden mensen, vooral
vrouwen en arme arbeiders,
aan illegaal gestookte drank,
waarin vaak het giftige met
hanol voorkomt.
Belgische
regering houdt
(nog) stand
BRUSSEL De Belgische
regering-Eyskens heeft gis
teravond opnieuw een ver-
trouwensstemming in het
parlement overleefd, na een
plotselinge en hevige ruzie
tussen de regeringspartijen
en een onafwendbaar lijken
de val van het kabinet.
Met de stemmingsuitslag is de
Belgische traditie bevestigd,
dat in de vakantiemaanden
geen regeringen vallen. Alger
meen wordt verwacht dat het
kabinet-Eyskens (een rooms;
-rode coalitie en de 34ste rege
ring na de Tweede Wereldoor
log) de komende herfst niet zal
overleven.
Dochter Gelli
beschuldigd
van spionage
ROME Na drie dagen van
ondervragingen heeft de Ita
liaanse openbare aanklager
gisteren de dochter van LF
cio Gelli, de leider van de
beruchte vrijmetselaarsloge
Propaganda 2, beschuldigd
van spionage en het vormen
van een criminele organisa
tie.
Maria Gelli werd zaterdag op
het vliegveld van Rome aan
gehouden nadat in haar koffer
documenten waren gevonden,
die betrekking hadden op de
loge, die als dekmantel ge
diend zou hebben voor spiona
ge, belastingfraude en samen
zwering tegen de staat. Licio
Gelli is volgens de autoriteiten
gevlucht naar Zuid-Amerika.
BEIROET Het herstel
van de vrede in Libanon is
gisteren een stap dichterbij
gekomen door de verklaring
van de leider van de rechtse
christenen, Gemayel, dat hij
onder voorwaarden bereid is
af te zien van een verdere
samenwerking met Israël.
Bekend is dat de rechte chris
tenen in Libanon herhaalde
lijk door israël van nieuwe
wapens zijn voorzien.
De voorwaarden van Gemayel
houden onder meer in dat Sy
rië zijn 30.000 man sterke leger
uit Libanon moet terugtrek
ken. Syrië is op zijn beurt van
mening dat eerst de banden
van de christenen met Israël
moeten worden verbroken
voor het de eigen troepen uit
Libanon terug kan trekken.
VS betreuren reactie
op Afghanistan-plan
WASHINGTON De Vere-
nigde Staten zijn teleurgesteld
over de reactie van Moskou op
het Europese plan voor een
oplossing van het conflict om
Afghanistan. De Britse minis
ter van buitenlandse zaken
Carrington, de man achter het
voorstel, kreeg zoals bekend
afgelopen zondag van de Rus
sische leiders nul op het re
quest.
Met de 51-jarige nieuwe primaat van Po
len, aartsbisschop Jozef Glemp, wiens be
noeming wij gisteren hebben, gemeld,
komt een nieuwe generatie aan de leiding
van de rooms-katholieke kerk in dat land.
Een zekere continuïteit is echter wel ge
waarborgd door het feit dat Glemp tien
jaar lang nauw medewerker en vertrou
weling van wijlen kardinaal Wyszynski is
geweest, die hem al enige tijd als zijn op
volger beschouwde.
Waarschijnlijk wist Glemp al van de komen
de benoeming af, toen hij twee weken gele
den in een vraaggesprek met het rooms-ka
tholieke weekblad „Tygodnik Powszechny"
zijn denkbeelden over de rol van de kerk in
het huidige Polen uiteenzette.
Hij had het tweede Vaticaanse concilie als
student in burgerlijk en kanoniek recht aan
de universiteit van Lateranen in Rome van
nabij meegemaakt. Zoals hij zelf zegt aan
vaardde hij, in tegenstelling tot veel oudere
Poolse priesters, zonder innerlijk verzet of
moeilijkheden de discussies en resultaten van
het concilie.
Tegelijkertijd houdt hij vast aan de in Polen
traditionele band tussen kerk en natie. Juist
nu, tegenover nieuwe bedreigingen, vindt hij
dat voor het bestaan van land en kerk bijzon
der belangrijk.
In het vraaggesprek waarschuwde Glemp
voor „politiseringvan de priesters. Die moe
ten boven de politieke organisaties staan,
maar invloed uitoefenen als leraren van de
moraal en de ontwikkeling van het standpunt
van de moraal uit op zijn waarde schatten.
De kerk zal volgens Glemp ook geen moeite
doen om de vakbond „Solidariteit te beheer
sen. Zij zal hem echter wel verdedigen wan
neer de mensenrechten in het gedrang ko
men en hem aanraden bij conflicten verstan
dig op te treden. In het contact met „Solidari
teit" moeten de priesters vooral zielzorgers
zijn. „Solidariteit is een vakbond en staat fun
damenteel buiten de levensbeschouwingen.
Hij dient de kerk niet, maar vooral de arbei
ders en het hele land. Daarom is en was de
kerk niet van plan zich in zijn interne aange
legenheden te mengen of op een of andere
manier invloed op zijn programma uit te oe
fenen", aldus de bisschop.
Glemp is geboren in Wroclaw in het noor
doosten van het land, als zoon van een mijn
werker in de zoutmijnen. Hij studeerde in
een seminarie in het nabijgelegen Gniezno en
werd in 1956 priester gewijd. De bevolking in
die streek werd tijdens de Duitse bezetting
bijzonder sterk onderdrukt. Hij werd er met
zijn ouders uit hun woning in een buitenwijk
verdreven en moest al als kind dwangarbeid
verrichten bij Duitse boeren die een boerderij
dreven, die van een Poolse boer was afgeno
men, zo zei hij in het vraaggesprek.
Als 13-jarige kreeg hij een arbeidskaart als
„zwaar arbeider" en mocht hij als Pool geen
school gaan. Toen heeft hij ondervonden wat
uitbuiting van arbeidskracht betekent en in
welke toestand een mens leeft, die geen be
scherming of verdediging heeft. Als primaat
zal Glemp daarom vermoedelijk evenveel
belangstelling als zijn voorganger hebben
voor sociale kwesties.
Na zijn studie in Rome keerde Glemp in 1964
werkte en als rechtsgeleerde optrad in de dio
cesane rechtbank te Gniezno, voordat hij drie
jaar later tot secretaris van de kardinaal-pri
maat werd benoemd. Later werkte hii in de
kerkelijke commissie voor Poolse instellingen
in Rome en in een commissie voor het kano-
nieke recht, waarbij hij tevens curator van de
kloosters in Polen was. Hij heeft ook gedo
ceerd aan de theologische academie in War
schau.
In 1979 werd hij tot bisschop van Warmia be
noemd met basis de stad Olsztyn, en werd hij
lid van de gemengde kerkelijke regerings
commissie voor religieuze zaken in Polen.
Daarbij werkte hij aan de voorbereiding van
een document, dat de wettelijke status van de
kerk in het land vaststelt. Het ontwerp is nog
in discussie.
Momenteel heeft Polen slechts één kardinaal,
aartsbisschop Franciszek Macharski van Kra
kow, die sinds kardinaal Wyszynski's overlij
den verantwoordelijk is voor de kerkelijke
aangelegenheden.
De situatie van de landarbeiders in het Noordoosten
van Brazilië is erger dan van slaven, aldus de aartsbis
schop van Afogados da Ingazeiro, Francisco Austregesi-
lo de Mesqoito.
Volgens hem krijgen die landarbeiders in een wereld, waar
in het hele leven afhangt van geld, geen cent, zodat ze over
geleverd zijn aan de willekeur van hun werkgever. Als er
iemand ziek is, komt er geen arts. Hoogstens biedt een plan-
tagebezitter „hulp". „Als kinderen aan bloedarmoede lijden,
wordt de ouders aangeraden die kinderen aarde te laten
eten", aldus aartsbisschop De Mesquito.
Volgens de bisschop sterft in zijn aartsbisdom veertig pro
cent van de kinderen door ondervoeding, voordat ze hebben
leren lopen. „Als er door de droogte geen oogst is, worden
de kruisen langs de weg nog talrijker".
Het gebied waarin het aartsbisdom van De Mesquito ligt,
wordt op het ogenblik door een rampzalige droogte getrof
fen. In maart keurde de aartsbisschop van Fortaleza, kardi
naal Aloisio Lorscheider, het zelfs goed dat hongerige boe
ren zich voedsel toeëigenden.
In de parochiekerk van Si meer dan 1100 jaar oud zijn.
Walburga in de Westduitse Hun waarde wordt geschat
plaats Meschede is een mil- op ruim 40.000 gulden per
joenenvondst gedaan. Ar- stuk.
cheologen vonden er 150
akoestische kruiken, die De vondst werd gedaan tij
dens de restauratie van de
zeer oude parochiekerk. De'
kruiken waren ingemetseld in
de muur achter het orgel. De
toepassing van akoestische
kruiken dateert van 2000 jaar
geleden. De geestelijke vader
ervan is de Romeinse archi
tect en schrijver Vitruv, die
had ontdekt dat met stenen
kruiken in de muur geluid
kon worden gedempt of ver
sterkt naar gelang de stand,
waarin zij werden geplaatst
De van Rome onafhankelijke ka
tholieke kerk in China heeft twee
nieuwe bisschoppen gekozen. Het
zijn de priester Quian Huimin, die
bisschop van Suzhou werd en de
priester Ma Longlin, die bisschop
van Nanking werd. Het persbureau
„Nieuw China" heeft meegedeeld,
dat zij de plaats innemen van twee
overleden bisschoppen, wier namen
echter niet worden genoemd.
Het aantal katholieken in de Verenig
de Staten is boven de vijftig miljoen
gekomen, zo blijkt uit het nieuwe ka
tholieke directorium. De toeneming is
met 637.664 ongeveer driemaal zo
groot als vorig jaar, hoewel het aan
deel in de totale bevolking met 0,42
procent is afgenomen tot 22,05 pro
cent Het aantal priesters nam af met
223 tot 58.398. Hiertegenover staat een
toeneming van het aantal doopsels,
bekeerlingen en katholiek gesloten
huwelijken.
De Internationale Bouworde zendt
in de komende drie maanden meer
dan zeshonderd vrijwilligers uit
verscheidene Europese landen naar
de door aardbevingen zwaar getrof
fen Italiaanse provincie Salerno. In
de omgeving van Val va zullen
tachtig nieuwe stenen huizen, be
stand tegen aardbevingen, worden
gebouwd. In de stad Campagna
worden ongeveer honderd huizen
gerenoveerd.
Kerk in Nood/Oostpriesterhulp heeft
een film bekostigd, die de titel draagt
„De pauselijke pelgrimstocht naar Po
len". De film, die vijftig minuten
duurt, toont beelden van belangrijke
evenementen van de reis van de paus
in de zomer van 1979. De film wordt
uitgebracht in het Nederlands, Engels,
Duits, Italiaans en Spaans.
