fieuwe partij
achtmerrie voor Labour
a Conservatieven
paanse leger dringend aan hervorming toe
Biggs tegen uitlevering
Zimbabwe
doet niet mee
aan sancties
tegen
Zuid-Afrika
Koningin
Victoria
omver
getrokken'
Spionage-onthullingen niet waar
VS willen
steunpunt
in Rode Zee
fENLANP
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 27 MAART 1981 PAGINA 17
SOCIAAJL. DEMOCRATISCHE
PARTUOFFICIEEL OPGERICHT
onze correspondent
Simons)
In een grote
taal is giste-
i nieuwe poli*
ten doop ge-
Vier gewezen La-
die hun oude
partij de rug toe-
presenteerden de
Democrati-
>P>. De op-
Jenkins, dr.
BUI Rodgers
r Williams, gaan de
besturen. In
i het eerste
wordt de eer
ste partijleider gekozen.
Vrij algemeen wordt ver
wacht, dat de keus dan valt
op de zeer populaire Shirley
Williams.
De SDP zou in Groot-Brittan-
nië een ware revolutie kunnen
veroorzaken. Dit land zit in de
knoei met het zogeheten twee-
partijensysteem, dat voort
vloeit uit het onbillijke Britse
kiesstelsel. In totaal 635 kiesdi
stricten wijzen elk een Lager
huislid aan, met als gevolg dat
de winnende partij niet nood
zakelijk het grootste aantal
stemmen op zich verenigt.
Sinds jaar en dag wordt het
land bestuurd door de Conser
vatieven of Labour. De kleine
re partijen hebben nooit kans
gezien voldoende zetels te ver
overen. Dat kan alleen als zij
een aantrekkelijke coalitie
vormen. En dat zijn de SDP
en de Liberale Partij kennelijk
wel van plan. Volgens opinie
lende verkiezingen, die in
983 of 1984 worden gehouden.
Shirley Williams beloofde de
diepe kloven te overbruggen,
die de Britten van elkaar
scheiden.
Op dit moment kan de SDP
rekenen op veertien zetels in
peilingen kan een dergelijke' het Lagerhuis: dertien sodalis-
combinatie op dit moment ge
makkelijk 46 procent van de
stemmen krijgen, met slechts
27 procent voor Labour en 25
procent voor de Conservatie
ven.
SDP-voorman Roy Jenkins
tische overlopers en een con
servatief, plus een indrukwek
kend aantal gewezen socialis
ten van het Hogerhuis. Het po
litieke programma van de
SDP bestaat voorlopig uit
twaalf punten, waarvan de be-
üeastelsel van evenredige
vertegenwoordiging is. Een
programmapunt overigens,
waarvan de verwezenlijking
wel zal moeten worden be
vochten over de «„politieke lij
ken" van Margaret^Thatcher
en Michael Foot Bovendien
belooft de SDP sociale vrede,
meer gelijkheid, economische
voorspoed en trouw aan de
NAVO en de EG.
De komende campagnes gaan
de SDP geld kosten. Er wordt
gerekend met een gemiddeld
bedrag per lid, maar niemand
zal worden verplicht dat be-
De vier voorlopige leiders van de Britse Sociaal Democratische Partij: van links naar
rechts Roy Jenkins, David Owen, William Rogers en Shirley Williams.
drag te betalen. Iedereen mag beroep te doen op de zakenwe- cialisten door de vakbonden,
zelf bepalen wat binnen zijn of reld. De Conservatieven wor- De SDP wil boven alles onge-
haar financiële bereik ligt. De den al financiëel gesteund bonden blijven, al brengt dat
SDP is ook niet van plan een door de zakenlieden en de so- heel wat minder geld in kas.
3 „Aan de andere kant van de Pyreneeën'',
n Spaans journalist gespecialiseerd in militaire
enheden, „overheerst de gedachte dat de rol
paanse leger vandaag de dag speelt in de poli-
gszins abnormaal is. Niets is minder waar. Voor
dit een volstrekt normale situatie",
t maand na de mislukte staatsgreep lijken de
van de coup voorill van psychologische aard.
)t-kolonel Tejero, die de bestorming op het par-
ebouw leidde, en luitenant-generaal Milans del
ie in Valencia troepen en tanks de straat op
hebben een betovering verbroken. Zij hebben
nd dat er iets gedaan kan worden,
staatsgreeppoging zijn de (militaire) tegenstan-
de grondwet met de dag overmoediger gewor-
ultra-conservatieve dagblad El Alcazar, dat in
paanse kazerne wordt gelezen, is van een aan-
neutrale houding langzaam maar zeker over-
'op openlijke lof voor de samenzweerders. Met
nieuwde terreuroffensief van de ETA dat in het
jide de levens heeft opgeëist van twee kolonels
anning binnen het leger opnieuw tot een kook-
stegen.
weinige militairen zijn van mening dat het voor
irtbestaan van de democratie noodzakelijk is dat
iaanse leger zo snel mogelijk een a-politieke
wordt, net als in de andere Westeuropese landen
is-
om die doelstellingen op korte termijn te
«n\\ken zijn uiterst gering. Als koning Juan
wi/overleven moet hij op de een of andere ma-
ra verstandhouding' bereiken met een leger, iets
e hij deze week een poging ondernam. Momen-
rden zijn kansen op succes geschat op vijftig pro-'
li
Hervorming taboe
Deze week werd bekend dat het
Spaanse leger naar aanleiding van
de nieuwe aanslagen van de ETA
een directe rol krijgt toebedeeld In
de bestrijding van bet Baskiscb ter
rorisme. De betrokkenheid van bet
leger bij de politiek wordt daardoor
indirect opnieuw vergroot Guar
dian-correspondent John Hooper be
schrijft de opbouw en de rol van het
Spaanse leger dat in de afgelopen
eeuw vaker een bedreiging voor
Spanje zelf is geweest dan voor zijn
vijanden.
nim
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
mg
«dreigd geweest. Daartoe droeg mede het feit bij
dat met de bevrijding van de Spaanse kolonies het
Spaanse leger zijn taak in het buitenland in de afgelo
pen eeuw kwijtraakte. Het richtte zijn geweren dan ook
steeds vaker op binnenlandse dan op buitenlandse doe
len.
Momenteel heeft Spanje zo goed als geen vijanden
meer. De enige rechtvaardiging voor het in stand hou
den van een leger van ruim 260.000 man is nog de zoge
naamde dreiging die uitgaat van de „anti-Spanjaarden"
onder de bevolking.
Dit wordt weerspiegeld in de opbouw van het leger. De
Spaanse strijdmacht valt uiteen in twee categorieën. Al
lereerst zijn er de territoriale verdedigingstroepen, die
min of meer gelijkelijk verdeeld zijn over de negen mi
litaire districten waarin Spanje en de Canarische Eilan
den zijn opgedeeld. Zij zijn bereid een guerrilla-rol te
aanvaarden als Spanje van buitenaf wordt bedreigd of
om de burgerlijke gezagsdragers te hulp te schieten, als
de staat van binnenuit wordt bedreigd. In de tweede
plaats zijn er de onmiddellijk inzetbare intervenüetroe-
pen, gemechaniseerde eenheden, die selectief zijn gesta
tioneerd.
In en rond Madrid is de Brunete Divisie gelegerd, een
elitekorps dat als enig denkbare taak lijkt t« bebben het
beschermen óf bedreigen van de regering. Een aantal
soldaten van deze divisie was actief betrokken bij de
laatste staatsgreep.
Het is niet waarschijnlijk dat het leger van gedachten
verandert over zijn taak zolang Spanje zich niet aan
sluit bij de NAVO. De landmacht heeft zich tegen even
tuele aansluiting echter altijd feller verzet dan de lucht
macht en de marine. In de eerste plaats zou Spanje als
het lid zou worden van de NAVO, gedwongen worden
de defensieprioriteilen van Spanje in een realistischer
daglicht te zien en eqi dergelijke herbeoordeling zou zo
goed als zeker tot gevolg hebben dat er meer geld
wordt uitgetrokken voor de luchtmacht en de marine,
hetgeen ten koste zou gaan van de landmacht.
Bovendien zou het de Spaanse generaals op dit moment
veel moeite kosten het lidmaatschap van de NAVO met
opgeheven hoofd onder ogen te zien. Hoewel niemand
het met zoveel woorden durft te zeggen is de voor
naamste reden hiervoor dat het Spaanse leger hopeloos
verouderd is. Er zijn weliswaar uitstekende eenheden,
maar met het leger als geheel is het bedroevend gesteld.
Het is het systeem dat niet deugt en toch blijft hervor
ming taboe. Een groot deel van de kostbare trainings-
tijd wordt besteed aan leerstellig onderwijs. Officieren
kunnen tot op het uur en de dag af vertellen wanneer
ze bevorderd zullen worden omdat de promotie ver
loopt in de volgorde waarin officieren het Militaire Col
lege van Saragossa verlaten. De enige uitzondering
wordt gevormd door de enkeling die tijdens zijn klim
op de sociale ladder voor zijn examens zakt Iedere offi
cier weet bovendien dat hij, wat er ook gebeurt op een
goede dag kolonel zal worden en de meeste officieren
hebben twee taken: 's ochtends zijn ze officier en 's-
middags leraar, ingenieur of directeur van een firma.
In de hogere regionen van het leger lopen teveel hoge
functionarissen rond, hetgeen te wijten is aan de enor
me toestroom tijdens en na de Spaanse Burgeroorlog en
de daaropvolgende Tweede Wereldoorlog. De cijfers
van 1979 wijzen uit dat er 1400 kolonels rondlopen in
een leger met slechts 700 luitenanten.
Ondanks het feit dat de dienstplichtigen zeer slecht
worden betaald, slokken de „personeelskosten" (voed
sel, kleding en salaris) meer dan 65 procent van de
Spaanse defensiebegroting op. Het gevolg is dat er maar
geld overblijft voor de aankoop van nieuw ma-
weinig
teriaal.
Suarez zijn zo goed als helemaal vastgelopen als gevolg
van oude, gevestigde belangen op het ministerie van
defensie. Spanje inag dan nu een burger hebben als mi
nister van defensie, dat is dan ook ae enige burger in
het hele departement.
Hervormingen in het leger zijn absoluut noodzakelijk
voor een voortbestaan van de democratie. Maar een
hervormingsoperatie heeft alleen kans van slagen als
de Spaanse strijdkrachten, die zich in de loop der jaren
hebben weten te ontwikkelen tot de machtige eenheid
die ze nu zijn, omzichtig en tactisch worden aangepakt
JOHN HOOPER THE GUARDIAN
ranging
naals
istigd
G De vervanging
Guofeng, de opvolger
0 aan het hoofd van de
oor Hu Yaobang is ook
>collair niveau een vol-
feit. Partijsecretaris
was deze week voor
st partijman nummer
het bezoek van presi-
lius Nyerere van Tan-
in Peking.
1 zal Hua, die in okto-
'6 het voorzitterschap
>artij overnam, worden
in op een voltallige bij-
st van het centrale
mité, die spoedig zal
gehouden. Hem wordt
>n dat hij de politieke
heeft voortgezet, die
ir was tijdens de Cultu-
mlutie, na de dood van
1976.
ibang is een naaste me
er van China's sterke
e ondervoorzitter van
tij Deng Xiaoping. In
dt Hu de partij al sinds
irig jaar.
in tegen
aars
anese leger
VIV .De Israëlische
Menachem Begin en
Saad Haddad, com-
nt van de christelijke
langs de Libanees-Is-
e grens, hebben be-
[emaakt dat zij zullen
deren dat het Libanese
losities inneemt in de
ilometer brede grensen-
Üe door Haddad's troe-
cht wordt gecontro-
lun verklaringen volg-
een interview, dat ge-
majoor William Callag-
opperbevelhebber van
•vredesmacht in Zuid-
V gaf. Callaghan zei
dat het zijn taak was
gebied tot aan de grens
«v onder het gezag van
anese centrale regering
leger te stellen.
Voorbijganger* In de Ierse
hoofdstad Dublin staan bl| de
brokstukken, die tot gisteren
het In 1900 opgerichte monu
ment voor dis toenmalige
Britse vorstin Victoria vorm
den. Het monument, dat her
innerde aan het bezoek van
koningin Victoria aan Dublin,
werd door aanhangers van
de IRA neergehaald. De poli
tie heeft de vermoedelijke
daders aangehouden.
BRIDGETOWN Ronald Biggs, de
Engelse treinrover die momenteel in
Bridgetown, de hoof stad van Barba
dos, gevangen zit, heeft gisteren voor
de rechter geprotesteerd tegen eventue
le uitlevering aan Groot-Brittannië.
Het Nationale Dagblad van Barbados
daarentegen schrijft in een interview
dat Biggs naar Engeland terug wil om
opnieuw met zijn eerste vrouw te trou
wen.
Groot-Brittannie heeft nog niet officieel
,om uitlevering verzocht. Waarschijnlijk
wacht men al wat de Barbadaanse rechter
beslist inzake het Braziliaanse uitleve
ringsverzoek. Biggs wordt op het eiland
vastgehouden ornaat hij zonder paspoort
reist. De hoofdcommissaris van politie van
Barbados is niet tevreden met de monde
linge mededeling van Scotland Yard, dat
de gevangene inderdaad Biggs is.
John Miller, die wordt beschouwd als het
brein achter de ontvoering, heeft toegege
ven voor de ontvoering te zijn betaald,
maar hij wilde niet zeggen door wie. Er
gaan geruchten dat de ontvoerders hun
relaas aan een krant wilden verkopen en
dat Biggs geld zou krijgen van een Engel
se zakenman voor ieder jaar dat hij in een
Engelse gevangenis doorbrengt
PREMIER THATCHER:
LONDEN Sir Roger Hollis, die van 1956 tot 1965 hoofd
was van de Britse contra-spionagedienst (MI 5), is geen
spion voor de Sovjet-Unie geweest. Dit heeft premier Mar
garet Thatcher gisterenmiddag in het Lagerhuis verklaard.
Zij verwierp hiermee de beschuldiging van de journalist Chap
man Pincher, die in zijn boek „Their trade in treachery" en in
een reeks sensationeel gebrachte artikelen in de „Daily Mail"
heeft gesteld, dat de in 1973 overleden sir Roger gedurende bijna
30 jaar voor Moskou zou hebben gespioneerd.
Mevrouw Thatcher kondigde echter aan dat er. een speciale
commissie zal worden ingesteld die falie procedures en praktij
ken betreffende de staatsveiligheid zal onderzoeken en voorstel
len zal doen over eventuele wijzigingen.
De premier herinnerde eraan dat na de pensionering van Sir
Roger Hollis een onderzoek was ingesteld naar aanleiding van
„aanwijzingen die suggereerden, maar niet bewezen dat er zich
in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog een agent van
Hollis was een van de personen op wie enige aanwijzingen van
toepassing waren. Het onderzoek toonde niet onomstotelijk zijn
onschuld aan. Aangezien echter evenmin bewfysen werden ge
vonden van zijn schuld, werd tenslotte geconcludeerd dat hij
geen Russische agent was geweest
SALISBURY Zimbabwe kan niet actief deelnemen
aan economische sancties tegen Zuid-Afrika, hoewel
het zulke acties inhoudelijk toejuicht Dit heeft pre
mier Mugabe gisteren gezegd tegen minister-president
Van Agt, die gisteren in Salisbury Is aangekomen om
het laatste deel van de donorconferentie te bezoeken.
de economische afhankelijkheid van Zuid-Afrika. Volgens
Van Agt hoopt Zimbabwe dan ook op Westeuropese steun
wanneer er internationale sancties, als een olieboycot, te-
fen het buurland komen.
'remier Van Agt, die na zijn bezoek aan de vroegere En
gelse kolonie naar de V.S. gaat, zal-president Reagan de
bezorgdheid van Zimbabwe overbrengen over de richting
van het Amerikaanse beleid tegen Zuid-Afrika. „Het zou
erg zijn", aldus Van Agt, „wanneer de V.S. geen druk uit
oefenen op Zuid-Afrika om de situatie in het land zelf te
veranderen en Namibië een internationaal aanvaardbare
onafhankelijkheid te geven".
Minister-president Van Agt werd bij zijn aankomst
op het vliegveld van Salisbury verwelkomd door
premier Mugabe.
WASHINGTON De Vere
nigde Staten willen van de
Rode-Zeehaven Ras Banas
een steunpunt maken voor
het geval grote militaire ac
ties nodig zijn rond de Perzi
sche Golf of in het Midden-
Oosten.
De transactie wordt zoveel
mogelijk ondershands gere
geld. Volgens de Amerikaanse
functionarissen die dit gisteren
bekendmaakten wordt Egypte
door een contract geïsoleerd
van de andere Arabische lan
den. Bovendien wordt zo het
Egyptische nationaliteitsbesef
het minst aangetast. Voor vier
honderd miljoen gulden kan
de haven, die ook over een
vliegveld beschikt, geschikt
gemaakt worden voor dezelfde
functie als die, welke Taiwan
en de Fillipijnen tijdens de
oorlog in Vietnam hebben ver
vuld.
Egypte heeft inmiddels ver
klaard een vredesmacht van
de Verenigde Naties in de Si-
naï niet nodig te vinden, wan
neer de Israëlische troepen die
de woestijn sinds 197Ó bezet
houden zich in 1982 hebben te
ruggetrokken. „We zijn van
plan de vrede voor altijd te be
waren en kunnen het daarom
best zonder vredesmacht", al
dus de Egyptische minister
van buitenlandse zaken, Has
san Ali.
Boi
ment
maanslae in parle-
:nt Honduras
TEGUCIGALPA In bet
parlementsgebouw van Hon
duras is gisteren een zware
bom ontploft op het moment
dat de 71 leden van de wetge
vende vergadering in zitting
bijeen waren. Volgens de auto
riteiten werden drie mensen
verwond, van wie één ernstig.
Het parlement, dat afgelopen
jaar werd gekozen, bereidt een
grondwet voor die in werking
zal treden als het land na ze
ventien jaar militair bestuur
weer een burgerregering
krijgt.
EG-parlemcnt:
Landbouwprijzen
12 procent hoger
STRAATSBURG Het Euro-
pees Parlement heeft zich gis
teren met overweldigende
meerderheid uitgesproken
voor een verhoging van de
prijzen van landbouwproduk-
ten in de EG met twaalf pro
cent De voorstellen voor een
verhoging met 7,8 procent
(Europese Commissie) en 15,3
procent (landbouworganisa
ties) werden verworpen. De
ministers van landbouw moe
ten zich de komende week
over deze kwestie uitspreken.
„Zwarte
Schapen" uit
partij gezet
BOEKAREST De comau-
nistische partij van Roemenië
heeft zich van 30.000 zwarte
schapen" in haar gelederen
ontdaan. De gelegenheid daar
toe bood een vernieuwing van
de partijboekjes, een gebruike
lijke controle in de Oostblok
landen.
Staats- en partijleider Nicolai
Ceausescu noemde volgens
persberichten het aantal ge-
royeerden relatief klein, ge
zien het aantal van 3,04 mil
joen partijleden of 19,7 procent
van ae totale bevolking.
Het ia niet geoorloofd, zai
Ceausescu, lid van de parttt te
worden alleen om persoonlijk
voordeel.
