Wester-senator laat zich
■lomaar niet naar huis sturen
deTijd
EEL STEUN VOOR KAMERLID SCHREURS
HP
1
R
Eindexamens
zitten erop
m
JtDINAAL EN CDA WIJZEN STANDPUNT GIJSEN AF
SSCHOP GIJSEN GING UIT VAN VERKEERDE VERWACHTING"
PdSsrrarbSa^ <&r een andere
ELSWKRS
NENLAND
LEIDSE COURANT/
DONDERDAG 14 MEI 1981 PAGINA 7
'kindi
zlpen
<erk
de
ouders
dens
en nu
chure.
kunt hi
tragen
hure is
Micia
Mi
tee b<
ter bij
by de
de kerk
cinderen
x van
neent
ld.
jrijkste d
ouw Ma
hun telj
emen n
n zijn
>selen.
parlementaire redactie)
HAAG Zowel binnen als bul-
kerk heeft de rooms-katholiek
'l er drs. Jos Schreurs, die van bis-
Gijsen de Eerste Kamer uit
veel steun gekregen. Kardinaal
ds en de top van het CDA
itiëren zich nadrukkelijk van
andpunt dat Schreurs als pries-
et voor het wetsontwerp betref-
abortus had mogen stemmen.
jrs zelf wil, 20 zegt hij in een communi-
_er' it de vergadering van alle Nederlandse
>pen zich met zijn zaak zal bezig hou-
ireurs hoopt dat de andere bisschoppen
iroberen Gijsen ervan te overtuigen dat
reden is waarom in dit geval de ambten
iester en politicus niet verenigbaar zou
den zijn. Maar als dat niet gelukt, dan zal
Schreurs evenwel zijn bisschop gehoorzamen
en het Binnenhof de rug toekeren.
Kardinaal Willebrands zegt, in zijn hoedanig
heid van aartsbisschop van Utrecht, in een
persbericht onder meer het volgende: „De ka
tholieke leden van de Eerste en Tweede Kamer
vertegenwoordigen niet de kerk maar het volk
waardoor zij zijn gekozen. In dit politiek en
parlementair handelen heeft hij (de christen
politicus, red.) in geweten tegenover zijn kie
zers en tegenover God' een eigen, persoonlijke
verantwoordelijkheid".
Ook de partij van Schreurs, het CDA, wijst de
gedachtengang van Gijsen „categorisch" af. Het
CDA hecht eraan „nadrukkelijk afstand te ne
men van de passage in de brief van de bisschop
waarin wordt gesproken van een voorwaarde,
verbonden aan het Kamerlidmaatschap, die in
feite zou neerkomen op een bijzondere manda-
voor de moeilijke positie, „waarin de heer
Schreurs is gebrachten „respecteert men zijn
stellingname".
Mocht echter al deze hulp niet baten, dan kan
het volgens Schreurs zover komen dat hij moet
kiezen tussen het priesterschap en de politiek.
In dat geval „weegt voor mij het eerste het
zwaarste". Hij doelt daarmee op de mogelijk
heid dat de bisschop hem gaat bedreigen met
schorsing en uiteindelijk uitzetting uit het prie
sterambt. Schreurs erkent het recht van de
kerkelijk leider om hem terug te roepen.
In zijn communiqué vertelt Schreurs dat hij af
gelopen zaterdag een bfief kreeg van Gijsen.
Een afschrift daarvan werd gestuurd aan de
andere Nederlandse bisschoppen, het bestuur
van het CDA en de gehele fractie van het CDA
in de Eerste Kamer. In die brieven zegt Gijsen
dat hij Schreurs toestemming heeft gegeven
voor het lidmaatschap van de senaat „op voor
waarde dat ik als priester de lijn van het den
ken en streven van de R.K. Kerk, voor zover
deze duidelijke betekenis heeft voor politieke
kwesties, zou verwoorden en doen blijken".
Het stemgedrag van Schreurs bij de behande
ling van de abortuswetgeving brengt de bis
schop tot de conclusie dat deze priester-politicus
„in voorkomende gevallen niet de stem van de
kerk laat doorklinken zoals dit behoort". Als
tweede motief voor zijn besluit noemt Gijsen de
visie van de paus dat het lidmaatschap van een
parlement voor een priester ongewenst is.
Beide motieven van mgr. Gijsen worden ook
door Schreurs afgewezen. „De genoemde voor
waarde is mij nooit gesteld". En wat betreft zijn
stemgedrag op 28 april zegt Schreurs daarmee
onder meer te hebben willen uitspreken dat
„gezien mijn zedelijke afwijzing van abortus, de
aangenomen abortuswet nu de best mogelijke
:rt ze
ondei
maken
vert
„Dat he
vangelie
leren k! HAAG -j- Drs. Jos
gedra urs (46) weet er
piet helemaal raad
Van de éne dag op
ndere is: deze be
ien, tot! nu vol-
onbekende pries-
t Zuid-Limburg het
ek van de dag ge-
en op het Binnen
liet bevel van zijn
sgenoot, de huidige
ïop Gijsen, de se-
te verlaten vanwe-
Ijn stem voor het
luswetsontwerp
le regering, is er de
lak van. „Onge-
i, hoe is het moge-
in 1981, schandalig!"
men om hem heen.
muit Roermond ge-
tptij steen blijkt he-
l rimpelingen te heb-
nroorzaakt in de
#evijver, die de se-
ïoorgaans is.
stijlvol gemeubileerde
jssiekamer, aan een tafel
tenminste twintig men-
raten we over de oorza-
aanleiding van alle
matie. Schreurs, aal-
voor sociale werken
nee te draaien in de
in de oostelijke
xeek en als priester al-
te herkennen aan een
lein zilveren kruisje op
tvers, spreekt in het be-
'at aarzelend, kennelijk
hij bang is het v'prkeer-
reggen. Allengs wordt hij
wat rustiger en slaagt
steeds beter in zijn ge
in onder woorden te
en. We beginnen met de
die vrijwel iedereen het
stelt: kan bisschop Gijsen
Gijsen had, kon deze toch uit
de pers weten dat het bij de
stemming een dubbeltje op zijn
kant zou zijn. „Maar dat was
zuiver speculatie. Wij zaten
toen nog midden in onze
oriëntatie. In die situatie was
een gesprek met mijn bisschop
minstens zoveel waard als een
gesprek met iemand met wie
ie toevallig aan het praten
komt".
Afweging
Eerste Kamerlid drs. J. Scheurs: „Het priesterschap weegt voor mij, mocht ik eventueel voor die keus ge
plaatst worden, zwaarder dan het lidmaatschap van de Kamer".
„De bisschop heeft twee mo
tieven. De eerste is dat ik'mij
niet zou houden aan een door
hem gestelde voorwaarde. Ik
zou beloofd hebben als priester
de lijn van het denken en stre
ven van de Rooms-Katholieke
Kerk te verwoorden en te
doen blijken in de politiek.
Het tweede motief is dat de
paus het lidmaatschap van een
parlement voor een priester
ongewenst vindt".
Volgens hem moet het eerste
motief voortkomen uit een
misverstand. „Want dan zou ik
hier met een mandaat zitten.
Dat is nu volstrekt onmogelijk.
Dan zou ik nooit de eed heb
ben kunnen afleggen. De wet
schrijft voor dat een Kamerlid
moet handelen zonder last of
ruggespraak. Ik handel uiter-
•olitieke functie. En hij aard wel vanuit mijn geloofso-
ie toestemming ook weer vertuiging, maar dat geldt
Voor al mijn collega's in de
fractie en wellicht ook daar
buiten. Wanneer de bisschop
van Roermond dit van zijn
kant anders geïnterpreteerd
heeft, dan heeft mij dat in elk
geval nooit laten weten".
priesters geen politicus dienen vendien speelde het speelde al
te zijn, is voor Schreurs even- toen ik (in 1980, Rik in 't
min reden om spoorslags voor Hout) kandidaat zou worden
de senaat te bedanken. „Dat gesteld voor de Kamer. En ik
ging vooral over een aantal mag veronderstellen dat de
Amerikaanse priesters die zit- bisschoppen dat toen in hun
ting hadden in het congres. De overwegingen hebben betrok
ken".
zich" bij de twee andere tegen
stemmers in het CDA had ge
voegd, zou het voorstel ver
worpen zijn. „Zuiver getalsma-
Hoe is senator Schreurs nu tot
zijn „ja" tegen het abortuswet
sontwerp gekomen? „Het spijt
me daar ga ik nu liever niet op
in. Hier speelt een heel andere
vraag".
We stappen dus over op die
vraag. Wat doet Schreurs nu
als bisschop Gijsen voet bii
stuk houdt? „Kijk, ik vervul
een officiële kerkelijke func
tie, in opdracht van de bis
schop. Dan vind ik het voor de
hand liggen dat ik naar mijn
bisschop toestap, als ik ge
vraagd word voor een politie
ke functie. Niet alleen vanwe
ge de formele kant van de
zaak, maar ook en veel meer
nog vanwege de voor- en na
delen van zo'n functie".
„Wat mijn eventuele vertrek
betreft, weet ik op dit moment
zeker dat ik mij wil beraden
en wil overleggen. Wel heb ik
in mijn communiqué laten we
ten waar mijn wegingsmomen
ten liggen. Het priesterschap
weegt voor mij, mocht ik
eventueel voor die keus ge-
Klaatst worden, zwaarder dan
et lidmaatschap van de Ka
mer".
Heeft Schreurs hoop dat de
tig gezien heeft u gelijk. Maar andere bisschoppen erin zulen
zomaar doen?
neel
rechtelijk is het zo dat
der de rechtsbevoegdheid
in de bisschop van Roer-
Ik ben seculier priester,
riester van bet bisdom,
dus niet tot een orde of
egatie. Dat betekent for-
dat alleen mijn eigen bis-
tnij toestemming kan ge-
voor het vervullen
Iten".
ijkt erop te wijzen dat
urs zich heeft neergelegd
l besluit van mgr. Gijsen.
tndeel. De senator wijst
de bisschop, toen hij
paus vond dat ongewenst
heeft dat ook bij meerdere ge
legenheden uitgesproken.
Maar dat is dus duidelijk een
wens, geen kerkelijke wet. Bo-
Het abortuswetsontwerp werd
op de avond van de 28e april
met een verschil van één stem
aangenomen. Als Schreurs
dat gold voor ieder ander die
tegengestemd zou hebben. Het
is niet zo dat de doorslagge
vende 38e stem de mijne was.
Ik wa3 in de opsomming de
veertiende of de vijftiende".
Maar toen hij dat gesprek met
slagen Gijsen tot andere ge
dachten te brengen? „Die hoop
heb ik natuurlijk wel. Want
anders zou ik nu al zeggen: ik
ga naar huis en gaf iedereen
vriendelijk de hand".
RIK IN T HOUT
„NEDERLAND EN CHINA
TOTBESLUIT
DEN HAAG/LEIDEN Voor dc allermeesten
jrft het eindexamen erop. Slechts een enkeling
zal vandaag nog in de examenarena moeten,
als hij of zij Spaans, Fries of Russisch heeft ge
kozen. Bij het lbo moeten alleen het Uo nog op
komen voor het eindexamen natuurkunde.
Vwo, havo en mavo sloten
hun eindexamenslag gister
middag af met geschiedenis
en staatsinrichting. Op
drachten ep vragen waren
aardig „aangekleed" met
plaatjes. Ofschoon het over
de hele lijn niet moeilijk
was kwamen er bij havo en
vwo nogal wat schrijfwerk
aan te pas. Aan de orde wa
ren Nederland en China.
Mavo
het zwaarst plegen te
gen, zeer goed te doen. De
kandidaten zetten tenmin
ste tijdig een punt achter
hun examen geschiedenis
en staatsinrichting. Mede
aan de hand van een aantal
plaatjes moesten antwoor
den worden geformuleerd.
De onderwerpen hadden
betrekking op koning, kabi
net en Eerste en Tweede
KAmer en op China. Daar
ging het over de verhou
ding van China met andere
landen en de eigen culture
le revolutie. De periode tas
sen 1925 en 1976 werd be
handeld. Dat is het tijdperk
in China na de dood van
Soen Jat-Sen tot de dood
van Mao Tse-toeng. Acht
van de 21 vragen en op
drachten hadden betrek
king op China.
Gistermorgen moesten de
mavo-kandidaten zich bui
gen over veertig meerkeu
zevragen handelskennis I.
De vragen waren goed ver
deeld over de leerstof. Het
was, aldus -onze woordvoer
der, heel aardig werk en de
kandidaten waren er over
het algemeen snel mee
klaar. Slechts enkele vra
gen waren wat pittig.
Havo
Handelswetenschappen en
Recht stond gisterochtend,
op, het programma van het
havo. Het examen bestond
uit vier opgaven. Drie daar
van mochten tot de vaste
nummers worden gerekend.
Een getrainde leerling zal
er geen moeite mee hebben
gehad. Eindoordeel van
onze leraar: niet te moeilijk
en van een redelijk niveau.
In de middaguren was Ge
schiedenis en Staatsinrich
ting aan bod voor het havo.
Evenals bij mavo waren de
twee onderwerpen: Koning-
-Kabinet-Kamers en ver
volgens China na de dood
van Soen-Jat-Sen tot de
dood van Mao-Tse-toeng
1925-1976). De vragen bij
het eerste onderwerp waren
van een redelijk niveau,
hoewel gezegd moet worden
de kandidaten erg
veel problemen hebben ge
had met opdracht 17, waar
bij zij aan de hand van vijf
uitvoerige aanwijzingen het
onderwerp moesten uitwer
ken. Overigens was de
moeilijkheidsgraad redelijk.
Onze leraar was wel van
oordeel, dat te veel aan
dacht werd besteed aan de
buitenlandse polititek.
Vwo
Economische Wetenschap
pen II en Recht voor het
vwo, dat gisterochtend op
het programma stond, zal
volgens onze zegsman de
kandidaten geen onoverko-
heb-
ge-
allemaal bekende proble
men. Niet moeilijk, zo vatte
hij zijn eindoordeel samen.
Over het examen Geschie
denis en Staatsinrichting
voor het vwo (dezelfde the
ma's als het havo, maar an
dere vragen en opdrachten)
merkte onze leraar het vol
gende op. De beide delen bij
het onderwerp „Koning-
-Kabinet-Kamers" waren
niet moelijk te
Datzelfde geldt voor het on
derwerp China, hoewel deel
D veel werk met zich mee
bracht. Maar aan het bijge
leverde materiaal had de
kandidaat een goed hou
vast. De tijd was ruim vol
doende. Slotsom: het Neder
landse onderwerp was be
slist niet moeilijk, „China"
was wat lastiger, maar toch
ook goed te doen.
deze kandidatuur
Kamer moest beslissen,
i collega's in Nederland
geraadpleegd. „Vanuit
sschoppenvergadering is
ok het groene licht gëko-
Dat heeft Schreurs er-
ibracht door middel van
•erscommuniqué
wachting aan het gesprek
heeft verbonden. Met andere
woorden: de bisschop liet
Schreurs komen om hem te
verstaan te geven en dat
standpunt „onderstrepend met
diverse uitspraken van met
aa'nïï "weken name de paus" dat hil
heen gaan". In de tussen-
rordt de Eerste Kamer, in .S
«n" behandeÜng Z° 2egt
wijziging van de grond-
ook nog opnieuw gekozen
el op 2 juni. Schreurs is
[het CDA op een zodanige
P gezet dat hij vrijwel ze-
I is van herverkiezing.
P het er nu naar uitziet zal
lie uitverkiezing accepte-
Dat laatste zou ook niet ge
beurd zijn in het gesprek dat
Schreurs had met de bisschop
kort voordat er in de Eerste
Kamer over het abortuswet
sontwerp gestemd zou worden.
Wel erkent de priester-senator
Merende om zich ook nu
Ie zaak te bemoeien,
ende dit verzoek blijft
'urs zijn werk als politi-
oen. „Op de kortst moge-
lermijn wil ik dat er dui-
:heid komt. Maar daar zal
een aantal voorstellen
morele principe waren wij het
volledig eens. Maar toen ik
mijn stem uitbracht, gaf ik met
anderen samen een politiek
oordeel en dat valt onder mijn
handelen als Kamerlid".
Het al dan niet verenigbaar
Tenzij aTvooTdte tijddiï- ?'in v,an functies dat
is, dat hij ondanks alles- 's v0'gens Sch"urs de kern
sun van bijvoorbeeld kar- *an de2e,aaak- Z''n ^mrnen
>1 Willebrands- de ingang ™or de. abortuswet zou slechts
Wol 21-23 niet mee? da aan'f'dJ"?"Hf'
betreden.
gewenst
bleem zit dus in feite dieper'
Mede daarom vindt Schreurs
het zo nuttig en nodig dat de
dag (vorige week vrijdag) Nederlandse bisschoppencon-
it het CDA hem wederom ferentie zich over dit probleem
jjdaat had gesteld, plofte u»tspreekt.
pchreurs in Heerlen de PailS
uit Roermond in de bus.
stond daar nu precies in? De uitspraken van de paus dat"
In Elsevier voorspelt prof.
Van der Grinten, grondlegger
van het kabinet Van Agt: „Al
zou je een nieuw kabinet-Van
Agt krijgen, dan zie ik het niet
gebeuren dat Den Uyl daarin
zitting neemt. Omgekeerd
geldt hetzelfde. Dat betekent
dus het einde van de politieke
loopbaan van ofwel Den Uyl
of Van Agt." Ook een artikel
over zelfdoding. „Wat er wer
kelijk gebeurt via dat informa
tiecentrum voor vrijwillige
euthanasie is dat er voor labie
le mensen knopen worden
doorgehakt, die misschien nog
ontward hadden kunnen wor
den." Voor vakantiegangers is
er een kostenvergelijking tus
sen de autoslaaptrein en zelf
rijden. „Conclusie: de auto
slaaptrein heeft ongetwijfeld
vele voordelen, maar lijkt
voorshands zeker niet voorde
liger dan zelf rijden." In een
ander vakantieverhaal wordt
op een rijtje gezet wat wel en
niet belastingvrij in Nederland
mag worden ingevoerd. Elders
pleit de econoom Van Niekerk
voor een doelmatiger beste
ding van de belastinggelden.
„Ik wijs op de uit de hand ge
lopen exploitatielasten van in
dertijd door de overheid gesti
muleerde projecten als kun
stijsbanen en zwembaden. In
de publieke sector zijn mecha
nismen werkzaam, waarbij ik
vraagtekens zet."
In de Haagse Post komen de
economen Driehuis en Van
der Zwan met een drastisch al
ternatief voor de vastgelopen
staatshuishouding. „De WAO
is een volkomen uit de hand
gelopen operatie. Daar moet
dramatisch worden ingegre
pen. Op demonstratieve wijze
moet de overheid duidelijk
maken, dat zij vindt dat die o-
peratie gierend de bocht is uit
gegaan. Hoe? Door de WAO te
schorsen en een noodwet af te
kondigen." Elders "aandacht
voor de stichting Jezus Kinde-
ren, die de opvang van drugs
verslaafden naar zich toe pro
beert te trekken. „Ik zie dat
alle jongelui die echt een keu
ze maken voor het geloof, er
doorheen komen. Ze hebben
meer houvast in het leven, dat
komt door de kracht die het
geloof geeft. En als ze niet ge
motiveerd zijn om te geloven,
dan maken we ze gemoti
veerd." Een interview voorts
met ex-premier en oppositie
leider Ecevit van Turkije. „De
onlangs opgerichte onderwijs-
stichting betekent dat het den
ken van de jonge generaties
Turken zal worden geconditio
neerd overeenkomstig de be
langen van het grote zakenle
ven. Dus de ministers en de
hoge ambtenaren van de toe
komst zullen allemaal zetba
zen zijn. Ik denk dat hier een
heel nieuw en vernuftig model
wordt gemaakt en ik ben er
zeer verontrust over." Een ge
sprek tenslotte met de auteur
en criticus Gerrit Komrij. „De
wereld die ik om me heen zie,
is het gevolg van politieke be
slissingen en die wereld ziét er
gruwelijk en misdadig uit, om
dat het esthetisch element uit
de politiek is verdwenen.
Daardoor is de politiek verloe
derd."
Vrij Nederland praat met de
scheidende politicus prof. Die
penhorst „Ik geloof dat er van
roepingen in de hoogste zin bii
parlementariërs niet zoveel
sprake is. Plichtsbesef, dat be
hoort er te zijn. Je moet het zo
goed mogelijk doen, hetzelfde
geldt dus voor een loodgieter
of een bakker. Maar dat zo'n
kamerlidmaatschap iets uit
zonderlijks zou zijn, iets ho
gers, nee, dat wil er bij mij
niet in." Een ander artikel
constateert dat de Bredase po
litie op Koninginnedag niet op
de rand van de afgrond heeft
gemarcheerd, maar er over
heen. „De arrestatie van 143
jongeren is vrijwel zeker in
strijd geweest met het Europe
se Verdrag tot Bescherming
van de Mensenrechten, als ook
met een aantal artikelen in
ons Wetboek van Strafvorde
ring." Elders aandacht voor
wantoestanden in de bouwwe
reld. „Voor mij staat vast dat
er per jaar meer uit de staats
kas wordt gestolen door frau
de, dan dat er via allerlei be
zuinigingen weer recht te
trekken valt." Een interview
ook met trainer Hans Berger
van het omstreden FC
Utrecht „Wat ik onder andere
geleerd heb van de contacten
met onze lastige supporters: je
hoort de andere kant en dan
schrik je ook. Het is geloof ik
een typisch probleem van de
Randstad. Er wordt wel eens
gezegd dat er niet met ze te
praten valt. Moet je nagaan dat
ze apetrots waren dat er op het
vela van Vitesse tijdens de
wedstrijd tegen Groningen
niets was gebeurd."
In De Tijd een groot artikel
over de dictatuur van de de
mocratie. „Nee, het parlement
is geen dictator. Eerder is de
mogelijkheid voor meepraten
en meebeslissen van belangen
groepen en van minderheden
ontzaggelijk gegroeid. Het is zo
geworden dat de daadkracht
van het bestuur bedenkelijk is
afgenomen. Hiervan onder
vindt de burger soms grote
schade: In dat geval is er zelfs
sprake van een soort dictatuur
van de minderheid." [Een an
der artikel beschrijft hoe bis
schop Gijsen de Limburgse
Êriester Jos Schreurs uit de
erste Kamer probeert te ban
nen. „Als hij me het mes óp de
keel zet, dan kies ik voor het
priesterschap ten koste van de
politiek. Maar het grote dilem
ma is dat nu alles gaat draaien
om de democratische betrouw
baarheid van katholieken in
de politiek. Ik erken de moge
lijkheid dat ik terwille van dat
principe toch het been stijf
moet houden." Het blad komt
terug op de verontruste brief
van kardinaal Willebrands.
„De zaak raakt het hart van
het katholicisme, in zoverre de
ongetwijfeld oprechte geloofs
visie van de kerkelijke leiding
ervaren wordt als een aanslag
op de religiositeit van mensen
die katholiek hadden willen
zijn. De kerk lijkt zichzelf uit
te hollen."
DE NIEUWE UNIE
De Nieuwe Linie praat met
mevrouw Wertheim, die te
recht moet staan wegens eut
hanasie. „Justitie moet maar
uitzoeken wie die hoge ambte
naar was, die mij indertijd een
vrijbrief heeft gegeven om te
doen wat ik wilde. Ze moeten
ook die arts die de patiënt
naar mij verwezen heeft, maar
eens horen." Het blad tekent
bij de dood van de Iese hon
gerstakers aan: „De steun die
ze krijgen,, maakt duidelijk dat
de eisen van de gevangenen
meer dan juist zijn en beslist
niet alleen om humanitaire re
denen; de ondersteuning op de
straten en in de fabrieken be
nadrukt dat de gevangenen
politieke gevangenen zijn."
Een groot interview ook met
de communistische voorman
Joop Wolff. „Wij zullen nooit
alleen gedogen. Het minste zou
moeten zijn: inspraak in het
program van een progressieve
regering. Onafhankelijk van
de vraag of je er wel of niet in
zit. Er is natuurlijk best een
positie denkbaar, dat je niet in
de regering zit; maar dat er
reëel overleg is. Daar hoeft
niemand zo verschrikkelijk
griezelig over te doen. Want
In Hervormd Nederland een
gesprek met PPR-Kamerlid
Leo Jansen, die lid wordt van
de stuurgroep Brede Maat
schappelijke Discussie Kerne
nergie. „Er moeten in zichzelf
sluitende toekomstvisies op ta
fel komen, waarvan duidelijk
is welke politieke keuzen moe
ten worden gemaakt. Want
het gaat om meer dan een paar
kerncentrales; het gaat om de
inrichting van de samenle
ving." Voorts een artikel van
IKV-lid drs. Hogebrink. „Uit
stel van een besluit over kern-
raketten lost niets op. Neder
land moet nu dwars gaan lig
gen - maar dan ook echt en
niet halfslachtig." Elders zegt
dominee Albert van den Heu
vel in een gesprek over zuide
lijk Afrika: „We zijn collectief
verantwoordelijk, want tot
voor kort waren de onderne
mers de notabelen van de
kerk. We vonden het prachtig
wat ze deden. Het gaat niet
aan nu plotseling te roepen dat
de multinationals schurken
zijn. Ik begrijp dat het pro
bleem waarmee we ze con
fronteren, bijna niet te hante
ren is voor ze." Een interview
tenslotte met oud-directeur
Doornbosch van de grootste
wapenfabriek in Nederland,
Holland Signaal. Over leverin
gen aan het militaire bewind
in Argentinië: „Zeven jaar ge
leden was ik daar. Wat een
rotzooitje. Ik heb me nog nooit
zo onveilig gevoeld. Die dissi
denten maakten het leven
daar voor een hoop mensen
onmogelijk. Voor het laatst
ben ik er twee-en-een-half
jaar geleden geweest en het
was er de rust zelve."
PIET SNOEREN
