Belastingparadijs Schiphol,
zonder een slang die de lol vergalt
„De meeste
astrologen
rommelen
maar wat"
"—H y
HOL Het jaar
seizoen nadert
n pont halt Nederland
/an he grenzen breekt
>mp'e* >k naar vakantie-
zeulen zal dit Ie-
luisien voor zover het per
arteiar ig gaat, met de be-
rgeten. tas van goudgeel
us'vi Waarop een vig-
arTeer vee' We9 hee,t
special en «ter die de
n hant ier halverwege
lucratii creatieve arbeid
ergeten af te ma
msterdam Airport
ng Centre staat
n de belastingvrije
des levens zit erin.
een luchtreiziger
die tas gezien?
e de liefde tot zijn
de mens blijkbaar
gezonde afkeer
en van de fiscus
lelfde land finan-
de been houdt.
en zakenbons met
jtomen nog hoger
De Brauw aan de
Li maatschappelijke
l2 lie over kernener-
dient, vermeit zich
ankoop van een li-
ge klare voor am-
ven piek. Zelfs een
ie gehuld gaat in
islbare nerts, is
lijk blij met een
Nina Ricci L'Air
nps van drieënder-
egulanten. Belas
kopen is lekker,
cht rang of stand.
happen in de ver
vrucht, terwijl God
lere kant opkijkt. V,
in dal
i onzii
laakt.
n? ai Deo-
afbraa or
open
Dlotov
orakel
de fla
'ege u
'e: -G vei.
..Al |asi
Bn levi |e
alles op het ge
bied van audio en
video.
hebben ze op Schiphol verdraaid
de smiezen gehad. Honderdzeven-
&en gulden zette het belastingvrije
antrum van onze nationale luchtha-
rig jaar om. Vierenveertig gulden
Ide de gemiddelde luchtreiziger er.
assortiment van 40.000 artikelen
kiezen. Goedkoopste aanbieding:
genoemde klare die in de winkel
ibele zou kosten; duurste koopje:
-installatie van 4000 gulden
800 gulden meer zou moeten
neergeteld, als de fiscus mee kon
I. „Maar met zo'n video gaan voor
de oliesjeiks strijken", haast de
van Alphen zich te zeggen. Hij is
commerciële projecten van de
in Schiphol en heeft als zodanig
itingvrije winkelcentrum onder
laagste prijzen ter wereld
adverteert hij. De rijkst voorziene
amer en tevens de voordeligste.
roep wordt gehoord. Vijftien pro-
n de luchtreizigers die ook andere
jadden kunnen kiezen, komen via
jam vanwege het belastingparadijs
tehol is: de boomgaard vol verbo
eten zonder een slang die de lol
rswisselingen
pen addertjes onder het gras? Aller-
kumentenbonden hebben onderzoe-
Jgesteld naar het waarheidsgehalte
i aanprijzingen op de markt van de
[ngvrije handel. Ontdekt werd dat
iet overal de koerswisselingen van
ichillende valuta doorwerkten in de
|van het belastingvrije assortiment;
el immer in het nadeel van de ko-
i Alphen: „Voor Schiphol geldt dat
jlkels de koers elke dag aanpassen
p opgave van de wisselbalie van de
ine Bank Nederland. Daar zijn we
I consequent in. Die balie bevindt
fok midden in het winkelcentrum zo-
introuwige reizigers het meteen zelf
n controleren. Wij willen geen gela-
r een cent op een dollar. Dat vin
lij beneden peil. Maar mijn stellige
ilging is: zoals we dat op Schiphol
wisselkoersen doen, gebeurt het
anders. Mijn advies aan Neder-
s die in het buitenland belastingvrij
J, luidt dan ook: wees op uw hoede;
|de koers in de gaten; let erop of de
melingen in de prijzen zijn doorbe-
voor de luchtreiziger moeilijk om te
iren wanneer hij ontdekt dat hij een
i belastingvrije zak heeft ge-
Nog zo'n klacht die de consu-
ibonden internationaal hebben op-
De belastingvrije centra op de
avens liggen verder uit. elkaar dan
Is om de hoek. Vliegtuigen gaan ver-
ikelijk snel. Van Alphen: „Inderdaad,
wij proberen er alles aan te doen om
[reden passagiers genoegdoening te
1%. i. De veertien winkels in ons belas-
s" ije centrum hebben daarvoor een
libineerd systeem. De behandeling
lachten geschiedt centraal. Bij defec-
In bijvoorbeeld technische apparaten
[de koper, binnen de voor het betref-
artikel geldende garantietermijn, in
flegenheid gesteld het apparaat ofwel
e plaatselijke reparateur voor reke-
van de winkelexploitant te laten her-
ofwel voor vervanging naar ons te
sturen. Het is echt niet zo dat we
n: wat kan ons iemand in Brazilië
chelen? We maken er geen ver-van-
id-show van. We willen onze klan-
raag terugzien. Maar alweer: de in-
ive wijze waarop wij ons met klach-
ba ^houden, die vind je in het bulten-
^oiet. Nog een overweging dus waar
de reiziger zich moet laten leiden
kp h'i ergens belastingvrij aan het
LÜPen slaat".
i hd
in mysterie
stenen van Nederland zullen overi-
weinig te reclameren hebben, tenzij
toderolie in de fles aantreffen die Ar-
iis hac had beloofd, apehaar in plaats
sel hlabak. toiletpapier in plaats van een
sp( Mietje of geitekeutels in plaats van
com ar- Want aldus heeft de Nederlandse
ligin 0ver beschikt: gij zult alleen verbruik-
hu, 'elen belastingvrij mogen invoeren,
de e alcoholische dranken, rookwaren,
t als lfns' v'er films per persoon, chocolade
rtjeaviaar- Een klein mysterie, dit laatste.
m wel verse kaviaar uit Sevruga
tachtig gulden de honderd gram,
fleen handgebreide Noorse pullover
tonderdtien gulden, geen Parker Jet
i iiler schr'Jfset v00r dertig gulden? On-
flrondelijke wegen. Het gaat erom dat
Een Noorse trui hapt niet heerlijk weg
de Nederlandse douane het standpunt hul
digt: vefbruiksartikelen kunnen op reis ge
heel of gedeeltelijk worden verbruikt (moet
er nog iemand een eetlepel kaviaar?),
maar een Noorse trui hapt niet heerlijk
weg_ en moet dus belast worden. Duur
zaamheid heeft zijn fiscale prijs.
Foto- en filmapparatuur, optische appara
ten, rekenmachines, nautische en medi
sche instrumenten, alles op het gebied van
audio en video, klokken en horloges, sie
raden, gezette en ongezette diamanten,
mode-artikelen en -accessoires, kinderkle
ding, sportartikelen, speelgoed, kristal,
porselein en aardewerkhet staat op
Schiphol allemaal belastingvrij te pronk,
maar de Nederlandse ingezetene mag er
slechts watertandend naar kijken. Niet zo
degenen die gezegend zijn met een ander
burgerschap of domicilie. Zij mogen toe
tasten (mits de douane In hun land van
herkomst het goed vindt) en zij hebben de
zekerheid voordeeltjes te halen. Want
daarover zijn de verschillende consumen
tenbonden het eens: het winkelcentrum
van Schiphol komt uit internationale ver
gelijkingen tevoorschijn als een glansrijk
goedkoopte-eiland. Omringende luchtha
vens als Frankfurt, Brussel, Parijs en voor
al Londen zijn duurder. Pas zuidelijk
zeg: onder de breedtegraad waar Grieken
land begint knipogen de-prijzen u weer
toe, hetgeen wel te maken zal hebben met
de daar heersende lagere levensstan
daard.
Welbewust
Het streven van Schiphol om het goed
koopste belastingvrije luchthavenwinkel
centrum ter wereld te zijn, is welbewust.
Van Alphen: „We maken regelmatig prijs
vergelijkingen met andere luchthavens.
Hoe serieus we het opnemen, moge blij
ken uit het feit dat men in geval van een
incidenteel geconstateerde hogere prijs
het betreffende artikel tegen teruggave
van de koopprijs aan ons mag terugzen
den". De filosofie achter dat streven naar
goedkoopte is simpel. In de jaren vijftig
moesten de vliegtuigen, alvorens over te
kunnen steken naar Amerika, nog brand
stof innemen. Dat deden de luchtvaart
maatschappijen bij voorkeur in de Ierse
kustplaats Shannon omdat daar aantrek
kelijke voorwaarden golden. Een drukte
van jewelste was het er, met dagelijks dui
zenden passagiers die de wachttijd moes
ten doden. Belastingvrij kopen was het
antwoord.
Van Alphen: „Dat hebben we op Schiphol
gauw in de gaten gehad. Dus zijn we in
1957 ook met een belastingvrij winkelcen
trum begonnen. De achtergrondgedachte
was: Schiphol moet voor buitenlanders de
toegangspoort tot Europa worden. Hoe
bereik je dat? Door Schiphol zo aantrek
kelijk mogelijk te maken. Daar hoorde een
taxfree centrum gewoon bij. Het heeft ons
geen windeieren gelegd. Denk aan de 15
procent luchtreizigers die speciaal langs
Schiphol vliegen vanwege het belasting
vrije voordeel en de hele service er om
heen die we bieden. Maar er is nog een
ander aspect. Dank zij de pacht die de
luchthaven vangt van de winkeliers, kun
nen de landingsgelden lager gehouden
worden dan ze anders zouden zijn. En dat
vindt de passagier indirect weer terug in
de prijs voor zijn ticket".
Omzetsnelheid
In 1957 werd met een assortiment van
zo'n 1000 artikelen begonnen. Dat zijn er
inmiddels 40.000 geworden, variërend van
houten klompen tot de sjiekste automo
bielen. En nergens hoeft het stof van afge
blazen te worden. Alles gaat in ijltempo
over de toonbank. „Een gegarandeerde
omzetsnelheid is een eerste vereiste", zegt
Van Alphen. „We moeten woekeren met
de ruimte, want in een stationsgebouw
dient een passagier ook nog rustig te kun
nen zitten of een kopje koffie te kunnen
drinken. Er is geen plaats voor opslag. Ar
tikelen die geen omzetsnelheid halen,
gaan er onherroepelijk uit. We hebben het
geprobeerd met schoeisel. Liep niet hard
genoeg.' Meteen eruit. Zo blijven we flexi
bel. We proberen de spits af te bijten met
nieuwe artikelen. Ik noem het voorbeeld
van de cassetterecorder die op Schiphol al
te koop was toen nog geen Nederlandse
winkel hem had. Daarbij hebben we veel
medewerking van- de fabrikanten. Die vin
den het erg Interessant om op Schiphol
acte de présence te geven. Het is een
vorm van internationale reclame. Nieuwe
camera's, horloges, radio's tv-apparatuur
en parfums worden vaak als eerste in de
winkels op Schiphol bij het publiek geïn
troduceerd".
De hele wereld is onze markt, zegt Van
Alphen graag.
Daarom wordt niet alleen bij de prijsstel
ling, maar ook bij de opbouw van het as
sortiment sterk ingespeeld op de koopge
woontes van het reizende publiek. Zo zijn
er speciaal ten behoeve van Japanse reizi
gers (die natuurlijk hun camera's beter
thuis kunnen kopen) een aantal exclusieve
Franse cognacs In het aanbod opgeno
men, want kijk. die hebben ze In eigen
land nooit kunnen namaken. Het uitgebrei
de assortiment stereo- en videoappara
tuur stoelt weer op de grote vraag naar dit
soort artikelen van Scandinaviërs en reizi
gers uit het Midden-Oosten die het prijs
verschil aantrekkelijk vinden, of van pas
sagiers uit India, Pakistan en veel Afri
kaanse landen waar dergelijke apparatuur
vaak gewoonweg niet verkrijgbaar Is.
Wordt door die gigantische belastingvrije
„wereld van het luxe" de kooplust van de
Schipholpassanten niet onnodig opge
jaagd? „Je hebt natuurlijk een groep men
sen die maar eens per jaar gaan vliegen",
zegt Van Alphen. „Die verkeren in een
staat van opwinding waarin ze misschien
impulsieve dingen doen. Maar de ervaren
reiziger, en dat is de helft van ons publiek,
weet precies wat hij wil. Die koopt gewoon
wat hij nodig heeft. Die schaft zich bij wijze
van spreken geen jenever aan wanneer hij
thuis nog een fles in de koelkast heeft
PIET SNOEREN
Met zijn boek „Van ram tot vissen" pro
beert dr. M. Boot wat helderheid te bren
gen op het gebied van de astrologie.
ASTROLOOG DR. M.
BOOT:
BILTHOVEN „Astrologie is voor negen
tig procent baarlijke nonsens en voor tien
procent waarheid. Maar die tien procent is
het dan ook waard om wetenschappelijk
onderzocht te worden. Als ik zeg „baarlij
ke nonsens" dan bedoel ik daarmee voor
al de wijze waarop men wordt geconfron
teerd, met de astrologie, zo in de geest
van: vandaag hebt u een kans een prijs te
winnen in de loterij of om uw been te bre
ken. De meeste astrologen rommelen in
dit opzicht maar een beetje aan. In feite is
de astrologie echter de meest eminente
wetenschap over de menselijke proces
sen".
Aan het woord is dr. M. Boot, astroloog en
schrijver van het boek „Van Ram tot Vis
sen", dat dezer dagen verscheen bij Uit
geverij Servire (prijs 35,-). Een merk
waardige man, in zoverre dat hij zich niet
alleen bezighoudt met astrologie, maar dat
hij ook computerlinguïstiek doceert aan de
Rijksuniversiteit Utrecht, na een studie van
Duitse taal- en letterkunde, theoretische li
teratuurwetenschap, wijsbegeerte, muziek
wetenschap. Nederlandse taal- en letter
kunde, Spaanse taal- en letterkunde, es
thetica, germanistiek. Hij deed ook nog
even een volledige studie solozang aan het
Haagse conservatorium en was leraar
Duits in het middelbaar onderwijs. En tus
sendoor schreef hij vijf dichtbundels, leer
gangen voor de middelbare scholen voor
de vakken Duits en Nederlands en enkele
wetenschappelijke studies over astrologie.
Hij is nu veertig jaar.
Het is de astrologie die hem helemaal in
haar ban heeft. De goede astrologie, in
haar wetenschappelijke vorm. „Astrolo
gen", zegt hij, „hebben vaak pretenties
die ze niet waar kunnen maken. Zo was Ik
laatst op een vergadering van de Vereni
ging voor Wetenschappelijke Beoefenaars
van de Astrologie. Daar werd In alle ernst
voorgesteld om te zoeken naar de ge
meenschappelijke factor die zou moeten
voorkomen in de horoscopen van de men
sen die zijn getroffen door de giframp in
Lekkerkerk. Waanzinl Wat de astrologen
nalaten is te zoeken naar de grenzen van
de astrologie. Naar wat er niét mee kan
worden gedaan. Het is toch heel duidelijk
dat de mens zijn milieufactoren met zich
meedraagt, zijn maatschappelijke constel
latie, zijn lichamelijke toestand. Men kan
toch niet in alle ernst beweren dat het
maatschappelijk niveau, het niveau als in
dividu, het milieu, van een horoscoop zou
den zijn af te lezen".
„Wat je wel kunt zien is hoe iemand op de
gemakkelijkste of op de moeilijkste manier
reageert op de omstandigheden. Wat je
moet doen om iemand te stimuleren om
zich compleet te kunnen ontplooien. Een
horoscoop is in dat opzicht veel waarde
voller dan vele psychologische tests. Deze
duiden misschien aan welke vaardigheden
iemand heeft, maar ze blijven aan de bui
tenkant van de zaak hangen. Een horo
scoop kan vertellen waar het aan ligt dat
iemand vele vaardigheden die hij in zich
heeft, vele talenten, niet ontplooit. En in
dat opzicht is de astrologie hard aan ver
andering toe geweest".
„We moeten niet vergeten dat het een we
tenschap van vele eeuwen oud is. Maar
pas in de laatste jaren is men gaan besef
fen dat deze wetenschap zoals ze was niet
meer in de moderne tijd paste, in zoverre
dat ze moest worden aangepast aan het
moderne mensbeeld, aan het moderne
wereldbeeld. We zijn nu zover. De aanslui
ting met de moderne tijd en zijn weten
schap is gevonden. En dat heeft er weer
toe geleid dat we nu pas de werkelijk fun
damentele dingen van de astrologie op het
spoor komen. Dat is ook de reden waarom
ik dit boek heb willen schrijven. Allereerst
om duidelijk te maken dat de astrologie nu
is aangepast en op de tweede plaats om
eens wat helderheid te brengen, voor zo
ver dat kan natuurlijk, op dit gebied".
„Maar om terug te komen op de psycholo
gische test in vergelijking met het trekken
van een horoscoop, ook Jack van Belle is
mijn mening toegedaan. Hij schrijft in het
voorwoord van mijn boek: „Ik ben er op
recht van overtuigd dat de uitkomsten van
een met kennis van zaken gemaakte ho-
roscopische analyse in menigerlei opzicht
de resultaten van een psychotechnisch on
derzoek of een psychologische test kun
nen overtreffen. Een groeiend aantal psy
chologen blijkt inmiddels tot dezelfde slot
som te zijn gekomen".
Blijft nog de vraag over hoe een pure we
tenschapper zich zo helemaal onder kan
dompelen in de astrologie.
„Bij toeval maakte iemand mijn horoscoop
en daar stonden dingen in die ik alleen
maar kon weten. Als wetenschapper denk
je dan: ik ga dat zelf eens onderzoeken, of
je neemt de standaard-hooghartige opvat
ting van de wetenschappers aan en zegt:
flauwekul. Ik deed het eerste. Omdat het
me frappeerde. Omdat ik er meer over wil
de weten. Ik ben nooit bang voor studie
geweest en hiervoor ook niet. Maar het
heeft me nooit meer losgelaten. Misschien
omdat het zoveel menselijks in zich
bergt".
GERARD CRONÊ
