Groots Ball der Oesterreicher" voor
het eerst in Leidse Stadsgehoorzaal
beider dorpse schotels sprongen er
in Zuidlaren
weer best uit
Detailhandel in binnenstad
loopt 'nog steeds' terug
mg
ïccesvolle „Ronde Ka van Nooy's Volkstheater
pa)/REGIO
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 19 FEBRUARI 1981 PAGINA 5
een maand kan men
I 1 W i >innen de
^^^jtkelijke beslotenheid
■K Leidse
^^^^•ehoorzaal.
vanen in net tijdperk
n de trotse en
sre tweekoppige
ir klauwend wiekte
de dubbelmonarchie
absburgers. Keizer
-Joseph heerste,
reuren, over
nrijk en Hongarije;
erde beurtelings in
n en in Boedapest,
hij bleef een zoon van
Austria en voelde zich
jve pas goed thuis in
ibrunn of in het
En Wenen danste;
al op het grote
•es in 1815, en bleef
p, de hele 19e eeuw
>n ook nog na de
wereldoorlog, tot en
&|È|jsg|andaag. De vastentijd
\8| men in Oostenrijk
i St.Sylvester (31
iber) tot aan
ensdag. Maar dan wel
"nd. In die periode
um ?ain alleen in Wenen al
.?P ^rden bals in tientallen
.Pp. JJverwerkt, zwierig en
"'.'/•"Wen in stijl.
^end van vrolijkheid
•stijl, ïfiievendheid, en
de vergankelijkheid
„T >ns indachtig
„f,0/ï^ar of vijftien terug
co^e er in Wassenaar
lostenrijkse consul die
aar lieftallige dochters
Deze dochters reisden
jjare naar Wenen om
p n 1 bal met ^un
Farowzigheid op te
*°£(ren, totdat ze tegen
'jk gehi,aüeT zeiden: waarom
,urlat ook in Nederland
waar toch heel wat
nrijkers en relaties
rmond Fasching het
'ctor- jy/nrijkse carnaval
onka fljr fwerenstijl, verenigt
gde blo,?'Jk 20wat een heel
ateriaalen wordt 'n «"te
i tuin WnSen gevierd: je hebt
,rop de bals v5n
vas^e!ekers' de dro6lsfen, de
De teni55611 van de Parochie
san 14 tft.Andreas, maar ook
)t 21 uu^s der juweliers, de
uur. iweermannen en de
rouwen. In Nederland
feestschaal
gebracht tot het „Ball
F/azerswiesterreicher", dat
het Kurhaus werd
in Heiden, later in
isorkest 3wijk en Amsterdam
tneuzen,\, voor de eerste keer,
Raad Leidse
worde/gehoorzaal, op
jr gehoidagavond 21 maart, tot
iber nog kleine uurtjes. Ik
lavalsvie erover met mr. H.
ind in Oegstgeest,
litter van de
"atie f"£ing Nederland-
inrijk en in Leiden,
Reformeer, opererend als
bestuui
F.W.
r. de Gi
van
STIJLVOL WEENS F
voorzitter van K O.
„Je hebt in Nederland twee
verenigingen die zich
cultureel op Oostenrijk
richten. Dat ziin de „Verein
der Oesterreicher in "tien
Niederlanden" en de
Vereniging Nederland-
Oostenrijk, de laatste met
ongeveer 400 leden. Onze
vereniging werd in de
twintiger iaren opgericht,
omdat er hier veel banden
met Oostenrijk bestonden,
sinds na de Eerste
Wereldoorlog veel
Oostenrijkse kinderen naar
ons land kwamen. Het
centrum van de activiteiten
was en is Den Haag, waar
de meeste Oostenrijkers
zitten. Na de Tweede
Wereldoorlog werd de
vereniging heropgericht
door generaal Kruis. Het
doel van de vereniging is
onder meer het uitwisselen
van geleerden en studenten
tussen Nederland en
Oostenrijk en het laten
geven van gastcolleges hier,
het vertonen van films en
het houden van lezingen,
tentoonstellingen en andere
culturele activiteiten".
En dat allemaal betaald uit
een magere beurs, want de
Nederlandse vrienden van
Oostenrijk worden niet
gesubsidieerd, dit in
tegenstelling tot,
bijvoorbeeld, een ^lliance
Frangaise dié duidelijk
vanuit Frankrijk financiële
steun geniet. Maar wat het
Ball der Oesterreicher
betreft: dat is een
hoogtepunt binnen de
bilaterale betrekkingen die
niet geschraagd worden
door een cultureel verdrag
of iets dergelijks. „Niet
alleen omdat zo'n verdrag
eigenlijk weinigzeggend is,
maar ook omdat' zoiets een
vrij kostbare geschiedenis
betekent", aldus de heer
Weiland, die bijzonder aan
Oostenrijk gebonden is,
sinds hij zijn (Weense)
vrouw „kaapte" op zo'n bal!
Wenen een keer in Leiden,
in een zeer geschikte
gelegenheid. Dat is, volgens
mr. Weiland, ook mogelijk
sinds
Groenoordhallendirecteur
André de Jong tevens in
het Stadsgehoorzaalcomplex
Zo wordt het „Bell der Oesterreicher" in Nederland steevast geopend: met een onnavolgbare Weense „po
lonaise" in zwart-wit.
de scepter voert: „er lukt
opeens van alles. Het feest
op 21 maart wordt verpakt
in het bijna oude aanzien
van de zaal, waar de
balkons dan herschapen in
de oorspronkelijke stijl uit
de stellingen tevoorschijn
zullen zijn gekomen. En stijl
is de basis waarop onze bals
drijven". Mevrouw
Weiland, die eigengebakken
Weense koekjes serveert,
weet daarvan mee te
praten: die stijl is bijna
slopend. „Een meisje in
Wenen danst in dit Saison
een paar schoefitjes kapot
Al die bals in Wenen
verlopen volgens een vast
stramien, met een ere-
comité en een opening door
een z.g. „Jungherren- und
fiaeraorpse prijswinnaars.
Het A.C. wegrestaurant in
Leiderdorp heeft ze weer
eens bruin gebakken.
Althans in figuurlijke zin.
De, inmiddels trotse,
smaakmakers daar hebben
voor de zoveelste keer een
paar prijzen in de wacht
gesleept op een concours.
Welke vakgroep houdt er
niet op z'n tijd een
concours; zeker de koks, die
de verrukkelijkste capriolen
met hun schotels kunnen
uithalen. Hierover chef-kok
J. Hollands, die zelf al
eerder lauweren veroverde.
„Dit jaar was hét een echte
happening voor ons, in
Zuidlaren, waar elk jaar
gestreden wordt om de
Prins Bernhard-bokaal.
Dinsdag werden er 106
inzendingen beoordeeld en
wij van A.C. Leiderdorp
veroverden met drie
mensen maar liefst vier
prijzen".
Leiderdorp gokte flink hoog
en stuurde negen
inzendingen naar het
noorden. En weer raak hè.
Die knapen draaien er hun
hand niet meer voor om.
Neem nou maar leerling
kok Peter Pret (een
treffender naam had hij
niet kunnen dragen), 18
jaar, die een ere-prijs en een
tweede prijs mocht noteren
met resp. Gourmandises
tropicales (excellente kleine
hapjes bij een koud buffet)
en een Hoorn des
Overvloeds, Premier Van
Agt gedoopt, rijk gevuld
met paté's. Dan had je nog
kok Michel Gerris (34), die
Jungdamenkomitee",
waarbij na een grootse en
feërieke polonaise de
Quadrille uit Johann
Strauss' Die Fledermaus
wordt gedanst. Men denke
maar eens aan de t.v.-
beelden van het
Nieuwjaarsconcert vanuit
Wenen; dan is commentaar
overbodig. Mr. Weiland:
„Het bal is bedoeld voor alle
generaties en beslist niet
voor jongeren alleen. De
jongste meisjes zijn een jaar
of 16, 17, en de mannen
verschijnen doorgaans pas
als ze een jaar of 22 zijn".
De openings-quadrille
wordt uitgevoerd door
meisjes in het wit. In
Wenen, waar men gewoon
graag danst, een geliefde
kleur. De partners
verschjjnen in rok. Dat is
niet „high brow", maar
normaal. „Aan het bal
wordt ontzettend veel zorg
besteed, want men wil pico
bello naar buiten treden.
Dat is een kwestie van zorg,
niet van geld. Een meisje
maakt eventueel haar jurk
zelf. In Oostenrijk heeft
kleding niets uitstaande met
een politieke kleur. In
Nederland loopt men al
gauw achter een mode aan.
Niet zelden heerst er de
opvatting: als ik me zus of
zo kleed, vereenzelvig ik
me met deze of gene groep,
partij, of wat voor slag
mensen ook. Socialist,
christen-democraat, liberaal
of communist: een
Oostenrijker gaat „netjes"
uit. Men is er radicaal wat
de eigen mening betreft,
maar conservatief in
esthetische opvattingen".
Mevrouw Weiland: „Zeker
bij muziek en dans houden
bij ons de kleuren op!"
De Stadsgehoorzaal op 21
maart: een feest met muziek
en dans in alle zalen. Naar
verwachting komen er
tussen de duizend en
zeventienhonderd mensen.
Geen gehos, maar samen
proberen de goede toon te
vinden. Avondkleding
verplicht: dames in het
lang, de heren in
avondkostuum, dus rok of
smoking, of in uniform „mit
Dekorationen". Dan denk
ik opeens aan het
vreedzaam
„wapengekletter" van één
van Leidens meest
populaire oud-militairen, de
kolonel „der VVD" b.d.
Theo Wessels.
Bloemenversiering van een
oude, internationale
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
een derde prijs veroverde
met een-Forel de l'eau, als
een vis in het water. Heel
niet gek ook was Herman
Wolting (24), een kok die
met een tweede prijs ging
strijken, nadat de jury zich
vergaapt en verlekkerd had
aan zijn Charlotte's Spring
bekende: de veiling Flora,
Rijnsburg. Vier orkesten:
een Weens dansorkest, een
orkest uit Salzburg, een
zigeunerensemble en
voor de modernere smaak
het orkest van Peter de
Vries. Mr. Weiland: „Ik heb
meneer De Jong wel
gevraagd om ook ruimte te
laten voor wat heen en
weer lopen, want een
Weens bal betekent
evenzeer zien en gezien
worden".
Het batig saldo van bal en
tombola (entreeprijs: 47,50,
studenten 35.-) komt ten
goede aan culturele en
sociale doeleinden, in het
bijzonder de Stichting
Nederlandse Vrienden der
S.O.S. Kinderdorpen, een
oorspronkelijk Oostenrijks
initiatief.
Oostenrijkse representatie
derhalve in Leiden, en een
boeiend facet van Leiden
Promotie tevens. De
aanwezigen (onder wie de
Oostenrijkse ambassadeur,
de ministers Van der
Klaauw, Gardeniers, Pais,
Belaerts van Blokland en
Van Trier,
staatssecretarissen
burgemeesters, industriële
prominenten,
hoffunctionarissen en
andere „illustere"
personages) zijn voor 90 pet.
Nederlanders met een
„link" naar Oostenrijk, in
elk geval met een liefde
voor de Weense stijl van
uit-zijn. Franse champagne,
na het knallen der kurken,
en verder uitsluitend
Oostenrijkse wijnen, in alle
schakeringen tussen zoet en
droog.
Men hoeft voor het „Ball
der Oesterreicher" niet te
staan dringen; men
verschijnt in alle
correctheid conform de
„Einladung zum Ball". De
toegangsprijs is bij lange na
niet exorbitant: voor een
popconcert, een jazzfestival
of een andere uitzonderlijke
gelegenheid betaalt men
niet veel minder^ Voor 3
oktober wordt in Leiden
door vele duizenden wel
wat meer uitgegeven. En er
zijn nog lieden genoeg die
de vervlakking niet
liefhebben en het goede van
een rijke traditie, die
genoeglijk en in wezen niet
stijf is, een warm hart
toedragen. Misschien, dat
die hang naar het
handhaven van enig cachet
in het Uitgaansleven dit
feest, dit „Ball der
Oesterreicher", een zeker
mate van beslotenheid
geeft. Wie het vatten kan,
vatte het. En de volgende
dag kunnen we altijd nog
naar „het voetbal".
Delight (je zou Charlotte's
plezier in de lente maar
eens moeten kunnen
voorstellen), zijnde een
pudding dus, omgeven door
peren die met enige zorg
door de chocolade waren
gehaald, met mint, en daar
bovenop een chocoladen
creatie. De succesvolle
produkten zijn inmiddels,
helaas, aan de vernietiging
prijsgegeven. „Nou, tot
volgend jaar dan maar
- weer", heb ik tegen chef
Hollands gezegd.
„Vanzelfsprekend zei
die.
Reicha - kwintet:
enthousiast en virtuoos
LEIDEN Het blaasensemble is een bezetting die relatief
weinig te beluisteren valt en ook een .geringe populariteit
bezit, dit laatste gezien de vrij summmiere opkomst in de
Kapelzaal gisteravond. Het Reicha-kwintet dat al een aan
tal jaren een plaats van betekenis bekleedt in het Neder
landse muziekleven, verzorgde een uitvoering die door zijn
aanstekelijk enthousiasme en virtuositeit de aandacht ble
ven boeien. Dit ondanks het feit dat de klank van de blaas
instrumenten, ongeacht het karakter van de gespeelde wer
ken, een koelheid bezit die aan het einde van de avond een
licht gevoel van eentonigheid in me opriep.
Aan het programma lag het niet in het minst. De werken van
Danzi, Hindemith en Laurischkus vertoonden op zich en in on
derlinge vergelijking de nodige variatie. Het blaaskwintet van
Franz Danzi bevat een veelvoud aan stemmingen in evenwich
tig en eleganf afgewerkte structuren, waarbij de diverse instru
menten (fluit, hobo, klarinet, hoorn en fagot) alleen en in sa
menspel hun muzikale en technische mogelijkheden konden be
nutten, vaak met een virtuositeit, een componist uit de school
van Mannheim waardig.
Het kwintet van Jacques Ibert vertegenwoordigt de humor in de
muziek, met swingende rithmen en grote contrasten in dyna
miek. De soepelheid van uitvoering die affiniteit met dit soort
muziek aantoont, klonk ook door in Kleine Kammermusik van
Hindemith, een werk, waaruit een branieachtige inspiratie
spreekt. Een verrassend contrast daarmee was het langzame
derde deel met een geheimzinnig marsthema dat uiterst gecon
centreerd gebracht werd.
Na „Abendstimmung" uit de suite van Lauri&hkus, waaruit een
meer gevoelige expressie spreekt, betekende het toegift, varia
ties op een Hollands liedje, weer een wending naar het amuse
ment. Van de vijf uiterst gelijkwaardig spelende blazers moet
speciaal de 'fagotist genoemd worden die als invaller kans zag
binnen één dag volwaardig op dit verdienstelijke peil mee te
draaien.
DIRK VOOREN
is krijgt
hulpve
grote
iet bela
katho
ïoliekei
isen on<
ijd. Gen
t, terwi
>ep, die
ïchter
ijd van
irt,
indt.
ter»,
Ka" goed geschoten, zo bleek gister-
n de Schouwburg. Dit volksstuk, ge-
i' door Herman Bouber, Louis Da-
Margie Morris, geeft iedere speler
$oots de gelegenheid te tonen wat hij
is. En met spelers als Martin Brozi-
ry Tefsen, Hanny Vree weet men wel
ln mag verwachten.
„Ronde Ka" een duidelijke verhaallijn
het in de eerste plaats een schets van
a in de Jordaan, zo'n honderd jaar gele
den. En ook is het een optimistische schets: de
mensen zijn goed gekleed en het geldgebrek
waar constant naar verwezen wordt", is niet nij
pend. Geen schrijnende toestanden dus, maar
een levenslustige groep mensen die het on
danks alle problemen goed met elkaar kunnen
vinden en elkaar helpen in tijden van nood.
Die nood wordt echter opgelost, het goede over
wint het kwade, en het stuk eindigt met vier'
huwelijken.
„Ronde Ka" kent geen echte hoofdrollen. Ka,
gespeeld door Carry Tefsen, is een eerlijke
meid die ooit bedrogen is, en daar een kind aan
over heeft gehouden. Barend (Dick Rienstra) is
uit liefdesverdriet om Stien naar Amerika ge
vlucht, komt terug en wordt verliefd op Ka. De
ondertussen getrouwde Stien probeert hem te
rug te krijgen, en wanneer dat niet lukt, schuift
ze hem een moord in de schoenen. Ook Kee,
Stiens moeder, kijkt, graag naar de mannen, in
het bijzonder naar de getrouwde Willem de
Kip, een fraaie rol van Martin Brozius. Dan lo
pen er ook nog de winkelier Ome Bram en zijn
vrouw Tante Mie, Kee's zuster rond, en een
met Barend meegekomen Amerikaan.
Dit lijkt allemaal erg ingewikkeld, maar het
hoewel er veel naast en door elkaar gebeurt,
wordt het verhaal nooit rommelig. De vele lied
jes,' die zwierig worden uitgevoerd op levende
muziek, zijn kort gehouden, waardoor ze de
vaart, van de Voorstelling niet doorbreken. Het
décor sluit goed aan bij de sfeer van de voor
stelling.
„Ronde Ka" wordt ook vanavond en morgen-
avond gespeeld in de Schbuwburg.
Jacqueline Mahieu
N De detailhan-
ontwikrai jn »^e dage-
i?nff Joederen\ verliest in
"°g s^eds
De terugloop is de
iaren echter minder
de periode voor
it wordt geconsta-
•ekend
lfs het.;
te con1''
te verd
het ge
•n de d<f* het vervolgonder-
ructuurplan Leidse
stad.
wikkelii
ector commerciële re-
mission|horeca) valt enifie tQe-
constateren. Hier doet
n omgekeerd beeld
bij de detailhandel: de
groei is beperkt geble-
.de periode voor 1976;
decenier grote aantal muta-
-ent vai ergelijking tot de om-,
'gen, w(n het bestand is daar-
bij opvallend", aldus het rap
port.
De instellingen voor maat
schappelijke dienstverlening
nemen toe in tegenstelling tot
het aantal onderwijsinstellin
gen. Het aantal 'witte boorden'
breidt zich langzamerhand uit.
Ten opzichte van een teruglo
pend aantal handarbeiders en
zelfstandigen maakt het kan
toorpersoneel voor ruim 53
deel uit van de Leidse be
roepsbevolking.
Het aantal bouwinvesteringen
is tussen 1975 en 1979 duidelijk
gestegen ten opzichte van de
acht jaar daarvoor. Als belang
rijke oorzaak noemt het rap
port het stijgende aantal wo
ningverbeteringen. Het bevol
kingsaantal in de binnenstad is
de laatste vijf jaar op peil ge
bleven, ruim 15.000 bewoners.
De bevolkingsstructuur wijkt
nog steeds af van die van de
rest van de gemeente. Meer
dan elders het gevél was steeg
het aantal alleenstaanden ten
opzichte van het aantal gezin
nen terwijl ook de catagorie
25-54 jarigen in de binnenstad'
een sterke stijging onderging.
Het rapport geeft ook een
beeld van de vergrijzing en/of
verjonging in verschillende
wijken in de binnenstad. Zo
blijkt dat in de Academiewijk
het accent op de-zogenaamde
middengroep (25-64 jarigen) is
komen te liggen. In de Camp
ligt de de nadruk op de groe
pen jong volwassenen en be
jaarden. Noord vest-Oost en
Levendaal-West zijn duidelijk
aan het vergrijzen. Vooral de
laatste wijk kende een sterke
toename van de bejaarden.
