aterkwaliteit Rijnland in
^80 niet verder verbeterd
137
sZuid-Holland mon
ude pracht in nieuwe foto's van
leer lands belangrijkste provincie
Goede vertolking
Brecht door Plank
®8W
mm
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
'A
electrisch
gereedschap
tijdelijk in
prijs verlaagd.
LAMAN-LEIDEN B.V.
Zijlsingel 2 - Lelden
Geopend van maandag t/m vrij
dag van 08.00 tot 12.30 uur en
van 13.00 tot 17.30 uur.
VRIJDAG 10 APRIL 1981 PAGINA 5
LEIDEN
vrij jonge groep. Tenminste 'Angst en ellen
de van het derde rijk' van Bertolt Brecht,
gisteravond op Catena, is de eerste produc
tie die ik van Plank in Leiden zag.
'Angst en ellende' is een serie van tien korte si
tuatieschetsen die het midden houden tussen
Karl Valentin-acts zoals die enige tijd geleden
door de Internationale Nieuwe Scene werden
gespeeld en 'Burgerbruiloft' van Brecht mo
menteel gespeeld door De Appel. Valentin ken
de Brecht in zijn Mtlnchense tijd en bewonder
de hij zeer; de overeenkomst met Valentin be
staat hieruit dat in korte, humoristische situa
ties absurditeiten van het bestaan worden ge
toond waarvan de grondtoon in wezen diep tra
gisch is. Met 'Burgerbruiloft' komt het burger-
liik milieu overeen waarin de tien scetchjes van
'Angst en ellende' zich afspelen.
In alle tien laat Brecht de stompzinnige simpel
heid en het naieve ongeloof van de kleinburger
botsen op de geweldige krachten van het Derds
Rijk. Terwijl de burger zich druk maakt om
werk, kleding of eten en zichzelf daarom ver
loochent, worden er mensen verraden, neerge
schoten en gemarteld. Maar ook dat gebeurt bij
Brecht toevallig, knullig, niet zo efficiënt als de
Nazi's wilden doen voorkomen. Brecht ver
kleint op die manier het gevaar niet, maar
toont door het contrast klunzigheid-grote feiten
der geschiedenis de absurditeit
Uit deze lange thema-bespreking blijkt dat ik
de stukkeuze van Plank uitstekend vind. De
kleine scenes vergen niet te veel van de bezet
ting en h^t uithoudingsvermogen van het pu
bliek. Steeds weer opnieuw konden de spelers
en speelsters ademhalen voor een nieuwe
sprong in het diepe. Kleine missers zijn dan
niet zo desastreus als bij een groot stuk. Zonder
nu te mogen spreken van grote acteerpresta
ties werd er onderhoudend gespeeld. Echte hu
mor op het toneel blijft echter iets moeilijk.
Slechts bij 'Het kruis van krijt' kreeg Plank
werkelijk de lachers op de hand. PAUL VAN
DER PLANK
stroopwi
in toep? De j„ 1979 ontstane verbe-
öndafcn <je kwaliteit van het recrea-
u1? 5£ in het gebied van het hoog-
richt djdschap Rijnland ten opzichte
jeugd Mrgaande jarent heeft zich in
raat vaA voortgezet. De bacteriologi-
stabiliseerde zich over
Aldus het hoogheem-
ïdelijk. Rijniand in Leiden in een
arom o<^g verschenen rapport over de
itnjden.Jt van uater |n het gebied
ers tenjet Noordzeekanaal, Wassenaar-
m voortn Gouda,
urs met'
urs met
ite, doel
oor eei
te kwaliteit bleek volgens het
tpnctr'1 recreatiewater in en om Haar-
'"TjjV^waliteit van de Mooie Nel ging
J hvaardbaar" terug tot „slecht",
kwaliteit werd ook geconstateerd
op enkele meetpunten rond Kagerplassen,
Nieuwe Meer (in Amsterdam) en nabij
Hoogmade.
Het predikaat aanvaardbaar gold in 1980
voor de Noord Aa en omgeving, De Lan-
geraarse Plassen, De Nieuwkoopse Plas
sen, De Bijlen (Zandwinplas in Alphen
aan den Rijn), Het Oosterduinmeer
(Noordwijkerhout), Zandwinplas Zoeter-
meer, Recreatiegebied Spaarnwoude,
Vlietland (Voorschoten), Zandwinplas
Ommedijksepolder (Wassenaar).
Aanvaardbaar tot goed bleek het recrea
tiewater van: Sloterplas, Amsterdamse
Bos en de Poel (Amsterdam), Westeinder-
plassen, Braassemermeer en Wijde Aa.
Goed was het water van de Zandwinplas
In het rapport merkt Rijnland wel op, dat
de hygiënische toestand van het water
plaatselijk zo sterk varieert, dat zwemmen
in het buitenwater altijd voor eigen ver
antwoording gelaten moet worden. Bij
woonboten en jachthavens kan men vol
gens het hoogheemraadschap zeker zijn
van door huishoudelijk afvalwater ver
ontreinigd water. Ook moet worden opge
past voor de door ratten verspreide ziekte
van Weil. Zelf pleegt Rijnland ter voorko
ming van bacteriologische verontreiniging
gezuiverd afvalwater uit installaties,
waarvan de lozingen recreatiewater kun
nen beïnvloeden, in de mildere maanden
te desinfecteren.
De „Accijnshuisjes" tegen de noordgevel van de Leidse Hooglandse kerk, met op
de voorgrond een in oude stijl herstelde stadslantaarn.
rijk geïllustreerde
vademecum een bijzonder
waardevolle gids door
„wonderland", met veel
onvermoede monumentale
en momentele
herinneringen aan een
verleden, dat in foto's van
nu gevat is. Men volge het
advies van Ippel en Janssen
tenslotte, in Goedereede
verstrekt; maar de raad
geldt het hele land, der zee
ontrukt: „Ga er gewoon
maar eens even lekker
rondlopen en rondneuzen
De paperback is handzaam
genoeg om, la moment,
meegenomen te kunnen
worden op die tochten
heer commissaris Vrolijk
doet het ook te voet, in
de auto of op de fiets.
Vooruit dus nu: maak een
tippel, met Karei Janssen
en Cees Ippel. Tegen een
bedragje van nog geen 20
gulden. Men vatte het wèl:
Den Haag, Dordrecht,
Gouda, Schoonhoven,
Langerak, Goudriaan,
Oukoop, Hagestein,
Everdingen, Hoek van
Holland en nog vele
tientallen andere plaatsen,
waar onschatbare
monumenten worden
gekoesterd en soms tegen de
lippen op in stand
gehouden, staan ook in dit
boek met naam en toenaam
opgetekend.
Geloof, hoop en liefde op de torenspits van de op
één na nog overgebleven r.k. kerk in Hazerswoude.
/REGIO
LEIDSE COURANT
'IA/DE TIPPEL MET KAREL JANSSEN EN CEES IPPEL
at cen\
uur geht
ardencen
n komei
Op de b,
bejaard\
est kunn
als biki
Janny 1
ens bet j
HTCen 1
n „Hazen
eveneme
worden
sportgeb
?en werk
jen is bei
nnen zo»
iveau is gisteren een
end boekje
jedaan over
rlands „voornaamste"
chtstbevolkte
ncie: Zuid-Holland. Op
avond va^u: commissaris der
ingin mr. Maarten
ijk schreef er met
re trots een „woord
af" in en hij („Boeken
Leidst Zuid-Holland
12 uilen me altijd met
van J.S. 1 ontroering", zei hij bij
dat presentatie ijskoud)
dt gegevg ook het eerste
soiistenjplaar, dat in zijn eigen
fsoprtfneiehuis werd
'k (claveboden en dat door
oering b, volgens zijn zeggen,
laan meegenomen zal
len op zijn
tbezoeken door de
incie, „ter controle".
orhoutse (1"Ho^an1c?,
meert vi«nienteel heet het
al eerde met biJna 250 foto's en
van He,erige beschrijvingen
raAopro>15nura1nt«n' 2°alsuze
halt nc Jndaa| de da« n°g, b'J
I; vandaar de speelse
dverbinding
iumenteel".
i serie „Monumenteel",
geven bij Zomer
Narc§ing Boeken B.V., Ede,
gels en herder de provincies
om. ^e,terland, Utrecht,
'■rcnigingd-Brabant en Drenthe
lag 14 ihtgekomen.
o An °m 'nc'a^e tegenhangers
9.00 uuruitgaven zoals die van
;n en dorpen „in oude
:hten". Tezamen
ergen ze meer dan 1250
s van kostelijke
enigde S$en en zaken. Als die
groep dlvan hetzelfde gehalte
Luri^s dit loflied in steen
issese S<?uid-Holland, zou men
lat besïa;veneens moeten
'ordf in jchaffen. De
ilisten i>nstellers, Edese
uis Debf1^1 Cees Ippel en
£raaf Karei Janssen, die
taak volbrachten in
jaar tijd en daar 10.000
per auto voor moesten
Jgen, zijn met dit „Zuid-
verleden in foto's
°P een erg
^houdende manier, in
er.d en beeld, aan
r meer a geweest. Janssi
en uUunj.Holland bezit
geparkeerd blik en
bm waren we meestal 's
1 werd
mde Cull de auto's.
raat. Hete heren gin
de oprich manier aa
e aquart anders dar
portret-orbeeld, eei
jen en da at of Ton
wordt v/and resp. A
J. Elf,
zijn vi
1 op hun
le slag.
een Van
at zich op
sterdam,
De commissaris van de koningin in Zuid-Holland, mr. M. Vrolijk neemt het eerst
exemplaar in ontvangst. Links Cees Ippel.
stad te water, wierpen. Je
begint te lezen en
gaandeweg kom je tot de
ontdekking, dat je maar het
best meteen door kunt gaan
omdat het zo plezierig en
nieuwsgierig makend
„monumenteel" voer is.
Het is een gerede reis langs
de opeenhoping van
monumentale plekjes die in
deze (van 1840 daterende)
Hollandse provincie te
vinden zijn, in puur
Hollandse steden als Gouda,
Delft, Leiden, Dordrecht,
Gorkum, Vianen. Ippel en
Janssen startten in het wat
uit z'n kracht gegroeide
bollendorp Hillegom (met
de dubbele dorpspomp; we
zullen dergelijke pompen in
het Zuidhollandse vaker
tegenkomen; in zulke
aantallen zelfs, dat we het
boek de ondertiteling „Loop
naar de pomp" zouden
willen meegeven) en
eindigden in het veel
boeiender Goedereede, in
het eilandengebied.
Vanuit het noorden zakken
we gaandeweg
„monumenteel" af, en
passeren Lisse, met de
middeleeuwse en up to date
gerestaureerde woontoren
d'Ever; het op een
opknapbeurt wachtende
Huis ter Leede in
Sassenheim; en de
ingebouwde toren van het
eeuwenoude witte
zaalkerkje in
Noordwijkerhout, een dorp
dat eens grote
aantrekkingskracht
uitoefende op Haarlemse en
Amsterdamse regenten om
er hun tweede huis te
bouwen. We zien ook
biddende weesmeisjes
boven het Heilige
Geestpoortje in Noordwijk-
Binnen (met maar liefst
drie dorpspompen).
Teylingen vertoont de ruïne
van een slot dat nooit een
ruïne had behoeven te zijn
omdat er zinloos gesloopt
werd, en Voorhout showt
het geboortehuis van de
grote „wetenschapper"
Boerhaave. Daar is ook
Warmond, met z'n
paleisachtig slot uit 1780:
Huis ter Warmond en een
opmerkelijke begraafplaats
rond de oeroude kerk,
waarvan na 1573 de toren
slechts overbleef.
Zo gaat het 160 bladzijden
door: van verrassende
schoonheid tot onverwachte
curieuze plekjes van stads
en dorpsschoon. Van
Wassenaar wordt weieens
gezegd, dat het één van de
mooiste dorpspleinen van
Nederland heeft.
„Misschien", schrijft Ippel
heel nadrukkelijk, „want
het is niet te bekijken: je
mag er namelijk parkeren,
zodat de fraaie dorpspomp
niet tot zijn recht komt". In
Leiden wordt door de
auteur uitvoerig stilgestaan
bij de buskruitramp in 1807:
150 van de deftigste huizen
werden verwoest en onder
het puin baarde een vrouw
een kind; geen ven beiden
overleefde het drama. Van
Leiden is het slechts een
wip naar Leiderdorp, dat
niet minder dan zes molens
binnen de gemeentegrenzen
heeft, waaronder een
wipmolen uit 1685. Daar is
trouwens zo ongeveer heel
Holland aan te danken; het
bleef eeuwenlang: pompen
of verzuipen...
Geheel puntgaaf kan het
allemaal natuurlijk niet
zijn. Auteur en
lichtdrukker zijn, als
Geldersen, van huis uit nu
een keer niet thuis in Zuid-
Holland. Zo heerst in het
boekje enige verwarring
over de „opmerkelijke
rooms-katholieke kerk in
Haastrecht". In zijn soort
een juweeltje, zeer zeker;
maar bij de foto heet het,
dat de kerk aan St. Barbara
vermeld staat, dat het gaat
om de H. Barnabas
(canoniek zijn beiden nogal
van elkaar in tijd, maar niet
in eeuwigheid, verwijderd),
„al zou het woord Salvatori
(aan de Redder, denk
Salvador, red.) onder de
topdriehoek anders doen
vermoeden". En dan: in
Zoeterwoude - dorp zou
langs de „Weipoortse weg"
„een op een hofje lijkende
boerderij" kunnen worden
aangetroffen; in feite gaat
het hier echter om de
prachtig opgeknapte
smederij van Westhof aan
het einde van de
Dorpsstraat.
Maar in overgrote trekken
bereikt „Zuid-Holland
monumenteel" het beoogde
effect: voor wie deze erg
mooie (zuid) Hollandse
provincie nog niet
volkomen onder de
toeristische knie heeft, is dit
Niet een „als een hofje aandoende boerderij" aan de Weipoortseweg, maar aan
de Dorpsstraat in Zoeterwoude, ligt deze „smidse" van meneer Westhof.
ter Leede in Sassenheim staat te wachten
iet werk van de vakman, die het weer het
5 statige aanzien moet geven.
