E
zodner
unaiGlit
Vertrouwen in het beleid van
president Sadat taant
Dure
kitsch
gezien i
schrijvei
i als lid
aken diéfi en Israël sloten twee jaar geleden vrede,
i kunne je positie van president Sadat is er niet beter
id dat d worcjen. De problemen in Egypte stapelen zich
n enkel rw'j' het vredesoverleg in het slop is geraakt.
alen. gyptenaren die aanvankelijk het vredesstreven
un president steunden, beginnen nu langza-
and te twijfelen aan de politiek van president
Dit is het tweede deel van de serie „Crisis
ide wiir Uitzicht" van onze buitenland-redacteur Rick
p'in mi-9- Hij maakte onlangs een reis van enkele we-
oor het Midden-Oosten.
had eet
n de zet
ziekte m
)en te g
m en ko alifa, een van de meest verpauperde wijken in
me nieiDeze wijk wordt ook wel de Dodenstad ge-
oren, ra d#
igst, def
eeslljke
schree
it of M4— Kairo is een waanzinnige stad. Te
„de wU ensen wonen hier in een te klein ge-
Ze Is, opeengepakt boven en naast elkaar.
enezent nd weet precies hoeveel inwoners
tad telt, maar het moeten er zeker tien
had dat zijn. Dat wil zeggen: een kwart van
die hei iptische bevolking. Velen leven net op
zijn eig ér het bestaansminimum en kunnen
ite hadi een voeden dank zij de regeringssub-
igs als jop noodzakelijke levensmiddelen. Het
iij vast woningen is te gering om al die mil-
erd wild behoorlijk te herbergen. Bovendien
passie! rt menig huis in een duidelijk waar-
uit het i iare staat van verval. Door de grote
plaatsi van plattelanders, die na 1970 sterk
srving c |enomen, is Kairo een uit zijn voegen
>r flinke tide stad.
h aand hoofdstad van Egypte functioneert
tfte. paar behoren. De watervoorziening is
eerste iikjg en stagneert regelmatig. Met
Selye, de bewoners van de sloppenwijken
t boek i vrijwel dagelijks urenlang verstoken
?s, opga ater. Dit is niet bepaald bevorderlijk
inalines) e hygiëne. Stank hangt in straten en
'Ingen ss, terwijl het aantal ratten de laatste
rsystet ot een ware plaag is toegenomen.
amsin, een warme woestijnwind, jaagt
im Coi^Tvperauiur op tot een voor de maand
emotieabnormale hoogte van 40 graden celsi-
or het ift versterkt de weeë geur en maakt Kai-
Is lacht een broeiend nest.
m tot wel een elektriciteitsvoorziening, maar
7 hoop leldelljk valt het licht gedurende een
achener of langer uit. Om te telefoneren
ctor naimen over een engelengeduld beschik-
lische t Zijf uur wachten voor een telefoontje
verhalethet buitenland is normaal.
zittingei/e de miljoenen mensen zijn er ook te
\g in zijl uto's. Meestal rijdend blik, dat de in-
wekt met de laatste kilometers bezig te
sins ka et enige dat goed functioneert zijn de
sen in i rslichten. Maar rood en groen hebben
gneemt lijkbaar dezelfde betekenis, want de
s die obilisten rijden gewoon door. Menig
mogelijl ht vormt zo een ideale bron van ener-
tn hartz spilling. In Kairo heerst de georgani-
wanordel
ontstaat er steeds duidelijker een nieuwe „Doorgaans hebben zij nog vertrouwen
klasse van grootgrondbezitters"
Bij de door president Nasser in de jaren zes
tig toegepaste landbouwhervorming werd de lem ging
grond onder de boeren verdeeld. Wel moch
ten de boeren een eigen bedrijfje hebben,
maar niet groter dan zeven hectare. Ook
moesten zij Jaarlijks een belasting betalen en
hadden zij arbeiders in dienst.
Toen Nasser in 1970 overleed en werd opge
volgd door president Sadat, wijzigde zich de
situatie op het platteland drastisch. De klei
ne zelfstandige boeren gingen In toenemen-
de mate hun grond verpachten. De inkom- menteel staat,
sten van de pachten waren namelijk hoger
dan de belastingen, die aan de regeringen
afgedragen moesten worden
president Sadat, maar dit wordt wel minder.
Toen Sadat in november 1977 naar Jeruza-
vrede te sluiten met Israël, had
hij hun gouden bergen beloofd. Na de vrede
^e-oms.aSgh-e^n" a.ge^'jaren
Egyptische regeringsinstanties laten zich po
sitief uit over de bereikte resultaten en be
nadrukken maar al te graag dat de economi-
echter gebleken. Min of meer apathisch
wachten zij nu op de dingen die komen
gaan. Op korte termijn zullen deze arme
mensen geen bedreiging vormen voor de re-
gering-Sadat. Temeer niet omdat de linkse
oppositiepartijen geen helder antwoord heb
ben op de problemen, waarvoor Egypte mo-
duidelijk zijn verbeterd. Voor het eerst sinds
Jaren, zo Is te horen in officiële kringen,
heeft Egypte weer een overschot op de be
talingsbalans.
Dat is te danken aan de volgende vier pos
ten:
De opbrengsten uit de olievelden In de Si
nai (bijna zes miljard gulden), die door Israël
verd^dTNaasrdiraV^'lïnksè portijenlÈljn er K*"
Bovendien is de oppositie in Egypte ernstig
ook nog de Islam-fundamentalisten. Zij heb
Ook moesten de pachtboeren een gedeelte ben duidelijke antwoorden, maar omdat zij ,ODn
van de oogst aan de grondeigenaren af- zich alleen op de koran concentreren, zijn genng ,n 1909 ,everd® alt ruim 1
staan. Zo werd een proces in werking gezet, hun oplossingen weinig realistisch.
Hoewel de progressieve Partij van Nationale
Eenheid, onder leiding van Mohleddin, hard
schuld gebukt gingen. Deze last werd enkele werkt om het verzet tegen Sadat te bunde-
jaren geleden verzwaard, doordat de Egypti-
sche regering de pachtsom aanzienlijk ver-
hoogde. Veel pachters gingen hierdoor fail- dilemma van dé oppositie'
liet en trokken naar Kairo. Zij bevolken
De opening van het Suez-kanaal in 1975
zorgt voor een jaarlijkse opbrengst die niet
gering is. In 1980 leverde dit ruim 1,7 mil-
De financiële overdrachten van Egyptena-
ren, die als gevolg van de werkloosheid en
lage lonen hun land ontvlucht zijn en een
baan hebben in de rijke Arabische olielan-
len, vormt dit op het ogenblik geen grote ■J"*"VJ' "raDlsfneone an-
sr- kracht. „Dit Is", zo besluit Mohammed .„het ?e.nJ .Y°rlg aar wer?.d°°r "«i m IP ^Iliard
gulden overgemaakt naar familieleden in
Egypte;
de armenwijken van de Egyptische hoofd-
tat lukr ervoeding
Min 'n de sloppenwijken lijden in
r// wnende mate aan ondervoeding. Het
deiijk t aan proteïnen maakt hen ontvanke-
c°?r roor ernstige ziektes". Dit vertelt Mo-
Mr i !d' dle als arts verbonden 's aan het
chien Ji mische ziekenhuis van Kairo en onge-
t te be jaar oud |S vorig jaar werkte hij een
n "l I 'n 660 van de armsta wijken van Kai-
gedacti <halif. Met hem zit ik in een kamertje
neer kc t ziekenhuis te praten over het bevol-
'P "e' 0 robleem In Kairo.
optreei robleem", zo legt hij uit, „is een direct
van de leegloop van het platteland.
ieren o-het landbouwbeleid van de regering
Gevangen
Een bijkomend probleem is, aldus Moham
med, dat de nieuwe grootgrondbezitters
hoofdzakelijk voor de export produceren.
„Landbouwprodukten die lange tijd In Egyp
te verbouwd werden, zoals rijst en bonen,
verdwijnen geleidelijk. Hiervoor In de plaats
worden meer winstgevende produkten (fruit
en bloemen) verbouwd en aan het buiten
land verkocht. Daarom is Egypte gedwongen ten worden.
Egypte is een arm land. Het telt ruim 40 mil
joen Inwoners, maar heeft te weinig grond
stoffen om zich zelfstandig te ontwikkelen.
Daarom lanceerde Sadat in 1974, direct na
de Oktoberoorlog, zijn infitaah-pojitiek (ope-
ningspolitiek). Na in 1972 de Russen zijn
land te hebben uitgezet, richtte Sadat zich
geheel op het Westen, in het bijzonder op de
Verenigde Staten. Met deze opening ver
wachtte de Egyptische president, dat wes
terse ondernemingen grote investeringen In
Egypte zouden doen. Met deze investeringen
het land tot ontwikkeling gebracht moe
levensmiddelen In te voeren, die almaar
duurder worden. De bewoners van de slop
penwijken In Kairo zitten nu gevangen in een
Een voorwaarde voor het slagen van de Infl-
taah-politiek is vrede in het Midden-Oosten.
Alleen wanneer er rust In dit gebied is, dur-
spiraal van armoede, waarin de verpaupe- ven westerse ondernemingen het risico te
ring toeneemt"
Komen zij niet in verzet tegen het regerings
beleid, vraag ik Mohammed.
nemen Investeringen te doen. Maar ondanks
het akkoord tussen Egypte en Israël Is er
nog geen vrede In het Midden-Oosten. De
Tenslotte zijn er geldleningen, die in 1980
"een omvang hadden van zo'n 7,5 miljard
gulden. De grootste geldschieters zijn de
Verenigde Staten, die In de periode 1974-'80
bijna 12 miljard gulden in de Egyptische
economie hebben gestoken.
Leningen
Ondanks alle problemen gaat het goed met
Egypte, zeggen de officiële Egyptische eco
nomen. Maar in hun enthousiasme om de
zaken zo gunstig mogelijk voor te stellen,
zien zij in de buitenlandse leningen een bron
van „Inkomsten", maar hebben de neiging
voorbij te gaan aan de rente die hiervoor
moet worden betaald. De buitenlandse
schuld van Egypte is sinds 1974 dan ook tot
bijna 50 miljard gulden gegroeid.
Hierbij komt dat Egypte 40 procent van zijn
noodzakelijke levensmiddelen moet invoe
ren. Als gevolg van de inflatie in het buiten
land wordt ook deze import steeds duurder
en is de regering gedwongen de subsidies
op levensmiddelen elk jaar te verhogen. In
de afgelopen twee jaren is deze last toege
nomen van 2,5 miljard tot 3,5 miljard gulden.
In 1977 wilde president Sadat deze subsi
dies gedeeltelijk afschaffen. Maar een alge
hele opstand dwong hem dit plan voor onbe
paalde tijd uit te stellen. -x
President Sadat zit nu door zijn infitaah-poli-
tlek en door zijn vrede met Israël met han
den en voeten gebonden aan de Verenigde
Staten. „Hoewel de infitaah enkele goede
kanten heeft, heeft zij ook negatieve aspec
ten". Dit vertelt mij een hoogleraar in de
economie aan de Universiteit van Kairo. „Er
bestaat een algemene overeenstemming",
zo gaat hij verder, „dat de in 1974 gestarte
openingspolitiek te ver is gegaan. De infitaah
levert te weinig buitenlandse investeringen
op. Bovendien gaat het geld dat binnenkomt
niet naar de landbouw- of industriesector,
maar verdwijnt naar bouwondernemingen,
waar veel meer verdiend wordt. Op het
ogenblik wordt op onze unversiteit een diep
gaande discussie gevoerd, hoe Egypte min
der afhankelijk van de Amerikaanse regering
kan worden. Wij", zo beëindigt hij zijn be
toog, „zoeken naar mogelijkheden waarbij
Egypte een meer zelfstandige politiek kan
voeren, die niet van de VS of de Sovjet-Unie
afhankelijk is, maar van beide kan profite-
Geïsoleerd
Het grote probleem voor de regering-Sadat
is de Midden-Oosten-kwestie. Twee jaar ge
leden Is wel een vrede met Israël gesloten,
maar in ruil daarvoor is Egypte geïsoleerd
komen te staan In de Arabische wereld. Een
vervolg van het vastgelopen Amerikaanse
vredesproces is voor Sadat van levensbe
lang. Maar hoe? Dat weet niemand in Egyp
te.
De officiële vertegenwoordiger van het Egyp
tische ministerie van buitenlandse zaken,
Osama al-Baz, kan hierop evenmin een dui
delijk antwoord geven. Hij hoopt dat de ver
kiezingen In Israël een overwinning zullen
opleveren voor de Arbeiderspartij. Een Ar
beidersregering zal zich, aldus Osama al-
Baz, gemakkelijker opstellen dan de huidige
regering-Begin. Maar een voorwaarde voor
hervatting van de onderhandelingen is, dat
de nieuwe Israëlische regering vergaande
zelfbeschikking verleent aan de Palestijnen.
Het vertrouwen In de Amerikaanse regering
lijkt wat afgenomen. Opmerkeljk was de uit
lating van Osama al-Baz, dat „een vrede in
het Midden-Oosten geen monopolie van de
VS alleen kan zijn". President Sadat heeft
toen hij naar Jeruzalem ging altijd gezegd,
dat de Amerikaanse regering de troeven in
handen heeft om Israël onder druk te zetten,
waardoor vrede in het Midden-Oosten ver
kregen zou kunnen worden. De vertegen
woordiger van het Egyptische ministerie be
nadrukte dat er voor de EG een belangrijke
rol was weggelegd om het Camp David-vre-
desproces weer nieuw leven in te blazen. In
het bijzonder wees hij op de rol die Neder
land zou kunnen vervullen. De goede relatie
tussen de Nederlandse en de Israëlische re
gering zou gebruikt kunnen worden om de
Israëli's te overtuigen van de noodzaak con
cessies te doen ten aanzien van de Palestij
nen.
Op het ogenblik ziet het er niet naar uit, dat
de EG tot een werkelijk vredesinitiatief In
staat is. De onzekerheid over de nabije toe
komst blijkt dan ook uit de woorden van
Osama al-Baz, wanneer hij zegt dat „het
vredesinitiatief van president Sadat een risi
co Is. Het moet niet worden gezien als een
stap op zich, maar als een aanzet naar een
algehele vrede in het Midden-Oosten".
En daar ligt nu Juist het dilemma van de
Egyptische regering. Een ontwikkeling van
Egypte Is afhankelijk geworden van een vre
de In het Midden-Oosten. En zolang de Is
raëlische en de overige Arabische landen
lijnrecht tegenover elkaar blijven staan, blijft
president Sadat een eenzame roepende in
de woestijn.
Mevrouw Rakhla, parlementslid voor de so
ciaal-democratische oppositiepartij en ex-
ambassadrice voor Egypte in de VS, ziet het
zo: „Het probleem van president Sadat is,
dat zijn Infitaah-politlek niet de meerderheid
van het Egyptische volk ten goede komt. En
kele jaren geleden stond het gehele volk als
één man achter Sadat. Nu niet meer. De be
volking van Egypte raakt teleurgesteld in de
vrede met Israël. Het Camp David vrede
sproces zal geleidelijk afsterven".
RICK KERSJES
Aan de rand van de Dodenstad
wonen ook mensen, maar vraag
niet hoe.
LONDEN De Britten
zijn nog steeds van plan
zoveel mogelijk geld te
slaan uit het koninklijk
huwelijk van 29 juli. In
winkels, warenhuizen en
op straat worden al 963
verschillende „koninklij
ke" souvenirs te koop
aangeboden, waarvan het
grootste deel waardeloze
kitsch is, die toch veel
geld moet opbrengen. En
er komen er elke week
nog honderden bij, zodat
de souvenirjagers eind
juli een keus zullen kun
nen doen uit naar schat
ting 16.000 feestelijk ver
sierde gewrochten, waar
op afbeeldingen van
kroonprins Charles en
Lady Diana prijken. Als
die miljoenen souvenirs
allemaal verkocht raken
(veertig procent ervan is
bestemd voor export,
hoofdzakelijk naèr ande
re Engels sprekende na
ties) kunnen ze de Britse
staat vijftien miljoen pond
btw opbrengen.
Omdat er zoveel op het
spel staat, hebben de
meeste Britse fabrikanten
een belangrijk deel
van de koninklijkesou
venirs komt uit Hongkong
en Taiwan hun pro
dukten verzekerd tegen
de mogelijkheid dat het
huwelijk van Charles en
Di geen doorgang vindt,
uitgesteld wordt of plaats
vindt buiten Londen. Er
varing heeft de fabrikan
ten geleerd, dat een der
gelijke verzekering geen
verloren kapitaal is.
Neem nu de kroning van
koning Edward VII in
1901. Die werd plotseling
uitgesteld omdat hij een
week voor de officiële da
tum wegens een blinde
darmontsteking een ope
ratie moest ondergaan.
Voor hoeveel de kitsch-
souvenirs van nu verze
kerd zijn, is moeilijk te
achterhalen. Wei staat
vast, dat een grote firma
van assuradeurs, Adam
Brothers Contingeny,
contracten heeft afgeslo
ten voor een bedrag van
meer dan vijftien miljoen
pond. Wijze fabrikanten,
die hun risico's zo klein
mogelijk willen houden,
laten op hun souvenirs de
datum weg. Zij vermelden
alleen het jaar en verzwij
gen zelfs de plaats. Aan
dergelijke details wordt
vaak meer aandacht be
steed dan aan de kwali
teit van het produkt.
Sommige portretten van
de aanstaande bruid en
bruidegom zijn wei heel
erg primitief nagebootst.
En wat de talrijke bekers
uit goedkoop porselein
betreft, gaat de voorkeur
van velen uit naar een
drinkbeker waarvan de
voorkant een geslaagde
karikatuur iaat zien van
Charles' gezicht met een
stevige neus en grote
tanden. Deze beker heeft
twee handvatten, in de
vorm van de „boven
maatse" oren van de
kroonprins. Dit souvenir
van republikeinse oor
sprong dat door Bucking
ham Palace op de lijst
van niet goedgekeurde
produkten geplaatst
werd, kost tien pond.
Buiten de traditionele be
kers zijn er ook borden te
koop, versierd met het
officiële portret van de
prins en zijn verloofde.
Andere fabrikanten heb
ben koninklijkekopjes. J
glazen, kannen, vaasjes.
tafelmatjes, lepeltjes,
aanstekers, asbakjes,
vingerhoeden, lucifers
doosjes, vlaggetjes, pot
loden en zelfs potloodslij
pers op de markt ge
gooid. Befaamde Britse
porseleinfabrieken, zoals
Wedgwood, produceren
dure beeldjes van het
trouwlustige paar. On
danks het verbod van
Buckingham Palace om
T-shirts te versieren met
afbeeldingen van Charles
en Di, doen de Britse tex
tielfabrikanten, die het
tegenwoordig niet al te
breed hebben, dat toch.
Er is zelfs een bijbel te
koop, waarvan het kaft in
imitatieleer een afbeel
ding draagt van de on
schuldig glimlachende
Charles en Diana. Een
kopie van Di's bekende
laag uitgesneden avond
japon wordt verkocht
voor een tiende van de
oorspronkelijke prijs. Een
andere fabrikant heeft
voor een speciale Lady-
Diana-kleerhanger in
plastic gezorgd. Op som
mige souvenirs prijkt
zelfs het persoonlijke wa
penschild van de prins
van Wales.
De Design Council" in
Londen bereidt een ten
toonstelling voor van die
souvenirs, die het geld
waard zijn. Uit duizend
ingezonden voorwerpen
werden er tot nu toe nog
maar zestig gekozen. Ze
zullen geëxposeerd wor
den in de hoofdstad, op
de Londense vlieghaven
Heathrow, in Glasgow en
Cardiff. De Britse autori
teiten beschikken echter
over geen enkel wettelijk
middel om te verhinde
ren. dat voortdurend
meer ordinaire kitsch te
koop wordt aangeboden.
ROGER SIMONS
