Gekrakeel over Haags
drinkwater duurt voort
En nog weten
ze niet wat
er onder
het kapje van een nonnensluier zat
/armondse huisartsen-
dynastie eerde
ichzelf met eigen dam
JSÜfr h.et Haas?e
GEDEPUTEERDE: LDM ONREDELIJK DOOR
CHLOORVERHAAL IN DISCUSSIE TE BETREKKEN
Baal 's Jach tgezelschap
volkomen overbodig
1 "P/REGIO
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 18 FEBRUARI 1981 PAGINA 5
Het reünie-comité anno
1981, v.l.n.r.: Nel van
Veen-Hermans, Llz Borde-
wijk- Van Bourgondlën,
Lenie Fennes- Hiep, en
Adrie van Elk- Van der
Berg.
Een ui
vanmoi artsen lk ze8 liever
uur vc artsen hebben
guldei£ens een verzetje nodig,
lan d^r als het genezen al
aan d#ralies lang in de
Alph«üie zit. Een dergelijk
tetje, in de geest van
de farrier eens iets anders",
de i° stilte sommige
ongedermonc*se gemoederen
ggehouden. Bij wijze
on familie-grapje werd in
autosdorp aan de Leede
zette ljrdag het gemeentelijk
>t te w(id °P ket gebied der
ndweeiatnaamSevin8
l minuf^ruist. Al sinds een jaar
izienlijPchti8r namelijk, is de
ame dé voor de lichamelijke
>tspronPndbeid van het gros der
d is vfmonders in handen
jor brofgd van de artsenfamilie
een bulenkamP> residerend en
irming ïekuur houdend aan de
Dorpsstraat. En omdat de
Walenkamps inmiddels een
derde huisarts in successie
hebben opgeleverd, werd
intern besloten daar iets
omheen te bouwen.
De Walenkèmp-dynastie
werd in Warmond in 1901
gevestigd, toen dokter
H.A.J. Walenkamp er zijn
praktijk begon. Diens zoon,
H.A.G.M. Walenkamp nam
de praktijk in 1934 van zijn
vader over. Enige tijd
geleden werd de lijn
doorgezet door de derde
Walenkamp, F.G.I., die nu
de dokterswoning aan de
Dorpsstraat 45 als basis
heeft voor het genezen en
op peil houden van de
patiënten. Nu heette het
vorige week, dat „de
gemeente Warmond" de
artsen-familie zou gaan
eren met een nieuwe
straatnaam. Direct daarop
ontstond bij de leden van de
gemeentelijke
straatnamencommissie
binnenskamers enige
opschudding. Immers, men
wist zich in dit opzicht
gepasseerd.
Niettemin werd de opzet
volvoerd. Het particuliere
weggetje naast de praktijk
werd gedoopt in
„Walenkamperdam", met
naambordje en al. Maar wat
serieus scheen, bleek een
dokters-onder-elkaar-grap,
„een familie-aardigheidje",
zei de jonge dokter
Walenkamp, die niet eens
meer wist of het bordje er
gisteren nog op zat.
heeJ
een
isje aai
Pickésl
tkleed
■veg ei
vader,
politii
politie
op t<
ZEVENTIG MEISJES VAN DE
NOORDWUKSE„JMJ", ANNO
'51 - '52, KOMEN TEZAMEN
md«'
.Walenkamperdam" in Warmond.
Als het zo door gaat, zal ik
me waarschijnlijk
genoodzaakt zien een
parallel-rubriek te
beginnen. „Klas uit, klas
in" bijvoorbeeld. Over de
meisjes van toen, die weer
zo nodig bij elkaar moeten
komen. De iongens van
weleer houden zich vrij
koest, of ze hangen hun
nostalgische bijeenkomsten
niet aan de grote klok. De
vrouwen, evenwel, hebben
het de laatste tijd, her en
der in de streek, flink op de
heupen. Dat reünieert maai
en steekt elkaar aan. Best
begrijpelijk, want het kan
reuze gezellig zijn om als
vrouw van nu weer een
dagje de „dikke Steijn" of
„Dunne plank" van twintig
of dertig jaar geleden te
zijn. Dat is pas het feest der
herkenning vieren en de
schooltijd samen
herinneren. Zoals nu weer
dat hele stel van jaargang
1951 1952, de zesde klas
en de vglo-klas (wij
zeiden:zevende klas) van de
r.k. J. M. J.-school, van
Jezus, Maria en Jozef, in
Noordwijk, waar de „zusters
van JMJ" de opvoeding in
handen hadden en nu
alweer een tijd uit het zicht
verdwenen zijn.
Vrijdag 20 februari, eind
deze week dus, is in pension
„De Golf", Noordwijk aan
Zee, de reünie van zeventig
vitale vrouwen die de
veertig zijn gepasseerd en
voor een half dagje (zonder
hun mannen; want ze zijn
allemaal getrouwd) het
„eventjes over willen doen".
Van 10 tot 3 uur; daarna
kunnen de dames over
Noordwijk uitwaaieren.
Dertig jaar geleden hebben
ze elkaar voor het laatst
gezien, die zeventig van
klas 6 en vglo (en van de
tweede zesde klas zijn er
ook die meedoen, want, zo
zeiden er heel wat: „we
speelden toch allemaal met
elkaar op de speelplaats").
Een groot aantal, zoals het
vandaag niet meer voor zou
kunnen komen, maar begin
der vijftiger jaren zat de
school van J.M.J. zowat vol
repatrianten uit Indonesië.
Je had klassen met 57
leerlingen
Ik sprak er gisteren over
met mevrouw Liz
Bordewijk - Van
Bourgondiën, huisvrouw,
medewerkster op een Haags
departement en in 51 - 52
gewoon Liz-Bep van de
vglo. „Onze vglo-klas komt
compleet, ongeveer 24
„kinderen". Vier van ons
hebben het'initiatief voor
De vglo-klas, van 1952: allemaal meisjes van JMJ..
de reünie genomen, buiten
mij dan nog Lenie Fennes -
Hiep, Adrie van Elk - van
der Berg'en Nel van Veen -
Hermans. Nel kwam op het
idee, houdt ook de
openingstoespraak, en
Lenie is nog steeds de dolle
gangmaakster die ze toen al
was. Als ze het er allemaal
mee eens zijn, komen we
binnen vijf jaar weer
samen. Maar dan met de
mannen, want die gaan nou'
allemaal deze dag kaarten
of biljarten".
Als je dertig jaar terug op
„de J.M.J." kwam, kreeg je
te maken met de juffen Mol
en Duim (en ze komen en
wat klassen verder waren
er de typische handwerk
en naaldvakzusters
Mediatrice en Diliana en
juffrouw B. Laurensse -
Slats. „Juffrouw Bep
Laurensse ging de laatste
drie jaar van klas tot klas
met de kinderen mee",
vertelt Liz van
Bourgondiën; „daar waren
we eigenlijk niet zo
gelukkig mee, want je kon
nooit eens echt „opnieuw"
beginnen en iets beter doen;
voor je gevoel dan. Wij
noemden dat: de juffrouw
gaat óók over. En dat weet
ze, hoor, dat we er toen zo
over dachten. Juffrouw Bep
komt ook op de reünie, net
zogoed als onze vertrouwde
zusters Mediatrice en
Diliana en Louise,
Antoinette en Rembertha
van de vglo-klas
Heel wat meisjes zijn na
hun trouwen in de
bollenstreek blijven
hangen, andere raakten
over het land verspreid en
sommige verhuisden naar
het buitenland, zoals Ria
van Rhijn - Schuts (die in
de Ver. Staten woont en ter
gelegenheid van de reünie
een hartstikke leuke brief
schreef in een Nederlands
dat ze nooit beter geleerd
.had toen ze nog in
Noordwijk leefde), maar
ook Dorine Huiskamp uit
Duitsland en Rika Rössner
uit Zwitserland, die allebei
overkomen.
Liz heeft voor de
gelegenheid wat anecdotes
in portefeuille. Da's leuk
voor de meisjes, om nog
eens te lezen en vrijdag
zullen die verhalen
herleven. „Nou ja hè, het
was een r.k. meisjesschool.
Van J.M.J. De zusters
hadden een groot geloof en
veel invloed op ons; ze
drukten hun stempel
onmiskenbaar op onze
zieltjes. Zozeer zelfs, dat we
die indrukken nooit meer
helemaal zullen kunnen
wegwerken. Als je maar in
het wit was, tijdens de Mei-
processie in de tuin van de
zusters, met bloemen in je
hand. Om in een goed
blaadje bij de nonnen te
komen, moest je ervoor
zorgen de mooiste bloemen
te hebben. En je
katechismus kennen hè.
Dan was je een goed kind;
ongeacht de leerresultaten.
Een 10 voor godsdienst
betekende meer dan een 4
voor rekenen".
„Wat die bloemen aangaat",
aldus Liz van Bourgondiën,
„nou, daar had een
klasgenootje (ik laat haar
anoniem, anders weet de
biermagnaat de oorzaak van
de roverij) een oplossing
voor gevonden. De avond
vóór de processie graaide ze
bossen lelietjes der dalen uit
de tuin van de familie
Heineken. Die stal ze
gewoon Voor Maria en
haar Zoon en de zusters. De
volgend ochtend had ze
duidelijk de mooiste
bloemen van iedereen".
Ja, en dan was het in die
dagen nagenoeg
heiligschennis om de
leeftijd van een non te
weten te komen. Liz,
glunderend en veel wijzer
geworden: „Het was Lenie
Hiep voor iedereen
bekend die dan het
initiatief nam met de vraag:
„Zuster, wanneer bent u het
klooster ingegaan De
zuster beantwoordde die
vraag zonder aarzelen. Na
enige weken Lenie weer:
„Zuster, hoelang bent u nu
al in het klooster Daarop
reageerde de zuster
bijzonder alert: „Jij wilt
zeker mijn leeftijd weten hè
Lenie en wij zijn het
nooit te weten gekomen".
Eén van de grootste
raadsels zowel voor de
meisjes van toen, als voor
mij, tien jaar eerder op een
bewaarschool in
Amsterdam was: wat
hebben nonnen onder hun
sluier Wat mezelf betreft:
ik wist niet dat zusters
vrouwen waren. Je had
mannen, vrouwen en
zusters en ook wel paters,
want die waren ook weer-
anders dan mannen. Nou,
die Noordwijkse rakkers
van meiden dan hadden
ook daar zo hun problemen
mee. Liz weer „Óm dit te
weten te komen hadden
Lenie Hiep en ik het
volgende bedacht. Lenie
had in een onbewaakt
ogenblik de sluier van één
van de zusters aan de kraan
gebonden. Echt Lenie dus.
En Liz-Bep ik dan
deed water in de pan die
heet van 't vet was. Door de
consternatie die toen
ontstond, vloog de sluier
van de zuster d'r hoofd.
Maar wat een pech: er bleek
een hoofdkapje onder te
zitten De zuster liep echter
huilend de huishoudklas
uit".
En dat stel mirakelse
meiden gaat nou reünieren.
Ze hoeven niet eens meer
voor een babysit te zorgen,
want de meeste van hun
kinderen zijn al zowat
volwassen. Lenie was (en is
nog steeds, zo hoor ik)
helemaal een mooie. Die
bestond het op een
prachtige zomerdag, als het
strand lokte, 's morgens
twee halve uien onder d'r
oksels te stoppen; even
stevig persen en daarna
lukte het haar spontaan
flauw te vallen, als op
commando. Lenie Hiep, de
belhamel en aanstichtster
van veel nonnenleed, werd
dan thuis gebracht en zei
zwakjes, dat het „wel weer
wat ging, maar ik ga liever
maar naar bed". En naar
het strand, toen haar
begeleidsters vertrokken
waren.
Dat was ook Lenie, die
een keer echt ziek van
Ansje Altorf een lief briefje
kreeg, in november '51.
„Lieve Lenie, je legt al zo
lang in bed. Ik dacht, kom
laat me een briefje
schrijven. Gaat het al beter
en leg je daar gezellig
Nou, ik hoop dat je weer
gauw terug komt, het is nu
zo saai. Je weet, we houden
van een geintje. Zonder jou
lukt er geen eén. Gisteren
heeft Bep me voor het lapje
gehouden. Toen ik naar
school ging kwam ze op me
af: „we hebben vrij
Waarom vroeg ik. „De
juffrouw is ineens beroerd
geworden". Ik geloofde het
ook nog. Maar daar kwam
de juffrouw al aan. Nou en
toen moesten we naar
binnen. Ik heb mijn hoofd
doorzocht, maar ik kan
niets meer vinden. Ansje
Altorf".
Vrijdag" zullen zeventig
huisvrouwen proberen
ouwe koeien uit de
Noordwijkse sloot te halen;
"of niet". Liz Bordewijk -
Van Bourgondiën voelt zich
nog wel de Liz-Bep van de
vglo-klas, maar er zijn wel
dertig jaar voorbijgegaan.
„Je hebt dat wel meer, met
mensen die je vroeger heel
goed kende. Ze hebben dan
een half leven achter de rug
en soms is men het sfeertje
van de jeugd kwijt..."
1 IIJK/LEIDEN/DEN
„We waren al zp'n
streek in het overleg
Haagse Duinwater-
Ik maak me sterk,
b een bijzonder aan-
)e schenk aanbod tot stand
3, De Pia> kunnen brengen.
•1, 't Folj vind ik het onrede-
Scheepjn de directeur van de
he Drinkwater Maat-
De (LDM) om in de
—'68, Oil commissievergade-
oon 'i7-6t chloorverhaal bij de
te betrekken
Vater kankerverwek-
De Kf zijn dan het Leidse
Jacr red.). Dat is geen zin
ing 17-yument. Het enige dat
SchMOk°P is dat ik mÜ
3.A. VeefJ11 fractie zal moeten
8. !n wat ons te doen
De hele discussie
a1? *5» voorzuivering
'nyu zo in de politieke
'getrokken. Ik heb alles
>eerd om Leiden voor
topje aan Haags water
96, R.B.Pen. Nu zijn de onder-
legom tingen voorlopig afge-
it dhollandse gedeputeer-
^oorland is de houding
LDM zo langzamer-
ardig zat. Het lid van
iteerde Staten vindt het
itilandig om in afwach-
an een onderzoek in
olland over de drin-
voorziening een ver
af te geven voor de
'an een voorzuiverings-
-tie in Katwijk, tenzij
isico's dreigen voor de
irs in de Leidse regio.
M zou (met een jaarlijk-
7—86^
i Rijnsl
7—70,
17-*
-51.
rlespron 8
ibswoud 'i
Scha I
3rug 1f
erhaven
se behoefte-toename van 4
procent) binnen enkele jaren
met incidentele watertekorten
zitten. G.S. y&rwachten dat
echter niet. Een en ander kan
worden opgevangen met een
ruwwaterkoppeling tussen
Scheveningen en Katwijk. De
LDM moet dan maar een be
roep doen op de Duinwaterlei
ding 's-Gravenhage (DWL), zo
vindt Noorland. De ónderhan
delingen hierover verlopen
echter niet zo soepel, als Noor-
land graag had gewild. Gister
middag gaf hij een somber
beeld van de stukgelopen on
derhandelingen over een aan
vaardbare waterprijs voor de
Leidse regio. Ook is het hem
somber te moede hoe Gedepu
teerde Staten nu verder moe
ten met de standpunten in de
provinciale statencommissie
voor waterhuishouding en so
ciaal-economische aangelegen
heden. Formeel hoeven G.S.
geen goedkeuring te hebben
en kunnen ze in dergelijke ge
vallen uit eigen beweging een
vergunning toekennen of wei
geren.
Teruggefloten
Zoals bekend werd de gedepu
teerde tot twee maal toe terug
gefloten bij pogingen de com
missie op zijn hand te krijgen.
De commissie wil de aanvraag
voor de vergunning (ruim drie
iaar geleden aangevraagd)toe
kennen en veegde de bezwa
ren van de gedeputeerde eerst
aarzelend en later beslist van
de tafel. Het college van Gede
puteerde Staten wil echter nog
steeds de vergunning weige
ren. Het college loopt daarmee
vooruit op het aangehaalde In
tegraal Onderzoek Duinwater-
voorzieningen Zuid-Holland
(IODZH), dat binnen twee jaar
kan zijn afgerond. „Alles
hangt samen met de vrees van
de LDM om in een groter ge
heel op te gaan", onthult
Noorland. Onthult, omdat deze
reden steeds verborgen bleef
bij eerdere vragen. Geruchten
hebben de afgelopen maanden
de ronde gedaan dat de drin
kwatermaatschappijen inder
daad zouden moeten opgaan in
één grote overkoepelende
drinkwatermaatschappij voor
Leiden en Den Haag die niet
meer verdeeld is over allerlei
kleinere maatschappijtjes zoals
nu het geval is.
Samengaan
Binnen de gemeente Den Haag
gaat men uit van samengaan
van de drinkwatermaatschap
pijen. Volgens een woordvoer
der van de gemeente zouden
de ministeries van volksge
zondheid en milieuhygiëne en
verkeer en waterstaat dezelfde
mening zijn toegedaan. Het ar
gument dat een ruwwaterkop
peling tussen Scheveningen en
Katwijk voor Den Haag winst
gevend of in elk geval voorde
lig is, wordt door de woord
voerder beslist van de tafel ge
veegd. Ook is er geen sprake
van een overcapaciteit, waar
door via de gemeente druk zou
zijn uitgeoefend op de provin
cie Zuid-Holland. Wel is er
een prijsverschil tussen het
Leidse water (17 cent per ku
bieke meter) en het Haagse
water (bijna vier dubbeltjes).
De LDM kan immers relatief
goedkoop water putten uit de
Ommedijkse zandputten en de
vele boezemwateren in de
Leidse regio. Het verschil
werd daarom ook door de
LDM aanvankelijk als onover
brugbaar gezien. Reden waar
om gedeputeerde Noorland
zich heeft ingezet om tot een
tussenoplossing te komen. Dat
zou hem gedeeltelijk zijn ge
lukt. Ofschoon Noorland gis
termiddag geen concreet be
drag wilde noemen, gaf hij toe
dat het vergelijk om en nabij
de twee dubbeltjes per kubieke
meter water zou komen te lig
gen.
Bedenktijd
De precieze kosten van een
voorzuivering in Katwijk zijn
niet bekend, zo valt uit de te
genstrijdige verhalen te con
cluderen. Althans de menin
gen zijn verdeeld. Zegt wet
houder Van Dam van Leiden,
tevens voorzitter van de LDM,
dat de kosten om en nabij de
15 miljoen gulden liggen, gede
puteerde Noorland had het op
een commissievergadering
over ongeveer 22 miljoen gul
den. De prijzen van een ruw
waterkoppeling tussen Sche
veningen en Katwijk liggen
om en nabij de 7 miljoen. Daar
bestaat geen onenigheid over.
Belangrijk argument is echter
de elektriciteit, die jaarlijks
nodig is om het water uit Den
Haag naar Katwijk te pompen.
Wethouder Van Dam sugge
reerde dat aan electriciteit
jaarlijks een bedrag van 2 mil
joen gulden nodig is. Of dat
waar is, blijft in het ongewisse.
Gedeputeerde Noorland wil
per se geen cijfers noemen om
dat dat onderdeel van de on
derhandelingen uitmaakt. Op
de vraag wanneer G.S. nu een
beslissing nemen over de aan
vraag, zei Noorland: „Ik wil
nog een paar dagen bedenk
tijd, voordat ik aan G.S. een
advies uitbreng". Die paar da
gen lijken op .drieëneenhalf
jaar wachten niet zoveel ver
schil meer uit te maken...
JAN PETER VERSTEEGE
Jachtgezelschap" (gis
mond in de Schquw-
LEIDEN Toneelgroep
Baal heeft haar enthousias
me voor de Oostenrijkse
schrijver Thomas Bemhard
niet op mij kunnen overdra-'
gen. Integendeel, na het zien
van zowel „De wereldverbe
teraar" (vorige week) als
„Het -----
.teravond
burg), vr
sterker af wat'deze auteur
zo bijzonder maakt.
Bernhards stukken zijn thea
traal niet erg sterk; het gespro
ken woord voert de boven
toon, en de handeling is mini
maal. Dan moeten de tekst èn
de spelers toch wel van grote
klasse zijn om een beziens
waardige voorstelling mogelijk
te maken. Baal is met „Het
Jachtgezelschap" helemaal tot
teksttoneel gekomen, de vroe
gere aandacht voor het fysieke
is verdwenen. Baal laat het
woord domineren waardoor de
spelers in hun spel geen span
ning kunnen oproepen, en het
stuk gelijkmatig voortkabbelt
Naar inhoud zou het stuk be
klemmend kunnen zijn, maar
ook dat is niet het geval.
Bemhard heeft, zoals in zoveel
van zijn geschriften, de dood
tot onderwerp van „Het Jacht
gezelschap" gemaakt. Een ge
neraal, een beroepsdoder,
heeft geen weet van zijn dode
lijke ziekte, ook wordt voor
hem verborgen gehouden dat
zijn bos gekapt wordt vanwege
de schorskever. De schrijver,
die tijdens de jacht de gene-
raalsvrouw in huis gezelschap
houdt, vindt hierin aanleiding
om ellenlange verhandelingen
over de dood te houden, waar
in hij zijn argumenten alleen
lijkt te herhalen. Wanneer hij
Niet duidelijk wordt waarom
Bernhard een heel toneelstuk
moet schrijven om zijn visie op
de dood te geven. Hoewel, dat
de dood reeds bij de geboorte
van de mens intreedt is eigen
lijk het enige wat Bernhard
doorgeeft. Welke conclusie hij
daar ten aanzien van leven en
dood aan verbindt, komt niet
naar voren; en belangrijker is
misschien wel, dat de toe
schouwer door het stuk er niet
toe aangezet wordt daar enige
gedachten aan te wijden.
Daarom kom ik tot een uit
spraak over „Het jachtgezel
schap" die even nihilistisch is
als de strijver ervan: het is
theatraal en filosofisch volko
men overbodig.
Jacqueline Mahieu
