Alle troeven in handen van
Mitterrand
1 aus Johannes Pde
lerk inrichten naar Pools model
KNENLAND/BUITENLAND LEJDSECOURANr ZATERDAG20JUNI 1981 PAGINA9 1
jger
-len&S-
713(
HAAG ,Paus Jo-
les Paulus I behoort
ten volk dat eel ouder
in het Italiaase en dat
jn persoon vel diepere
ren heeft nag<aten dan
Italiaan-zijn ooit had
len doen. Da stempel
'Aftyrug te vinden n de boe
die hij al gschreven
voor zijn verhezing tot
En deze weken vor»
weer de omisbare
tel voor het egrijpen
wat hij aan reken en
clieken als aus ge-
even heeft. WitWojtyla
paus wil fcgrijpen,
t te beseffen wat het
hem beteken Pool te
en moet zijn feschrif-
®'uit zijn Pools» periode
ie ,en"
uitspraak vn John
Ie, journalist bij de
ie Sunday Times,
nt het begin an een
ende verkennig die
journalisten oder zijn
ctionele leidinj hebben
i, ernomen naar ht optre-
en de ideeënweeld van
Johannes Palus II.
rtoe hebben zijiem be
id op zijn vel reizen
het buitenlant waren
anwezig in ht Vati-
en bestudeeden zij
de hand van ijn boe
zijn geestelijk achter-
ld in zijn vadeiand Po-
Het boek dat vrig jaar
:r de titel. Te Pope
Poland, bij 'he Sun-
Times versoeen en
week als De Paus uit
n in een Neerlandse
aling uitkwaï is om
cheidene rednen een
boeiende en belangwekken
de publicatie.
Ten eerste vormt dit boek de
eerste serieuze poging om het
veelzijdige optreden van paus
Johannes Paulus II op een
overzichtelijke wijze te analy
seren. Daarbij streven de au
teurs er naar het pauselijk op
treden in ziin eigen specifieke
waarde te laten. Anders dan
zoveel boekjes over paus en
kerk is het niet geschreven op
een toon van meewarigheid,
nederigheid of botte afwij
zing. Integendeel, de schrij
vers gaan uit van de eigen re
levantie van de paus en het
kerkelijk instituut.
Een dergelijke houding te
kunnen innemen is waar
schijnlijk het voorrecht van
hen die niet leven in een door
confessie verdeeld land als
Nederland, waar over kerke
lijke zaken in het algemeen
en over het pausdom in het
bijzonder slechts in polarise
rende vorm kan worden ge
schreven en geoordeeld. Dit
laatste is duidelijk niet de eer
ste bekommernis van Whale
en de andere medewerkers
aan het boek en dat is wel
licht verklaarbaar uit het feit
dat de aanwezigheid van de
katholieke kerk in Engeland
veel marginaler en minder
controversieel is dan bij ons,
ook al verkleint dit de betrok
kenheid bij datgene waarover
Whale c.s schrijven niet, al
was het maar omdat enkelen
van de medewerkers - al dar»
niet van huis uit - katholiek
zijn. De schrijvers wensen in
de eerste plaats te beschrij
ven, zodat de lezer zijn oor
deelsvrijheid volledig kan be
houden.
Geestelijk klimaat
Het boek is ingedeeld in ne
gen hoofdstukken. Het eerste,
waaruit bovenstaand citaat is
genomen, geeft een korte bio
grafische schets van Karol
Wojtyla tot aan zijn verkie
zing als paus en karakteri
seert het pausschap van Jo
hannes Paulus: gekenmerkt
door een strenge, sterk be
houdsgezinde leeropvatting
contrasteert het met de grote
populariteit van de paus. Drie
hoofdstukken zijn vervolgens
gewijd aan zijn publicaties, zo
wel die welke hij voor zijn
verkiezing schreef als daarna.
Deze bijdragen, alle drie af
komstig van de eminente Va-
ticaankenner Peter Hebbleth-
waite, zijn een poging het
geestelijk klimaat te verwoor
den waarin Karol Woityla is
opgegroeid en waaruit hij de
inspiratie voor zijn eigen ge
schriften heeft geput. Vervol
gens wordt in afzonderlijke
hoofdstukken het optreden
van de paus ontleed en de
reacties daarop tijdens zijn
rondreizen door Mexico, Po
len, Ierland en de Verenigde
Staten. Het laatste hoofdstuk,
weer van Hebblethwaite, is
een samenvatting van de pau
selijke intenties en schetst de
toekomstperspectieven die de
paus er op na lijkt te houden.
Onontbeerlijk voor een goed
verstaan van het optreden
van paus Johannes Paulus II
is de harde leerschool die zijn
Poolse vaderland voor hem is
geweest. De Poolse cultuur
heeft hem volledig gevormd,
zo schrijft Peter Hebblewai-
the. In die Poolse cultuur is
het christendom een belang
rijk, onlosmakelijk element.
Tegenover Polen ervaart de
paus dan ook een bijzondere
verantwoordelijkheid. De
communistische leer staat vol
gens de paus niet alleen op
gespannen voet met een
christelijke ethiek, die Wojty
la zich bijzonder veel moeite
heeft gegeven op een concrete
wijze uit te werken, maar ook
met de Poolse cultuur. Dank
zij de kerk is die Poolse cul
tuur tegen alle aanslagen en
pretenties van vreemde ideo
logieën recht overeind geble
ven. De Poolse kerk is de
laatste toevlucht gebleken
van het behoud van de Poolse
cultuur en daarmede tevens
het duidelijkste bewijs van de
levenskrachtigheid van de
kerk.
Afwijzing
Karol Wojtyla heeft ook zelf
tijdens de oorlog aan ontbe
ringen blootgestaan en zij
hebben zijn christelijke over
tuigingen gestaald. In Polen
heeft hij als kardinaal op basis
van het werk van de katho
lieke filosoof Max Scheler een
ethiek uitgewerkt, die hij als
leidraad neemt voor zijn han
delen. Dit alles vormt, uiterst
summier samengevat, zijn
Poolse „bagage" die hij naar
Rome heeft meegebracht. Van
daaruit beoordeelt hij de we
reld.
In de loop van zijn nü bijna al
drie jaar durende pontificaat
is inmiddels wel duidelijk ge
worden dat Paus Johannes
Paulus II geen bewonderaar
is van de westerse cultuur,
maar het is daarbij opvallend
dat hij geen zwartkijker is.
Integendeel, hij is een levens
lustig man, die midden in de
wereld staat. Hij is, zo menen
de auteurs, dan ook zelf het
levend bewijs voor die chris
telijke vreugde die hij pro
beert uit te dragen. In het ka
tholieke, grotendeels gelijkge
stemde Polen konden tijdens
zijn bezoek zijn opvattingen
geen dissonanten verwekken,
maar heel anders bleken de
reacties op de pauselijke be
zoeken in Mexico, Ierland, en
de Verenigde Staten waar
vaak openlijk kritiek op hem
werd geuit.
De paus heeft zich tijdens
deze bezoeken een hardnek
kig verdediger getoond van
traditionele, morele waarden.
In de toepassing daarvan
duldt hij geen uitzonderingen
zoals zijn bezoeken aan Ier
land en de Verenigde Staten
hebben geleerd zelfs al kan
dit soms tot schrijnende situa
ties aanleiding geven.
Het scherpst zijn zijn verma
ningen aan het adres van de
kerkelijke ambtsdragers, zo
constateert Hebblethwaite.
Voor de paus is het Tweede
Vaticaanse Concilie geen be
ginpunt om de kerk aan te
passen aan de wereld van
vandaag, nee zij is een eind
punt. De twijfel en leerge-
schillen hebben haar effecti
viteit, zo valt uit de toespra
ken van de paus af te lezen, al
te zeer in zijn werking aange
tast. De paus, zo meent Heb
blethwaite, wil de kerkelijke
rijen weer sluiten, niet als een
doel dat op zich zelf staat,
maar omdat de priesterlijke
elite het zout der aarde be
hoort te zijn. De priesters die
nen de zichtbare wegberei
ders te zijn van een christelij
ke levenshouding die naar de
diepste overtuiging van de
paus uiteindelijk voert tot het
menselijk geluk. Buiten de
leer der kerk, zo lijkt de paus
te denken, is geen weg naar
het geluk, iets wat andersden
kenden overigens in hoge
mate irriteert.
De belangrijkste bekommer
nissen van de paus zijn voor
alsnog gericht op de kerk zelf.
In de Westerse kerk wenst hij
schoon schip te maken. De
ambtsdragers dienen weer
een effectieve slagorde te vor
men. Tijdens zijn pontificaat
heeft de paus de contacten
met de Oosterse kerken geïn
tensiveerd, zoals bleek uit zijn
reis naar Konstantinopel in
1979. Om die contacten met
die veel traditionelere ooster
se kerk een kans van slagen
te bieden moet, zo schrijft
Hebblethwaite, de Westerse
kerk weer in het gareel wor
den gebracht. De paus is daar
druk mee bezig.
Uit het boek komt een helder
beeld naar voren van een
paus die in zijn optreden naar
buiten toe haaks staat staat op
de verwachtingen die velen
in het Westen ten aanzien
van de kerk hebben. Voor ie
dereen, die zich in het schijn
baar onsamenhangende optre
IIJS Eindelijk, na
wikkei en wegen,
ook Irankrijk het
orbeeld var enkele buur
den en boidgenotm ge-
fd en zich leergelejd bij
ïcialistiscke machtswis-
«g. Er was alleei wat
voor nodig. „De socia-
en zijn aan de micht
en?", zei een Franse
egbaas op de ochend na
overweldigende ocialis-
|he overwinning in de
ste ronde van di parle-
ïtsverkiezirgen. ,Ze heb-
vijf jaar de tijt. Als ze
|een knoeiboel ran ma-
kunnen ze vetrekken
rijgen we de oide ploeg
^r terug".
'oltrekt zich in Ftnkrijk een
revolutie die ingang werd
met de verkiezig van Mit-
t07and tot president ei gecontinu-
keP met de uitslag va afgelopen
78 pg toen bij het tden van de
unen langzaam didelijk werd
links voor het eest in de 23
dat de Vijfde Repuliek bestaat
meerderheid in ht parlement
halen en, wat no^elangrijker
en redelijke kanszou hebben
de rit van vijf jaaiuit te zitten.
r lelijk is de linkrvleugel in
I ikrijk bevrijd vai de commu-
J ische wurggreep die hen tot
^ver uit de regerinjwist te hou-
rtplotselinge ommewaai van het
nse electoraat kmt voor een
t ut deel voort uit en zucht naar
L, indering. Denk niet dat de
"v hsen verliefd zijrop Mitterrand
iet socialisme. Iéts is minder
waar. Maar de Fransen zijn gewoon
niet bang meer, niet bang meer
voor de socialisten, niet bang meer
voor het „rode gevaar". Eindelijk
durven ze de waarschuwende
woorden van Gaullisten en Giscar-
disten over de rampen van een to
talitaire bureaucratie in de wind te
slaan.
Voor Mitterrand is dit de logische
triomf van een strategie die hij
zonder aarzelen al tien jaar lang
toepast als antwoord op de kritiek
van rechts en links in zijn partij.
Aanvaard de communistische al
liantie, zo luidde zijn credo, in de
geheime wetenschap dat de com
munistische stemmers als puntje bij
paaltje "komt de socialisten zullen
toestaan het roer in handen te ne
men. Achteraf bezien heeft die
strategie nog beter gewerkt dan
Mitterrand in zijn stoutste dromen
had durven hopen. Voor het eerst
in de geschiedenis heeft links alle
macht in handen en voldoende tijd
om die macht uit te oefenen.
Ironie
De grote ironie van het hele gebeu
ren is dat het presidentiële kiessys
teem waar Mitterrand fel tegen ge
kant was toen het werd ingevoerd,
hem nu bijna absolute macht geeft,
een mandaat voor zeven jaar plus
een parlementaire meerderheid om
zijn plannen door het parlement te
krijgen, plus de, weliswaar voor zo
lang het duurt, welwillende hou
ding van de vakbonden. De enige
oppositie zal mogelijk uit de zaken
wereld komen.
Volgens de grondwet van de Vijfde
Republiek stippelt de president de
richtlijnen uit, terwijl de premier
(die zijn functie dankt aan de presi
dent) en de regering (die verant
woording schuldig is aan het parle
Maar gezien de omvang van de
presidentiële bevoegdheden, de
overheersende en geheimzinnige
persoonlijkheid van de man zelf en
het heterogene karakter van de so
cialistische partij, lijkt het niet erg
waarschijnlijk dat Mitterrand zich
minder presidentieel zal gedragen
dan zijn voorgangers.
Waaraan zal hij zich moeten hou
den, wil hij tenminste zijn beloften
niet breken Hij is niet gebonden
aan het socialistische programma,
hoewel zijn tegenstanders in de
jongste campagnes hieruit kwaad
aardig citeerden in de hoop daar
mee de kiezers de stuipen op het
lijf te jagen. Zelf heeft hij beloofd
om Frankrijk, dat als geen ander
Westeuropees land centraal wordt
bestuurd, zo snel mogelijk te decen
traliseren, om bij de verkiezingen
op plaatselijk en nationaal niveau
een systeem van evenredige verte
genwoordiging in te voeren, om het
belastingsysteem zo te hervormen
dat in ieder geval de alleroneerlijk-
sté kantjes worden afgeslepen, om
elf industrieconcerns en de nog res
terende particuliere banken te na
tionaliseren, om de economische
groei te stimuleren met pseudo-
Keynesiaanse methoden en om de
energieproblematiek opnieuw on
der de loep te nemen.
Zelfs als hij alleen de decentralisa
tie doorvoert en het belastingsys
teem herziet, is zijn ambtsperiode
de moeite waard geweest. Wat de
rest betreft, de beperkingen van de
economie, de moeilijke opgave om
mensen meer te gaan betalen voor
minder werk in een tijd van econo
mische achteruitgang, zouden hem
wel eens kunnen beletten het so
cialisme erg ver door te voeren,
zelfs als hij dat zou willen.
Wat de evenredige vertegenwoor
diging betreft staat hij voor een di
lemma. Het Franse kiessysteem
met zijn twee ronden begunstigt de
grote partijen ten koste van de
kleinere. Het hele systeem wordt
nog oneerlijker door districtsgren
zen waarvan rechts profiteert. Een
terugkeer naar evenredige verte
genwoordiging zou zeker democra
tisch zijn, maar een onmiddellijk
gevolg is dat de communisten de
sterke positie die ze bij de recente
verkiezingen verloren hebben, zul
len heroveren.
Idealen en realiteit
Over de hele linie zal de nieuwe
president worden verscheurd door
idealen en realiteit. Zal hij wapens
verkopen, en zo ja, aan wie dan
wel? Hoeveel kerncentrales zal hij
van het programma schrappen
Hoever zal hij de Amerikanen uit
dagen inzake de handelsoorlog en
hoever durft hij te gaan met de
middellange afstandsraketten in
Europa En het allergrootste di
lemma: Hoelang en hoever kan hij
de loontouwtjes laten vieren alvo
rens de godin der wrake en gerech
tigheid ongenadig toeslaat
Wie zal rechts gaan leiden De van
corruptie verdachte, hooghartige
Giscard is definitief van het toneel
verdwenen. Chirac heeft de meer
derheid waartoe hij behoort verra
den. De man die opdoemt aan de
rechtse horizon is zonder enige
twijfel Raymond Barre, de voorma
lige premier die afgelopen zondag
in Lyon in het parlement werd ge
kozen. Met zijn bekende, duidelijke
en eenvoudige manier van spreken
was hij de eerste politicus van
rechtse signatuur die de nederlaag
toegaf door te zeggen dat ze zich nu
moesten toeleggen op een sterke en
„waakzame" oppositie.
WALTER SCHWARZ/
THE GUARDIAN
er M HAAG „Morituri te salutant
die gaan strven, groeten u)". Een
ijns beginneje, omdat de kabinets-
j natie hoe lager hoe meer begint te
worden tot een gladiatorentweek-
p. Het lijdt iu geen enkele twijfel
tr dat de kanpioenen van CDA en
IA, Dries vai Agt en Joop den Uyl,
0-wikkeld zijn in een gevecht op le-
Ijk i en dood. BeSen wanen de ander te
3r,in om zich an te onderwerpen en
izelf te grootim de benen te nemen,
het zo doordat, zal dus één van de
e de komenie tijd in de arena van
Binnenhof het politieke leven la-
--
der heeft uiier kunnen lezen dat Van
jje|t verreweg iet best toegerust aan de
jd zou kunen beginnen. Dat is nog
zo, maar ;jn zwaard heeft heel wat
scherpte erloren. Want vooralsnog
it'het CDAïr niets voor om zich uit te
«ren aan ee partijtje als de RPF. Dat
Iste zou nocg zijn om een een coalitie
CDA en 'VD aan een meerderheid
J"l helpen in ie Tweede Kamer. Voor
'stbare pars moet je diep duiken", zei
F-leider Mindert Leerling onlangs,
doelde oner meer op het verlangen
g., zijn kringnaar een veel strakkere
^wtuswet. D meeste CDA'ers denken
zij wellict zo diep zouden moeten
ken „dat re nooit meer boven ko-
n".
-
Tactische fout
Deze houding van de christen-democra
ten, hoezeer zij vanuit democratisch
standpunt ook lof verdient, is tactisch ge
zien niet erg sterk. Voorlopig ontbreekt
Van Agt nu de mogelijkheid in de onder
handelingen met Den Uyl en Terlouw
met de vuist op tafel te slaan. Bij gebrek
aan het alternatief van een regering met
de liberalen heeft de demissionaire pre
mier de dure plicht het uiterste te doen
om met de socialisten en democraten tot
een vergelijk te komen. Op die manier
worden ook dingen verklaarbaar, die aan
vankelijk nogal raadselachtig waren.
Want waarom willigden de informateurs
Lubbers en De Koning zo snel de eis in
van de PvdA, dat er verder niet met de
VVD zou mogen worden gesproken en dat
het economisch herstelplan van tafel zou
moeten? En waarom ging Van Agt ermee
akkoord dat het premierschap bespreek
baar diende te zijn? En waarom ventileert
het CDA nu dat het wel zou kunnen le
ven met een tijdelijke stillegging van de
kerncentrales in Borssele en Dodewaard?
Deze voorbeelden mogen dienen als be
wijs van het feit dat Van Agts positie bij
deze formatie bepaald niet onkwetsbaar
is.
Op één punt is hij er echter veel beter aan
toe dan Den Uyl. Geen CDA'er zal bereid
zijn hem te laten vallen als de enige kan
didaat voor het premierschap. Dat heeft
niet altijd alleen te maken met een grote
genegenheid. Ook onder de christen-de
mocratische politici zijn er die Van Agt nu
niet de meest ideale man vinden voor dit
ambt, zeker niet nu hun partij weer een
samenwerking met de socialisten na
streeft. Maar ook deze mensen realiseren
zich dat het afdanken van Van Agt, zoals
in het verleden gebeurd is met Mariinen,
De Jong, Schmelzer en Biesheuvel, bijna
gelijk zou staan aan een ingewikkelde po
ging tot zelfmoord. „De mensen zouden
dat nooit begrijpen. Ze zouden ons dat on
genadig inpeperen", aldus «en kamerlid.
Hij wees erop dat er nu al dagelijks boze
brieven bezorgd worden van mensen die
er geen begrip voor hebben dat het CDA
daarmee bedoelen ze niet de pre-
rrtier besprekingen met de PvdA is be
gonnen.
Geen fanmail
Den Uyl krijgt zulke fanmail niet. Inte
gendeel, de stembusuitslag heeft ternau
wernood in de krant gestaan of in Odijk
proclameert een werkgroep zich tot waak
hond bij de onderhandelingen over een
nieuw kabinet. Nu mag deze WESP in
middels op de partijraad van de vorige
week met vereende krachten het zwijgen
zijn opgelegd „WESP, houd je mond",
riep voorzitter Max van den Berg
daarmee is Den Uyl nog niet zo heel erg
veel verder. „In de fractie zijn er heus, die
deelnemen aan de regering belangrijker
vinden dan het behoud van Joop", aldus
een PvdA-afgevaardigde op het Binnen
hof. Het verlies van negen zetels maakt de
offervaardigheid in deze kring dus nog
groter dan weieens wordt gedacht. Den
Uyl krijgt het daardoor nog moeilijker
dan hij het al had. Eén tactische fout en
hij kan het helemaal wel vergeten.
Volgens ingewijden probeert Den Uyl nu
op zeer geraffineerde wijze de positie van
Van Agt te ondermijnen. De eerste ma
nier is: elke concessie van het CDA aan de
PvdA maakt de woede van de rechtse
christen-democraten nog iets groter en
sterkt de linker vleugel van deze partij in
haar overtuiging dat beter een andere
CDA'er premier kan worden. Onder een
man als Ruud Lubbers zou Den Uyl naar
zijn eigen mening wel zonder gezichtsver
lies minister kunnen worden. De tweede
manier is: onverbiddelijk vasthouden aan
zaken, waarover in het CDA verschillend
wordt gedacht. Daarmee heeft hij de kans
Van Agt voor het blok te zetten. Deze
moet dan immers kiezen: óf aanvaarden
óf afwijzen met de kans dat de formatie
vastloopt.
Zo'n punt bij uitstek is het probleem van
de nieuwe kruisraketten van de NAVO.
In PvdA-kring verwacht men dat Den
Uyl het standpunt van D'66 zal overne
men (de raketten nu niet stationeren,
maar ooit misschien wel), waardoor hij in
elk geval van de steun van.Terlouw is
verzekerd. En omdat ook in het CDA ten
minste zes man (de voormalige loyalisten)
fervent tegen de nieuwe wapens zijn,
krijgt Den Uyl dan de gelegenheid te stel
len dat hij spreekt namens een meerder
heid in het parlement.
Rekken
Er vanuitgaande dat de bronnen in de
PvdA de juiste informatie hebben ver
schaft, lijkt het voor de hand te liggen dat
Van Agt niet anders kan dan het stand
punt van de beide progressieve onderhan
delaars onderschrijven. Wel zal het in zijn
voordeel zijn de onderhandelingen zoveel
mogelijk te rekken, in de hoop dat in zijn
partij de geesten langzaam, net als in 1977,
rijp worden voor in vredesnaam dan toch
maar wel een kabinet met de VVD en
(steun van) de RPF. Nu afbreken van de
onderhandelingen met de PvdA en D'66
zou er waarschijnlijk toe leiden dat Van
Agt uiteindelijk, na een vruchteloze po
ging in de richting van de liberalen, weer
bij de progressieve partijen terug zou moe
ten komen. „Maar dan met de pet in de
hand", zei een PvdA-kamerlid. Hij wees
erop dat Den Uyl zich dan met heel wat
meer recht zou kunnen verzetten tegen
het premierschap van deze CDA-voor-
man.
Zo lijkt het erop dat Den Uyl, mits hij
slim vecht, nog heel wat te winnen heeft
in de tweekamp. Maar als Van Agt een
zelfde bekwaamheid aan de dag legt,
heeft hij toch nog altijd de beste kansen in
het beslissende stadium. Want op het mo
ment dat de formatie van het nu beoogde
kabinet alleen nog vastzit op de vraag,
wie er minister-president wordt, kan Van
Agt rekenen op de onverdeelde steun van
zijn gehele partij, terwijl Den Uyl reke
ning moet houden met de mogelijkheid
van „overlopers".
Spookbeeld
Het is wel te hopen dat deze strijd der ti
tanen hoe dan ook een winbaar oplevert.
Bij een onbeslist doemt namelijk het
spookbeeld op van nieuwe verkiezingen,
als wellicht enige resterende mogelijkheid
om de impasse te doorbreken. Bij het
CDA wordt daar nu al hardop over ge
sproken, onder verwijzing naar de onwil
om met de RPF in zee te gaan en de on
mogelijkheid een andere christen-demo
craat als premier naar voren te schuiven
(tenzij het iemand zou zijn als Jelle Zijl
stra, voor wie Van Agt zou kunnen wij
ken uit het oogpunt van landsbelang). Bij
dit alles dient men wel te beseffen dat het
daarmee nog veel langer zou duren, voor
dat een nieuw kabinet aantreedt. En dat
terwijl de toestand van 's lands economie
schreeuwt om een regering die van wan
ten weet. RIK IN 'T HOUT
den van deze paus wil verdie
pen en hem beter wil begrij
pen, of hij zich nu aan hem
verwant voelt of niet, is het
boek van Whale c.s. een on
misbaar boek.
De paus uit Polen. Een tus
sentijds overzicht onder re
dactie van John Whale. Uit
gave: Ambo. 240 pp. Prijs
29,50.
PAUL VAN VELTHOVEN
ment) regeren. Deze twijfelachtige
regeling werd door presidenten als
de Gaulle, Pompidou en Giscard
geïnterpreteerd met de zelfingeno
menheid die hun eigen was. Mitter
rand heeft beloofd om „het parle
ment de rol die het toekomt, terug
te geven", bijvoorbeeld door niet
Mitterrand heeft
beloofd om „het
parlement de rol
die het toekomt,
terug te geven",
bijvoorbeeld
door niet meer,
zoals zijn voor
gangers deden,
zijn begrotingen
met behulp van
noodmaatrege
len door een re
calcitrant parle
ment te jagen.
meer, zoals zijn voorgangers deden,
zijn begrotingen met behulp van
noodmaatregelen door een recalci
trant parlement te jagen.
