a Geen enkele
belastinghaan
i kraait naar het aantal
bezoekers van
kasteel der Spencers
00KZD^^g[&0NMjSBMR
MNDERMgO
i
ALTHORP, GREAT BRINGTON „Hieronder
ligt John Balles, geboren in deze stad. Hij was
meer dan 126 jaar oud en behield tot op het
laatst zijn gehoor, gezicht en geheugen. Hij leef
de In drie eeuwen en werd begraven op 14 april
1706". De vroede vaderen van de stad Nort
hampton (150.000 Inwoners; hoofdplaats van
het graafschap Northamptonshire, in het oosten
van Mldden-Engeland) blijken de merkwaardig
hoge leeftijd van die voormalige inwoner als
goede reclame te beschouwen. Toen de be
graafplaats rond de statige Allerheiligenkerk in
het centrum van Northampton gedeeltelijk op
geruimd werd, hebben ze de kleine gedenk
steen op het graf van John Bailes weggenomen.
Hij Is nu ingemetseld in een van de wijde Ingan
gen van „All Saints".
De boodschap op de steen steekt de plaatselij
ke bevolking een hart onder de riem. „Nort
hamptonshire is een van de gezondere delen
van Engeland", zeggen de vriendelijke lieden
die daar wonen. „Voor je het weet, ben Je er
100 jaar".
Dat is nog geen 126, maar toch ook mooi. En
een belofte voor de toekomst van lady Diana
Spencer (19), de aanstaande bruid van kroon
prins Charles (32) en dus Groot-Brittannië's toe
komstige koningin. Lady Diana („Dl" voor men
sen, die haar persoonlijk kennen) zou een hoge
leeftijd kunnen bereiken, want van vaderszijde
stamt ze uit het grasgroene Northamptonshire,
waar die John Bailes met zijn sterke geheugen
het tot meer dan 126 gebracht heeft.
De Spencers bezitten daar d bijna 500 jaar een
statig landhuis, Althorp Hall, dat grijs oprijst uit
het vredige landschap van Althorp, een gehucht
van het dorpje Great Brington, nauwelijks tien
kilometer ten noordwesten van Northampton.
Althorp Hall is een van de vele honderden Britse
„stately homes", die voor een zacht prijsje toe
gankelijk zijn voor het publiek. Hun eigenaars
lokken nleuwgierige bezoekers aan om met de
opbrengst van het toegangsgeld zware succes-
Het kasteel van Althorp, sinds 1508 eigendom van de Spencers. Elke dinsdag, dondert
meer een gewone hereboer dan een schatrijke edelman, maakt af en
i praatje met bezoekers van zijn kasteel.
slerechten en hoge onderhoudskosten te kun
nen betalen.
Hoewel Althorp Hall rijk versierd is met fraaie
kunstschatten, trokken kijklustige gewone luit
jes vroeger niet in dichte drommen naar het
kasteel van de Spencers. De bezoekers stonden
nooit in de rij te wachten om in een groep rond
geleid te worden. Dertig kleinburgerlijke Britse
mannen en vrouwen per dag was toen een re
cord.' Aan een pond per persoon maakte dat
nog geen bedrag waarmee de Spencers alle
kosten konden dekken.
Tot de wereld vernam, dat lady Diana Spencer
en prins Charles gingen trouwen. Van dat mo
ment af was het uit met de rust van Althorp
Hall. De schaarse bezoekuren trekken nu stee
vast honderden nieuwsgierige binnen- en bui
tenlanders, boeren en stedelingen aan. Ze moe
ten buiten, voor de hoofdingang, in weer en
wind hun beurt afwachten, 's Zondags staan er
geregeld 900 mensen in de rij. Onder de vreem
delingen zijn vooral de Amerikanen sterk verte
genwoordigd.
Lord „Johnny" Spencer (57), de achtste graaf
van Althorp, en zijn tweede vrouw Raine (51)
hebben extra personeel In dienst genomen dat
de vloedgolf moet indijken. Gravin Spencer is
het commerciële brein van Althorp Hall. Als
waardige dochter van de 80-Jarige romanschrijf
ster Barbara Cartland heeft zij een goede neus
voor dingen, die een mooie stuiver kunnen op
brengen. Zonder zijn tweede vrouw zou het kas
teel van lord Spencer al geruime tijd een puin
hoop zijn. En wat hem zelf betreft, zonder Raine
zou hij waarschijnlijk niet meer in leven zijn.
Spencers eerste vrouw was Francis Ruth Burke
Roche, dochter van de vierde baron Fermoy.
Toen ze elkaar leerden kennen, werkte hij als
burggraaf Althorp en kapitein van het tweede
regiment Dragonders op Buckingham Palace als
stalmeester van koning George VI. Daarna was
hij nog twee Jaar stalmeester van de huidige
Britse koningin. Francis Roche en Johnny Spen
cer trouwden in 1954, een jaar na de kroning
van Elizabeth II, te Londen in Westminster Ab
bey, een trekpleister voor alle toeristen. Francis
was negentien. Koningin Elizabeth woonde hun
huwelijk bij als eregast.
De Spencers kregen vrij snel vier kinderen; drie
dochters en een zoon, die nu 13 Is en als enige
erfgenaam de titel burggraaf Althorp draagt.
Diana was de jongste dochter. Na dertien jaar
strandde het huwelijk van haar ouders op een
moeilijke klip. Een van de huisbedienden herin
nert zich, dat de moeder van Diana er in 1967
plotsklaps niet meer was. De 31-Jarige Francis
Roche liet haar man achter met hun vier kinde
ren, Sarah (12), Jane (10), Diana (6) en Charles
(3). Zij wilde een nieuw leven beginnen.
Spencer bracht de kinderen groot in Park Hou
se, zijn eigendom op het koninklijke landgoed
van Sandringham, In het Engelse graafschap
Norfolk. Koningin Elizabeth en prins Philip lieten
hun kroost daar vaak spelen met zijn dochters.
Later bezat de familie Spencej het enige ver
warmde zwembad van Sandringham. Er be
stond geen beter middel om de koningskinde
ren aan te trekken.
De echtscheiding in 1969 van burggraaf en
gravin Althorp was een pijnlijke geschiedenis,
die veel openbare deining veroorzaakte. Al zijn
adellijke vrienden steunden de burggraaf en hij
won het proces. De vier kinderen werden hem
toevertrouwd. Dit heeft Francis Roche echter
niet belet later nog sterke invloed uit té oefenen
op haar jongste dochter, Diana.
Enkele maanden na de echtscheiding hertrouw
de zij met Peter Shand Kydd, wiens rijke familie
behangselpapier fabriceert. Hij is een halfbroer
van William Shand
Kydd, amateur
sportman en zwager
van lord Lucan, een
vermeende moorde
naar die al jaren
vruchteloos opge
spoord wordt door
de politie. Peter en
Francis Shand Kydd
bewonen op het ei
land Seil, ter hoogte
van de Schotse
westkust, een com
fortabele boerderij.
In de badplaats
Oban, gelegen aan
de kust van Schot
land, heeft zij een
winkeltje met souve
nirs en snuisterijen.
Lord Althorp wacht-
,te veel langer alvo
rens te hertrouwen.
Toen zijn vader,
Jack Spencer in
1975 gestorven was,
werd hij automatisch
de achtste graaf
Spencer. Samen met
de adellijke titel erf
de hij ook het kas
teel Althorp Hall.
Een paar jaar later
trad de nieuwe graaf
in het huwelijk met
Raine, gravin van Dartmouth (de graaf van Dart
mouth was haar eerste man), die ook burggra
vin van Lewlsham (een gemeente in Zuld-Oost-
Londen) geweest was en In de Jaren zestig gere
geld haar piond voorbij gepraat had als lid van
de gemeenteraad van Groot-Londen. Men be
schouwde haar toen als „een van de minst po
pulaire vrouwen van de Londense society".
De komst van de nieuwe kasteelvrouwe In Alt
horp (dat door de Engelse adel „Altrup" uitge
sproken wordt) veroorzaakte een kleine opstand
onder de kinderen van lord Spencer, die von
den dat ze afschuwelijk dynamisch en ordinair
was. Haar tweede man mocht echter niet mop
peren. Voor hem was ze een toegewijde en
trouwe echtgenote, die zich bovendien met hart
en ziel Inspande om Althrop Hall geld te doen
opbrengen, waarmee de enorme successierech
ten afbetaald zouden kunnen worden.
Gravin Spencer pakte de zaken kordaat aan. Ze
liet de staatsiezalen van het kasteel volledig op
knappen, hing daarin de mooiste schilderijen en
plaatste er de fraaiste meubels. Enkele oude
huisbedienden, die niet goed meer mee konden,
werden ontslagen en vervangen. In de aparte
stalgebouwen van Althorp Hall, waarin vroeger
honderd paarden stonden, opende ze twee gro
te winkels en een theesalon. Een en ander viel
niet In de smaak van haar stiefkinderen. Ze
hebben hun „lelijke stiefmoeder" nooit voor
honderd procent aanvaard. Raine Spencer heeft
zelf een zoontje, Henry, van 12 jaar.
Hersenbloeding
Ondanks haar problemen met zijn kinderen, kan
lord Spencer zich werkelijk geen betere tweede
vrouw wensen. Ze heeft trouwens eens prak
tisch zijn leven gered. Een week nadat hij in de
bank gelukkig weer in het zwart stond, zakte
Spencer op een binnenplaats van de stalgebou
wen plotsklaps in elkaar. Hij had een zware her
senbloeding. Raine en een huisbediende brach
ten hem naar het ziekenhuis van Northampton,
waar de dokters haar hun bevinding meedeel
den, dat lord Spencer vermoedelijk de naclvt
niet zou overleven.
Gravin Spencer huurde onmiddellijk een parts-,
culiere ziekenwagen waarin ze naast hem ging
liggen. Deze ambulance raasde over autosnel
weg nummer 1 in de richting van Londen,, oen
rit van ruim twee uur. In de Britse hoofdstad le
verde ze een verbeten strijd voor zijn leven. (Met
een onvoorstelbare vastberadenheid begaf ze
zich van het ene ziekenhuis naar het andere om
de beste specialisten te raadplegen.
„In een dergelijke situatie ga je er niet bij zitten
hullen", zei gravin Spencer later, „want dan huil
Je voor Jezelf. Het enige dat ik In die omstandig
heden voor hem kon doen, was mijn leven en
energie gebruiken voor zijn leven".
Uiteindelijk slaagde ze er in een vriend, Bill Ben-
tlnck, die nu hertog van Portland is, te overre
den zijn Invloed bij de firma Dow Chemicals te
gebruiken om uit Duitsland snel het genoesmld-
del te laten overkomen, dat volgens haar het le
ven van haar man gered heeft. Na een langduri
ge persoonlijke verzorging en onafgebroken po
gingen om hem weer bij te brengen, opende
lord Spencer op een mooie dag plotseling de
ogen, terwijl zijn vrouw een cassettebandje van
Madame Butterfly voor hem speelde. Daarna
werd hij snel beter. Het enige letsel, ontstaan
door zijn zware ziekte, is een licht spraakge
brek.
Heerboer
Lord Spencer leidt nu een zo rustig mogelijk le
ventje op zijn uitgestrekte eigendom. In feite is
hij meer heerboer dan rijke edelman. Althorp
Hall staat temidden van twee en een halve vier
kante kilometer landbouwgrond, die hem toebe
hoort. Een deel ervan wordt bebouwd. Spencer
houdt verder tientallen koeien en honderden
schapen.
De zorg voor het kasteel laat hij praktisch volle
dig over aan zijn vrouw, die er de handen vol
aan heeft. Althorp Hall Is een Indrukwekkend
gebouw dat je echter bezwaarlijk riant kunt
noemen; aan de buitenkant grauwgrijs en een
beetje verwaarloosd. Het centrale deel dateert
van rond 1573. Het werd gebouwd op grond die
John Spencer In 1508 gekocht had. De kosten
van huis en landerijen bedroegen 800 pond.
Het oorspronkelijke kasteel, opgetrokken in
rode baksteen, werd in 1666 aanzienlijk ver
groot met twee imposante zijvleugels. In die tijd
was het slot nog omgeven door een brede
gracht. Tussen 1787 en 1791 werd besloten de
slotgracht dicht te gooien en de buitenmuren
van het kasteel te bekleden met witte steen. Dat
was toen de mode. Van de vroegere blanke
schoonheid is helaas niet veel meer overgeble
ven.
Gravin Raine Spencer heeft meer dan 50 boe
ken geraadpleegd om over het erfdeel van haar
man een beknopte gids te kunnen schrijven, die
voor 75 pence verkocht wordt aan de bezoe
kers. Het boekje Is zuinig uitgegeven, zonder
kleurendruk. Althorp Hall telt 100 kamers, waar
van alleen de mooiste getoond worden. De ver
trekken, bewoond door lord en lady Spencer,
komen uiteraard daarvoor niet in aanmerking.
Gedisciplineerd
Het bezichtigen van de kamers en gangen die
als museum ingericht zijn, neemt nauwelijks 20
minuten in beslag. Maar omdat vandaag de dag
zoveel volk komt kijken, moet je minstens een
half uur in de rij je beurt afwachten. Je komt in
het kasteel via de zogeheten Wooton Hall, die
vol schilderijen met jachttoneten hangt. Bij de
Ingangsdeur zit een oud mannetje dat je pond
In ontvangst neemt en deze transactie optekent
In een schoolschrift. HIJ geeft Je geen kaartje.
Misschien heeft sluwe Raine berekend, dat op
die manier geen enkele belastinghaan naar het
aantal bezoekers kraait.
Binnen regelen een paar dames van de Spen
cerstaf erg gedisciplineerd het bezoekersver-
keer. ledereen wordt verzocht zo dicht mogelijk
bij elkaar te blijven. Zo worden we voorbij een
vrouwtje geleld dat de gidsjes van Raine Spen
cer, prentbriefkaarten en doosjes met speel
kaarten verkoopt. We moeten een grote bocht
beschrijven, dicht bij de muren blijven en ver
volgens geduldig post vatten voor een deur, die
toegang verschaft tot het heilige der heiligen.
Meer dan een half uur later komt door die deur
een gids tevoorschijn, die ons naar binnen
loodst. Inmiddels stroomt een troep bezoekers,
die alles gezien heeft terwijl wij stónden te
wachten, tevreden het huls uit.
Eerst kom Je In een lange gang, vol glazen
wandkasten met wel 700 stuks Chinees, Frans
en Engels porselein. De gids vertelt dat rijke En
gelse 6/dellleden In China eetserviezen plachten
te bestellen, waarvan ze In Engeland ruwe mo
dellen lieten maken, die ze als voorbeeld naar
de Chinese porseleinfabrikanten stuurden.
van £30 tot 5.30 uur voor een pond toegankelijk.
Meestal duurde het wel drie jaar eer de Chine
zen hun bestelling leverden. Doorgaans was het
dan nog niet helemaal zoals de Engelsen het
wilden hebben, maar het was toch altijd bijzon
der kostbaar porselein dat vooral vandaag de
dag een hoop geld waard is.
De salons van Althorp Hall zijn erg fraai en
zorgvuldig gerestaureerd, met bladgoud van 22
karaat opp de plafonds. Er is een Rubens-salon
met schilderijen van de grote Vlaamse meester.
Hier en in de andere salons getuigen de prachti
ge Franse meubels, kostbare horloges en vele
merkwaardige kunstvoorwerpen van een opval
lend goede smaak.
De grote eetkamer werd in 1877 bijgebouwd. Ze
Is niet altijd toegankelijk voor publiek. De muren
zijn bekleed met karmozijnrode damast, afkom
stig uit een Venetiaans palels. De tafel biedt
plaats aan 22 gasten, die mogen aanschuiven
op mahoniehouten stoelen uit een reeks van 54,
die in 1800 gemaakt werden door de bekende
Engelse meubelmaker George Seddon. Vroeger
stonden ze in het Londense huis van de Spen
cers tegenover Green Park. Die woning is nu
evenwel verkocht.
King William
Alle luiken van het kasteel zijn uitgerust met
belletjes om inbrekers af te schrikken. Via de
salons kom je in een indrukwekkende, overdek
te binnenplaats die vroeger geen dak had en
rechtstreeks in verbinding stond met de buiten
wereld. Ruiters konden daar voor een van de
twee stenen trappen van hun paard stijgen. Nu
is er een monumentale centrale houten trap. De
wanden hangen vol schilderijen van de acht
graven Spencer, onder wie een voorzaat van Sir
Winston Churchill.
Boven zijn er nog meer salons en talrijke aan
trekkelijke slaapkamers. In een daarvan staat
het bed dat in 1695 beslapen werd door ko
ning/stadhouder Willem lil van Oranje. Ze heet
de „King William's Room". Telkens wanneer
Althorp Hall koninklijke gasten krijgt, wordt hun
die kamer aangeboden. Ze Is trouwens uitgerust
met een heus zitbad, netjes verscholen in een
grote kast.
Kroonprins Charles, lady DI's aanstaande echt
genoot, heeft op 11 januari van dit jaar nog ge
bruik gemaakt van de kamer en het bed van ko
ning Willem. Op het tafeltje bij het raam, ligt de
pocketeditie van „Little White Doves of Love"
(kleine duifjes van de liefde) geschreven door
Barbara Cartland, de stiefgrootmoeder van lady
Diana.
Het geleide bezoek aan Althorp Hall eindigt in
een brede gang van bijna 35 meter lengte, ver
sierd met de kostbaarste doeken uit de indruk
wekkende schilderijenverzameling van de Spen
cers. Helemaal achteraan hangt een van de be
tere werken van de Antwerpse kunstenaar An-
toon van Dijck, een portret van George Digby,
tweede graaf van Bristol en graaf van Bedford.
Het verzinnebeeldt Oorlog en Vrede. Er hangen
ook doeken van Reynolds, Gainsborough, Hen-
rik Dubbels en andere grote schilders.
Bijna alle Engelse kastelen hadden vroeger zo'n
extra lange kamer, waarin het adellijke volkje
rondliep of een soort tennis speelde als het bui
ten slecht weer was. „Jogging" werd in die tijd
door rijke lui binnenshuis gedaan.
Spencerwijn
De stalgebouwen staan opzij van het kasteel.
Maar de fraaie winkels waarin op drukke dagen
ook lady Spencer porselein, zilver-, glas- en
aardewerk, juwelen en andere mooie dingen
verkoopt, is een bezoek alleszins waard. Toen
lady Di's stiefmoeder vijf jaar geleden met die
zaak begon, was de voorraad koopwaar 50
pond waard; vandaag de dag wordt de waarde
op 25.000 pond geschat.
Lady Spencer verkoopt daar ook zelfgemaakte
Engelse cakes, thee en frisdrankjes. Haar man
staat In de wijnwinkel. „Daar weet hij alles van",
•zegt zijn vrouw. HIJ verkoopt Franse, Spaanse
en Portugese wijn in flessen met speciale Al-
thorp-etiketten. Voor Engeland zijn de prijzen
normaal. Alleen de Madera uit 1880, die vele ja
ren doorgebracht heeft In de eigen wijnkelders
van de Soencers, is duur. Hij kost 72 pond.
Als je als Amerikaanse bezoeker zo'n fles naar
de States sleept, worden bij je terugkeer al je
familieleden, buren en vrienden groen van af
gunst. De Spencers zijn dus niet alleen handige
zakenlui, maar ook goede psychologen. Ze ken
nen hun pappenheimers.
ROGER SIMONS
Stel het niet uit ga naar uw ANWB-kantoor:
Leiden, Stationsweg 2
Den Haag, Wassenaarseweg 220 Den Haag, De S. Lohmanplein 10
Je weet nooit wat je tegenkomt op reis. Daarom
vertrekken verstandige mensen niet zonder Reisverzekering
(dekt de financiële risico's) en Internationale Reis- en
Kredietbrief voor daadwerkelijke hulpJK MljifP
Ook als ze de auto thuislaten. W D
