Turken martelen ons volk
Haig overweegt aftreden
van
Politie België
doet grote
hormonenvangst
Kamer: Ongelukkig
met houding
regering in
Maastricht
Politiechef als neo-
izi ontmaskerd
'ainbow Warrior"
►gebracht door
jandese kustwacht
HONGERSTAKENDE KOERDEN:
PA1TENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 26 MAART 1981 PAGINA 7
)e ov j|;
Rotte
stuur
theol pi
JP"dkt.
bouw g
ingen
leerst
doges
n de
g in
i er
toelei |i
:eit in
nisch«
Ensch
I thO!
jnder
de
voor
iristeij;:
ie in
i dooi
e worden. Ze namen echter tijdig de
en vonden een veilig onderkomen in
ber ii
visi
n col
theol
[roep
tie G
itnan
Gelo
ïke
en is
van n onze correspondent Roger Simons)
t aan EN Het van tegenwoordig
'übinSPionnen Britten in de war.
I960 sten gewoon niet meer wat ze mogen
n en krijgen de indruk, dat de weg
Londen en Moskou meer dan 30 Jaar
eplaveid is geweest met Britse spion-
erst waren er de atoomspionnen Alan
May, Klaus Fuchs en Bruno Pontecor*
i dit drietal was het de beurt aan de
or dem Office-spionnen Donald MacLean,
nerli Surgess en Kim Philby om ontmas-
nier,
Van
an is
ies o
aar lgens de marine-spionnen: Gordon Lons-
itij «Het echtpaar Kroger, Ethel Gee en Henry
op Aton. Hun bron van informatie was de
t aie-basis van Portland.
Maajm Vassell, een niet erg belangrijke amb-
van het departement van de Britse ma-
t Londen, spionneerde voor de Russen,
n animofiele chantage pleegden. Sir Anthony
3 in die al sinds de tweede wereldoorlog een
nenWnnoot van de KGB was, had als kun-
k vo»rt toegang tot de beste Britse kringen,
>fiele»nder zelfs Buckingham Palace.
sieiandverraad gepleegd door Sovjet-spion
oorke Blake (een Brit met een Nederlandse
et djer), die ook in dienst was van het Foreign
uit <1 veroorzaakte de dood van niet minder
teit MO Britse geheime agenten, vooraleer hij
rbellwvtmaskerd, gepakt en veroordeeld werd.
en-ete tijd later ontsnapte Blake op onverklaar-
wijie uit een zwaar bewaakte Londense
ngenis en vluchtte hij ongezien naar Mos-
an die Sir Roger Hollis, een voormalige di-
ir-generaal van de Britse geheime dienst
MI5. Heeft hij inderdaad bijna dertig jaar voor
de Russen gewerkt? Intussen lijkt de lijst wel
eindeloos, want nu wordt ook gezegd, dat wij
len Tom Driberg, links-socialistisch Lagerhuis-
lid en gewezen voorzitter van de Labourpartij
een zogenaamde dubbel-agent was.
De man die dat aan het licht gebracht heeft, is
ook de bron van de onthullingen, via het Lon
dense dagblad „Daily Mail", over Sir Roger
Hollis. Hij heet Chapman Pincher, is 67 jaar en
was vroeger als defensie-redacteur verbonden
aan de Londense sensatiekrant „Daily Ex
press". Pincher is een vuurvaste Britse patriot.
Hij dient zijn vaderland door middel van defen
sie- en spionage-onthullingen, waarmee hij zelf
schatten verdient.
Chapman Pincher houdt van perfecte timing.
Alles wat hij sinds afgelopen maandag onthuld
heeft in de Daily Mail, komt uit zijn nieuwste
spionage-gewrocht, het boek „Their Trade is
Treachery" (Verraad is hun vak), dat vandaag
is verschenen.
Het lijdt geen twijfel, dat Chapman Pincher,
die er al geruime tijd warmpjes bij zit, dankzij
zijn nieuwste spionageboek multimiljonair zal
worden. De conservatieve regering Thatcher
helpt hem daarbij nog een handje. Ze kan er
kennelijk niet toe komen om Pinchers onthul
lingen tegen te spreken. Minister van Binnen
landse Zaken en Justitie William Whitelaw, die
verantwoordelijk is voor de MI5, zwijgt als het
graf.
Premier Margaret Thatcher, op wier trotse
schouders de volledige verantwoordelijkheid
voor 's lands binnenlandse veiligheid rust, zou
pas vanmiddag in het Lagerhuis een verklaring
afleggen over de zaak Hollis.
De verklaring van premier Thatcher zal ook
steunen op informatie, verstrekt door rege
ringsambtenaren. In november 1979, na de o
penbare ontmaskering van Sovjetspion Ant
hony Blunt, is Thatchers uiteenzetting in het
Lagerhuis aan de vage kant gebleven. Toen
werd al voorspeld, dat er nog meer spionage-
koeien uit de sloot zouden komen. Nu dit laat
ste gebeurd is, wordt door de meeste Lagerhuis-
leden gehoopt, dat premier Thatcher nu een
onafhankelijk onderzoek zal laten instellen.
Aangenomen wordt, dat de Britse regerings
ambtenaren premier Thatcher en haar illustere
voorgangers nooit volledig ingelicht hebben
over de omvang van de Sovjet-infiltratie in de
Britse geheime dienst. De onthullingen door
Chapman Pincher zijn dan ook van dien aard,
dat ze Thatchers ongenoegen ten aanzien van
het ambtenarenkorps nog sterk zullen doen
toenemen.
Dit is trouwens een gevoel dat door de meeste
Lagerhuisleden gedeeld wordt. Ze krijgen er
stilaan genoeg van, dat de ambtenaren geregeld
allerlei dingen in de doofpot stoppen. De vraag
wie Groot Brittannië bestuurt, de regering of
haar ambtenaren, zal zonder twijfel opnieuw
gesteld worden.
De situatie van thans is wel erg pijnlijk voor
het huidige MI5-personeel, dat in afwachting
van Thatchers verklaring gewoon overgelaten
wordt aan zijn lot. Geen enkel lid van de rege
ring Thatcher heeft het immers nodig gevon
den, onthullingen van Chapman Pincher tegen
te spreken. Betekent dit, dat alles wat hij
schrijft, zuivere waarheid is?
In dat geval mogen de MI5-beambten een ware
heksenjacht verwachten. Ze zullen het dan niet
gemakkelijk hebben om te kunnen bewijzen,
dat zij nu eens geen stille vennoten van de
KGB zijn. Eén van de vele Britse reacties op
het geschrijf van Chapman Pincher is, dat sir
Roger Hollis, voor hij in 1965 met pensioen
ging, beslist een heel stel communisten aange
worven zou hebben, die zijn werk konden
voortzetten. De MI5 is nog relatief jong, en
werd pas in het begin van de jaren dertig in het
leven geroepen. Toen hield deze dienst zich
hoofdzakelijk bezig met koloniale problemen.
De eerste MI5-staf was uiterst klein en hoofd
zakelijk gerecruteerd uit lieden die in de kolo
niën gewerkt hadden. Maar het duurde niet
lang of er kwam verandering in de stijl van de
nieuwe dienst: zij begon jonge academici aan te
werven. Deze jonge salonsocialisten verdienden
maar 300 pond per jaar en ze hadden geen
recht op een pensioen.
Het grootste deel van de ontmaskerde Britse
verspieders heeft gestudeerd aan de universiteit
van Cambridge of Oxford. Ze waren niet zel
den homofielen. Wijlen Guy Burgess, aan
drankzucht in Moskou gestorven, was een ho
mofiel. Hetzelfde geldt voor Anthony Blunt.
Blunt was in Cambridge als het ware de „talent
scout" van de Russen.
Zelfs vandaag de dag worden in Cambridge en
Oxford nog steeds jonge afgestudeerde mannen
en vrouwen gerecruteerd voor de MI5, al is de
selectie veel strenger geworden.
In een klein kader van oudere vaste ambtena
ren bij M15 speelde Roger Hollis dertig jaar ge
leden al een belangrijke rol bij de aanwerving
van intelligente mannen en vrouwen voor de
MI5. Ze kwamen toen allemaal uit de toplaag
van de Britse maatschappij. Eén van deze nieu
welingen was Anthony Blunt. Veel van diens
recruten werden later ontmaskerd als Sovjet-
spionnen. Als premier Thatcher morgen de
vraag onbeantwoord laat, waarom Hollis, ge
steld dat hij inderdaad zelf ook voor de Russen
werkte, nooit in zijn ware gedaante voorgesteld
is geworden, zal de Britse storm van veront
waardiging zeker niet snel gaan liggen.
(Van onze correspondent Mare de Koninck)
BRUSSEL De Belgische politie heeft deze week bij vijf
veehouders in de omgeving van Gent een grote hoeveelheid
hormoonpreparaten gevonden. De vijf, onder wie zich ver
moedelijk ook de handelaar bevindt, zijn in hechtenis geno
men. Vijfhonderd runderen worden nader onderzocht
Maandag heeft de politie gelijktijdig een tiental boerderijen
doorzocht. Bii vijf veehouderijen werden preparaten aangetrof
fen in cola-flesjes en mayonaisepotten op hooizolders, in schu
ren, kelders en ijskasten. Een vrouw die zich met een emmer
vol naar de beerput haastte, kon nog net worden tegengehou
den. De actie is mede op aanwijzingen van Nederland gehouden.
Volgens de Belgische werkgroep Hormonenvrij Vlees krijgt het
grootste deel van de Belgische veestapel hormonen middels in
jecties, staafjes in het oor of vermengd met het voer. Veeartsen
en meelfabrikanten, die ook tot de handelaren behoren, maken
woekerwinsten, want de boeren betalen vaak tienmaal de kost
prijs voor het lucratieve materiaal, dat spectaculaire gewicht
stoename van het vee tot gevolg heeft.
Een kalvermester uit Baarle-Nassau, wiens veestapel gedeelte
lijk op Belgisch grondgebied staat, heeft de Belgische justitie om
een tegenonderzoek gevraagd naar het gebruik van het kanker
verwekkende hormoon DES. De algemene inspectiedienst van
het Nederlandse ministerie van landbouw heeft dat geconsta
teerd, maar volgens de kalvermester is niet nagegaan of de ge
vonden reacties niet zijn veroorzaakt door andere, wel toegela
ten stoffen.
DEN HAAG De overgrote meerderheid van de
Tweede Kamer is diep ongelukkig met de medewer
king die Nederland heeft gegeven aan het unanieme
besluit van staats- en regeringsleiders op de Maa
strichtse top, de status quo wat betreft de voorlopi
ge vestigingsplaatsen van de Europese instellingen
te bevestigen. In de praktijk betekent dit, dat het
Europese Parlement vooralsnog heen en weer zal
blijven trekken tussen Straatsburg. Luxemburg en
Brussel.
De oppositie PvdA en D'66 verweet premier Van Agt een
wijziging van de ook volgens de regering onbevredigende stand
van zaken vooralsnog onmogelijk te hebben gemaakt. CDA en
VVD drukten zich in mildere bewoordingen uit, maar lieten
eveneens blijken het besluit diep te betreuren.
Minister Van der Klauw sprak, in navolging van de premier,
over een „in zekere zin teleurstellend besluit", omdat geen nieu
we regeling is getroffen, maar voegde hieraan toe dat men „de
politieke realiteiten onder ogen moet zien". De premier had in
Maastricht verklaard dat „er in het beëindigen van een dispuut,
als het in de afzienbare toekomst toch niet kan worden opgelost,
toch iets moois zit".
ilwBangehouden politie- De oud-SS'er Arpad Wi
re plLohmüller gand
vinj
KLINGHAUSEN Het hoofd van de recherche in de stad
jflinghausen in de aan Nederland grenzende Westduitse
Itaat Noordrijn-Westfalen, Ernst-Albrecht Lohmüller, is gis-
uit zijn functie ontheven, nadat gist.eren bij een razzia te-
.ieonazistische elementen in zijn woning een grote hoeveel-
pazi-propaganda was aangetroffen. Hij zal worden beschul-
van het verspreiden van antisemitisch materiaal.
jimburg is gisteren een proces begonnen tegen de 75-jaïige
fl Wigand, die kolonel was van de SS. Hij wordt ervan be-
Migd zeker 150 Poolse joden te hebben laten terechtstellen,
(ïem staan nog een aantal medeplichtigen terecht. Wigand
jjna de oorlog in Polen tot vijftien jaar gevangenisstraf ver
teld.
fïT ANTHONY (NEWFOUNDLAND) De Canadese
wracht heeft gisteren de „Rainbow Warrior", het schip
[de milieu-orgranisatie Greenpeace, aangehouden. De op-
jnden probeerden in de Canadese wateren de jacht op
6 zeehonden te verhinderen.
et"lmensen werc*en gearresteerd toen zij bezig waren jonge
j 3ndjes te merken met onuitwisbare verf, waardoor hun
f.lvoor de handel waardeloos wordt. De „Rainbow Warrior",
fich zonder toestemming binnen de Candese 12-mijlsgrens
p Aid, wordt onder escorte naar St. John's op Newfounland
Ticht. Volgens een functionaris van de Canadese visserij-
it zal de jacht een dezer dagen worden gestopt, voordat de
lOEèstane vijftienduizend jonge zeehondjes zijn gedood.
Brazilië vraagt
uitlevering Biggs
BRASILIA Brazilië heeft Barbados
om uitlevering gevraagd van Ronald
Biggs en zijn zes ontvoerders. Als argu
ment voor dit verzoek is genoemd dat
Biggs, die als Braziliaans burger wordt
aangemerkt, zich betrekkelijk vrij in
Brazilië kon bewegen. De verklaring
heeft waarnemers in verrast, omdat de
regering zich tot nu toe op de vlakte
had gehouden door te zeggen dat de
zaak haar niet aanging. Barbados heeft
verklaard nog geen aanklacht variuit
Groot-Brittannië te hebben ontvangen.
Het is nog niet duidelijk wat er gaat ge
beuren met de man, die gisteren door
Scotland Yard is geïdentificeerd als de
beruchte treinrover.
Giscard stelt
besluit over
doodstraf uit
PARIJS President Giscard
d'Estaing wil wachten met het
bekendmaken van zijn besluit
over het verzoek om het leven
te sparen van de ter dood ver
oordeelde Philippe Maurice tot
na de presidents verkiezingen.
Het is mogelijk dat het besluit
over het verzoek van Philippe
Maurice nog voor dé verkie
zingen moet worden genomen,
maar Giscard zei gisteren voor
de Franse radio dat het besluit
dan geheim zal blijven tot na
de verkiezingsdag van 10 mei.
De Franse president wil niet,
zoals hij meedeelde, „dat het
lijkt alsof de uiteindelijke be
slissing poliiek is beïnvloed".
WASHINGTON Een woedende mi
nister van buitenlandse zaken Alexan
der Haig is gisteren voor een privé-be-
zoek aan New York vertrokken. Bi;
zijn staf heeft hij het idee gewekt dai
hij het spoedig voor gezien zal houden
nu president Reagan tegen zijn zin ir
vice-president Bush heeft aangestelc
tot voorzitter van een crisisteam inzakt
de buitenlandse politiek.
Een topmedewerker op het departe
ment die onbekend wenste te blijven
zei dat men bang is dat Haig binnen
kort aftreedt. Haig had tijdens een ont
moeting met zijn staf met de vuist op
tafel geslagen en was zeer vertoornc
vertrokken over de gang van zaken.
Volgens dezelfde zegsman zou Haig ooi
geen genoegen willen nemen met Rea-
gans verklaring dat hij de „belangrijk
ste raadgever" op het terrein van d€
buitenlandse politiek blijft. Hij zou van
van Reagan de verzekering willen krij
gen dat de minister van buitenlandse
zaken als enige verantwoordelijk is
voor de buitenlandse politiek van de
Verenigde Staten. Als gevolg van de
nieuwe werkverdeling zal Haig niet
langer de volmachten hebben van
vroegere ministers van buitenlandse
zaken als Henry Kissinger en John
Foster Dulles.
Een andere functionaris zei dat wan
neer Haig nu niet aftreedt, andere
„vernederingen" door het Witte Huis
hem wel spoedig tot aftreden zullen no
pen.
Haig zou vandaag voor een subcommis
sie van de Amerikaanse senaat een
verklaring afleggen over buitenlandse
aangelegenheden. Daaruit zou dan
moeten blijken welke plannen hij voor
de naaste toekomst heeft
Een veiligheid
sagent van de
Amerikaanse
ambassade be
kijkt zijn wa
gen, die de
aanslag op de
ambassade
van gisteren
niet zonder
schade heeft
doorstaan.
Nieuwe aanslag
op Amerikaanse
ambassade in
El Salvador
SAN SALVADOR -~ De
Amerikaanse ambassade in de
hoofdstad van El Salvador,
San Salvador, is vannacht
voor de derde maal in drie we
ken door onbekenden bescho
ten. Het gebouw werd bestookt
met granaten en lichte hand
wapens. Omdat de lege vierde
verdieping werd getroffen,
raakte niemand gewond. Wel
werd zware schade aangericht
Verder werden gisteren in San
Salvador de lijken gevonden
van 38 mensen, die door onbe
kenden zijn vermoord.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG „Wijvechten tegen
de systematische schending van de
rechten van de mens in Turkije.
Veel Koerden worden voortdurend
door Turkse militairen gefolterd en
vermoord". Dit zeggen de acht Koer
dische hongerstakers in het Em
ma usgebouw aan de Haagse Prinse-
rracht over hun actie die zij eerder
deze week begonnen en tot zaterdag
willen volhouden.
Zij pleiten voor de oprichting van een
Europese commissie, die de misstanden
in Turkije aan de kaak stelt.
De Koerden vechten al lange tijd tegen
de wat zij noemen „Turkse bezetting
van Koerdistan". Het land werd in 1926
verdeeld over Turkije, Iran, Irak en
Syrië. Sindsdien wordt, met name in
Turkije, een bloedige strijd gevoerd
voor het recht op onder meer eigen taal
en cultuur.
Een van de organisatoren van de hon
gerstaking: „De gevangenissen van
Turkije zitten vol met Koerden. Zij
worden gefolterd en vermoord. Regel
matig worden in Koerdistan de lijken
gevonden van de vrijheidsstrijders, die
■vaak onherkenbaar verminkt znn als
gevolg van de folteringen. Het "ïurkse
leger brandt hele dorpen plat, slaat en
martelt de bevolking". Volgens hem
zijn op dit moment zes van hen in di
rect levensgevaar of al om het leven
gebracht. Het zou gaan om personen
die meer dan een half jaar geleden door
de Turkse autoriteiten werden opge
pakt Sindsdien heeft niemand meer
iets van hen gehoord. „Dergelijke prak
tijken kunnen alleen maar voorkomen
in landen met een fascistische dicta
tuur", aldus de woordvoerder. Volgens
de actievoerders is het klimaat voor de
Koerden nog beroerder geworden sinds
generaal Kenan Evren in september
vorig jaar aan de macht kwam: „Hij
heeft enerzijds de communisten, socia
listen en democraten en anderzijds de
Koerden de oorlog verklaard. Koerden
die de dorpen uit angst voor de
Turkse militairen zijn ontvlucht in
de richting van de bergen, worden daar
met raketten en bommen bestookt
Weer onderscheiding
voor Ad Visser
HILVERSUM Ad Visser,
televisiepresentator van het
poppro gramma „Toppop"
wordt binnenkort onder
scheiden met het Zilveren
Oog. Deze prijs, beschikbaar
gesteld door de Stichting
Nationale Platenbon, kent
de Jury hem toe voor op po
pulaire wijze waarop hij de
jeugdige kijkers informatie
over muziek weet te geven.
De Zilveren Oorprijs gaat dit
jaar naar Hans van Willigen-
burg voor zijn radioprogram
ma's „In antwoord op uw
schrijven", „Van twaalf tot
twee en „Punt uit", en de Zil
veren Pen naar de Stichting
Nederlandse Top 40.
Zes miljoen
schade door
vandalisme in
openbaar vervoer
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG Vandalen
hebben vorig jaar het open
baar vervoer in de grote ste
den een schadepost van on
geveer zes miljoen gulden
bezorgd. Talloze wachthuis
jes, hal te palen, borden, stoe
len in bus en tram, dienstre
gelingbordjes, TL-buixen,
tochtrnbbers en noodrem-
glaasjes werden vernield.
Dit heeft minister Tuijnman
(verkeer en waterstaat) de
Eerste Kamer laten weten in
antwoord op vragen over zijn
begroting voor 1981. Volgens
hem zijn bezuinigingen op de
rijksuitgaven aan net openbaar
vervoer onontkoombaar. Oor
zaak daarvan zijn de sterk ge
stegen brandstofprijzen, rente
kosten, verhoging van het ba
sisverlof voor personeel, rijtij
denbesluit, uitbreiding van het
voorzieningenniveau en har
monisatie van de arbeidsvoor
waarden in stad- en streekver
voer. Toch wil de minister het
openbaar vervoer in de steden
blijven stimuleren, om de leef
baarheid van de stad te verbe
teren en om de auto minder
beslag te laten leggen op de
toch al beperkte ruimte.