Affaire Schreurs-Gijsen
kent parallel in Italië
„De schoorsteen is méér
dan een pijp door het dak"
r
IN EN OM HET HUIS
[jboeken
kerk
wereld
Trouwen als straf
Mag ik een
Cosmopolitan?
Besparen op
sokken
Dia's kijken in sfeer
Deeltijd-opleiding voor nieuwe pastorale functie
Nieuwe uitgave
bijbel op komst
HORECA LOURDESBANG VOOR OMZET
BINNENLAND
LODSE COURANT
DINSDAG 2IUNI1981 PAGINA 9
Veel helpt hét niet
We stelen steeds meer. In 1979 probeerden we „nog maar"
26056 keer een argeloze winkelier van zijn kostbare waar te
ontdoen. Het afgelopen jaar was dat bijna 20 procent meer:
31206 keer. Eigenlijk dus wel begrijpelijk dat de antl-diefstal-
bordjes die in alle winkels dreigend waarschuwen, steeds fel
ler van toon worden. Als eerlijk mens heb je vaak wat moeite
met het wantrouwen van de detailhandel. Heeft u ook uw tas
wel eens moeten openhouden voor de winkelchef? Dan bent u
zeker uit pure woede ook nooit meer in dezelfde winkel terug
geweest. Want zo gaat dat, de mens wordt niet graag gewan
trouwd.
Grote warenhuizen en textielzaken zijn het meest de dupe van
winkeldieven. Gemiddeld bedroeg - in 1980 - het bedrag per
diefstal 35 gulden. Mannen zijn grotere „jatters" dan vrouwen.
Van het aantal aangiften dat bij de politie werd gedaan betrof
het In 55 procent van de gevallen een mannelijke dief (45 pro
cent vrouwen dus). Trouwen is wellicht een - beperkte - oplos
sing voor het hoge diefstalpercentage. De cijfers wijzen uit dat
de dader in 73 procent van de gevallen ongehuwd was. Een
verplicht huwelijk lijkt een redelijke strafmaat.
ZORGVULDIGHEID VEREIST BIJ AANLEG EN ONDERHOUD
De schoorsteen hoort er weer helemaal bij te
genwoordig. Dat is een ontwikkeling, die be
gon met de sterke toeneming van het aantal
open haarden en die zich voortzet, nu daar
ook nog eens grote aantallen houtkachels bij
komen. In oude huizen wordt de bestaande
schoorsteen In ere hersteld, In nieuwe wonin
gen kan er In veel gevallen met moderne ma
terialen wel eentje gemaakt worden.
Maar bij een ander vallen toch enkele kantte
keningen te maken. Wat de oude schoorste
nen betreft, het kan gevaarlijk zijn om die
zonder meer opnieuw In gebruik te nemen.
Een grondige controle door de vakman Is be
slist noodzakelijk, want In de loop van de ja
ren kunnen mankementen zijn ontstaan, die
gevaar opleveren voor ongelukken, variërend
van brand tot koolmonoxydevergiftlging. Ove
rigens is een schoorsteen die indertijd voor
een gewone kachel is gebouwd lang niet altijd
geschikt voor een open haard.
Een nieuwe schoorsteen kan echter ook ge
noeg ellende opleveren. Wie er zelf aan be
gint, kan niet beter doen dan zich tot het ui
terste laten Informeren over zaken als het te
gebruiken materiaal, het eventueel leggen van
een bocht etc. Er bestaan overigens wel de
gelijk wettelijke voorschriften en wie zich daar
niet aan houdt, kan er op rekenen dat hij vol
ledig aansprakelijk wordt gesteld voor de ge
volgen.
Veel aanslag
Is alles in orde, dan blijft nog het onderhoud
van de schoorsteen de nodige zorg vragen.
Om te beginnen Is het terwille van die schoor
steen niet raadzaam, alles wat wil branden
zonder meer in de haard te gooien. Hout dat
onvoldoende gedroogd is bijvoorbeeld, geeft
een extreem hoge roetaanslag en harshou-
dende houtsoorten vervuilen de schoorsteen
eveneens In ernstige mate, afgezien nog van
het feit, dat ze tijdens het branden „spatten"
als vuurwerk. Een stem uit de praktijk, de ei
genaar van het schoorsteenveegbedrijf H.
Termaat aan de Tuteln Nolthenluslaan In
Apeldoorn: „Je ziet bijna dagelijks hoe licht
vaardig de mensen ermee omspringen. Te
grote vuurhaarden onder veel te smalle
schoorstenen, vervuiling van het rookkanaal
en men staat er niet bij stil, hoe gemakkelijk
je een fikse schoorsteenbrand kunt krijgen.
En komt het zover, dan wordt vaak gedacht
dat Je maar een emmer water op het vuur
hoeft te gooien om er weer vanaf te zijn. Zo
eenvoudig is het allerminst. Het enige wat je
zelf kunt doen Is onmiddellijk de schoorsteen-
schuif dichttrekken en de rest Is werk voor de
brandweer. Ook weten velen niet dat brand
verzekeringen als els stellen dat de schoor
steen minstens eenmaal per Jaar geveegd
wordt door een erkend schoorsteenveegbe-
Ook bij (vooral bij)
vensbelang.
drijf, dat daar ook een administratie van bij
houdt, dus niet door iemand die zo maar eens
•langs komt".
Gas door de waterslang
Onderschat wordt ook vaak het gevaar, dat
afvoerkanalen van gas- en olieverwarmlngsin-
stallatles kunnen opleveren. Vanuit een lang
durige ervaring met het aanleggen van instal-
latiewerken In de bouw kan Termaat ook dat
terrein terdege overzien. In zijn „onderhoud-
spakket" vormt deze apparatuur een belang
rijk onderdeel en evenals bij de open haarden
komt hij nogal wat gevaarlijke toestanden te
gen. Ontluchting en beluchting zijn bijvoor
beeld zaken waar van alles aan kan mankeren
en een vervuilde afvoer Is hier even gevaarlijk
als bij een open haard. Wie zelf Iets aan de
Installatie wil veranderen - verplaatsén blj-
n open haard is een goed trekkende schoorsteen van le-
voorbeeld - moet wel heel goed weten wat hij
doet, want ook hier zitten de ongelukken in
de kleinste hoekjes, Termaat, die bij het on
derhoud van de afvoerkanalen ook altijd een
oog laat gaan over het geheel, komt op dat
gebied vreemde dingen tegen: bijvoorbeeld
een waterslang met klemmetjes, die gebruikt
wordt voor gasdoorvoerDe ventilatie Is
vaak ook een zwak punt. Gas- en oliebran
ders -open haarden trouwens ook!- hebben
lucht nodig en In een afgesloten ruimte kun
nen ze dan ook groot gevaar opleveren. Met
Instemming ziet Termaat dan ook het toene
mende aantal publikaties over de risico's, die
verbonden zijn aan het dichtstoppen van alle
mogelijke ventilatiedoorgangen In huls.
Allemaal zaken die gemakkelijk over het
hoofd gezien kunnen worden, totdat er In het
gunstigste geval een flinke waarschuwing kont
en In het ongunstigste een ongeluk.
„Mag ik de Cosmopolitan van deze
maand?" „Wat zegt u?" De Cosmopolitan,
u weet wel, dat luxere tijdschrift voor vrou
wen. Belachelijk natuurlijk, zo'n naam voor
een publiekstijdschrift in Nederland. Tóch is
het zo: pas geleden heeft zich een nieuw li
terair fenomeen genesteld tussen het speel
se Viva en het statige Avenue in.
Cosmopolitan is van oorsprong een interna
tionaal georiënteerd blad, heeft een wereld
oplage van om en nabij de vijf miljoen. Een
„bestseller" dus en waarom ook niet. Een
Engelstalige meerderheid van de vrouwen
zal geen problemen hebben met de naam
van het blad. Maar het is natuurlijk idioot
om te veronderstellen dat we in dit land al
lemaal weten hoe je Cosmopolitan uit
spreekt. Zet je de klemtoon op de tweede
„o", de derde „o" of op de „i"? Eén keer
afgaan in een tijdschriftenwinkel is tot daar
aan toe, maar na de tweede keer zou ik
zeggen: doe mij maar een Story.
Overigens Is Avenue niet van plan om met
de komst van Cosmopolitan de pijp aan
Maarten te geven. Integendeel, directeur
uitgever Hanny van den Horst van het blad
deed onlangs de historische uitspraak:
„Avenue moet het beste blad blijven van
Nederland èn het mooiste". Zelfde Hanny
wil Avenue zachter en ronder maken, „vrou
welijker" dus. „Het blad was te vierkant",
vindt ze.
Allemaal vakjargon natuurlijk, maar het
maakt genoeg duidelijk: Avenue gooit al
haar charme in de strijd om de consument
verre te houden van de platvloerse, Ameri
kaanse Goliath Cosmopolitan.
Ook vaak een knol van een gat In één van
uw sokken? Jammer hoor, de llnkersok nog
puntgaaf, de rechter goed voor de vodden-
loper. Er is een kiene oplossing voor dit
zwaarwichtige probleem: koop voortaan al
leen nog maar sokken van dezelfde kleur en
hetzelfde type. U zet een sokken-roula
tiesysteem op touw. Scheelt u honderden
sokken op een mensenleven. Wie zei daar
nog iets over bezuinigen?
Een avondje vakantie dia's kijken is vaak
een enigszins trieste aangelegenheid: de fa
milie zelf verkeert In opperste vrolijkheid en
lacht zich blauw om elke olijke scène. Bu
ren. kennissen, vrienden grijnzen gedwon
gen, maar Intens verveeld, mee. Niet zelden
is het voorgekomen dat. toen het licht na
vele uren aanging, het bezoek in diepe
slaap werd aangetroffen. Onbehoorlijk,
maar begrijpelijk. Muzlek-lndustrie Fontana
gaat het u dit jaar makkelijker maken: er is
een grote keus langspeelplaten op de markt
gebracht, waarvan de muziek keurig past
bij welke vakantie dan ook. Gaat u met de
auto naar Spanje? Dan kiest u het muziekje
„De autorels" en het muziekje „Zonsonder
gang aan zee". En belde muziekjes draait u
af tijdens de dia-avonden. Leuk voor de kij
kers. Er is ook een plaat voor de Holland-
gangers: „Regen" heet die.
,de Populaire
geschiedenis
over Friesland
Romeinse geschiedschrij
ver Plinius moet omstreeks 50
na Chr., toen hij de
•ordzeekiist bereisde en als
ucht daarvan een nogal
Irastisch verhaal ophing van
het wonen op 'terpen', een
[nerkwaardige indruk gekre
ten hebben van de Friezen en
Chauken in dit gebied. Ko
mend vanuit het zonnige Italië
trof hij in deze koude en een
zame oorden „beklagenswaar
dige mensen aan, die daar op
hoge aardhopen of op podia
wonen, verhogingen, die ze
met de hand hebben opgewor
pen ter hoogte van het hoogste
tij.
Een vreemd volkje die Friezen
(altijd al geweest): Proberen ze
hun voeten droog te houden
op terpen, terwijl ze toch hoog
en droog in Drenthe hadden
kunnen zitten. Want daar ko
men ze volgens sommige ar
cheologen vandaan. De vroege
„volksverhuizing" omstreeks
600 v. Chr. moet volgens hen
zijn veroorzaakt door het feit,
dat enorme zandverstuivingen
hun akkers en weidegronden
onbruikbaar maakten. Wie zou
willen blijven, wachtte de
hongerdood en alleen een ver
trek naar vruchtbaarder stre
ken bood de mogelijkheid
daaraan te ontkomen.
Nu was de afstand tussen de
randen van het pleistocene
Drenthe en de grenszones van
de jonge kleistreken langs de
zee niet al te groot, zodat reeds
een oppervlakkige verkenning
de zandbewoners duidelijk
kan hebben gemaakt, dat op
de vette kwelders nieuwe be
staansmogelijkheden voor hen
lagen. Het gevolg was stellig,
dat grote groepen de oude
grond verlieten en op de nieu
we bodem voor de tweede
maal een agrarisch bestaan
f>robeerden te verwerven. Wij-
en prof. Dr. A.E. van Giffen
was echter een geheel andere
mening toegedaan over de
herkomst van de proto-Friese
bevolking; over Friezen kon
toen namelijk nog niet worden
gesproken. Na vele onderzoe
kingen kwam hij tot de slot
som dat de Friezen, overeen
komstig hun oude stamlegende
via de Eems over zee uit
Noordwest-Duitsland geïmmi
greerd zijn. Dit zou gebeurd
zijn in het begin van de vijfde
eeuw v. Chr.
Deze en andere interessante
zaken kan men aantreffen in
het bijzonder lezenswaardige
boek „Oorsprong en geschie
denis van de Friezen" van de
hand van S.J. van der Molen.
Er is nogal eens over de ge
schiedenis van Friesland ge
schreven. Zo is er het hand
boek „Geschiedenis van Fries
land", een uitgave van de
Fryske Akademy. Een dege
lijk en omvangrijk werk van
niet minder dan 700 pagina's,
maar voor de doorsnee lezer is
het te specialistisch en te taai.
Het boek van Van der Molen
is echter ook voor de geïnte
resseerde leek toegankelijk.
Uiteraard moeten de nodige
feitelijkheden opgesomd wor
den, maar de verteltrant is
over het algemeen bijzonder
luchtig gehouden. De onder
werpen zijn overzichtelijk in
gedeeld en het boek noodt tot
lezen, mede door het grote
aantal foto's en tekeningen in
kleur en zwart-wit (foto's Paul
Vogt). Wat dat betreft is aan
het verzoek van uitgeverij El
sevier in ruime mate voldaan.
Een misser is overigens het
ontbreken van de „openingsfo
to" bij de inleidende tekst. Het
foto-onderschrift staat er wel,
maar voor de rest is de pagina
geheel blanco
De schrijver heeft in de aan
vang van zijn boek ook de pre
historie behandeld, waarop de
geschreven historie immers
berust. Zoveel mogelijk zijn
die aspecten naar voren ge
haald waarin de Friese ge
schiedenis afwijkt van de Ne
derlandse (voorheen: 'vader
landse) geschiedenis. Als ge
volg van dit uitgangspunt
heeft Van der molen de be
schrijving beëindigd bij het
jaar 1813 toen Friesland zoals
de andere gewesten als een ge
wone provincie in het Ko
ninkrijk der Nederlanden
werd opgenomen, waarmee de
Friese geschiedenis tot Neder
landse geschiedenis werd. Het
ruim 250 pagina's tellende
boek is ingedeeld in een der
tigtal hoofdstukken waarbij na
de prehistorie onder meer aan
dacht wordt geschonken aan
het „koninkrijk Friesland", de
„predikers van overzee", aan
de „Friezen als boeren, zee
vaarders en kooplieden", de
„Schieringers en Vetkopers",
de „opstand tegen Spanje", de
„Friese Nassaus" en de „Fran
se tijd". Het boek is voorzien
van een uitgebreid literatuuro
verzicht en register. Vorig jaar
verscheen bij Elsevier in de
serie „Volken der Lage Lan
den" reeds het boek „De Bra-
S.J. van der Molen: „Oor
sprong en geschiedenis der
Friezen". Ui tg. Elsevier Am
sterdam. Prijs 49,50.
Honderd jaar Bond
Vrije Evangelische
Gemeenten
Zaterdag 13 juni viert de
Bond van Vrije Evangeli
sche Gemeenten in Neder
land zijn honderdjarig be
staan. Dit gebeurt met een
feestelijke bijeenkomst in
de „Meerpaal" in Dronten,
waarvoor 1500 bezoekers
worden verwacht. Enkele
dagen later, op 16 en 17 juni,
volgt in Lage Vuursche de
jaarlijkse bondsvergade
ring.
De bond telt in Nederland 47
gemeenten met 7700 belijden
de leden en ongeveer evenveel
doopleden en sympathisanten.
De Vrije Evangelische Ge
meenten kennen een verschil
lende oorsprong. Sommige ge
meenten ontstonden als vrije
gemeenten, andere scheidden
zich af van de Hervormde of
Gereformeerde kerk terwijl
weer andere ontstonden uit
evangelisatie.
De Vrije Gemeente legt de na
druk op persoonlijk geloof en
op de zelfstandigheid van de
plaatselijke gemeente en de
betekenis van zending en
evangelisatie. In Nederland
heeft de Vrije Evangelische
Gemeente goede contacten
met de Hervormde Kerk, de
Gereformeerde Kerken en
met de Baptisten. Via de inter
nationale bond onderhoudt de
Nederlandse Bond relaties met
de broederbonden in 12 lan
den.
De affaire Schreurs-Gijsen heeft
een merkwaardige parallel in Ita
lië. Gaat het in het Limburgse om
een priester-politicus die zich als
politicus niet houdt aan de instruc
ties van degene die volgens kerke
lijk recht zijn meerdere is, in Italië
gaat het om een priester-journalist
die weigert op bevel van zijn bis
schop de pen neer te leggen. Aldus
meldt onze correspondent in Rome,
Cees Manders.
Gianni Baget Bozzo ligt al heel lang
overhoop met zijn bisschop, kardinaal
Siri, aartsbisschop van Genua. De een
is socialist en medewerker aan socia
listische bladen en de ander behoort
tot het meest behoudende deel van de
kerk in Italië.
Vorig jaar kreeg Baget Bozzo, prakti-
zerend priester in Genua, van Siri het
bevel zijn journlistieke activiteiten te
staken. De journalist weigerde. Enke
le weken geleden kreeg Baget Bozzo
van Siri het bevel zondag tijdens de
mis tegen de abortuswetgeving te pre
ken. Baget Bozzo weigerde en toen
trof hem de toorn van de kardinaal;
een kardinaal, die overal verkondigde
dat ieder die bij het referendum voor
abortus zou stemmen een doodzonde
zou begaan.
Baget Bozzo ontving vorige week een
brief thuis van de Curie van Genua
waarin stond dat hij in geen enkele
kerk de mis meer mag opdragen. Wei
gert hij hieraan gevolg te geven dan
wachten hem „ernstigere gevolgen".
Baget Bozzo accepteert de instructies
van de bisschop alleen voorzover die
volgens het kerkelijk recht juist zijn.
En hij blijft schrijven. Zoals afgelopen
zaterdag in de socialistische krant La
Republica: „De vrijheid van menings
uiting", zegt hij „is een elementair
mensenrecht. Als de katholieken, on
derwie de priesters dat recht niet heb
ben dan wordt de kerk een afzonder
lijk lichaam dat nooit met de maat
schappij kan verder gaan. De kerk
wordt dan geen gemeenschap, maar
een machtsstructuur".
Volgens Baget Bozzo heeft deze maat
schappij grote behoefte aan religie,
maar dan moeten de religieuzen zich
niet buiten die maatschappij opstellen.
De gelovigen, inclusief de priesters
moeten de vrijheid hebben zich een
eigen mening te vormen en die te ui
ten. Dan pas kunnen volgens hem
kerk en cultuur, die zoveel behoefte
aan elkaar hebben, één worden.
Baget Bozzo zegt dat het niet de eerste
keer is dat hij deze zaak aan kardinaal
Siri probeert uit te leggen, maar iede
re keer blijkt dat „noch de kardinaal
noch ik in staat zijn om compromissen
te sluiten op het punt van principe: en
misschien is het dat wel wat onze be
trekkingen even spontaan als moeilijk
maakt".
AAN DE KATHOLIEKE THEOLOGISCHE HOGESCHOOL AMSTERDAM:
De Katholieke Theologi- De medewerking van de ho-
sche Hogeschool Amster- geschool betekent een door-
en krijgt hiermee haar offi-
ciële erkenning voor.het bis-
dam start dit najaar met braak in de opleiding tot een dom Haarlem. Daarnaast zal
een deeltijd-opleiding tot pastorale taak. In het alge- deze erkenning ook voor de
x1 t»meen is de voorbereiding op andere Nederlandse bisdom-
zo'n taak uitsluitend mogelijk men worden bepleit,
via een dagopleiding aan de
verschillende theologische Een pastoraal assistent is
hogescholen of aan het groot- geen zelfstandige kracht in
semmane Rolduc. Weliswaar de pastoraal. Hij of zij mag
kent ook de Theologische zijn/haar taak uitsluitend uit-
Hogeschool tn Tilburg smds oefenen onder leiding van
kort een deeltijd-opleiding, een priester of pastoraal wer-
maar deze geldt voor de jjer 0f binnen een pastoraal
functie van priester of pasto- team Tot die behoort
onder meer het geven van
- katechese, voorbereiding op
sistent is binnen de Rooms- bet ontvangen van sacra-
Katholieke Kerk vrij nieuw menten als vormsel en huwe-
pastoraal assistent. Deze
cursus duurt vier jaar en
geeft daarna bevoegdheid
tot professioneel werker in
de pastoraal.
Gezien de grote belangstel
ling van de zijde van katho
lieke leken voor een pastora
le functie heeft het bestuur
van het bisdom Haarlem
sinds 1973 gezocht naar mo
gelijkheden om het terrein raai werker,
van de pastorale functies te De functie van pastoraal as-
lijk, begeleiding van liturgi
sche groepen en dergelijke.
De deeltijd-opleiding tot pas
toraal assistent start op 9 sep
tember 1981 in Amsterdam.
De colleges worden gegeven
op elke woensdagmiddag en
iedere eerste zaterdag van de
maand. Na afsluiting van de
cursus is het mogelijk om via
een vervolg deeltijd-oplei
ding in twee jaar te worden
opgeleid tot volledig pasto
raal werker.
IN MODERN NEDERLANDS
Het Nederlands Bijbelgenootschap heeft in 1980 voor de
eerste maal binnen een jaar meer dan 200.000 volledige
bijbels in het eigen taalgebied verspreid. De NBG-verta-
ling uit 1951 is nog steeds de meest gevraagde vertaling
(ruim 120.000). De belangstelling voor de Statenvertaling
neemt toe. Voordat in 1978 van de taalkundig gerevideer
de uitgaven verschenen werden er jaarlijks zo'n 4000 Sta
tenbijbels verkocht. Sindsdien ligt dit aantal rond de
7000. Van de nieuwe Friese bijbel gaan er per jaar ruim
1000 exemplaren de deur uit. Dit blijkt uit het jaarvers
lag van het Bijbelgenootschap ov^r 1980.
Het NBG is van plan in het najaar van 1982, samen met de
Katholieke Bijbelstichting, de „Volledig groot nieuws bijbel"
uit te geven. De bijbel zal dan geheel in de hedendaagse om
gangstaal verkrijgbaar zijn.
De verspreiding van bijbels via de scholen (minder leerlin
gen) en via de boekhandel (zowel de gewone als de evangeli
sche) liep terug. Het aantal leden van het NBG liep met onge
veer 4500 terug tot 289.400. Daarentegen steeg het aantal fi
nanciële donateurs met bijna 1000 tot 454.417. Het totaal aan
inkomsten zowel als aan uitgaven bedroeg over 1980 ruim 12
miljoen gulden.
Via het Wereldbijbelfonds heeft het NBG in het afgelopen
jaar 3.4 miljoen gulden aan het internationale bijbelwerk bij
gedragen. In 1977 was dit nog slechts 1.3 miljoen. Wereldwijd
nam de verspreiding in 1980 met 6 procent toe tot ruim 9.6
miljoen exemplaren. Het totaal aantal verspreide bijbels, tes
tamenten en bijbelgedeelten bedroeg in 1980 bijna een half
miljard.
Het blijkt moeilijk, aldus het jaarverslag, de financiële conse
quenties van deze groei op te vangen. Aan Oost-Europa wor
den de bijbels gratis geleverd. De toename in de Rooms-Ka-
tholieke Kerken is enorm maar daar staan vrijwel geen in
komsten uit rooms-katholieke kring tegenover. Tenslotte
moeten er in 1981 ruim 100 nieuwe bijbelvertalingen voor het
eerst worden uitgegeven, naast het gewone werk van druk
ken en uitgeven van bijbels, testamenten en kleinere bijbe
luitgaven in 1710 talen.
De horeca van Lourdes is bang dai Het secretariaat van het congres heeft
haar omzet tijdens het internationale hotelhouders en restauranteigenaars la-
Eucharistische Congres in juli niet zo ten weten dat het aantal bezoekers aan-
charistisch Congres Lourdes 1981" wer
den aanvankelijk 50.000 deelnemers ver
wacht. De bedoeling was dat paus Jo-
best zal zijn door de afwezigheid van zienlijk kleiner zal zijn dan verwacht hannes Paulus II een paar dagen van het
"us II. werd. Volgens het „nationaal Nederlands congres zou meemaken. Het congres
comité voor het 42e internationale Eu- wordt gehouden van 16 tot 23 juli.
paus Johannes Paulus
