in
Jok derde mislukte coup i
uriname met rookgordijn omgeven
Ir
Britse begroting met
hakken over sloot
VS: Sovjet-Unie aan
kaping medeplichtig
iLITIEKE STABILITEIT BLIJFT VER TE ZOEKEN»
oolse
ïgerings-
elegatie
>mt praten in
idom
Onderzoek naar
conflict tussen
Iraanse leiders
Polisariocomité
contra kamerleden
Hawker
gewond
«ET.
GENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 17 MAART 1981 PAGINA 13
PAGr"
JLil X ILiIVLJ O X /IDILiI X lltl. 1 DLilJT 1 V LJII A JLJ LiULir
smee
indw
rrabb
gemeen
renigd
IsraêP
hap,
rrabbl
it woi
r 1
rrabbiji
M.
ract za
d. De
els
terdam
eeds
deo»'
rai
ïommi!
raad
ift het
irder t(
ïring
waarin
:n één)
nmissie
rer het
ale con
a bewi
kelingsjfel
100.000
i kenne^
-tento"
van A
atschap
i Palest
maakt
lit van
t „de P
elingspi
ie, die
en wei
dt dit
Alphen
ilisch e
>emd.
AAG De Repnbliek Suriname
s korte tijd een fikse sprong ge-
op de ranglijst van landen met
jaarlijks staatsgrepen-gemid-
ids de onafhankelijkheid van
ind op 25 november 1980 heeft het
|J middels vier staatsgrepen achter
waarvan de laatste afgelopen
middag op een mislukking uit*
:n lot dat ook de twee daaraan
inde pogingen beschoren was.
ed Suriname zich aan het Zuida-
;e patroon van opeenvolgende
.ies, omwentelingen en opstanden
igiangepast blijkt wel uit het feit
vier de staatsgrepen zich in een
I itek van nog geen dertien maan-
•(l)ben voorgedaan. Alleen de coup
februari 1980, waarbij de regering
«mier Henck Arron naar huis
estuurd en militairen de macht
men, heeft tot wezenlijke verande-
geleid. De overige drie mislukte
:n tot een staatsgreep zijn er op
te plaats een bevestiging van dat
leke stabiliteit in Suriname voor*
ir is te zoeken.
vier al dan niet geslaagde coups met
E vergelijkt, komt tot merkwaardige
ies. Slechts over de authenticiteit
lerste staatsgreep op 25 februari 1980
geen twijfels. Het onlangs in Para-
onthulde monument op de plaats
Maandenlang de verkoolde overblijf-
n het bij de staatsgreep in brand ge-
politiebureau lagen, moet de Suri-
blijvend aan het belang van deze
■inneren. Dat de bij de coup betrok-
,p ierofficieren, verenigd in de Natio-
lilitaire Raad (NMR), er nooit over
gedacht wat er na een coup met het
stuur zou moeten gebeuren, is men
mogelijk vergeten. Toch moeten de
telingen na 25 februari 1980 voor
it deel aan dit manco worden gewe-
De 25-jarige sergeant-majoor Hawker,
naar verluidt de leider van de opstan
dige militairen, die gisteren zwaar ge
wond raakte.
Rond de resterende drie pogingen om de
macht in Suriname in handen te krijgen
hangt, zoals gezegd, een waas van geheim
zinnigheid. Begin mei van het vorig jaar
kwam plotseling het bericht dat een vroege
re adjudant van het Surinaamse leger, de
56-jarige in Nederland wonende Fred Orms-
kerk, met een huurlingenlegertje tevergeefs
had geprobeerd Suriname binnen te vallen.
Ormskerk stierf in de gevangenis van de
Membre Boekoekazerne, onder nog steeds
niet opgehelderde omstandigheden. Volgens
een verklaring van de NMR was de in Ne
derland verblijvende ex-minister van land
bouw ir. J. Kasantaroeno het brein achter
de coup. Ook de vroegere Nederlandse mi
nister van ontwikkelingssamenwerking
Pronk, die zich kort tevoren nogal negatief
over de ontwikkelingen in Suriname had
uitgelaten, zou in het complot zitten. Be
schuldigingen overigens, die nooit hard zijn
gemaakt
Volgens de publicist Rudie Kagie, die in die
tijd correspondent voor NRC-Handelsblad
in Suriname was, kwamen de activiteiten
van Ormskerk de militairen uitstekend van
pas. De NMR zat in zijn maag met de lastige
volksvertegenwoordiging. Dit obstakel kon
alleen worden genomen wanneer de nood
toestand van kracht was. Het plan om een
opstand te ensceneren bleek overbodig. In
plaats van in de lucht kon op mensen wor
den geschoten; reden genoeg voor de afkon
diging van de noodtoestand, aldus Kagie, die
na het doorbellen van dit verhaal naar zijn
krant zelf uit Suriname moest vluchten.
Bij het preciese verloop van de gebeurtenis
sen kan men wellicht nog enige vraagtekens
zetten, feit is wel dat in de maanden na 25
februari het enthousiasme van de Surina-
mers voor de „revolutie" danig was getem
perd. En een afgeslagen bedreiging van de
„nieuwe orde" was natuurlijk een prima
manier, om het vertrouwen van de bevol
king te herwinnen.
Nog schimmiger
De omstandigheden rond de „linkse coup"
van 13 augustus 1980 waren zonodig nog
schimmiger. Een drietal revolutionaire mili
tairen van het eerste uur, Mijnals, Sital en
Joeman, verdween in de gevangenis op de
beschuldiging een „extreem-linkse coup" te
hebben willen plegen. Met name Sital had
enige verdenkingen op zich geladen door
hoog op te geven van de contacten, die hij
bij de viering van de eerste veijaardag van
de Nicaraguaanse revolutie had met onder
meer de Cubaanse leider Castro en PLO-
voorman Arafat. Maar bewijzen van serieu
ze pogingen de macht van Bouterse en Chin
A Sen over te hebben willen nemen, zijn
nooit op tafel gekomen. Ook niet tijdens de
rechtszaak in december van het vorig jaar,
aan het slot waarvan de drie tot gevangenis
straffen van twee tot twee en een half jaar
werden veroordeeld.
Aan de macht van Inmiddels opperbe
velhebber Bouterse en president/premier
Chin A Sen leek na de vonnissen niet te
tornen, zeker niet toen ook de lastige minis
ter André Haakmat het veld had moeten
ruimen. Groot was daarom de verbazing
toen een kleine veertien dagen geleden,
kort na de feestelijke herdenkingen van de
25e februari, de drie verdachten van de
„linkse coup" werden vrijgelaten. Nog gro
ter werd de verbazing toen bleek dat Mij
nals, Joeman maar vooral Sital direct weer
bij het landsbestuur werden betrokken.
Zonder dat de regering van president Chin
A Sen ervan wist, legden de drie samen met
opperbevelhebber Bouterse een verklaring
af, waarin voor de Surinaamse toekomst een
„socialistische koers" werd aangegeven.
Vakjargon
In uit Nederland overgewaaid revolutionair
vakjargon kwam Bouterse een paar dagen
later wat op zijn woorden terug. Zo kwalifi
ceerde hij onder meer het Surinaams socia
lisme als „positief neutralisme".
Desondanks werd er verleden week gespan
nen gewacht op een openlijke confrontatie
tussen de regering, die weigerde af te tre
den, en de legerleiding. Een massa-bijeen
komst ter gelegenheid van de eerste ver
jaardag van de regering Chin A Sen, die
voor zaterdag op het programma stond,
werd op het laatste moment zonder opgaaf
van reden afgelast.
Verschillende groeperingen uit de Suri
naamse maatschappij hebben de afgelopen
dagen hun steun voor ofwel de legerleiding,
maar vooral de regering van president Chin
A Sen uitgesproken. Zo belegden de leiders
van de kerken in Suriname het afgelopen
weekeinde een persconferentie, waarop zij
hun bezorgdheid uitten over de uitlatingen
van de militairen. Hierna betuigden zij hun
steun door middel van een demonstratief
bezoek aan de president.
Bedreiging
De bedreiging voor de Surinaamse militaire
machthebbers bleek echter uit een zeker
voor de meeste waarnemers totaal onver
wachte hoek te komen: het leger zelf. Maar
liefst zeven van de zestien onderofficieren
die vorig jaar de „helden van de revolutie"
waren, zouden volgens de verklaringen uit
Suriname bij de jongste coup betrokken zijn.
Het is verre van denkbeeldig, dat de plotse
linge rehabilitatie van Mijnals, Sital en Joe
man mede de aanleiding tot de mislukte
staatsgreep is geweest. Ook nu moet echter
niet vergeten worden, dat het voorkómen
van een staatsgreep het geschonden prestige
van de militairen danig heeft kunnen her
stellen.
Over de politieke kleur van de daders
(rechts of links) wil men in Paramaribo
voorlopig niets kwijt. Verklaringen over
een tot nu toe onbekende „contra-groep", de
financiering van de coup door een drietal
Chinezen, de betrokkenheid van naar Ne
derland gevluchte ex-ministers en de om
schrijving van de zwaargewonde rebellen
leider sergeant Hawker als „een domme,
dappere man, die eerst schiet en dan pas
praat" klinken vooralsnog weinig indruk
wekkend. Het heeft er momenteel veel
meer van weg, dat zij voorlopig alleen be
doeld zijn om rond de gebeurtenissen van
afgelopen zondag net zo'n rookgordijn te
leggen, als de afgelopen maanden al met de
mislukte staatsgreep van Ormskerk en de
„extreem-linkse coup" van 13 augustus 1980
is gebeurd.
JOS. TIMMERS
KING
DRLOPIG AFGELAST
De leider van het vrije Poolse vakverbond Soldariteit, Lech Walesa, tijdens een bij
eenkomst van Solidariteitleden in de Poolse Industriestad Radom. Onder het spreek
gestoelte het opschrift „Welkom aan Lech voor een betere dag van morgen".
IM De stakings
die dreigend boven de
industriestad Radom
(s voorlopig weggedre-
I het wachten is nu op
geringsdelegatie, die,
[leiding van vice-pre-
ttakowski, voor over-
fct de. plaatselijke lei-
ran Solidariteit naar
Radom komt
Voor vandaag was een staking
van twee uur aangekondigd,
maar op sterk aandringen van
Solidariteitleider Walesa en
van de dissident Jacek Kuron
is deze staking afgelast. Wale
sa toonde zich nogal optimis
tisch over de toekomst: „Ik
ben er van overtuigd, dat alle
problemen opgelost worden",
zo zei hij en hij drong er op'
aan om een eventueel compro
mis te aanvaarden. „Jullie wil
len te veel en geven te weinig.
Laten wij de bronnen van het
kwaad verwijderen, maar wij
moeten dat wel in vrede
doen", aldus Walesa.
De twee uursstaking was uit
geroepen, om de regering te
dwingen te komen onderhan
delen over een pakket van 17
eisen, waaronder het ontslag
van plaatselijke functionaris
sen, die verantwoordelijk zou
den zijn geweest voor het
hardhandig neerslaan van de
arbeidsonrust in 1976. Aan
deze eis is, schoorvoetend, ge
volg gegeven. Dat bleek even
wel nog niet voldoende om de
staking af te gelasten. De be
kendmaking, dat een rege
ringsdelegatie zou komen on
derhandelen bleek wel vol
doende om de staking niet te
laten doorgaan.
lachte
irdaanslag
rouw
't in cel
IS De 34-jarige Ro*
ran P. uit Brunssum,
rdacht wordt van een
nslag op zijn vrouw,
/olg waarvan zij beide
verloren is, blijft
pig in de gevangenis
trijs.
jft daar tot het onder
dat nog in Nederland
is afgerond. Mocht er
uidelijkheid in de zaak
dan zal hij waarschijn-
ij komen. Van P. blijft
Inen dat hij iets met de
maken heeft. Ook zijn
is van zijn onschuld
-bewoners
dni vragen
Omln
IHINGTON Onge-
1000 voormalige be-
rs van het atol Biki-
aar de VS na wereld-
g II atoomproeven
gedaan, eisen van de
rikaanse regering een
levergoeding van 450
en dollar. De eisers
en aan, dat hun va-
nd onbewoonbaar is
akt door verwoesting
idioactiviteit.
LONDEN De omstreden begroting voor
1981-1982, die voorziet in een fikse lastenver
zwaring voor de Britse belastingbetalers, is
gisteravond met een meerderheid van
slechts veertien stemmen door het Lager
huis goedgekeurd. Normaal bedraagt That
chers meerderheid in het Huis 44 zetels.
De begroting stuitte evenwel niet alleen op hef
tige bezwaren van de oppositie, maar ontmoett*»
ook ernstige bedenkingen van de kant van eni
ge traditionele aanhangers van de Conservatie
ven en van de zijde van de ondernemingswe
reld. Acht Conservatieven stemden tegen en
waarschijn twintig onthielden zich van stem
ming.
De kleine stemmenmeerderheid wordt gezien
als een ernstige tegenslag voor de Conservatie
ve regering.
WASHINGTON De Vere
nigd^ Staten hebben giste
ren de Sovjet-Unie ervan be
schuldigd medeplichtig te
zijn geweest aan de kaping
van het Pakistaanse lijn-
toestel op de luchthaven van
Kaboel op 2 maart. De VS.
zien niet hoe de Sovjet-Unie
de verantwoordelijkheid
voor het gebeurde in Kaboel
uit de weg kunnen gaan, al
dus woordvoerder Dyess
van het Amerikaanse minis
terie van buitenlandse za
ken.
De drie kapers van het toestel
hebben hun gevangenen soms
met pistolen slagen toege
diend, zo heeft een van de ex-
gegijzelden, de 30-jarige Ame
rikaanse mevrouw Hubbell,
verklaard. Volgens haar heb
ben de kapers ook de Paki
staanse diplomaat Tariq Ra-
him, die op 6 maart door hen
werd doodgeschoten, gedwon
gen „Russische roulette" te
spelen. Mevrouw Hubbell zei
ooggetuige geweest te zijn van
de moord op Rahim.
Volgens diplomaten in de Pa
kistaanse hoofdstad Islamabad
gebruikt de Pakistaanse presi
dent generaal Zia-Ul-Haq de
kaping om zijn belangrijkste
politieke tegenstanders uit te
schakelen. De generaal ziet,
aldus de diplomaten, de ka
ping als een poging om hem en
zijn militaire bewind in dis
krediet te brengen. Honderden
studenten hebben in Karachi
evenwel hun steun betuigd
aan het optreden van de ka
pers.
De ex-gegijzelde Pakistanen
zijn vandaag in Saoedi-Arabië
waar zij op uitnodiging van de
Saoedische regering een pel
grimstocht houden naar Mek-
Stakings
acties
Britse
ambtenaren
verscherpt
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De acties
van de Britse staatsamb
tenaren voor een loons
verhoging van meer dan
7 procent breiden zich
voortdurend uit. Gister
middag hebben de amb
tenarenbonden een cam
pagne aangekondigd, ge
richt tegen het transport
tussen Groot Brittannië
en Frankrijk.
De douane- en Immigra
tiebeambten van elf ha
vens op de Engelse zuid
kust van Dover tot Ply
mouth, doen het van de
week langzaam aan. Toe
nemende actie wordt ook
verwacht in Britse defen
sieinstallaties.
Een van de belangrijkste
doelwitten van de stakers
is sabotage van de geldtoe-
voer naar de ministeries.
Duizend ambtenaren heb
ben voor onbepaalde tijd
het werk neergelegd in de
twee belangrijkste belas
tingcentra van Groot Brit
tannië, het ene in Schot
land en het andere in
Noord-Engeland.
TEHERAN De Iraanse revolutionaire leider, ayatollah
Khomeiny, heeft gisteren bekend gemaakt dat een speciale
commissie benoemd wordt, om de meningsverschillen tus
sen de Iraanse leiders te onderzoeken.
Op Khomeiny is herhaaldelijk druk uitgeoefend om de crisis te
bezweren die is ontstaan door gewelddadigheden tijdens een po
litieke bijeenkomst van president Bani-Sadr. Toen raakten aan
hangers van de president slaags met militante moslems. Bani-
Sadr dreigde in het Iraanse parlement af te treden, als de schul
digen niet worden opgespoord.
De Islamitische fundamentalisten in het parlement beschuldigen
Bani-Sadr van machtsmisbruik. Het is mogelijk dat de president
voor het gerechtshof moet verschijnen. Wanneer het hof hem
schuldig acht, kan hij van zijn functie worden ontheven.
Een kleinzoon van Khomeiny heeft in een krant, die eigendom
is van Bani-Sadr, verklaard dat de meeste Iraanse geestelijken
de gematigde politiek van de president steunen. Volgens hem
deelt in Iran een kleine minderheid van de geestelijken de la
kens uit.
De Iraanse president Bani-Sadr zoekt zijn heil In een
greppel tijdens zijn bezoek aan het front, toen Iraakse
straalvliegtuigen het slagveld ten zuiden van de provin-
ciehoodfstad Ahvaz bombardeerden.
AMSTERDAM Het Poli-
sario Comité is van mening
dat de Nederlandse kamer
delegatie, die vorige week
een bezoek bracht aan de
Westelijke Sahara, is mis
leid door Marokkaanse pro
paganda. Het comité, dat het
Nederlandse publiek wil
voorlichtdh over de Saha-
raansc bevrijdingsbeweging,
haalt zijn gegevens echter
zelf ook in hoofdzaak uit
persberichten en Polisario-
communiqué's.
Het comité heeft ook ver
klaard dat het van mening
blijft dat het Polisario vecht
voor een goede zaak, de onaf
hankelijkheid van de Westelij
ke Sahara. De kamerleden wa
ren tot de conclusie gekomen
dat het front hen had misleid
wat betreft de grootte van het
bevrijde gebied en het aantal
inwoners.
(vervolg van
voorpagina)
Bij de schietpartij raakte Haw
ker zwaar gewond. De chauf
feur van zijn wagen, soldaat
Weisenbruch, werd direct do
delijk getroffen. Een derde in
zittende van de wagen liep
lichte verwondingen op.
Op Hawker zou een lijst zijn
gevonden met namen van
mensen, die uit de weg moes
ten worden geruimd. Op deze
lijst prijkten de namen van de
voltallige legerleiding, inclu
sief opperbevelhebber Bouter
se en de drie „linkse" sergean
ten Joeman, Mijnals en Sital.
Nog geen veertien dagen gele
den maakte Bouterse bekend
dat dit drietal, dat in december
nog voor langere tijd achter de
tralies verdween, weer in ge
nade was aangenomen en bij
het landsbestuur werd betrok
ken.
Over de preciese beweegreden
van Hawker is nog weinig be
kend. In de officiële verkla
ringen wordt een verhulde
link gelegd naar kringen
rond het vorig jaar verdreven
bewind Arron. Andere bron
nen menen, dat de actie van
Hawker op de eerste plaats
was gericht op de vereffening
van een persoonlijke rekening
met Bouterse.
Mislukte
coup in
Mauretanië
NOUAKCHOT In de
Noordafrikaanse staat Mau
retanië is gisteren een
staatsgreep tegen het be
wind van president Haidal-
lah verijdeld. De poging
werd ondernomen door een
groep Mauretaniërs, die in
Marokko in ballingschap le-
De leiders van de coup, twee
verbannen kolonels die een
aanval uitvoerden op het pre
sidentiële paleis in de hoofd
stad iNouakchot, zijn gevangen
genomen. Volgens premier
Bneijara van Mauretanië is de
actie van het Marokko uitge
gaan. Het Marokkaanse minis
terie van buitenlandse zaken,
dat deze beschuldiging ont
kende, heeft verklaard dat
niet aanvaard kan worden dat
„het gebied van een buurland
gebruikt wordt om aanvallen
uit te voeren tegen Marokko".
De betrekkingen tussen beide
landen zijn aanzienlijk ver
slechterd sinds Mauretanië
zich terugtrok uit de strijd te
gen het Front Polisario, dat
vecht voor de door Marokko
betwisttte onafhankelijkheid
van de Westelijke Sahara.
Twee leden
Unifil gedood
BEIROET Twee Nige-
riaanse militairen, een offi
cier en een korporaal van
het Unifil-leger van de VN
in zuidelijk Libanon, zijn
gisteren om het leven geko
men bij een beschieting door
de militie van majoor Had-
dad.
De spanning in het gebied is
volgens de militie van majoor
Haddad de laatste tijd weer
toegenomen „sinds Libanese
eenheden vorige week hebben
geprobeerd in het gebied door
te dringen, met name in de
buurt van het dorp Kantara".
In dit gebied wordt ook gepa
trouilleerd door het Neder
landse Unifilbataljon.
Sinds de aankomst van de VN-
vredesmacht in Libanon, drie
jaar geleden, zijn 58 militairen
gesneuveld, onder wie zes Ni-
gerianen.
Handelaren
boos op Dali
BARCELONA Verschei-
dene kunsthandelaren in
Barcelona hebben verklaard
dat de schilder Salvador
Dali de gewoonte heeft off
setreproducties van zijn
werken te verkopen als lit
ho's.
Dali, zeggen de handelaren,
maakt een tekening en sig
neert vervolgens blancovellen
welke hij naar een drukker
brengt die er vervolgens een
offset van de oorspronkelijke
tekening op drukt. Een echte
litho veronderstelt dat de
schilder direct op een steen
werkt.
Volgens dezelfde handelaren
maakt Dali verder verscheide
ne genummerde uitgaven van-
zijn litho's of wat daar voor
door moet gaan. Zo kan hij
„litho's" met nummers 1 tot
200 verkopen in Europa maar
ook in de VS en Japan. De
handelaren verklaarden dat zij
weigeren litho's van Dali te
kopen of verkopen.
Het gezaghebbende Spaanse
dagblad „El pais" meldde, dat
Dali voor een Parijse gerechts
deurwaarder 4000 blanco vel
len had gesigneerd.
Geen krant ontvangen? Bel
tussen 18.00 en 19.00 uur
nummer 071-122248 en per
speciale koerier wordt de krant
alsnog nabezorgd.
