Van stoomtram tot dieselbus
Loekie wordt gediscrimineerd
i^UD/REGIO
HONDERD JAAR NOORD- EN ZUID-HOLLANDSE VERVOER MAATSCHAPPIJ
lauwe Tram
Kijk" in
oorburgs
foseum
waensteyn
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 16 Me 1981 PAGINA S
LEIDEN Hoe triest het
ook moge klinken: ook kat
ten worden gediscrimineerd
op grond van ras en huids
kleur. In het asiel zijn kat
ten in allerlei soorten en
maten te vinden, maar keer
op keer blijkt, dat voor de in
simpel zwart uitgevoerde
Europese exemplaren verre
weg de minste animo be
staat. Een gevlekt, gestreept
of gespikkeld poezebeest
ziet altijd wel kans om op
het gemoed van de asielbe
zoekers te spelen. De 'door
snee asielkat' ziet helaas
sporadisch kans zich op ui
terlijke kenmerken te laten
voorstaan. Loekie is zo'n
doorsnee zwarte asielkat. En
Loekie heeft niettegen
staande zijn respectabele
leeftijd juist onbedwing
bare behoefte uit te vliegen.
Toch is Loekie een echte kod
dige kater. Zwart, zoals ge
zegd, maar het wit speelt hem
om de mond. Het wit van de
slagroomsnuit loopt via de
buik door tot aan de edele de
len van deze gecastreerde ka
ter. Voorts witte kniekousen
achter, terwijl korte sokjes de
voorste stappers sieren. De al
even witte snorharen geven de
kop een extra pikant tintje.
Genoeg nu over uiterlijkhe
den. Het verhaal achter het
beest is van meer wezenlijk
belang. Het dier is weken gele
den in Hazerswoude gevon
den. Dat zegt al iets over de
fysieke toestand waarin de ka
ter toen verkeerde, want hoe
per slot van rekening kan een
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek
„Hond zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (of
soms ook wel een kat) beschreven die in het asiel ver
blijft om daar een zekere dood tegemoet te gaan... tenzij
het dier een goed tehuis vindt. De in de rubriek beschre
ven honden zijn óf gevonden, óf door hondenbezitters
naar het asiel gebracht. Ze worden om uiteenlopende re
denen afgestaan, vaak begrijpelijk, maar soms ook vol
slagen onzinnig. De in „hond zoekt huis" beschreven die
ren zijn alle goed gezond, hebben een wormkuur onder
gaan en zijn volledig ingeënt. Tegen betaling van circa 60
gulden ten bate van zwerfdieren zijn ze af te halen.
Adres: Nieuw Leids Dierenasiel, Besjeslaan 6b, Leiden.
Tel.: 411670. Geopend di. t/m vr. 10-12 en 14-17 uur, za. 10
tot 12 en 14-16 uur. Zondag en maandag gesloten.
kat „gevonden" worden? Hij
was verwaarloosd, had griep
en last van een hardnekkige
verkoudheid. Een dame van
^le Hazerswoudse dierenbe
scherming plukte de zwerven
de kater uit de wildernis en
bood hem in ruil een liefderij
ke verzorging. Loekie kwam
de eerste dagen slechts onder
de dekens vandaan, indien hij
naar de dierenarts moest. Door
middel van de nodige medicij
nen (naast aandacht van de
dame, natuurlijk) werd Loekie
opgelapt. Met de verklaring
van de dokter, dat Loekie
weer helemaal de oude was,
kwam tegelijkertijd een einde
aan zijn onbezorgde vorstelijke
leventje. Het asiel is nu een
hopelijk zeer tijdelijk tussen
station in het leven van Loe
kie. Want hoewel de dieren in
het asiel een best leventje lij
den, weegt dat natuurlijk niet
op tegen het dagdromen in een
geheel eigen poezemand (of
fauteuil, misschien wel) in de
wetenschap, dat je in het mid
delpunt van de huiselijke
belangstelling staat.
Enfin, Loekie ls acht jaren
oud, maar de tand des tijds
heeft nog niet de kans gekre
gen om aan hem te knagen (op
een minescuul hapje uit het
linker oor na). Ter gelegen
heid van het bezoek van jour
nalist en fotograaf mocht Loe
kie uit de kooi. Indien er ie
mand voor zijn getraliede dag
verblijf komt staan, schuiert
het dier zich tegen het koude
staal van de tralies om alzo de
bezoeker ertoe te bewegen nog
een minuutje bij hem te blij
ven. Op het moment, dat Loe
kie in een draagbaar kooitje
werd gehesen; begon hij aan
doenlijk te weeklagen. In de
ontvangsthal van het asiel
mocht Loekie even los. Deksel
open: de witgelaarsde kater
zette zich de acht jaren licht
op de schouders torsend
krachtig af, klom hoog in de
lucht om enkele decimeters
verder stijlvol en vooral ge
ruisloos te landen. Tijdens de
vlucht stokte het geweeklaag
enkele seconden, maar met
vaste grond onder de voeten
werd de jeremiade voortgezet.
Vervolgens dribbelde het beest
voor de vitrage heen en weer
en keek weemoedig naar het
zonnige buiten. Het is duide
lijk: momenteel voelt Loekie
zich verre van gelukkig. Als
getogen vrijbuiter wil hij het
liefst zo snel mogelijk naar
buiten. Opmerkelijk is echter
wel, dat hij bereid is om knor
rend op zijn achterste poten te
gaan staan zodra iemand hem
over de kop krauwt. Degene,
die zich over Loekie wil ont
fermen, moeten hem wel zijn
vrijheid gunnen. Loekie is rus
tig, „gezet", houdt ervan aan
gehaald te worden, maar vindt
zichzelf te groot om constant
als een baby opgetild te wor
den en ervaart het verblijf in
het asiel als een boze droom, t
In de omgang met honden en
andere katten is Loekie ge
makkelijk.
Blacky
Blacky, de éénoog van de vori
ge keer heeft veel reacties los
geweekt. Het merendeel van
de mensen informeerde echter
uit louter belangstellling:
„Heeft de hond al een nieuw
thuis" en „We hebben zo met
hem te doen". De hond heeft
dat zeer gewaardeerd. Andere
belangstellenden wilden het
dier min of meer uit medelij
den in huis halen. De juiste
keuze is nog niet gemaakt,
maar het heeft er alle schijn
van, dat het met Blackie dik in
orde komt
kle
it naar
«ld.
ildse paardetram in 1908 op de Prlnsessekade.
van het NZH-tramtijdperk.
i wachten op de sloper achter
mlse aan de Rljnsburgerweg.
DEN/VOORBURG De ten-
istelling „Blauwe Tram te Kijk"
dt tot en met 21 juni in museum
ensteuyn aan de Herenstraat in
irburg gehouden. Aanleiding tot
expositie is het honderdjarig be-
n van de Noord- en Zuid-Hol-
se Vervoer Maatschappij
de tentoonstelling in Voorburg
It door middel van fotomateriaal
beeld gegeven van voornamelijk de
iperiode van de NZH. Onderdelen
trams, affiches, oude dienstregelin-
ontwerpschema's voor de „Boeda-
ir", schaalmodellen, halteborden
dergelijke kenschetsen één van de
ilairste vervoersmaatschappijen in
erland. De tentoonstelling werd sa-
igesteld in samenwerking met het
•Theater Voorburg. Museum
lensteyn is geopend op dinsdag,
derdag en zondag van 14 tot 17 uur
op zaterdag van 12 tot 16 uur. De
angsprijs bedraagt één gulden, kin-
in en CJP-houders betalen slechts
cent.
De feestelijke aankomst van de eerste electrlsche tram In Katwijk op 16 oktober 1911.
LEIDEN Een eeuw geleden sjokte de
eerste stoomtram van de Noord- en
Zuid-Hollandse Vervoer Maatschappij
(NZH) van Leiden naar Hillegom.
Vandaag de dag worden dezelfde kilo
meters door pijlsnelle autobussen in
een mum van tijd verslonden. Honderd
jaar nadat de eerste stoomtram aarze
lend van start ging, kan geconstateerd
worden, dat de NZH niet alleen tot de
grootste, maar ook tot de oudste ver
voersondernemingen van Nederland
behoort.
In 1881 heette de NZH nog NZHSTM, de
Noord-Zuid-Hollandse Stoomtramweg
Maatschappij. Op 16 mei van dat jaar
werd het baanvak Hillegom-Leiden in ge
bruik genomen. Twee weken later werd
ook op Haarlem gereden. De bakermat
van de NZH is dan ook Hillegom, het eer
ste hoofdkantoor van de vervoersmaat
schappij was daar gevestigd. Helemaal op
rolletjes liep het in de beginperiode echter
niet. De baan waarover de stoomtram zich
voortbewoog, was niet bepaald deskundig
aangelegd onervarenheid speelde na
tuurlijk parten en naarmate de trams
langer reden, werden de rails ongeschik
ter. Zodoende werd de lijn in 1884 weer
opgeheven.
In de maand maart van het jaar 1885 had
de wedergeboorte plaats. De Noord- en
Zuid-Hollandse Stoomtramweg Maat
schappij Haarlem-Leiden werd toen opge
richt. De initiatiefnemers begonnen van
voren af aan: met een nieuwe baan en
nieuw materiaal. Hoewel deze maatschap
pij nogal eens van naam en eigenaar ver
anderde, bleef de tram tot 1960 rijden.
Overigens werd de Sleutelstad al"in 1879
door een tram doorkruist: de paardetram.
De NZH had daar niets mee uit te staan.
Leiden bleek echter na verloop van tijd
een te kleine stad voor vervoer per tram.
De afstanden konden te te voet overbrugd
worden en mede gezien de slechte econo
mische situatie ging het de paardetram
niet voor de wind. Toen het aantal lijnen
werd teruggebracht tot één, ging het iets
beter, maar in 1911 werden de paarden
door de elektrische tram verdrongen.
In 1881 werd een tramlijn Leiden-Katwijk
aangelegd. Deze stoomdienst werd onder
houden door de Rijnlandsche Stoomtram
Maatschappij, die na korte tijd werd over
gedaan aan de Hollandsche IJzeren
bpoorwg Maatschappij (HSM) In 1885
werd het mogelijk om vanuit Leiden naar
Noordwijk te trammen. In 1911 deed de
elektrische tram haar intrede op de lijn
Leiden- Katwijk. Een jaar later was het
ook in Noordwijk zover.
'Blauwe tram'
De NZH kreeg 'populariteit' met de komst
van de zogenaamde 'Boedapester', een
tram, die zijn naam dankt aan de bouw
plaats in de Hongaarse hoofdstad. In 1924
werd de eerste 'Boedapester' ingezet. De
voertuigen werden in de volksmond al ras
de 'blauwe trams' genoemd. De 'blauwe
trams' reden tot Den Haag en Schevenin-
gen. Met deze befaamde Boedapesters zijn
de nodige ongevallen gebeurd. In 1925 bij
voorbeeld, nam de machinist de bocht van
de Prinsessekade naar de Blauwpoorts-
brug te snel. Het gevaarte liep uit de rails
en denderde door de brugleuning. Half op
de brug, half boven het water bleef de
tram hangen. Ook zijn gloednieuwe tram-
stellen volledig aan diggelen gereden,
zoals bij de botsing tussen een tram en een
trein op de Lammenschansweg.
De NZH ondervond op een gegeven mo
ment grote concurrentie van de 'wilde
bussen'. Regels bestonden niet op het ge
bied van busvervoer en velen grepen de
mogelijkheid aan om een busbedrijfje te
beginnen. De concurrentie was moordend
en slechts een enkeling wist het hoofd bo
ven water te houden. De NZH deed mee.
In 1931 werden drie Ford-bussen aange
schaft. De aankoopprijs was een kleine
Een stad
stram op
de Sta
tionsweg:
dergelijke
stremmin
gen komen
tegenwoor
dig niet
meer voor.
tweeduizend gulden, terwijl een streekbus
vandaag de dag ongeveer 180.000 gulden
kost. Die eerste bussen werden ingezet op
de lijn Purmerend-Alkmaar. Tijdens de
oorlog werd het Noordwijkse busbedrijf
'De Duinlander' overgenomen. Na een
kleine opleving van het trambedrijf in
1937 sloot de NZH zich in 1949 aan bij het
idee om trams te vervangen door bussen.
De blauwe tram, de Leidse stadstram en
de trams naar Katwijk en Noordwijk wer
den in 1960 definitief van de rails gelicht
De bus bleek een winstgevende opvolger.
